CİSMANİ ZARARLAR ÖRNEK OLAY ÇÖZÜMLERİ

OLAY I

            Fabrikada kazan patlaması sonucu, Ustabaşı ile işçi ölmüş; o sırada yoldan geçmekte olan üçüncü kişi yaralanmıştır. Bilirkişi Raporuna göre, ustabaşı kazanın düzenli bakımını yapmadığı için %30 oranında kusurlu bulunmuş;  uyarılara karşın eski teknoloji ürünü kazanı yenilemediği için işverene de %70 kusur yüklenmiştir. 

Sorular:

1.      İşverenin işçilere karşı sorumluluğu ne tür bir sorumluluktur?

2.      İşveren, kazan patladığı sırada yoldan geçerken yaralanan kişiye karşı hangi yasa hükmüne göre sorumludur?

3.      Ölen işçilerin desteğinden yoksun kalan haksahipleri, hangi koşullarda işverene karşı maddi ve manevi tazminat isteyebileceklerdir. Yasal dayanakları nedir?  

4.      Ölen ustabaşının haksahiplerinin işverenden isteyebilecekleri tazminatın ölçüsü ne olacaktır, bu ölçünün nedenleri?

5.      Ölen işçinin haksahiplerinin işverenden isteyebilecekleri tazminatın ölçüsü ne olacaktır, bu ölçünün nedenleri?

6.      Ölen işçilerin ve yaralanan üçüncü kişilerin açacakları davaların zamanaşımı süreleri ve yasa hükmü nedir?

CEVAP I

1.      Olayda bahsedilen kazanın patlaması 4857 s. K. uyarınca iş kazasıdır. İş güvenliğinin sağlanması için işverenin üzerine yüklenen yüksek özen yükümlülüğü nedeniyle işverenin sorumluluğu tehlike sorumluluğu olduğu söylenebilecektir.

2.      Kazan patladığında yoldan geçen üçüncü kişi arasında iş ilişkisi bulunmadığı açıktır. Dolayısıyla işverenin üçüncü kişiye karşı sorumluluğu genel hükümler kapsamında, TBK m.49 ve devamı hükümleri uyarınca haksız fiil sorumluluğudur.

3.      Destekten yoksun kalma halinde tazminat isteyebilecekler (destekten yoksun kalanlar) kural olarak ölenin anne, baba, eş ve çocuklarıdır. Bunlar dışındaki hak sahipleri ölenin kendilerine yaşamında destek olduğunu ispatlamaları halinde istisnai de olsa bu tazminata hak kazanabileceklerdir. Ayrıca iş kazası tespiti yapılmış olmalıdır. Ölen işçinin sigortalı olarak, işyerinde hizmet akdi ile çalışıyor olması gerekmektedir.

4.      Ölen ustabaşının hak sahiplerinin isteyecekleri tazminatın ölçüsü TBK m. 55 ile net bir şekilde belirlenmiştir. Anılan hükme göre “Kısmen veya tamamen  rücu edilemeyen sosyal güvenlik ödemeleri ile ifa amacını taşımayan ödemeler, bu tür zararların belirlenmesinde gözetilemez; zarar ve tazminattan indirilemez. Hesaplanan tazminat, miktar esas alınarak hakkaniyet düşüncesi ile artırılamaz veya azaltılamaz” Bunun yanında hak sahipleri işverenden ancak kusuru oranında tazminat isteyebileceklerdir. Kazanın meydana gelmesinde kusuru olan ustabaşının müterafik kusuru tazminattan indirim sebebi olacaktır. Ayrıca varsa kurumca yapılacak ödemelerin ilk peşin sermaye değeri rücu edilebilir ödemelerden olduğundan tazminattan mahsup edilecektir. Ustabaşının gerçek kazancı hesaplanmalı, PMF tablolarına göre bakiye ömür süresi, aktif ve pasif dönemi belirlenip tazminat miktarı bulunmalıdır. Burada önemle belirtmek gerekir ki ölen kişinin bedensel ve düşünsel destekliği tazminatın hesabında temel ölçü olup miras yoluyla ortaya çıkan kazanımlar, kira gelirleri vs. kesinlikle tazminatın hesabına dahil edilmeyecektir.

