Rekabet Kurumu Başkanlığından,
REKABET KURULU KARARI
Dosya Sayısı : 2015-5-49 (Önaraştırma)
Karar Sayısı : 16-21/371-173
Karar Tarihi : 23.06.2016
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Prof. Dr. Ömer TORLAK
Üyeler : Arslan NARİN, Fevzi ÖZKAN, Doç. Dr. Tahir SARAÇ
Kenan TÜRK, Adem BİRCAN
B. RAPORTÖRLER: Murat AYBER, İmren KOL, Semih SÜREZ, Kevser AÇIKALIN
C. BAŞVURUDA
BULUNANLAR : - Fakir Hüseyin ERDOĞAN
(…..)
- Sinem AKÇA
(…..)
D. HAKKINDA İNCELEME
YAPILANLAR : - Mars Entertainment Group A.Ş.
Temsilcileri: Av. Bahadır Balkı, Dr. M. Fevzi TOKSOY
Çamlıca Köşkü Francalacı Sokak No: 28 Arnavutköy
Beşiktaş, İstanbul
- Cinecom Sinemacılık ve Turizm A.Ş.
Ali Riza Gürcan Cad. Metropol Center İş Merkezi Kat: 6/25
Güngören Merter, İstanbul
- Avşar Film ve Sinema İşletmeleri San. Tic. Ltd. Şti.
Levent Mah. Karanfil Sok. No:33 Levent, İstanbul
(1) E. DOSYA KONUSU: Sinema salonlarında yiyecek ve içecek ürünlerinin fahiş
fiyattan satıldığı iddiası.
(2) F. DOSYA EVRELERİ: Kurum kayıtlarına 08.12.2015 tarih ve 5862 sayı ile giren
başvuru üzerine hazırlanan 07.01.2016 tarih ve 2015-5-49/İİ sayılı İlk İnceleme Raporu,
14.01.2016 tarihli Kurul toplantısında görüşülmüş ve 16-02/40-M sayı ile tüm sinema
işletmecilerine yönelik olarak önaraştırma yapılmasına karar verilmiştir. İlgili karar
uyarınca düzenlenen 07.06.2016 tarih ve 2015-5-49/ÖA sayılı Önaraştırma Raporu
görüşülerek karara bağlanmıştır.
(3) G. İDDİALARIN ÖZETİ: Başvuruda özetle;
- Sinema salonlarında yiyecek ve içecek satışlarının tek bir kişi tarafından
gerçekleştirildiği, dışarıdan yiyecek ve içecek getirilmesinin yasak olduğu,
- Sinema salonlarında satışa sunulan yiyecek ve içecek fiyatlarının düzenlemeye veya
gözetime tabi olmadığı, bu yüzden bu mahallerde satış yapan kişilerin fahiş fiyattan
satış yaptıkları,
- Ankara Kentpark AVM içerisinde bulunan Prestige sinema salonlarında, piyasada 50
kuruşa satılan 50 cc'lik pet şişe suyun 2,5 liraya satıldığı, diğer ürünlerdeki fiyatların
da bu ölçüde fahiş olduğu,
- Başvurunun hakim durumun kötüye kullanılması bağlamında, şikayet/ihbar olarak
kabul edilmesinin ve gerekli işlemlerin yapılmasının talep edildiği
ifade edilmiştir.
16-21/371-173
2/44
(4) Anılan başvuruya benzer iddialar içeren diğer bir başvuru 09.02.2016 tarih ve 878 sayı
ile Kurum kayıtlarına intikal etmiştir. Söz konusu başvuruda özetle; Cinemaximum
sinemalarında ve bazı büyük alışveriş merkezlerindeki sinemalarda büfe ve sinema
bileti fiyatlarının fahiş olduğu iddia edilmekte, bu konu ile ilgili farkındalık yaratılmak
istendiği belirtilmektedir.
(5) H. RAPORTÖR GÖRÜŞÜ: İlgili raporda; 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında
Kanun’un (4054 sayılı Kanun) 41. maddesi uyarınca Mars Entertainment Group A.Ş.
(MARS), Cinecom Sinemacılık ve Turizm A.Ş. (PRESTIGE) ve Avşar Film ve Sinema
İşletmeleri San. Tic. Ltd. Şti. (AVŞAR) hakkında soruşturma açılmasına gerek olmadığı
belirtilmiştir.
I. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
I.1. İnceleme Yapılan Teşebbüsler
I.1.1. Mars Entertainment Group A.Ş. (MARS)
(6) MARS, 2001 yılında sinema gösterim alanında faaliyetlerine başlamıştır. 2005 yılında
Tepe Cinemaxx Grubu’nu satın almış, 2011 yılına dek çeşitli ortaklıklarla finansal ve
operasyonel olarak Türkiye’de sinema salonu işletmeciliği bakımından hızlı bir büyüme
gerçekleştirmiştir. 2011 yılı sonunda Rekabet Kurulunun da onayıyla1, diğer bir sinema
gösterimcisi AFM’yi bünyesine katan MARS, 32 ilde 600’ü aşkın sinema salonuyla
sektörde yer almaktadır. MARS; film gösterim hizmetleri, filmlerin sinemada gösterim
amacıyla dağıtımı ve perde reklamcılığı pazarlarında faaliyet göstermektedir.
I.1.2. Türkiye Sinema Salonu Hizmetleri Sektöründe Faaliyet Gösteren
Teşebbüsler
(7) 11.04.2016 tarihinde Rekabet Kurumu tarafından yayımlanan “Sinema Hizmetleri Sektör
Raporu”nda, Türkiye’de, 2014 yılı Kasım ayı itibarıyla, sinema salonu hizmetleri
sektöründe faaliyet gösteren 200’ün üzerinde sinema işletmecisinin olduğu, bununla
birlikte Türkiye’deki gösterim altyapısının yaklaşık olarak %60’ının on zincir sinema
işletmesine ait olduğu tespit edilmiştir. Söz konusu zincir sinemaların MARS
(CINEMAXIMUM)2, AVŞAR, Kapsam Sinemacılık ve Turizm Hizm. San. Tic. A.Ş.
(CINEMAPINK), Site Sinema İnş. Teks. Eml. Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti. (SİTE
SİNEMALARI), Aktif Sport Turizm Eğlence Animasyon Marin Servis Sinema İnşaat
Emlak İthalat İhracat Ltd. Şti. (CINEMARINE), PRESTIGE, Torun Alışveriş Merkezleri
Yatırım ve Yönetim A.Ş. (CINETECH), CINENS, Özdilek Alışveriş Merkezleri ve Tekstil
San. A.Ş. (CINETIME) ve Attaş Alarko Turistik Tesisler A.Ş. (CINECITY) olduğu
belirtilmiştir.
(8) İlgili inceleme yapılırken bahsi geçen sinemalardan örneklem seçilen illerde faaliyeti
olmayan CINENS haricindeki tüm sinemaların fiyatları incelenmiştir. Başvuruya konu
sinemanın sahibi olan PRESTIGE ve pazar payı olarak Türkiye sıralamasında
MARS’tan sonra ikinci sırada yer alan AVŞAR ise hakkında önaraştırma yapılan
teşebbüs sıfatıyla MARS’a ek olarak dosyaya dâhil edilmiştir.
1 17.11.2011 sayılı ve 11-57/1473-539 sayılı Kurul kararı.
2 MARS, sinema salonu hizmetleri pazarında “CINEMAXIMUM” markasıyla faaliyet göstermektedir.
16-21/371-173
3/44
I.2. İlgili Pazar
I.2.1. Sektöre İlişkin Bilgiler
(9) Sinema sektöründe film üretimi, dağıtımı ve sinema işletmeciliğinden oluşan bir faaliyet
zinciri bulunmaktadır. Stüdyolar ya da bağımsız yapımcılar tarafından hazırlanan filmler
(içerik) genellikle dağıtım firmaları tarafından pazarlanmakta ve sinema salonu
işletmelerine dağıtılmaktadır. Son aşamada, sinema salonları, sinema salonu hizmetleri
çerçevesinde filmlerin gösterimini gerçekleştirmektedir.
