Rekabet Kurumu Başkanlığından,
REKABET KURULU KARARI
Dosya Sayısı : 2013-4-50 (Muafiyet)
Karar Sayısı : 16-31/525-236
Karar Tarihi : 23.09.2016
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Prof. Dr. Ömer TORLAK
Üyeler : Arslan NARİN, Fevzi ÖZKAN, Adem BİRCAN
B. RAPORTÖRLER : Dr. Hakan BİLİR, Cüneyd DAL
C. BİLDİRİMDE
BULUNAN : Bankalararası Kart Merkezi A.Ş.
Temsilcisi: Av. Prof. Dr. İ. Yılmaz ARSLAN
Gazi Umur Paşa Sk. Bimar Plaza 38/8 Balmumcu, Beşiktaş,
İstanbul
(1) D. DOSYA KONUSU: Bankalararası Kart Merkezi (BKM) bünyesinde BKM Express
adı altında sunulmakta olan elektronik ödeme hizmeti uygulamasına süresiz
bireysel muafiyet tanınması talebi.
(2) E. DOSYA EVRELERİ: Kurum kayıtlarına 01.08.2016 tarih ve 4699 sayı ile intikal eden
bildirim üzerine düzenlenen 09.09.2016 tarih ve 2013-4-50/MM sayılı Muafiyet/Menfi
Tespit Raporu görüşülerek karara bağlanmıştır.
F. RAPORTÖR GÖRÜŞÜ: İlgili raporda; BKM Express sisteminin 4054 sayılı Rekabetin
Korunması Hakkında Kanun’un (4054 sayılı Kanun) 4. maddesi kapsamında olduğu,
dolayısıyla BKM Express sistemine 4054 sayılı Kanun’un 8. maddesi kapsamında menfi
tespit belgesi verilemeyeceği, bununla birlikte kartlı ödeme sistemleri pazarının kendine
özgü koşulları nedeniyle, BKM Express sisteminin, Kanun’un 5. maddesi kapsamında
bireysel muafiyetten yararlanabileceği, ancak üye işyerlerinden ve kart hamillerinden
ücret alınmamasına ilişkin mevcut uygulamada değişiklik olması halinde durumun
pazarın o anki koşullarına göre yeniden ele alınması gerektiği ifade edilmiştir.
G. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
G.1. Bankalararası Kart Merkezi A.Ş. (BKM)
(3) BKM, bankaların bir araya gelerek kurdukları anonim şirket statüsünü haiz tüzel kişiliğe
sahip bir yapıdır. BKM’nin en önemli faaliyeti, kart hamillerinin yaptıkları alışverişlerden
kaynaklanan borç ve alacaklarının bankalar arasındaki takasını, BKM bünyesinde,
yurtiçi takas ve hesaplaşma aracılığı ile gerçekleştirmektir. Bunun dışında, bankalar
arasındaki otorizasyon işlemini yürütmek, kredi kartı ve banka kartı sektöründe bulunan
bankalar arasında uygulanacak prosedürleri geliştirmek, yurtiçi kuralları oluşturmak,
standardizasyonu sağlamaya yönelik çalışmalar yaparak kararlar almak, yurtdışı kuruluş
ve komisyonlar ile ilişkiler kurmak ve gerektiğinde üyelerini bu kuruluşlarda temsil etmek
BKM'nin faaliyetleri arasında yer almaktadır.
(4) BKM’ye üye olan banka sayısı 29 olmakla birlikte söz konusu bankalardan on tanesi
(Akbank, Finansbank, Garanti Bankası, Halkbank, ING Bank, Türk Ekonomi Bankası,
Türkiye İş Bankası, Vakıflar Bankası, Yapı ve Kredi Bankası, Ziraat Bankası) aynı
zamanda BKM’nin ortaklarıdır. Aktif Yatırım Bankası, Albaraka Türk Katılım Bankası,
Alternatifbank, Anadolubank, Burgan Bank, Citibank, Denizbank, Fibabanka, HSBC,
ICBC Turkey Bank, Kuveyt Türk Katılım Bankası, Odea Bank, Şekerbank, Turk
Elektronik Para A.Ş., Turkish Bank, Turkland Bank, Türkiye Finans Katılım Bankası,
16-31/525-236
2/8
Vakıf Katılım Bankası ve Ziraat Katılım Bankası ise BKM’nin ortak olmayan diğer
üyeleridir.