5.      Yukarda ustabaşı için yapılan açıklamalar işçi için de geçerli olmakla birlikte kusursuz işçinin hak sahiplerine ödenecek tazminattan bu sebeple indirim yapılması pek tabii mümkün değildir.

6.      Ölen işçilerin hak sahiplerinin iş kazası sebebiyle açacakları davada zamanaşımı TBK m. 417 hükmünün atfı sebebiyle yine TBK m. 146’daki on yıllık süredir. Ölen üçüncü kişi ile işveren arasında sözleşmesel ilişki bulunmadığına göre zamanaşımı zararın ve sorumlunun öğrenilmesinden itibaren 2 her hal ve karda 5 yıllık süredir. Ancak haksız fiilin aynı zamanda suç teşkil ettiği kanaatine varılırsa uzamış ceza zamanaşımı hükümleri de uygulama alanı bulacaktır.

OLAY: II

            Bir inşaat şirketi tarafından yapılmakta olan sitenin bir kısım işleri bir alt işverene (taşerona) verilmiş; taşeronun işçisi dördüncü katta iskele üzerinde çalışmakta iken, halat kopması sonucu düşerek ölmüş; o sırada yapılan işleri denetlemekte olan işveren şirketin görevlisinin başına iskele tahtalarının düşmesi sonucu o da yaşamını yitirmiştir.

Sorular:

1.      Taşeronun işçisinin ölümü nedeniyle haksahipleri kime veya kimlere karşı dava açabileceklerdir, yasal dayanakları nedir?

2.      Ana şirket görevlisinin ölümünden dolayı haksahipleri kimlerden tazminat isteyebilirler?

3.      İşveren ile taşeron arasındaki ilişkide ne tür bir sorumluluk söz konusudur?

CEVAP II

1.      Taşeron işçinin gerek işçilik alacaklarından, gerekse de meslek hastalığı ve iş kazası sebebiyle uğranılan zararlardan kısacası iş yasasının getirdiği tüm sorumluluklardan 4857 s. K. m. 2/VI uyarınca alt işveren ve asıl işveren birlikte sorumludur. Hak sahipleri hem inşaat şirketine hem de taşerona karşı dava açabileceklerdir.

2.      Asıl işverenin işçisi ile taşeron arasında iş ilişkisi bulunmadığından meydana gelen iş kazası sebebiyle hak sahipleri yalnız asıl işveren inşaat şirketine karşı dava açabileceklerdir. Ancak iskelenin ipinin kopması ve tahtaların düşmesinde taşeronun ya da işçinin kusuru varsa haksız fiil hükümleri kapsamında bu kişilere de dava açılmasının önünde engel yoktur.

3.      İşveren inşaat şirketi ile taşeron arasında alt işveren – asıl işveren ilişkisi mevcuttur. Aralrında sözleşmeden kaynaklanan sorumluluk söz konusudur. İç ilişkilerinde birbirlerine karşı rücu hakları söz konusu olsa da alt işverenin işçilerine karşı iki işveren müşterek ve müteselsil sorumluluk altındadır.

OLAY: III

            Bir binanın boya badana işini üstlenen firmanın işçisi, iskelenin iyi kurulmamış olması yüzünden yüksekten düşerek ölmüştür.

Sorular:

1.      Bu olay, firma ile işçisi arasındaki ilişkide ne tür bir kazadır?

2.      İskeleyi ölen işçinin (hatalı bir şekilde) kurmuş olması, işvereni olan firmayı sorumluluktan kurtarır mı? Kurtarmazsa neden?

3.      İşçinin ölümünden, boya badana işini veren bina sahibi sorumlu tutulabilir mi?

4.      Boya badana işini üstlenen firma ile bina sahibi arasındaki sözleşmenin türü nedir?

CEVAP III

1.      İşçinin, işyerinde asıl işini yaptığı sırada meydana gelen bu kaza bir iş kazasıdır.