(10) Üretim aşaması sinema filmlerinin sinema salonlarında gösterilebilecek bir şekle
getirildiği aşamadır. Yapımcı şirketler, üretimini tamamladıkları bir sinema filmini
gösterime sunabilmek amacıyla sinema salonlarına dağıtmak için bu işte uzmanlaşmış
dağıtım şirketleri ile anlaşmaktadır. Bu üretim zincirinde dağıtıcıların rolü ise temelde,
yapılmış olan bir filmi çeşitli bölgelerdeki sinema salonlarına ulaştırmaktır.
(11) Genellikle sinema gösterim hizmeti veren salonlar, bu salonlarda ve fuayelerde yiyecek,
içecek, kitap, cd vs. ürünlerin satışını da yapmakta olduğundan ve sinema perdeleri
reklam yeri olarak pazarlandığından, bu faaliyetler sinema salonu işletmeciliğinin asıl
konusu olan film gösterim faaliyetini tamamlayan yan hizmetler olarak
değerlendirilmektedir.
(12) Sinema sektöründeki oyuncuların üstlendikleri riskler ve katlandıkları maliyetler
bakımından sinema işletmeleri koltuk, film makinesi, ses sistemleri gibi kalemlere
önemli yatırımlar yapmaktadır. Bu yatırımların sinema işletmesi tarafından başka bir
alanda değerlendirilmesi veya sinemanın iş yapmaması durumunda makul bir fiyatla
elden çıkarılması mümkün değildir. Sinema işletmelerinin riskleri esas olarak iki gider
başlığı altında toplanmaktadır. Bunların ilki yatırımın geri ödenmesi ile ilgili olan
risklerdir. Diğer grup riskler ise kira, genel giderler ve personel giderlerinden oluşmakta
olup bunlar sinemaya gelen seyirci sayısına bağlı olmayan sabit giderlerdir.
(13) Sinema salonu işletmeciliği göreli olarak yüksek başlangıç yatırımlarının yapılmasını
zorunlu kılmaktadır. Ülkemizdeki sermaye birikimi ve finansal gelişmişlik düzeyi
gözönünde bulundurulduğunda, bu alanda faaliyet göstermek isteyen potansiyel
yatırımcılar açısından bir zorunluluk arz eden sabit yatırımların ciddi bir giriş engeli
olduğu değerlendirilmemektedir. Bununla birlikte, yeni açılan sinemaların hemen hemen
hepsinin bağımsız sinema değil de Alışveriş Merkezi (AVM) sineması olması, AVM'lere
giriş açısından yeterli sermaye yanında aynı zamanda belli düzeyde marka bilinirliğinin
gerekliliği, hâlihazırdaki lokasyonlara alternatif oluşturabilecek lokasyon sayısının azlığı
ve sinema zincirleri ile birlikte tüketici nezdinde oluşan marka bilinirliği ve imajına bağlı
oluşan marka gücü, gösterim ayağında, yapımcı ve dağıtımcılara kayda değer bir
alternatif sunabilme anlamında rekabetçi bir güç oluşturması önünde belli düzeyde
engellerdir.
(14) Sinema işletmelerinin gelir kalemleri bilet satış gelirleri, büfe satış gelirleri, perde
reklam, gala ve sponsorluk gelirleri olarak sıralanmaktadır. Sinema işletmeleri
açısından büfe satış, reklam ve sponsorluk gelirleri söz konusu işletmelerin kâra
geçmesi ve dolayısıyla yeniden yatırım yapmaları açısından önem arz etmektedir. Zira
sinema salonu işletmeciliğinde bilet satış gelirleri genellikle sabit ve değişken
maliyetlerin karşılanması bakımından yeterli olmamaktadır.
16-21/371-173
4/44
(15) Yeni açılan sinemaların hemen hemen tamamının özellikle AVM gibi içinde her türlü
alışveriş yapma, yemek yeme, güzellik bakım hizmeti alma, araba bakım onarım
hizmetleri, eğlence hizmetleri vb.alma imkânı gibi pek çok farklı etkinliğin
gerçekleştirilebileceği yapılar içinde yer alması, sinema izleyicisi niteliğinde de
değişikliklere yol açmıştır. Zira daha öncesinde, sinema izleyicisi, karar verdiği bir filmi
izlemek üzere o filmin gösterildiği, kendisine en uygun sinema salonuna gitmekteyken,
artık günümüzde “film”e değil içinde bulunduğu yapı ile bir bütün algılanacak şekilde
sinema kompleksine giden sinema izleyicisi bulunmaktadır.
(16) Tüketiciye paket olarak çok şey yapma olanağı tanıyan bu yapılanma sinema salonu
işletmecileri-AVM işletmecileri vb. tarafından tercih edilmektedir. Bu hususlardan
hareketle, aynı filmi gösteren biri bağımsız diğeri AVM sinemasının bile esasen
birbirlerinin tam anlamıyla rakibi olmadığı öne sürülebilecektir. Bunun yanında,
geleneksel sinema olarak tabir edilen bağımsız sinemalar ile çok daha sonraları inşa
edilen AVM sinemaları arasında, geleneksel sinemaların zamanında iyileştirme
yatırımlarında bulunamamalarına da bağlı olarak koltuk, perde, makine-teçhizat
donanımları bakımından da önemli kalite farkları bulunmaktadır. Ayrıca her bir filmin
aslında birbirinden tamamen farklı bir içeriğe sahip olduğu ancak aynı sinema
işletmesinde hemen hemen hepsinin fiyatının aynı olduğu dikkate alındığında, esasen
pazar itibarıyla söz konusu olan ürünün sadece gösterime konu film olmadığı, daha
geniş bir kapsamda sinema salonu hizmeti olduğu ve bu anlamda fiyatın sadece filmin
fiyatı değil sinema işletmesinin fiyatı olduğu değerlendirilmektedir.
(17) Türkiye’de sinema sektörü 5224 sayılı “Sinema Filmlerinin Değerlendirilmesi ve
Sınıflandırılması ile Desteklenmesi Hakkında Kanun” (5224 sayılı Kanun) ve bu kanuna
dayalı olarak çıkarılan “Sinema Filmlerinin Değerlendirilmesi ve Sınıflandırılmasına
İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik”, “Sinema Filmlerinin Desteklenmesi
Hakkında Yönetmelik”, “Sinematografik Ortak Yapımlar ve Türkiye’de Ticari Amaçlı Film
Çekmek İsteyen Yerli ve Yabancı Yapımcılar Hakkında Yönetmelik” ile
düzenlenmektedir. 5224 sayılı Kanun ve ilgili diğer yönetmelikler sinema sektörünün
güçlendirilmesi, desteklenmesi, kayıt ve sicile esas olacak şekilde sinema filmlerinin
değerlendirilmesi ve sınıflandırılması ile ilgili hükümler içermektedir. Sinema sektörü ile
ilgili bu faaliyetler T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı (Bakanlık) bünyesinde kurulmuş olan
Sinema Genel Müdürlüğü tarafından yürütülmektedir.
I.2.2. İlgili Ürün Pazarı
(18) Sektöre ilişkin yukarıda yer verilen bilgiler ve üretim zinciri değerlendirildiğinde,
sinema filmlerinin dağıtımının sektördeki diğer ekonomik faaliyetlerden (film
yapımcılığı ve sinema salonu işletmeciliği) ayırt edilebilen bir ekonomik faaliyet
özelliği gösterdiği; yapım, dağıtım ve sinema salonu işletmeciliğinin dikey bir ilişki
içerisinde olduğu görülmektedir. Bu doğrultuda sinema salonu hizmetleri kendine özgü
pazar yapısı ve pazar özellikleri sergilemektedir.
(19) Sinema salonu hizmetleri arasında sadece film gösterimi bulunmamakta, zaman zaman
kurumsal gösterimlerin ve önemli sunumların, bireysel kiralamaların, önemli futbol
maçlarının vb. gösterimi sinema salonlarında belli bir bedel karşılığında
yapılabilmektedir. Bu husus sinema işletmelerinin faaliyet alanlarının film gösteriminden
ibaret olmadığını, daha kapsamlı olarak sinema salonu hizmetlerini içerdiğini
doğrulamaktadır.