G.2. BKM Express Sistemi
G.2.1. BKM Express Kavramı
(5) Bildirime konu BKM Express hizmeti, internet üzerinden yapılan alışverişlerde, kart
bilgisinin tamamı işyerleri ile paylaşılmadan alışveriş yapabilmeyi sağlayan bir elektronik
ödeme sistemidir. BKM Express hizmeti ile kart hamillerinin elektronik ticaret
işlemlerinde BKM sistemine önceden kaydettikleri, BKM üyesi bankalara ait kartlar
arasından istediğini tercih ederek, sistem dâhilindeki işyerlerinin internet sitelerinde kart
bilgilerini girmeden alışveriş yapabilmeleri sağlanmaktadır.
(6) BKM Express sistemi internet üzerinden (online) alışveriş yapan kart hamilleri, kart
çıkaran ve/veya kart kabul eden kuruluşlar ve üye işyerlerini kapsamaktadır. 19.05.2013
tarihi itibarıyla BKM Express’te (…..) kayıtlı kullanıcı, BKM Express ile ödeme kabul
eden (…..) üye işyeri vardır. Bu tarihe kadar toplam (…..) ödeme işlemi ve (…..) TL
işlem hacmi gerçekleşmiştir. 24.06.2016 tarihi itibarıyla kayıtlı kullanıcı sayısında (…..)
ve BKM Express ile ödeme kabul eden üye işyeri sayısında ise (…..) artış
gerçekleşmiştir. BKM Express ile ödeme işlemini destekleyen (…..), BKM Express ile
para transferi işlemini destekleyen (…..) banka bulunmaktadır. Yine 24.06.2016
itibarıyla BKM Express para transferi özelliği kullanılarak (…..) TL hacminde toplam
(…..) para transferi işlemi yapılmış; BKM Express ile ödeme özelliği kullanılarak ise
(…..) TL hacminde toplam (…..) alışveriş işlemi gerçekleştirilmiştir.
G.2.2. BKM Express Sisteminde Kart Hamilleri
(7) Bildirim Formu’nda BKM Express’ten yararlanmak isteyen kart hamillerinin, öncelikle
sisteme entegre olmuş kuruluşa ait kartının olması ve bilgisayar ya da mobil cihazlardan
“” internet adresi üzerinden elektronik cüzdan hesabı açması
gerektiği ifade edilmektedir. Kart hamilinin BKM Express’e ekleyebileceği kart adedi
bakımından herhangi bir sınır bulunmamaktadır. BKM Express’e aynı zamanda BKM
Express’in mobil uygulamaları indirilerek, mobil cihazlar üzerinden de üye
olunabilmektedir.
(8) Kart hamilleri BKM Express’i destekleyen üye işyerinde sepetini oluşturup ödeme
adımına geçtiğinde “BKM Express ile ödeme” seçeneğini seçmekte ve daha önce BKM
Express kapsamında sunulan elektronik cüzdana eklemiş olduğu kartlarından birini
seçerek veya elektronik cüzdana yeni bir kart ekleyerek ödeme işlemini
gerçekleştirmektedir. Söz konusu süreçte BKM, alışveriş sırasında müşterinin seçtiği
kartı çıkaran kuruluşa bağlanarak kart bilgilerinin tamamını almaktadır. Bu sırada kart
çıkaran kuruluş, müşterisinin kendi bünyesinde kayıtlı olan cep telefonuna doğrulama
mesajı (tek kullanımlık şifre) göndererek işlemi doğrulamaktadır. Doğrulama işlemi
başarıyla gerçekleştiği takdirde kart hamiline ait bilgiler Sanal POS’a aktarılmakta ve
işlem gerçekleşmektedir. BKM Express’e üye olmak ücretsiz olup; BKM Express ile
yapılan işlemler için kart hamili tarafından BKM’ye herhangi bir ücret ödenmesi söz
konusu değildir.
G.2.3. BKM Express Sisteminde Kart Çıkaran ve Kart Kabul Eden Kuruluşlar
(9) Bildirim Formu’nda BKM Express’in, kartlı ödeme sistemleri ile ilgili faaliyet gösteren her
kuruluşa açık olduğu, bu kuruluşların söz konusu hizmetten yararlanmak üzere BKM’ye
başvuruda bulunmasının yeterli olduğu ifade edilmektedir.
16-31/525-236
3/8
(10) Kart çıkaran kuruluşun BKM Express’e entegre olması; BKM Online’da yer alan BKM
Express Ödeme Hizmeti Üye Başvuru Formu ile BKM Express’de yer alacak BIN1’lere
ait kart logolarını iletmesi, entegrasyon dokümanına göre web servisini geliştirmesi ve
BKM ile entegrasyonun tamamlanması ile gerçekleşmektedir. Kart kabul eden kuruluş
ise, sanal POS mesajlaşma ve MPI2 mesajlaşma tarifname dokümanlarının BKM’ye
iletilmesi ile BKM Express’ten yararlanmaya başlamaktadır. BKM Express üzerinden
gerçekleşen kartlı işlemlerin takas ve hesaplaşması ise, diğer tüm kartlı işlemler gibi
Yurtiçi Takas Hesaplaşma (YTH) Sistemi üzerinden gerçekleştirilmektedir.