2.      İskelenin ölen işçi tarafından kurulmuş olmasının işvereni sorumluluktan tam anlamıyla kurtarması hukukumuzda pek olası değildir. Her ne kadar işverenin sorumluluğu kusursuz sorumluluk olmasa da mevzuatımızca işverene yüksek özen yükümlülüğü yüklenmiştir. Buna göre teknolojinin tüm imkânlarını kullanarak gerekli önlemleri almak, denetimleri aksatmamak ve işçiye gerekli eğitimleri vermek gibi pek çok sorumluluğu olan işveren kazanın meydana gelmesinde bir şekilde sorumlu tutulacaktır. Ancak ödenecek tazminattan işçinin kusuru oranında indirim yapılacaktır.

3.      Bu sorunun cevabı firma ile bina sahibi arasındaki ilişkinin niteliğine göre değişecektir. Bina malikinin, işçilere emir ve talimat verme yetkisi var ise, kısacası bina maliki ve firma arasında kurulan sözleşme ile bağımlılık unsuru vuku bulmuşsa artık ortada bir alt işveren – asıl işveren ilişkisinin varlığından söz edilecektir. Bu durumda ölen işçinin hak sahiplerinin bina malikine karşı da dava açabileceği söylenmesi gerekir. Şayet bina maliki boya badana işlerini amiyane tabirle “anahtar teslimi” olarak firmaya vermişse yani sözleşme bir eser sözleşmesi ise bina maliki ancak haksız fiil hükümlerine göre sorumlu tutulabilir. Olayda iskelenin iyi kurulmasında bina malikinin kusuru görünmediğinden bu ihtimalde hak sahipleri yalnız firmaya karşı dava açabilecektir.

4.      Yukarda da belirttiğimiz üzere bu sorunun net bir şekilde cevaplanabilmesi için sözleşmenin detaylarını; en azından bina sahibi ile firma işçileri arasında bağımlılık unsurunun bulunup bulunmadığını bilmek gerekir. Şayet bina sahibi firma ile anlaşmasında yalnızca bir bedel karşılığı binanın boyanması hususunda mutabıksa ve çalışma şekline müdahale imkanı tanınmamışsa ortada bir eser sözleşesinin var olduğu söylenecektir. Yok eğer bina sahibinin firma işçileri üzerinde denetim, emir ve talimat verme gibi yetkileri varsa firma ile arasındaki sözleşmenin bir alt işverenlik sözleşmesi olarak niteleneceği söylenebilir.

OLAY: IV

            Otobüsün bir otomobille çarpışması sonucu iki yolcu yaralanmış, otomobil sürücüsü ölmüştür. Kazanın oluşunda otobüs sürücüsü 2/8 ve ölen otomobil sürücüsü 6/8 oranında kusurlu bulunmuşlardır.

Sorular:

1.      Otobüs yolcuları kime veya kimlere karşı dava açabilirler, yasal dayanakları nelerdir?

2.      Otobüs işletenin yolculara karşı sorumluluğu ne tür bir sorumluluktur?

3.      Otobüs sürücüsü kusursuz olsaydı, taşımacı gene sorumlu olur muydu, yolculara tazminat ödemek zorunda kalır mıydı?

4.      Otobüs yolcuları hangi sigorta türlerinden yararlanabilirler?

5.      Otobüs sürücüsünün kusursuz olması durumunda, kaza geçiren yolcular, hangi sigorta türünden yararlanamayacak ve hangi sigorta türünden yararlanacaklardı?

6.      Ölen otomobil sürücüsünün haksahipleri kime veya kimlere karşı dava açabilirler, yasal dayanakları nedir?

CEVAP IV

1.      Yolcular KTK gereği işletene, işletenin bağlı bulunduğu teşebbüs sahibine, sürücüye ve sigorta şirketine karşı dava açabilirler.