16-21/371-173
5/44
(20) Sinema salonları, asıl faaliyetleri olan film gösterim faaliyetleri dışında, yan faaliyetler
olarak bu salonlarda ve fuayelerde yiyecek, içecek ve kitap gibi ürünlerin satışını
gerçekleştirmekte ve ayrıca reklam yeri satışı faaliyetlerini de yapmaktadırlar. Bu
anlamda sinema sektöründe yapım, dağıtım ve gösterimden oluşan bir zincirin
bulunduğu ve bu faaliyet alanlarındaki çeşitli pazarların birbirleri ile alt pazar-üst pazar
konumunda bulunduğu anlaşılmaktadır. Açıklamalar çerçevesinde, başvuru konusu
iddia(lar) da göz önüne alındığında, ilgili ürün pazarı “sinema salonu hizmetleri pazarı”
olarak tanımlanmıştır3.
I.2.3. İlgili Coğrafi Pazar
(21) Sinema salonları, söz konusu hizmetin doğası gereği, ancak bulundukları yerleşim
birimlerindeki tüketicilerin talebini karşılamaktadırlar. 17.11.2011 tarihli ve 11-57/1473-
539 sayılı Kurul kararında (AFM-MARS Birleşme Kararı) sinema salonlarının başka
illerdeki potansiyel müşterilerin talebini karşılama ihtimalleri ile tüketicilerin mesafe ve
zaman kısıtı nedeniyle başka bir ile film izlemeye gitme olasılıklarının düşük olması
sebebiyle oldukça az olduğu ifade edilerek ilgili coğrafi pazar il ve ilçe bazında
belirlenmiştir.
(22) Önaraştırmanın konusunu Türkiye’deki tüm sinema işletmeleri oluşturmaktadır. Bununla
birlikte, dosya kapsamında, usul ekonomisi açısından ve maliyeti nedeniyle, Türkiye’de
düzenli film gösteren 2188 sinema salonunun yaklaşık %45’inin İstanbul, Ankara ve
İzmir illerinde olması göz önüne alınarak4 İstanbul, Ankara ve İzmir illerinden bir
örneklem oluşturulmuştur. Bu bağlamda yapılan değerlendirmelerde “Türkiye”,
“İstanbul”, “Ankara” ve “İzmir” illeri ile 17.11.2011 tarihli ve 11-57/1473-539 sayılı AFM-
MARS Birleşme Kararı’nda tanımlandığı şekliyle, “Batı Ankara”, “Etiler-Levent”, “Şişli”,
“Kadıköy”, “Ataşehir” ve “Ümraniye” bölgesel coğrafi pazarları baz alınmıştır5.
I.3. Dosya Kapsamında Yapılan Tespitler
(23) Başvuruda, Ankara Kentpark AVM içerisinde bulunan PRESTIGE sinema salonlarında,
piyasada 50 kuruşa satılan 50 cc'lik pet şişe suyun 2,5 liraya satıldığı, diğer ürünlerdeki
fiyatların da bu ölçüde fahiş olduğu iddia edilmiştir. Söz konusu şikâyetin kapsamını
esasında “Batı Ankara” mikro pazarı oluşturmaktadır. Bununla birlikte, Kurul, 16-02/40-
M sayılı kararı ile söz konusu şikâyetin kapsamını genişleterek Türkiye’deki tüm sinema
işletmecilerine yönelik olarak önaraştırma başlatmıştır6.
(24) Dosya kapsamında usul ekonomisi açısından maliyeti nedeniyle, “Türkiye”, “İstanbul”,
“Ankara” ve “İzmir” illeri ile 17.11.2011 tarihli ve 11-57/1473-539 sayılı AFM-MARS
Birleşme Kararı’na paralel olarak, “Batı Ankara”, “Etiler-Levent”, “Şişli”, “Kadıköy”,
“Ataşehir” ve “Ümraniye” bölgesel coğrafi pazarları özelinde tespit ve değerlendirmeler
yapılmıştır. Bu çerçevede öncelikle sinema salonu hizmetleri pazarında faaliyet
gösteren teşebbüslerin sırasıyla Türkiye, İstanbul, Ankara ve İzmir’deki pazar paylarına
yer verilecektir:
3 17.6.2005 tarihli ve 06-31/373-95 sayılı, 28.4.2006 tarihli ve 06-31/373-95 sayılı, 21.10.2010 tarihli ve
10-66/1403-524 sayılı, 20.11.2015 tarihli ve 15-41/682-243 sayılı Kurul kararlarında da ilgili ürün pazarı
bu şekilde belirlenmiştir.
4 Söz konusu tespit, Rekabet Kurumunun 11.04.2016 tarihinde yayınlanan Sinema Hizmetleri Sektör
Raporu’ndan elde edilmiştir.
5 Dosya kapsamında belirlenen bölgesel coğrafi pazarların sınırları yeniden değerlendirilmemiş,
17.11.2011 tarihli ve 11-57/1473-539 sayılı karar döneminde tespit edilen sınırlar temel alınmıştır. Öte
yandan karar sonrası açılan yeni AVM’lerden kararda tespit edilen mikro coğrafi pazar sınırları içerisinde
kalacağı düşünülenler analize dâhil edilmiştir.
6 Dosya kapsamındaki diğer başvuru da, ilk başvuruya benzer iddialar içermektedir.
16-21/371-173
6/44
Tablo 1 : Türkiye Genelinde Satılan Bilet Sayısı ve Bilet Gelirine Dayalı Pazar Payları
Yıl 2014 2015
Sinema Grubu Bilet Sayısı (%) Bilet Geliri (%) Bilet Sayısı (%) Bilet Geliri (%)
CINEMAXIMUM (MARS) (…..) (…..) (…..) (…..)
AVŞAR (…..) (…..) (…..) (…..)
CINEMAPINK (KAPSAM) (…..) (…..) (…..) (…..)
SİTE SİNEMALARI (…..) (…..) (…..) (…..)
CINECITY (ALARKO) (…..) (…..) (…..) (…..)
CINEMARINE (AKTİF SİNEMA) (…..) (…..) (…..) (…..)
CINETECH (TORUNLAR) (…..) (…..) (…..) (…..)
PRESTIGE (CINECOM) (…..) (…..) (…..) (…..)
CINETIME (ÖZDİLEK ) (…..) (…..) (…..) (…..)
DİĞER (…..) (…..) (…..) (…..)
TOPLAM 100,00 100,00 100,00 100,00
Kaynak: Teşebbüslerden Elde Edilen Bilgiler ve BOXOFFICE
(25) Tablo 1’de yer verilen ve Türkiye genelini gösteren analizde 2014 yılında satılan bilet
sayısı bakımından MARS’ın %(…..), AVŞAR’ın %(…..), CINEMAPINK’in %(…..),
PRESTIGE’in %(…..) pazar payına sahip olduğu; elde edilen bilet geliri bakımından ise
MARS’ın %(…..), AVŞAR’ın %(…..), CINEMAPINK’in %(…..) PRESTIGE’in %(…..)
pazar payına sahip olduğu görülmektedir. 2015 yılında ise satılan bilet sayısı
bakımından MARS’ın %(…..), AVŞAR’ın %(…..), CINEMAPINK’in %(…..),
PRESTIGE’in %(…..) pazar payına sahip olduğu; elde edilen bilet geliri bakımından
MARS’ın %(…..), AVŞAR’ın %(…..), CINEMAPINK’in %(…..), PRESTIGE’in %(…..)
pazar payına sahip olduğu görülmektedir.
Tablo 2: İstanbul İlinde Satılan Bilet Sayısı ve Bilet Gelirine Dayalı Pazar Payları7
Yıl 2014 2015
Sinema Grubu Bilet Sayısı (%) Bilet Geliri (%) Bilet Sayısı (%) Bilet Geliri (%)
CINEMAXIMUM (MARS) (…..) (…..) (…..) (…..)
AVŞAR (…..) (…..) (…..) (…..)
CINEMAPINK (KAPSAM) (…..) (…..) (…..) (…..)
SİTE SİNEMALARI (…..) (…..) (…..) (…..)
CINECITY (ALARKO) (…..) (…..) (…..) (…..)
CINETECH (TORUNLAR) (…..) (…..) (…..) (…..)
PRESTIGE (CINECOM) (…..) (…..) (…..) (…..)
CINETIME (ÖZDİLEK) (…..) (…..) (…..) (…..)
DİĞER (…..) (…..) (…..) (…..)