(11) Her ay sonunda, aylık gerçekleşen onaylı alışveriş işlem adedi üzerinden hesaplanarak
kart ihraç eden kuruluştan tahsil edilen (…..) TL tutarındaki işlem ücretinin yanı sıra, kart
ihraç eden ve/veya kabul eden kuruluşlardan (…..) TL katılım (hizmet başvurusu ile
birlikte tahsil edilen) ve (…..) TL yıllık hizmet ücreti (hizmetin üretim ortamına alındığı
dönem esas alınarak ilk sene için kıstelyevmli ve devam eden senelerde yıllık tahsil
edilen) alınmaktadır.
G.2.4. BKM Express Sisteminde Üye İşyerleri
(12) Bildirim formunda BKM Express’ten yararlanmak isteyen işyerlerinin kendi sitelerinde
BKM Express ile ödeme kabul edebilmek için BKM ile bir sözleşme imzalaması, BKM
Express entegrasyonu için başvuru yapması, BKM Express’i destekleyen en az bir kart
kabul eden kuruluşa ait Sanal POS’unun bulunması gerektiği ifade edilmektedir.
(13) BKM Express sisteminden çıkış için herhangi bir kısıt bulunmamakta olup, işyerinin
istediği zaman sistemden çıkması mümkündür. Bir aylık ihbar süresi haricinde,
sistemden çıkılmasını zorlaştıran, örneğin ücret alınması gibi herhangi bir yaptırım
öngörülmemektedir3.
G.3. Kurulun 21.08.2013 Tarih ve 13-48/691-292 sayılı Muafiyet Kararından Sonra
BKM Express Sistemine Dâhil Edilen Hizmet ve Uygulamalar
(14) Kurulun üç yıl süreli muafiyet tanınmasına ilişkin kararından sonra BKM Express
uygulaması çatısı altında sunulmakta olan ödeme fonksiyonunu haiz elektronik cüzdan
hizmetine ek olarak para transferi, mobil (cepten) alışveriş yapılması, QR4 kod ile
ödeme, link ile ödeme gibi başkaca fonksiyonlar sisteme dâhil edilmiştir. Bildirim
Formu’nda açıklanan ve sisteme eklenen başlıca hizmet ve uygulamalar şu şekildedir:
- BKM Express Mobil Ticaret: İşyerlerinin mobil uygulamalarından yapılan
alışverişlerde, kart bilgisi girmeden kolay ve hızlı bir şekilde cepten ödeme
yapılmasını sağlayan bir hizmettir.
- BKM Express Para Transferi: BKM Express’in iOS ve Android uyumlu mobil
uygulamaları üzerinden, BKM Express üyesi olmasa bile, istenilen kişinin cep
telefonu numarasına veya kart numarasına 7/24 para gönderilmesini sağlayan bir
hizmettir.
1 BIN (Bank Identification Number): Kartın ilk altı hanesinden oluşan ve uluslararası kartlı sistem
kuruluşuna üye kart çıkaran kuruluşu temsil eden numaradır.
2 MPI (Message Passing Interface): Dağıtılmış sistem belleğinde ağlar arası çalışan paralel programlar
için kullanılan bir tür mesaj gönderme sistemidir.
3 BKM Express İşyeri Sözleşmesi madde 10.
4 QR (Quick Response): Mobil cihazların kameralarından okutulabilen özel matriks barkod (veya iki
boyutlu barkod) türüdür.
16-31/525-236
4/8
- BKM Express QR Kod ile Ödeme: BKM Express üye işyerlerinde kasada sıra
beklemeden BKM Express iPhone veya Android uygulamaları üzerinden QR kodun
okutulması suretiyle ödeme yapılması imkânı sağlayan bir hizmettir.
- BKM Express QR Kod ile Bağış: BKM Express internet sitesi üzerinden istenilen
kuruluşa BKM Express iPhone veya Android uygulamaları üzerinden QR kodun
okutulması suretiyle bağış yapılması imkânı veren bir hizmettir.
- BKM Express Link ile Ödeme: İnternet ortamında paylaşılan bir link ile ödeme işlemi
gerçekleştirilmesini sağlayan bir hizmettir.
- BKM Express Link ile Bağış: BKM Express internet sitesi üzerinden istenilen
kuruluşlara BKM Express iPhone veya Android uygulamaları aracılığıyla bağış
yapılabilmesine imkân veren bir hizmettir.
G.4. İlgili Pazar
G.4.1. İlgili Ürün Pazarı
(15) Elektronik ödeme sistemleri, elektronik altyapı sist