2.      Otobüs işletenin yolculara karşı sorumluluğu tehlike sorumluluğudur.

3.      KTK m. 86 işleten ve teşebbüs sahibinin sorumluluktan kurtulma şartlarını düzenlemiştir. İşleten veya işletenin bağlı olduğu teşebbüs sahibi kendisinin ve eylemlerinden sorumlu olduğu kişilerin kusursuz olduğunu ve araçtaki bozukluğun kazayı etkilemediğini ya da illiyet bağının kesildiğini ispat ederse sorumluktan kurtulabilir.

4.      Otobüs yolcuları otobüse ait, sırasıyla zorunlu ferdi koltuk sigortasından,  zorunlu taşımacılık mali sigortasından, zorunlu mali sorumluluk (trafik) sigortasından ve isteğe bağlı sorumluluk sigortasından yararlanabilir. Hiçbir sigorta yapılmamışsa güvence hesabından yararlanabilirler. Aynı şekilde diğer otomobil sürücüsü kusurlu olduğu için otomobile ait zorunlu mali sorumluluk (trafik) sigortasından ve isteğe bağlı sorumluluk sigortasından yararlanabilir. Hiçbir sigorta yapılmamışsa güvence hesabından yararlanabilirler.

5.      Otobüs sürücüsü kusursuz olsa bile otobüse ait, sırasıyla zorunlu ferdi koltuk sigortasından ve zorunlu taşımacılık mali sigortasından yararlanabilirler. Bu sigortalar yaptırılmamış ise güvence hesabından yararlanabilirler. Ayrıca kusurlu otomobil şoförünün aracının  zorunlu trafik sigortasından ve özel sigortasından hiçbir sigorta sözleşmesi yapılmamışsa güvence hesabından yararlanabilirler.

6.      Ölen otomobil sürücüsünün hak sahipleri, otobüs şoförüne,  işletenine ve işletenin bağlı olduğu teşebbüse kusuru oranında dava açılabilir. Yine otomobil şoförünün bağlı olduğu zorunlu trafik sigortası ve özel sigorta şirketine karşı kusuru oranında dava açılabilir.

OLAY: V

            Mutfak tipi tüpün patlaması sonucu ev kadını ölmüştür. Bilirkişiler olayın gaz sızmasından kaynaklandığı; tüpü getiren ve yerleştiren görevlinin contayı değiştirmemiş ve detantörü iyi bağlamamış olmasının buna neden olduğu sonucuna varmışlardır.

Sorular:

1.      Bu olayda sorumlu veya sorumlular kimdir? Hangi yasanın hangi hükmüne göre kimler sorumlu tutulabilir?

2.      Tüpgaz bayii neden dolayı sorumlu tutulabilir?

3.      İmalâtçı da sorumlu mudur? Neden?

4.      Bu olayda dava açma (zamanaşımı) süresi nedir?

CEVAP V

1.      TBK haksız fiil hükümlerine göre tüpü yerleştiren görevli, adam çalıştıranın sorumluluğu esaslarına göre de tüpgaz bayii sorumludur.

2.      Tüp gaz bayii tüpü getiren ve kusuru sebebiyle zarara sebep olan görevlinin işvereni konumundadır. Dolayısıyla kusursuz sorumluluk türlerinden adam çalıştıranın sorumluluğu kapsamında sorumlu tutulabilir.

3.      İmalatçının sorumluluğunun belirlenebilmesi için uygun illiyet bağının kurulup kurulamadığını tespit etmek gerekir. Tüpün ya da detantörün imalatının kazaya etkisi, görevlinin davranışının illiyet bağını kesip kesmediği hususları netlik kazanmadan kesin bir cevap vermek mümkün değildir. Ancak olayda anlatıldığı kadarıyla tüpün montajı düzgün yapılsaydı kaza meydana gelmeyecekti kanaatine ulaşmaktayız. Dolayısıyla imalatçının davranışı ile zarar arasında illiyet bağının kesildiği ve imalatçının sorumlu olmadığı söylenebilir.