TOPLAM 100,00 100,00 100,00 100,00
Kaynak: Dağıtımcılardan Elde Edilen Bilgiler
(26) Tablo 2’de yer verilen ve İstanbul ilini gösteren analizde, 2014 yılında satılan bilet sayısı
bakımından MARS’ın %(…..), CINEMAPINK’in %(…..), AVŞAR’ın %(…..),
CINETECH’in %(…..) pazar payına; elde edilen bilet geliri bakımından ise MARS’ın
%(…..), CINEMAPINK’in %(…..), AVŞAR’ın %(…..), CINETECH’in %(…..) pazar payına
sahip olduğu görülmektedir. 2015 yılında ise satılan bilet sayısı bakımından MARS’ın
%(…..), CINEMAPINK’in %(…..), AVŞAR’ın %(…..), CINETECH’in %(…..); elde edilen
bilet geliri bakımından ise MARS’ın %(…..), CINEMAPINK’in %(…..), AVŞAR’ın %(…..),
CINETECH’in %(…..) pazar payı bulunmaktadır.
7 Tablo 2-10’da yer verilen pazar payları, filmlerin sinemalarda gösterimi amacıyla dağıtımı pazarında
faaliyet gösteren dağıtımcılardan Warner Bros Turkey Film Ltd. Şti. (WARNER BROS), United
International Pictures Filmcilik ve Tic. Ltd. Şti. (UIP), Pinema Filmcilik ve Sinemacılık Tic. Ltd. Şti.
(PİNEMA), TME İçerik Prodüksiyon A.Ş.(TME İÇERİK), MARS (Dağıtım), Şantiye Film Prodüksiyon ve
Ticaret Ltd. Şti.’den (CHANTIER FILMS) elde edilen bilgilerle oluşturulmuştur. Söz konusu tablolarda
2014 yılı verileri için, söz konusu dağıtımcılara ek olarak, TIGLON’un verileri de dikkate alınmıştır. Söz
konusu dağıtımcıların ilgili pazardaki toplam pazar payları 2014 yılında seyirci ve hasılat bakımından
sırasıyla %92,08 ve %92,49 olarak; 2015 yılında seyirci ve hasılat bakımından sırasıyla %94,81 ve
%94,94 olarak gerçekleşmiştir.
16-21/371-173
7/44
Tablo 3: Ankara İlinde Satılan Bilet Sayısı ve Bilet Gelirine Dayalı Pazar Payları
Yıl 2014 2015
Sinema Grubu Bilet Sayısı (%) Bilet Geliri (%) Bilet Sayısı (%) Bilet Geliri (%)
CINEMAXIMUM (MARS) (…..) (…..) (…..) (…..)
AVŞAR (…..) (…..) (…..) (…..)
PRESTIGE (CINECOM) (…..) (…..) (…..) (…..)
BÜYÜLÜ FENER (DENK) (…..) (…..) (…..) (…..)
CINEMAPINK (KAPSAM) (…..) (…..) (…..) (…..)
CINEMARINE (AKTİF SİNEMA) (…..) (…..) (…..) (…..)
ARCADIUM (…..) (…..) (…..) (…..)
NEXT LEVEL SİNEMASI8 (…..) (…..) (…..) (…..)
Tablo 3’ün Devamı:
Sinema Grubu Bilet Sayısı (%) Bilet Geliri (%) Bilet Sayısı (%) Bilet Geliri (%)
DİĞER (…..) (…..) (…..) (…..)
TOPLAM 100,00 100,00 100,00 100,00
Kaynak: Dağıtımcılardan Elde Edilen Bilgiler
(27) Tablo 3’te yer verilen ve Ankara ilini gösteren analizde, 2014 yılında satılan bilet sayısı
bakımından MARS’ın %(…..), AVŞAR’ın %(…..), PRESTIGE’in %(…..), BÜYÜLÜ
FENER’in % (…..); elde edilen bilet geliri bakımından ise MARS’ın %(…..), AVŞAR’ın
%(…..), PRESTIGE’in %(…..), BÜYÜLÜ FENER’in %(…..) pazar payına sahip olduğu
görülmektedir. 2015 yılında ise satılan bilet sayısı bakımından MARS’ın %(…..),
AVŞAR’ın %(…..), PRESTIGE’in %(…..), BÜYÜLÜ FENER’in %(…..); elde edilen bilet
geliri bakımından ise MARS’ın %(…..), AVŞAR’ın %(…..), PRESTIGE’in %(…..),
BÜYÜLÜ FENER’in %(…..) pazar payı bulunmaktadır.
Tablo 4: İzmir İlinde Satılan Bilet Sayısı ve Bilet Gelirine Dayalı Pazar Payları
Yıl 2014 2015
Sinema Grubu9 Bilet Sayısı (%) Bilet Geliri (%) Bilet Sayısı (%) Bilet Geliri (%)
CINEMAXIMUM (MARS) (…..) (…..) (…..) (…..)
CINECITY (ALARKO) (…..) (…..) (…..) (…..)
AGORA (…..) (…..) (…..) (…..)
SİTE SİNEMALARI (…..) (…..) (…..) (…..)
YÜKSEL (…..) (…..) (…..) (…..)
GAZİ (…..) (…..) (…..) (…..)
KAYA (…..) (…..) (…..) (…..)
KÖRFEZ (…..) (…..) (…..) (…..)
DİĞER (…..) (…..) (…..) (…..)
TOPLAM 100 100 100 100
Kaynak: Dağıtımcılardan Elde Edilen Bilgiler
(28) Tablo 4’te yer verilen ve İzmir ilini gösteren analizde, 2014 yılında satılan bilet sayısı
bakımından MARS’ın %(…..), CINECITY’nin %(…..), AGORA’nın %(…..) pazar payına;
elde edilen bilet geliri bakımından ise MARS’ın %(…..), CINECITY’nin %(…..),
AGORA’nın %(…..) pazar payına sahip olduğu görülmektedir. 2015 yılında ise satılan
bilet sayısı bakımından MARS’ın %(…..), CINECITY’nin %(…..), AGORA’nın %(…..);
elde edilen bilet geliri bakımından ise MARS’ın %(…..), CINECITY’nin %(…..),
AGORA’nın %(…..) pazar payı bulunmaktadır. Dosya kapsamında ikinci olarak, Ankara
8 Next Level AVM’de bulunan sinemaya ilişkin olarak MARS ile Pasifik Perakende Sinema ve Spor
Hizmetleri A.Ş. arasında yönetim/franchise sözleşmesi bulunmaktadır. 20.11.2015 tarihli ve 15-41/682-
243 sayılı Kurul kararı ile söz konusu sözleşmede sinema işletmesinde gişe ve büfe fiyat listesinin
yüklendiği sistem üzerinde sinema yatırımcısının (franchising alanın) değişiklik yapmasını engelleyen
maddelerin olduğu tespit edilmiş ve söz konusu sistemde sinema işletmecisinin değişiklik yapmasına
imkân tanıyacak sistem değişikliklerinin yapılmasına yönelik MARS’a 4054 sayılı Kanun’un 9. maddesinin
üçüncü fıkrası uyarınca görüş bildirilmesi uygun bulunduğu belirtilmiştir. Bu nedenle, Next Level AVM’de
yer alan Cinemaximum Next Level sineması CINEMAXIMUM (MARS)’un pazar payına dâhil edilmemiştir.
9 CINECİTY’nin ve SİTE SİNEMALARI’nın İzmir’de birer adet sineması bulunmaktadır.
16-21/371-173
8/44
ve İstanbul özelindeki mikro pazarlarda faaliyet gösteren sinemaların pazar paylarına
yer verilecektir:
Tablo 5: Batı Ankara Mikro Pazarında Yer Alan Sinemaların Pazar Payları
Yıl 2014 2015
Sinema Adı Bilet Sayısı (%) Bilet Geliri (%) Bilet Sayısı (%) Bilet Geliri (%)
CINEMAXIMUM Armada (…..) (…..) (…..) (…..)
CINEMAXIMUM Cepa (…..) (…..) (…..) (…..)
CINEMAXIMUM Gordion (…..) (…..) (…..) (…..)
PRESTIGE Bilkent (…..) (…..) (…..) (…..)
