Sık Sorulan Sorular
Almanya Federal Adalet Mahkemesi hakkında sık sorulan sorular
II. Dünya Savaşı’nın ardından, Batı Almanya’da 1 Ekim 1950 tarihinde Federal Adalet Mahkemesi olarak kurulup faaliyete geçmiş ve 3 Ekim 1990 tarihinde Almanya'nın birleşmesinden sonra, Federal Adalet Mahkemesi, Almanya'nın en yüksek hukuk ve ceza mahkemesi haline gelmiştir. Yani Mahkeme, Almanya'nın en yüksek adli yargı merciidir. Alt mahkemelerin kararlarına karşı olağan kanun yolu olan temyiz makamıdır. Karlsruhe’de yerleşiktir. Mahkeme başkanı haricinde 128 yargıç mevcuttur. Yargılama faaliyetlerini yürütmek üzere on iki hukuk ve beş ceza dairesi vardır. Mahkemenin temel amacı adli yargıda tekdüzeliği sağlamaktır. Mahkeme kararları Medeni Hukuk alanında ülke çapında etkiler doğurur. Bu kararlar bankalar, sigorta şirketleri, kira ilişkisine giren mülk sahipleri ile kiracı ilişkileri ve boşanma avukatları gibi alanlarda faaliyet gösteren hukukçular için hukuki kılavuz niteliğindedir. Hukukçular tarafından “Karlsruhe kararına” atıf yapılarak, dilekçeler gibi hukuki işlemler yapılırken kullanılır.
Alt mahkemelerin verdiği kararları inceler. Bazı istisnalar haricinde bir temyiz mahkemesi olarak iş görür. Bu incelemeyi yalnızca hukuki hatalar açısından yapar. Kural olarak Federal Adalet Mahkemesinin kararları sadece ilgili dosya için bağlayıcıdır fakat uygulamada alt mahkemeleri gördükleri davaların tamamına yakınında, bu kararları içtihat olarak kabul edip buna göre karar verirler. Federal Adalet Mahkemesinin bu faaliyetleri gerçekleştirmedeki temel amacı; ülke çapındaki hukuk uygulamasını, özellikle de medeni hukuk alanında, tek tip hale getirmek ve uygulamada ortaya çıkan hukuki problemleri açığa kavuşturmak bu sayede de hukuk alanında gelişme ve ilerlemeyi mümkün hale getirmektir. Federal Adalet Mahkemesi, duruşma yapmadan ve dosyanın esasına girmeden, ilgili dosyayı hukuki yönden inceler. Alt mahkeme tarafından tespit edilen maddi gerçekler, her türlü bilgi, belge ve delil, usul yönünden uygun olduğu müddetçe Federal Adalet Mahkemesi için bağlayıcıdır ve Mahkeme bulguları tekrar araştırmaz.
Hukuk davalarında, ilke olarak, yerel mahkemeler ve üst derece bölge mahkemeleri tarafından verilen nihai kararlara karşı temyiz yolu mevcuttur. Uygulamada, yerel bir mahkeme tarafından verilen bir nihai karara karşı, ara derece mahkemelerini atlayarak doğrudan en üst dereceli mahkemelere temyiz etme yolu çok nadiren kullanılır. Temyiz süreci ancak alt dereceli temyiz mahkemesi nihai kararında bu izni vermişse başlatılabilir. Alt dereceli temyiz mahkemesinin Federal Adalet Mahkemesine temyiz başvurusuna izin vermediği durumlarda taraflar, bu ret kararına karşı itiraz için Federal Adalet Mahkemesine temyiz izni verilmesi için başvurabilirler. Mahkemenin itirazı kabul ederek verdiği temyiz izni üzerine dosyanın temyiz edilmesi mümkündür. Görülmekte olan davanın içeriğinin, hukukun gelişimi ve hukuki tekdüzeliğin sağlanması açısından arz ettiği önem göz önünde bulundurularak temyiz izni verilir. Alt dereceli temyiz mahkemesinin verdiği temyiz izni, Federal Adalet Mahkemesini bağlar. İlgili daire, temyiz isteminin kabul edilemez olduğuna kanaat getirirse ret kararı verir. Hukuk dairelerinde görüşmeler, beş yargıcın bir araya gelmesiyle bir heyet halinde yapılır. Yargıçlardan biri görüşmelerde başkanlık eder. Tüm kararlar salt çoğunlukla alınır ve kamera ile kaydedilir.