4.      Olayda zamanaşımı süresi haksız fiil zamanaşımı olan 2 ve 5 yıllık sürelerdir. Ancak olayda taksir neticesinde de olsa bir suçun işlendiği kanaati varsa uzamış ceza zamanaşımı uygulanacaktır.

OLAY: VI

            Gap bölgesinde kazı işini üstlenen şirketin şantiyesine terörist saldırısı sonucu  dört  işçi ölmüştür. Yapılan soruşturmada, işveren şirketin akla gelebilecek her türlü önlemleri aldığı, hatta olağan dışı bir korunma sistemi oluşturduğu, İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği hükümlerine göre işverene yüklenebilecek bir kusur bulunmadığı sonucuna varılmıştır. Öte yandan, bölgenin özelliği nedeniyle İçişleri Bakanlığı’nın yeterli derecede önlem alıp almadığı üzerinde durulmuş; mahkemece görevlendirilen bilirkişiler, çevrede yeterli sayıda karakol ve günün her saatinde hareket halinde  devriye kolları bulunduğunu, bundan fazlasının da mümkün olamayacağını bildirerek, devletin “hizmet kusuru” olmadığı  sonucuna varmışlardır.

Sorular:

1.      Olayın meydana gelişinde, işverenin ve devlet biriminin kusursuz bulunması karşısında, ölen işçilerin desteğinden yoksun kalanlar zararlı sonuca katlanmak zorunda mı kalacaklardır, kimseden tazminat isteyemeyecekler midir?

2.      Olayın 506 sayılı Yasaya göre bir “iş kazası” olması nedeniyle ölenlerin haksahiplerine gelir bağlanmış ise de, bu gelirin destek zararlarını tam karşılayamamış olması karşısında, kalan zarar tutarları kimseden istenemeyecek midir?

3.      Bilirkişilerce kusursuz bulunan işverenden veya ilgili Devlet biriminden başka bir hukuksal nedenle tazminat istemek mümkün olabilir mi?

CEVAP VI

1.      Devlete Anayasa ile vatandaşlarının can ve mal güvenliğini koruma yükümlülüğü verildiğinden devletin sorumluluğu kusursuz sorumluluk türlerinden tehlike sorumluluğu kapsamında değerlendirilir. Dolayısıyla bakanlık, hiçbir kusuru olmasa bile ölen işçilerin hak sahiplerinin uğramış olduğu maddi ve manevi zararlardan sorumlu olacaktır.

2.      İş kazası tespiti yapıldıktan sonra yukarda açıklandığı üzere hak sahipleri İçişleri Bakanlığı’ndan zarar tutarlarını talep edebileceklerdir.

3.      İdarenin hizmet kusuru bulunmasa bile, idari faaliyet alanıyla ilgili, toplum içinde ortaya çıkan terör eyleminin sonucu olarak uğranılan özel ve olağandışı zararı sosyal risk ilkesi uyarınca tazmini gerekmektedir. 

OLAY: VII

            Bir fabrikanın çatı kaplama işini üstlenen şirketin işçisi, elindeki metal çubuğun binanın üzerinden geçen yüksek gerilim hattına değmesi sonucu, cereyana kapılarak ölmüştür.

Sorular:

1.      Bu kazanın sorumluları kimler olabilir?

2.      Fabrika sahibi, çatı kaplama işini üstlenen şirketin işçisinin ölümünden dolayı sorumlu ve tazminat yükümlüsü olabilir mi?

3.      Bu olayda, ölen işçinin işvereninin önlem alma yükümlülükleri neler olabilir?

4.      Elektrik idaresi sorumlu tutulabilir mi, tutulabilirse yasal dayanağı ne olur?

5.      Ölen işçinin desteğinden yoksun kalan haksahiplerinin işverene karşı açacakları davanın “dava şartı” nedir?

6.       İşverene veya elektrik idaresine karşı açılacak davaların zamanaşımı süresi nedir?