PRESTIGE Kentpark (…..) (…..) (…..) (…..)
CINEMARINE Taurus (…..) (…..) (…..) (…..)
ARCADIUM (…..) (…..) (…..) (…..)
BÜYÜLÜ FENER Bahçeli (…..) (…..) (…..) (…..)
TOPLAM 100 100 100 100
Kaynak: Dağıtımcılardan Elde Edilen Bilgiler
(29) Tablo 5’de yer verilen ve Batı Ankara bölgesini gösteren analizde, 2014 yılında satılan
bilet sayısı bakımından MARS’ın %(…..), PRESTIGE’in %(…..), CINEMARINE’in
%(…..) pazar payına; elde edilen bilet geliri bakımından ise MARS’ın %(…..),
PRESTIGE’in %(…..), CINEMARINE’in %(…..) pazar payına sahip olduğu
görülmektedir. 2015 yılında ise satılan bilet sayısı bakımından MARS’ın %(…..),
PRESTIGE’in %(…..), CINEMARINE’in %(…..); elde edilen bilet geliri bakımından ise
MARS’ın %(…..), PRESTIGE’in %(…..), CINEMARINE’in %(…..) pazar payı
bulunmaktadır.
Tablo 6: Etiler-Levent (İstanbul Avrupa Yakası) Mikro Pazarında Yer Alan Sinemaların Pazar Payları
Yıl 2014 2015
Sinema Adı Bilet Sayısı (%) Bilet Geliri (%) Bilet Sayısı (%) Bilet Geliri (%)
CINEMAXIMUM İstinye Park (…..) (…..) (…..) (…..)
CINEMAXIMUM Kanyon (…..) (…..) (…..) (…..)
CINEMAXIMUM Zorlu Center (…..) (…..) (…..) (…..)
CİNECİTY Etiler (Alarko) (…..) (…..) (…..) (…..)
CINEMAPINK Akmerkez (…..) (…..) (…..) (…..)
CINEMAPINK Metrocity (…..) (…..) (…..) (…..)
CINEMAPINK Profilo (…..) (…..) (…..) (…..)
CINEMAPINK Sapphire (…..) (…..) (…..) (…..)
CINETIME ÖzdilekPark İstanbul (…..) (…..) (…..) (…..)
TOPLAM 100,00 100,00 100,00 100,00
Kaynak: Dağıtımcılardan Elde Edilen Bilgiler
(30) Tablo 6’da yer verilen ve Etiler-Levent bölgesini gösteren analizde, 2014 yılında satılan
bilet sayısı bakımından MARS’ın %(…..), CINEMAPINK’in %(…..) pazar payına sahip
olduğu; elde edilen bilet geliri bakımından ise MARS’ın %(…..), CINEMAPINK’in %(…..)
pazar payına sahip olduğu görülmektedir. 2015 yılında ise satılan bilet sayısı
bakımından MARS’ın %(…..), CINEMAPINK’in %(…..); elde edilen bilet geliri
bakımından ise MARS’ın %(…..), CINEMAPINK’in %(…..) pazar payı bulunmaktadır.
Tablo 7: Şişli (İstanbul Avrupa Yakası) Mikro Pazarında Yer Alan Sinemaların Pazar Payları
Yıl 2014 2015
Sinema Adı Bilet Sayısı (%) Bilet Geliri (%) Bilet Sayısı (%) Bilet Geliri (%)
CINEMAXIMUM Cevahir (…..) (…..) (…..) (…..)
CINEMAXIMUM Nişantaşı City’s (…..) (…..) (…..) (…..)
CINEMAXIMUM Trump (…..) (…..) (…..) (…..)
CINEMAXIMUM Zorlu Center (…..) (…..) (…..) (…..)
CINEMAPINK Profilo (…..) (…..) (…..) (…..)
TOPLAM 100,00 100,00 100,00 100,00
Kaynak: Dağıtımcılardan Elde Edilen Bilgiler
16-21/371-173
9/44
(31) Şişli bölgesini gösteren Tablo 7’den, 2014 yılında satılan bilet sayısı bakımından
MARS’ın %(…..), CINEMAPINK’in %(…..) paya; elde edilen bilet geliri bakımından ise
MARS’ın %(…..), CINEMAPINK’in %(…..) pazar payına sahip olduğu görülmektedir.
2015 yılında ise satılan bilet sayısı bakımından MARS’ın %(…..), CINEMAPINK’in
%(…..); elde edilen bilet geliri bakımından ise MARS’ın %(…..), CINEMAPINK’in %(…..)
pazar payı bulunmaktadır.
Tablo 8: Kadıköy (İstanbul Anadolu Yakası) Mikro Pazarında Yer Alan Sinemaların Pazar Payları
Yıl 2014 2015
Sinema Adı Bilet Sayısı (%) Bilet Geliri (%) Bilet Sayısı (%) Bilet Geliri (%)
CINEMAXIMUM Akasya (…..) (…..) (…..) (…..)
CINEMAXIMUM CKM Budak (…..) (…..) (…..) (…..)
CINEMAXIMUM Nautilus (…..) (…..) (…..) (…..)
AVŞAR Kozzy (…..) (…..) (…..) (…..)
AVŞAR Göztepe (…..) (…..) (…..) (…..)
TOPLAM 100,00 100,00 100,00 100,00
Kaynak: Dağıtımcılardan Elde Edilen Bilgiler
(32) Tablo 8’de yer verilen ve Kadıköy bölgesini gösteren analizde, 2014 yılında satılan bilet
sayısı bakımından MARS’ın %(…..), AVŞAR’ın %(…..) pazar payına; elde edilen bilet
geliri bakımından ise MARS’ın %(…..), AVŞAR’ın %(…..) pazar payına sahip olduğu
görülmektedir. 2015 yılında ise satılan bilet sayısı bakımından MARS’ın %(…..),
AVŞAR’ın %(…..); elde edilen bilet geliri bakımından ise MARS’ın %(…..), AVŞAR’ın
%(…..) pazar payı bulunmaktadır.
Tablo 9: Ataşehir (İstanbul Anadolu Yakası) Mikro Pazarında Yer Alan Sinemaların Pazar Payları
Yıl 2014 2015
Sinema Adı Bilet Sayısı (%) Bilet Geliri (%) Bilet Sayısı (%) Bilet Geliri (%)
CINEMAXIMUM Akasya (…..) (…..) (…..) (…..)
CINEMAXIMUM Brandium (…..) (…..) (…..) (…..)
CINEMAXIMUM Palladium (…..) (…..) (…..) (…..)
AVŞAR Kozzy (…..) (…..) (…..) (…..)
AVŞAR Novada (…..) (…..) (…..) (…..)
CINECITY Trio (Alarko) (…..) (…..) (…..) (…..)
TOPLAM 100,00 100,00 100,00 100,00
Kaynak: Dağıtımcılardan Elde Edilen Bilgiler
(33) Tablo 9’da yer verilen ve Ataşehir bölgesini gösteren analizde, 2014 yılında satılan bilet
sayısı bakımından MARS’ın %(…..), AVŞAR’ın %(…..) CINECITY’nin %(…..) pazar
payına sahip olduğu; elde edilen bilet geliri bakımından ise MARS’ın %(…..), AVŞAR’ın
%(…..), CINECITY’nin %(…..) pazar payına sahip olduğu görülmektedir. 2015 yılında
ise satılan bilet sayısı bakımından MARS’ın %(…..), AVŞAR’ın %(…..) CINECITY’nin
%(…..) pazar payına sahip olduğu; elde edilen bilet geliri bakımından ise MARS’ın
%(…..), AVŞAR’ın %(…..), CINECITY’nin %(…..) pazar payına sahip olduğu
görülmektedir.
Tablo 10: Ümraniye (İstanbul Anadolu Yakası) Mikro Pazarında Yer Alan Sinemaların Pazar Payları
Yıl 2014 2015
Sinema Adı Bilet Sayısı (%) Bilet Geliri (%) Bilet Sayısı (%)
Bilet Geliri
(%)
CINEMAXIMUM Ümraniye Meydan (…..) (…..) (…..) (…..)
CINEMAXIMUM Ümraniye Metrogarden (…..) (…..) (…..) (…..)
CINEMAPINK Buyaka (…..) (…..) (…..) (…..)