Federal Adalet Mahkemesi, yerel mahkemelerinin ve üst derece bölge mahkemelerinin nihai kararlarının temyize kabil olup olmadığını inceler ve karar verir. Bir bölge mahkemesinin ceza dairesinde bulunan ve profesyonel hukuk mesleğinden olmayan yargıçlar tarafından oluşan bir kurul tarafından karar verilen ağır ceza davalarında; suç duyurusu yapıldığı sırada savcı tarafından dört yıl ve daha fazla hapis cezası isteminde bulunulan, ruh ve sinir hastalıkları hastanesine yatırılma kararı veya tutuklama kararı bulunan durumlar da temyiz kapsamındadır. Bunların yanı sıra, ilk derece mahkemesinin devlet güvenlik dairelerinde görülen devlet güvenliğine karşı işlenen suçlar da bu kapsamdadır. Kanun yararına temyiz yoluna hem müdafi hem de savcı tarafından, Ceza Kanununun normlarına veya Ceza Usul Hukukunda belirlenen usullere aykırılığın varlığı iddiasıyla başvurulabilir. Federal Adalet Mahkemesinin ilgili Ceza Dairesi Heyeti, temyiz başvurusunun sağlam temellere dayanıp dayanmadığına dair oy çokluğuyla karar verir ve duruşma yapmadan bir karara bağlayabilir. Bunun dışındaki davalarda ise temyiz hakkında karar, Heyet tarafından yapılacak duruşmadan sonra verilir.
Federal Adalet Mahkemesinin üye yargıçları tarafından seçilen bir başkan ve on yargıçtan oluşan Federal Adalet Mahkemesi Başkanlık Divanı, her mali yılın başında hazırladığı Yargılama Yetki Çizelgesini yayınlayarak hukuk ve ceza dairelerinin görev dağılımını planlar ve Federal Gazete’de ilan eder. Toplamda on üç hukuk dairesi ve altı ceza dairesi bulunur. Hukuk dairelerinde görev dağılımları hukukun farklı dallarına göre yapılır. Ceza dairelerinde ise görev dağılımı coğrafi kıstaslara göre yapılır. Yalnızca Birinci Ceza Dairesi, Üçüncü Ceza Dairesi ve Dördüncü Ceza Dairesi özel hukuk dallarına göre tasnif edilen davalara bakar.
Alman yargı sisteminde Federal Adalet Mahkemesi haricinde dört tane daha ulusal yüksek mahkeme bulunmaktadır. Bunlar; Leipzig’de yerleşik ve Federal Almanya Cumhuriyeti'nin en yüksek idari mahkemesi olan Federal İdare Mahkemesi, Münih'te yerleşik vergiler
ve gümrük vergileri ile ilgili konularda karar veren Federal Maliye Mahkemesi, Erfurt’ta yerleşik iş sözleşmesinden kaynaklı işçi-işveren ilişkileri konularında karar veren Federal İş Mahkemesi ve Kassel’de
yerleşik sosyal güvenlik konularında karar Federal Sosyal Mahkemedir.
Bu beş Federal Yüksek Mahkemenin yanı sıra, çok özel bir işlevi yerine getiren ve Karlsruhe’de yerleşik Federal Anayasa Mahkemesi de vardır. Bu mahkemenin görevi; yasaların, devlet kurumlarının
ve kişilerin işlemlerinin Anayasaya uygunluğunu denetlemek, aykırılık iddiasıyla yapılan şikâyetleri inceleyerek Anayasaya uygun olup olmadığına karar vermektir.
Federal Adalet Mahkemesinde bir baro bulunur. Bu baronun görevi, Federal Adalet Mahkemesinde görülmekte olan hukuk davalarına katılan tarafları temsil etmektir. Hukuk davalarında, yalnızca Federal Adalet Mahkemesi ruhsatına sahip olan avukatlar vekil olabilir. Bu avukatlar birkaç istisna haricinde başka mahkemelerde görev alamazlar. Bu kısıtlamanın amacı; kanun yararına yapılan hukuki temyizlerin, temyiz izninin reddine karşı yapılan itirazların ve hukuki hususlara ilişkin şikâyetlerin ele alınmasında uzmanlığı daha yüksek olan avukatların bulunmasını sağlamaktır. Federal Adalet Mahkemesi Avukatlar Seçim Kurulu tarafından en az otuz beş yaşında, en az beş yıl kesintisiz olarak hukuk alanında çalışmış avukatlar arasından aday gösterilir. Seçim Kurulu tarafından aday gösterilen bir avukatın kabulüne Federal Adalet Bakanı karar verir. Ceza yargılamalarında ise Almanya’da avukatlık ruhsatına sahip olan herhangi biri veya bir Alman üniversitesinde öğretim verip de adli görev almaya yetkili kişiler vekil olabilirler.
Her daire için gerekli siciller tutulur. Dairelerdeki süreçlerin kaç dakika sürdüğü, ilgili taraflar ile yazışmaları yönetmek burada hizmet eden görevlilerin sorumluluğundadır. Dava masrafları ve diğer ek karaların belirlenmesinden ise dava kâtipleri sorumludur. Yaklaşık 450,000 cilt kitabın bulunduğu Federal Adalet Mahkemesi Kütüphanesi, Almanya'daki en büyük mahkeme kütüphanesidir. Alman Hukuku üzerine 1800 yılından 1970 yılına kadar yazılmış olan eserlerin tümüne yakını mevcuttur. Kütüphane veri tabanına çevrimiçi olarak erişmek mümkündür.
Almanya Federal Adalet Mahkemesi hakkında sık sorulan sorular