CEVAP VII

1.      Kazanın ilk akla gelen sorumlusu kazalı işçinin işvereni olan çatı kaplama firmasıdır. Bunun yanında fabrika ile çatı kaplama firması arasında alt işveren – asıl işveren ilişkisi var ise fabrika sahibi de sorumlu olacaktır. Son olarak yüksek gerilim hattının kurulmasında hizmet kusuru görülürse idare de sorumlu tutulabilecektir.

2.      Yukarda açıklandığı gibi fabrika sahibinin sorumlu tutulabilmesi ancak firma ile aralarında alt işveren – asıl işveren ilişkisinin kurulmuş olmasına bağlıdır. Şayet fabrika sahibi ile işçi arasında bağımlılık unsuru kurulmuşsa fabrika sahibi de pek tabi müteselsilen zarardan sorumludur.

3.      İşverenin önlem alma yükümlülüğü yüksek özen yükümlülüğü olarak kendini göstermektedir. İşveren iş güvenliğini sağlamakla yükümlüdür. Bu bağlamda çalışma ortamını güvende tutması gerekeceği gibi öncesinde işçiye gerekli eğitimleri vermek, işçinin yapılacak işte çalışmaya uygun olup olmadığını gözetmek de işverenin sorumlulukları arasındadır. En nihayetinde çağın teknolojisinin tüm imkânları işverence kullanılarak olası kazaların önüne geçilmeye çabalanmalıdır.

4.      Meydana gelen kaza bir iş kazasıdır. Bununla birlikte kusuru var ise elektrik idaresi işverenle birlikte sorumlu olan üçüncü kişi konumunda olacaktır. Bu durumda elektrik idaresinin sorumluluğu hizmet kusuru sebebiyle ortaya çıkmaktadır.

5.      İş kazası tespiti yapılmış olmalıdır. Ölen işçinin sigortalı olarak, işyerinde hizmet akdi ile çalışıyor olması gerekmektedir.

6.      Burada işverene ve elektrik idaresine birlikte mi yoksa ayrı ayrı mı dava açılacağına göre hem görevli mahkeme hem de zamanaşımı süreleri değişecektir. İşveren ve idareye aynı anda husumet yöneltilerek dava açılabilir ki bu durumda görevli mahkeme iş mahkemesi, zamanaşımı da on yıl olacaktır. Fakat idarenin sorumluluğu sebebiyle idari yargı yolu denenecekse burada zamanaşımından evvel 60 günlük dava açma süresi karşımıza çıkacaktır.

OLAY: VIII

            Ameliyatı yapan operatör doktor, yarayı kapatma ve dikiş atma işini yardımcısına bırakarak ameliyat haneyi terk etmiş, yardımcı doktorun ve hemşirenin dikkatsizliği ve özensizliği sonucu bir miktar sargı bezi içerde unutulmuş; hasta iki yıl boyunca ağırılar içinde kıvrandıktan sonra, batın açılarak sargı bezi çıkarılmıştır. Hasta açtığı davada, çalışamadığı süre için kazanç kaybını, fazladan yaptığı tedavi giderlerini ve manevi tazminat istemiştir.

Sorular:

1.      Bu olayda kim veya kimler sorumludur?

2.      Ne tür bir sorumluluk söz konusudur?

3.      İlgili yasa hükümleri nelerdir?

4.      Ameliyat ekibi hastane tarafından oluşturulmuş ise, hastane yönetimi ne yönden sorumludur?

5.      Hasta ile hekim arasındaki ilişkinin hukuksal niteliği nedir ve hekimin sorumluluğu ne tür bir sorumluluktur?

CEVAP VIII

1.      Olayda doktor, yardımcısı ve hastane idaresi sorumludur.

2.      Olayda yardımcı kişi kullanımından ötürü dikiş atan kişi sorumlu olacaktı. Burada kusur sorumluluğu söz konusu iken hastane için adam çalıştıranın sorumluluğu çerçevesinde kusursuz sorumluluk söz konusudur.

3.      Hastane için TBK m. 66, Hekim için TBK m.116 ve yardımcı kişiler için TBK m. 49 hükümleri uygulanacaktır. Ayrıca hastane özel bir hastane ise sözleşmeye aykırılık hükümleri de uygulama alanı bulabilecektir.