TOPLAM 100 100 100 100
Kaynak: Dağıtımcılardan Elde Edilen Bilgiler
16-21/371-173
10/44
(34) Tablo 10’da yer verilen ve Ümraniye bölgesini gösteren analizde, MARS’ın 2014 yılında
Ümraniye’deki tek sinemaya sahip olduğu görülmektedir. 2015 yılında ise MARS’ın,
Meydan sinemasının yanı sıra bir sinemasının da olduğu ve satılan bilet sayısı
bakımından %(…..), elde edilen bilet geliri bakımından %(…..) pazar payına sahip
olduğu görülmektedir. CINEMAPINK’in ise 2015 yılında pazara giriş yaptığı ve satılan
bilet sayısı bakımından %(…..); elde edilen bilet geliri bakımından ise %(…..) pazar
payına sahip olduğu görülmektedir.
(35) Anılan illerdeki ve mikro pazarlardaki sinema işletmecilerinin/sinemaların pazar
paylarından sonra, bu aşamada sinema salonlarında satışı gerçekleştirilen yiyecek ve
içecek ürünlerinin yıllık ortalama fiyatlarına yer verilebilecektir. Sinema salonlarında
satışı gerçekleştirilen yiyecek ve içecek ürünlerine yönelik olarak yapılacak olan analiz
su (500 ml), kola (330 ml) ve patlamış mısır (küçük boy, orta boy ve büyük boy) ürünleri
baz alınarak gerçekleştirilmiştir. Sinema salonlarında satışı gerçekleştirilen patlamış
mısır (küçük boy, orta boy ve büyük boy), su ve kola ürünlerinin ortalama fiyat verileri
hesaplanmış olup Değerlendirme Bölümü’nde yapılan kıyaslamalarda da ilgili fiyatların
analizileri görülebilecektir.
(36) Son olarak, MARS’ın ilgili pazarlardaki kar marjlarına10 yer verilecektir. Fiyat-maliyet
analizinde esas teşkil edecek ve ilgili pazar ve mikro pazar ayrımı gözetilerek
hesaplanan kar oranlarına aşağıda yer verilmektedir:
Tablo 11: MARS’ın İlgili Pazarlardaki Ortalama Kar Oranları
Yıl 2014 2015
İlgili Pazar Kar Marjı (%) Kar Marjı (%)
Ankara (…..) (…..)
Batı Ankara (…..) (…..)
İstanbul (…..) (…..)
Etiler-Levent (…..) (…..)
Şişli (…..) (…..)
Kadıköy (…..) (…..)
Ataşehir (…..) (…..)
Ümraniye (…..) (…..)
İzmir (…..) (…..)
Türkiye (…..) (…..)
Kaynak: MARS’tan Elde Edilen Bilgiler
(37) Yukarıdaki tabloda yer verilen rakamlar özetlendiğinde, MARS’ın il bazlı kar marjlarının
2014 yılında yaklaşık %(…..) ile %(…..) arasında, 2015 yılında yaklaşık %(…..) ile
%(…..) arasında; mikro pazar temelli kar marjlarının ise 2014 yılında yaklaşık %(…..) ile
%(…..) arasında, 2015 yılında yaklaşık (…..)%(…..) ile %(…..) arasında değişmekte
olduğu; Türkiye genelinde elde ettiği kar marjı ortalamasının yaklaşık %(…..), 2015
yılında ise yaklaşık %(…..) olduğu; ilgili pazarlarda 2014 yılı kar oranlarının 2015 yılına
göre daha (…..) olduğu görülmektedir.
10 MARS’ın gelirleri ve giderleri üzerinden hesaplanan kar marjlarına yer verilmiştir. Kar marjı
hesaplamalarına 2015 yılında faaliyete başlamalarından dolayı İstanbul ilinde bulunan Cinemaximum
Nişantaşı City’s, Cinemaximum Ümraniye Metrogarden ve Cinemaximum Axis Kağıthane, Cinemaximum
Viaport; İzmir ilinde bulunan Cinemaximum İzmir Park, Cinemaximum Mavibahçe ve Cinemaximum Point
Bornova; Ankara ilinde Cinemaximum Podium dâhil edilmemiştir.
16-21/371-173
11/44
(38) Aşağıdaki tabloda ise, MARS’ın ilgili pazarlarda yer alan sinema işletmelerinin kar
oranlarına yer verilmektedir:
Tablo 12: MARS Tarafından Sinema İşletmesi Bazında Elde Edilen Kar Oranları11
Yıl 2014 2015
Sinema Adı Konum Kar Marjı (%) Kar Marjı (%)
CINEMAXIMUM Armada Batı Ankara (…..) (…..)
CINEMAXIMUM Cepa Batı Ankara (…..) (…..)
CINEMAXIMUM Gordion Batı Ankara (…..) (…..)
CINEMAXIMUM Panora Ankara (…..) (…..)
CINEMAXIMUM Akasya Ataşehir/Kadıköy (…..) (…..)
CINEMAXIMUM Brandium Ataşehir (…..) (…..)
CINEMAXIMUM Cevahir Şişli (…..) (…..)
CINEMAXIMUM CKM Budak Kadıköy (…..) (…..)
CINEMAXIMUM İstinye Park Etiler-Levent (…..) (…..)
CINEMAXIMUM Kanyon Etiler-Levent (…..) (…..)
CINEMAXIMUM Nautilus Kadıköy (…..) (…..)
CINEMAXIMUM Palladium Ataşehir (…..) (…..)
CINEMAXIMUM Trump Şişli (…..) (…..)
CINEMAXIMUM Ümraniye Meydan Ümraniye (…..) (…..)
CINEMAXIMUM Zorlu Center Etiler-Levent/Şişli (…..) (…..)
CINEMAXIMUM Ege Park Mavişehir İzmir (…..) (…..)
CINEMAXIMUM Forum Bornova İzmir (…..) (…..)
CINEMAXIMUM Kipa Extra Balçova İzmir (…..) (…..)
CINEMAXIMUM Konak Pier İzmir (…..) (…..)
CINEMAXIMUM Optimum Gaziemir İzmir (…..) (…..)
Kaynak: MARS’tan Elde Edilen Bilgiler
(39) Tablodan, MARS’ın Ankara’da yer alan sinema işletmelerinin kar marjlarının
(…..)%(…..) ile %(…..) arasında; İstanbul’da yer alan sinema işletmelerinin (…..)%(…..)
ile %(…..) arasında; İzmir’de yer alan sinema işletmelerinin kar marjlarının (…..)%(…..)
ile %(…..) arasında değişmekte olduğu görülmektedir.
I.4. Değerlendirme
(40) Dosya kapsamında yapılacak olan analizlere geçmeden önce 08.12.2015 tarih ve 5862
sayı ile intikal eden başvuruda söz konusu edilen iddialar ile dosya kapsamındaki
mevcut tespitler bakımından çelişkilerin tespit edildiğinin belirtilmesi gerekmektedir.
Başvuru sahibi, PRESTIGE Kentpark sinemasında 2015 Aralık ayı içerisinde piyasada
50 kuruşa satılan 50 cc'lik pet şişe suyun 2,5 liraya satıldığını iddia etmektedir. Ancak
söz konusu teşebbüsün fiyatları incelendiğinde, 2015 yılında Kentpark sinemasında
suyun (500 ml) yıl boyunca 1,5 TL’den satıldığı, 2016 Ocak ayı itibariyle zamlanarak 2
TL’ye yükseldiği tespit edilmiştir. Bu kapsamda, dosya konusu başvurunun doğruları
yansıtmadığı ve hatalı bilgiye dayandığı görülmektedir12.
(41) Dosya konusu uygulamaların hukuki niteliği 4054 sayılı Kanun’un 6. maddesi temelinde
genel olarak hâkim durumun kötüye kullanılması, bunun özel bir türü olarak ise
sömürücü rekabet ihlalleri başlığı altında yer alan aşırı fiyat uygulamasıdır.
11 Tabloda, İstanbul ve Ankara ilinde yer alan tüm sinemalara yer verilmemiş olup, İstanbul ve Ankara ili
özelinde belirlenmiş olan mikro pazarlarda yer alan sinemalara yer verilmiştir. Tabloda koyu olarak
yazılmış sinemalar, bulundukları pazarlarda en yüksek büfe fiyatlarının uygulandığı sinemalardır.
12 Nitekim bu durum Kentpark Prestige Sinemalarında yapılan incelemede de tespit edilmiştir.
16-21/371-173
12/44
(42) 4054 sayılı Kanun’un 6. maddesinde “Bir veya birden fazla teşebbüsün ülkenin
bütününde ya da bir bölümünde bir mal veya hizmet piyasasındaki hâkim durumunu tek
basına yahut başkaları ile yapacağı anlaşmalar ya da birlikte davranışlar ile kötüye
kullanması” yasaklanmakta ve maddenin ikinci fıkrasında da örnek niteliğinde bazı
kötüye kullanma halleri sayılmaktadır. 4054 sayılı Kanun’un 6. maddesinin lafzından da
anlaşılacağı üzere, Türk rekabet hukukunda “hâkim durumun kötüye kullanılması”
olarak nitelenebilecek bir ihlalin varlığı için iki koşulun bir arada sağlanması
gerekmektedir. Bunlardan birincisi, “hâkim durum”daki bir teşebbüsün varlığı, ikincisi ise
hâkim durumdaki teşebbüs tarafından gerçekleştirilen eylemin “kötüye kullanma”
niteliğini taşımasıdır. Somut olayda bu koşullardan herhangi birisinin bulunmaması
halinde, Kanun’un 6. maddesi kapsamında “hâkim durumun kötüye kullanılması”
ihlalinden söz edilmesi mümkün değildir13.
(43) Tablo 2-10’dan görüleceği üzere MARS; sinema salonu hizmetleri pazarında en yüksek
pazar payına sahip olan teşebbüs konumundadır. Bu nedenle, MARS dışında kalan
diğer sinema işletmecilerinin (AVŞAR, PRESTIGE, CINEMAPINK vb.) hakim durumda
olduğundan bahsedilemeyeceği değerlendirilmektedir. Bu bağlamda, sinema salonu
hizmetleri pazarında faaliyet gösteren MARS dışındaki sinema işletmecilerinin aşırı
fiyatlama yoluyla 4054 sayılı Kanun’un 6. maddesini ihlal etmelerinin mümkün olmadığı
anlaşılmaktadır. Bu itibarla, kararın devamında yapılan analizler sinema salonu
hizmetleri pazarında en yüksek pazar payına sahip teşebbüs olan MARS üzerinden
yapılmıştır.
(44) Öte yandan, mevcut dosya bakımından MARS için yapılacak bir hâkim durum
analizinin, Kanun’un 6. maddesi kapsamında yapılacak değerlendirmenin sonucunu
değiştirmeyeceği değerlendirildiği için, aşağıdaki değerlendirmeler MARS’ın hakim
durumda olduğu varsayımı altında gerçekleştirilmektedir.
(45) 4054 sayılı Kanun’un 6. maddesinde, “hâkim durumun kötüye kullanılması”
yasaklanmakla birlikte, Kanun’da kötüye kullanmanın ne anlama geldiği konusunda bir
tanımlama yapılmamış ve bu tanımlama Kurul kararlarına bırakılmıştır. Rekabet
Kurulunun Karbogaz14 kararında ise kötüye kullanma, “…(Hâkim durumdaki)
teşebbüsün varlığı ile doğrudan ilişkili olan ve piyasa yapısına normal rekabetin
işleyişindeki şartlardan farklı metotlarla etkide bulunmak suretiyle rekabetin devamını
veya büyümesini engelleyen ve bu nedenle rekabetin zayıflamasına yol açan her türlü
davranış…” şeklinde tanımlanmıştır.
(46) MARS’ın öanraştırmaya konu eylemlerinin bir kötüye kullanma olarak kabul edilebilmesi
için öncelikle “aşırı fiyat” niteliğini haiz olması gerekmektedir. Bu çerçevede, aşağıda
öncelikle rekabet hukukunda “aşırı fiyat” ihlaline ilişkin açıklamalara yer verilecek,
ardından da MARS’ın dosya konusu eylemlerinin “aşırı fiyat” niteliğinde olup olmadığı
değerlendirilecektir.
13 Ayrıca, “Hâkim Durumdaki Teşebbüslerin Dışlayıcı Kötüye Kullanma Niteliğindeki Davranışlarının
Değerlendirilmesine İlişkin Kılavuz”un 7. maddesinde de belirtildiği üzere, “hâkim durumun kötüye
kullanılmasının” iki unsurundan birinin bulunmadığının açıkça gösterilebildiği durumlarda diğer unsura
ilişkin analize yer verilmemesi mümkündür.
14 6.4.2006 tarihli ve 06-24/304-71 sayılı Kurulu kararı.
16-21/371-173
13/44
I.4.1. Hâkim Durumun Kötüye Kullanılması Aracı Olarak Aşırı Fiyatın Tespitinde
Kullanılan Testler ve Bu Konudaki Teorik Tartışmalar
I.4.1.1. Genel Olarak Aşırı Fiyat Kavramı ve Rekabet Hukuku Araçlarıyla Aşırı
Fiyata Müdahale ile İlgili Tartışmalar
(47) Aşırı fiyat, pazar gücünün uygulanması sonucunda sürekli olarak rekabetçi düzeyin
önemli ölçüde üzerinde belirlenen fiyat olarak tanımlanmaktadır15. Aşırı fiyatlama
sonucunda rekabetçi piyasalarda oluşan tüketici fazlasının bir kısmı pazar gücünü
elinde bulunduran firmaya üretici fazlası olarak geçmekte; bir kısmı ise tamamen
kaybolmaktadır.
(48) Rekabet hukuku uygulamalarının tüketici refahı odaklı olduğu göz önünde
bulundurulduğunda, sömürücü nitelikteki davranışlar içerisinde yer alan ve tüketici
refahında doğrudan bir kayba ve dağılım etkinsizliğine yol açan aşırı fiyatlama
davranışının, rekabet hukukunun ilgi alanlarından birini oluşturduğunu söylemek
mümkündür. Ancak aşırı fiyatlamaya müdahale bazı tartışmaları da beraberinde
getirmekte; bazı rekabet hukuku sistemlerinde ihlal olarak nitelendirilen aşırı
fiyatlamanın, bazı sistemlerde hukuka aykırı olmadığı kabul edilmektedir. Bu
tartışmaların kavramsal ve uygulamaya yönelik olduğu görülmektedir.
(49) Kavramsal olarak değerlendirildiğinde, tekel gücüne sahip olan veya hâkim durumda
bulunan teşebbüslerin fiyat belirleyici konumda bulundukları ve fiyatlarını kendi maliyet
yapılarına göre belirledikleri yönünde yapılan tanımlamalar dikkate alındığında16, aşırı
fiyatlama tekel gücü ve hâkim durum kavramlarından ayrı düşünülemeyecektir. Bu
nedenle aşırı fiyatlamayı yasaklama, belirli bir düzeyde pazar gücüne sahip olan
teşebbüslerin kar maksimizasyonu davranışlarını yasaklama sonucunu doğurabilecektir.
Uygulamaya yönelik olarak yapılan tartışmaların ise aşırı fiyatlamanın tanımında yer
alan “fiyatın sürekli bir biçimde ve önemli ölçüde rekabetçi fiyatın üzerinde olması”
durumunun rekabet otoritelerince sağlıklı bir şekilde tespit edilip edilemeyeceği ile
rekabet hukukunun aşırı fiyatlamaya müdahale etmede doğru bir araç olup olmadığına
ilişkin olduğu görülmektedir.
(50) ABD’de aşırı fiyatlamaya rekabet hukuku çerçevesinde müdahale edilmediği
görülmekte; AB rekabet hukukunun aşırı fiyatlama davranışına müdahale etmesinin
yasal dayanağını ise Avrupa Birliği’nin İşleyişine Dair Anlaşma’nın (ABİDA) 102.
maddesi oluşturmaktadır. Bu maddede kötüye kullanma örnekleri arasında sayılan
“Doğrudan ya da dolaylı olarak haksız alım ya da satış fiyatları uygulamak veya haksız
ticari koşullar öne sürmek” aşırı fiyatlamayı da içine alan bir başlık olarak kabul
edilmektedir. Ancak uygulamaya bakıldığında bu kötüye kullanma halinin sınırlı sayıda
karara konu olduğu görülmektedir. Her iki hukuk sistemi uygulamasında da pazarın kısa
ya da orta vadede kendi kendini düzeltmesinin beklendiği hallerde rekabet otoritelerinin
aşırı fiyatlamaya müdahale etmemesi gerektiği yönünde geniş bir görüş birliği vardır.