4.      Hastane yönetimi gerek adam çalıştıranın sorumluluğu esaslarına göre gerekse de sözleşmeye aykırılıktan sorumlu olacaktır.

5.      Hasta ile hekim arasındaki ilişki bir vekalet ilişkisidir.

OLAY: IX

            Ağaçtan düşerek kolunu kıran davacı Devlet Hastanesine giderek tedavi olmak istemiş; davalı doktor tedaviye hemen başlamadığı ve görevini savsakladığı için hastanın durumu ağırlaşmış ve kangren olan kol, başka bir Devlet Hastanesinde, omuz hizasından kesilmiştir. Sağlık Bakanlığı müfettişlerince yapılan araştırma sonucu davalı doktorun zamanında gerekli tedaviyi yapmadığı, kusurlu olduğu saptanmış; ayrıca davalı doktor ceza mahkemesinde yargılanıp TCK.459/2.maddesine göre cezalandırılmış ve mahkemenin kararı onanıp kesinleşmiştir.

Sorular: 

1.      Devlet hastanesinde çalışan doktorun kusuru ve savsaması sabit olduğuna  göre, zarar gören kişi nerede (hangi mahkemede) kime veya kimlere karşı dava açacaktır?

2.      Olayda ne tür bir kusur vardır?

CEVAP IX

1.      Her ne kadar zarar idarenin eyleminden kaynaklansa da olayda bedensel zarar söz konusu olduğu için dava hukuk mahkemelerinde görülecektir. Olayın ilk sorumlusu savsaması sabit olan doktor olacaktır. Bununla birlikte kusursuz sorumlu hastane de sorumlular arasındadır. Özetle zarar gören, asliye hukuk mahkemesinde doktor ve hastane aleyhine dava açabilecektir.

2.      Olayda doktorun kusuru, kamu görevlisinin ağır kusuruna örnektir. Eylemin aynı zamanda suç teşkil etmesi bunu göstermektedir.

OLAY: X

            Ulaştırma Bakanlığı’na ait bir aracın özel otomobille çarpışması sonucu, araçlar hasarlanmış, özel otomobil sürücüsü yaralanmıştır. Kazanın oluşunda Bakanlık aracının sürücüsü kusurlu bulunmuştur.

Sorular:

1.       Zarar gören kişi kime veya kimlere karşı dava açacaktır. Görevli mahkeme hangisidir?

2.       Bakanlık ne sebeple ve hangi yasa hükmüne göre sorumlu tutulabilir?

CEVAP X

1.       Zarar gören kişi kusurlu olduğu sabit olan şoföre ve aracın işleteni konumundaki ulaştırma bakanlığına dava açabilir. Bunu yanında aracın sigortalarına da dava açılabileceği unutulmamalıdır. Görev hususunda ise 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu n. 106’ya göz atmak gerekir. İlgili yasa “Genel bütçeye dâhil dairelerle katma bütçeli idarelere, il özel idarelerine ve belediyelere, kamu iktisadi teşebbüslerine ve kamu kuruluşlarına ait motorlu araçların sebep oldukları zararlardan dolayı, bu kanunun işletenin hukuki sorumluluğuna ilişkin hükümleri uygulanır.” KTK’ya göre işletenin sorumluluğuna gidildiği davalarda asliye hukuk mahkemeleri görevli olduğuna göre olayda da asliye hukuk mahkemeleri görevlidir.

2.       Bakanlık, işleten sıfatına sahip olduğundan ötürü yukarda anılan KTK m. 106 hükmü uyarınca sorumlu olacaktır.

OLAY: XI  

            Hemzemin geçitte tren ile kamyon çarpışması sonucu, birkaç tren yolcusu yaralanmış, kamyon ağır hasar görmüştür. Bilirkişiler, hemzemin geçitte sinyalizasyon düzeninin iyi çalışmaması nedeniyle Demiryolları İşletmesini  %20 ve kamyon sürücüsünü dalgın ve dikkatsiz araç sürmesi nedeniyle %80 oranında kusurlu bulmuşlardır. 

Sorular:

1.      Kazada yaralanan yolcuların zararlarını Demiryolları İşletmesi ne ölçüde karşılamakla yükümlü olacaktır?

2.      Demiryolları İşletmesinin yolculara karşı sorumluluğu ne tür bir sorumluluktur, bu sorumluluk hangi yasa maddesine dayanmaktadır?

3.      Yolcuların Demiryolları İşletmesine karşı açacakları davanın zamanaşımı süresi nedir?

4.      Yolcuların açtığı davaya hangi mahkeme bakacaktır?

5.      Kamyon sahibi maddi zararı için Demiryolları İdaresine karşı hangi yasa maddesine dayanarak dava açabilecek, zararının ne ölçüde isteyebilecektir?

6.      Demiryolları İşletmesi, kamyon sahibine karşı ne sebeple ve neye dayanarak dava açabilir?

CEVAP XI

OLAY: XII

            Yetkili bayiden alınan buzdolabı hasarlı çıkmış, bayı yetkili servise başvurularak arızanın giderilmesinin istenebileceğini bildirmiş; yetkili servis arızayı giderdikten kısa bir süre sonra aynı arıza yeniden ortaya çıkmıştır.

Sorular:

1.      Alıcının 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun hükümlerine göre “seçimlik hakları” nelerdir?

2.      Dava açmak zorunda kalınırsa nerede ve kime ya da kimlere karşı dava açılacaktır?

CEVAP XII

1.      TKHK uyarınca tüketici; alığı malın arızasız bir misliyle değiştirilmesi, ücretsiz onarılmasını isteme ve malı iade etme, ayıp oranında indirim isteme seçimlik haklarına sahiptir. İlaveten bir zarara uğramışsa imalatçı-üreticiden tazminat da isteyebilecektir.

2.      Dava açmak zorunda kalınırsa bu davada pek tabii tüketici mahkemeleri görevli olacaktır. Bu dava malın alındığı bayiye, yetkili servise ve müteselsil sorumlu imalatçı-üreticiye karşı açılabilir.

OLAY: XIII

            Karayolunda seyir halinde olan bir otomobil sürücüsü, Karayollarının yapım ve onarım hatası nedeniyle tek yanlı kaza geçirerek yaşamını yitirmiştir.

Sorular:

1.      Karayolları İdaresinin yol yapım hatası ne tür bir sorumluluğu gerektirmektedir?

2.      Karayolları İdaresine karşı nerede ve ne sebeple dava açılabilecektir/

3.      Ölen sürücünün desteğinden yoksun kalan eşi ve çocukları  Trafik Sigortasından tazminat alabilirler mi?

CEVAP XIII

1.      Karayollarının yol yapım hatası bir hizmet kusurudur ve kusur sorumluluğu esasına göre değerlendirilmelidir.

2.      KTK m. 110 uyarınca işleteni kamu kurumu da olsa KTK’dan kaynaklanan sorumluluk davaları asliye hukuk mahkemelerinde açılacaktır. Dolayısıyla Karayolları İdaresi’nin hizmet kusuru olması sebebiyle idareye karşı dava da asliye hukuk mahkemelerinde açılmalıdır.

3.      KTK m. 92/I-b uyarınca “İşletenin; eşinin usul ve füruğunun, kendisine evlat edinme ilişkisi ile bağlı olanların ve birlikte yaşadığı kardeşlerinin mallarına gelen zararlar nedeniyle ileri sürebilecekleri talepler” trafik sigortasından talep edilemez. Ancak destekten yoksun kalma tazminatı mal zararının ötesinde bir zararı karşılamaktadır. Meydana gelen sadece maddi anlamda bir fakirleşme değildir. Dolayısıyla yasada sayılan istisnalara da dâhil edilmeyeceğinin kabulü gerekir. Netice itibariyle destekten yoksun kalan eş ve çocuklar trafik sigortasından tazminat alabileceklerdir.