Bununla birlikte, yüksek giriş engellerinin var olduğu ve uzun dönemde rekabetin
sağlanamayacağı durumlarda düzenleme gereğinin ortaya çıktığı iki hukuk sisteminde
de kabul edilmiştir17.
15 O’Donoghue ve Padilla 2006, s. 604.
16 ABD rekabet hukukunda, Sherman Antitröst Yasası’nda tekel gücü fiyatları kontrol etme ya da rekabeti
engelleme gücü olarak tanımlanmakta; AB rekabet hukukunda ABiDA’nın 102. maddesinde ise hâkim
durum teşebbüse rakiplerinden, müşterilerinden ve nihai olarak tüketicilerinden önemli ölçüde bağımsız
davranma gücü vererek ilgili pazardaki etkin rekabeti önleme olanağı sağlayan ekonomik güce sahip
olmak şeklinde tanımlanmaktadır.
17 Çiğdem Ünal (2009), Aşırı Fiyat Kavramı ve Aşırı Fiyatlamanın Rekabet Hukukundaki Yeri, Rekabet
Kurumu Uzmanlık Tezleri Serisi, Yayın No.254, Rekabet Kurumu, Ankara.
16-21/371-173
14/44
(51) Aşırı fiyatlamaya müdahale, beraberinde getirdiği birtakım sakıncalar nedeniyle
tartışmalara konu olmaktadır. Bu sakıncalar, yüksek fiyatların sağlayacağı pazara yeni
girişlerin engellenmesi, yatırım ve inovasyon güdüsünün azaltılması ile rekabet
otoritelerinin uygulamada karşılaşabileceği aşırı fiyat tespitindeki yapılabilecek hatalar,
yaptırım ve tedbir uygulamalarının neden olabileceği zararlar olarak karşımıza
çıkmaktadır.
(52) Aşırı fiyatlamaya ilişkin yapılan tartışmalardan bir diğeri ise sektörel düzenlemenin
bulunması durumunda rekabet otoritelerinin aşırı fiyatlama davranışlarına müdahale
edip etmeyeceğidir. İki yönde de görüşlerin bulunduğu görülmekle birlikte, sektörel
düzenlemelerin başarısızlığı nedeniyle aşırı fiyatlamanın gerçekleşmesi halinde rekabet
otoritesinin müdahalede bulunmak yerine, rekabet savunuculuğu çerçevesinde ilgili
otoriteye bu yöndeki görüşlerini iletmesi gerektiğini savunanlar da bulunmaktadır.
I.4.1.2. Aşırı Fiyatın Tespitinde Kullanılan Testler
(53) Aşırı fiyatın tespitinde rekabet otoriteleri tarafından farklı kıstaslar dikkate alınmakta
olup kullanılan testlerin farklı kavramsal ve pratik zorlukları olduğu tartışılmaktadır. Aşırı
fiyatlama davranışının tespitinde kullanılan testler temel olarak üç başlık altında
değerlendirilebilir: “Ekonomik Değer Testi” (EDT), “Fiyat Karşılaştırması Analizi”,
“Karlılık Analizi”18.
(54) Aşırı fiyatın tespitine yönelik literatürde öne çıkan ve Avrupa Birliği Adalet Divanı’nın
(ABAD) içtihatlarına dayanılarak oluşturulan ilk test EDT’dir. ABAD, United Brands19
kararında; inceleme konusu ürünün satış fiyatı ve üretim maliyetleri arasındaki kâr
marjını dikkate alarak ürünün fiyatı ile ekonomik değeri arasında bir kıyaslama
yapılabileceğini öngörmüştür. Bu yaklaşıma göre ilgili ürünün maliyeti ve makul kar
marjının toplamı ürünün değerini ortaya koymaktadır. Bu kapsamda maliyet ve makul
kar marjının toplamını aşan fiyatlar aşırı kabul edilmektedir20.
(55) EDT’ye ilişkin tartışmalar fiyat-maliyet marjı hesaplamasında hangi maliyet kaleminin
dikkate alınacağı, hesaplamanın pratik zorluğu, makul kar oranın nasıl tanımlanacağı
üzerinde yoğunlaşmaktadır. Ayrıca inceleme konusu teşebbüsün mü yoksa pazardaki
en etkin firmanın mı maliyetinin dikkate alınması gerektiği de başka bir sorun olarak
değerlendirilmektedir.
(56) Öte yandan United Brands kararında Komisyon, katlanılan maliyetler gibi sadece arz
yönlü faktörlerle ilgili ürün ya da hizmetin ekonomik değerinin belirlenmesinin mümkün
olmadığını, olayın kendine has özellikleri ve ürüne/hizmete olan talep gibi maliyet dışı
unsurların da dikkate alınması gerektiğini vurgulamıştır.
(57) EDT’ye ilişkin bahsedilen sorunların hatalı sonuç doğurma ihtimali nedeniyle United
Brands kararında fiyatlamanın haksız olup olmadığını ortaya koyabilmek amacıyla,
EDT’nin ikinci aşaması olarak, inceleme konusu fiyat teşebbüsün kendi fiyatları ve
rakiplerinin fiyatları ile karşılaştırılmıştır. Fiyat karşılaştırması analizi olarak adlandırılan
bu yaklaşımda iki yönlü bir metodolojinin izlendiği söylenebilir: Teşebbüsün kendi
fiyatları ile yapılan kıyaslama ve/veya rakiplerin fiyatları ile yapılan kıyaslama.
18 OECD Policy Roundtables Excessive Prices, 2011.
19 Case 27/76 United Brands Company v. Commission [1978] ECR 207.
20 EDT’nin esasını oluşturan fiyat-maliyet marjı (fiyat-maliyet)/fiyat şeklinde hesaplanmaktadır.
16-21/371-173
15/44
(58) Bu çerçevede fiyat karşılaştırması analizinde aşırı fiyatlama iddiasına konu olan ürün
teşebbüsün farklı coğrafi bölgelerde, farklı müşteri gruplarına veya farklı zaman
dilimlerinde uyguladığı fiyatlar ile kıyaslanabileceği gibi aynı ilgili ürün pazarında faaliyet
gösteren rakiplerin, rekabetçi pazarlarda faaliyet gösteren diğer teşebbüslerin veya
başka bir coğrafi pazarda hâkim durumda bulunan bir teşebbüsün fiyatlarıyla da
kıyaslanabilmektedir.
(59) Yukarıda bahsedilen karşılaştırma yöntemlerinin uygulanmasına ilişkin olarak bazı
hususların dikkate alınması gerekmektedir. Örneğin coğrafi kıyaslama yapılırken
incelenen teşebbüsün ve ürünün karşılaştırmaya konu olan pazarlardaki durumu, yerel
vergiler nedeniyle ortaya çıkan direkt maliyetler, farklı pazarlardaki işgücü piyasalarının
kendine has koşulları, tüketicilerin gelir düzeyleri ve o ürüne yönelik talep esneklikleri
vb. unsurların dikkate alınmaması halinde hatalı sonuçların öngörülmesi muhtemeldir.
Benzer biçimde, teşebbüsün farklı zamanlarda uyguladığı fiyatların karşılaştırılmasında
girdi fiyatlarındaki artışlar, pazar koşullarındaki değişiklikler, dönemsel talep artışları,
yatırımlara finansman sağlama ihtiyacı gibi fiyat artışına neden olan etkenlerin de doğru
biçimde analizini gerekmektedir.
(60) Hâkim durumdaki teşebbüsün uyguladığı fiyatlar ile rakiplerinin fiyatlarının
karşılaştırılmasına ilişkin olarak Komisyon’un IMAX21 kararında dikkat çektiği husus ise
kıyaslamaların tutarlı olabilmesi için “aynı kalite ve işlevselliğe sahip, aynı vadeye ve
koşullara tabi olan aynı miktardaki” ürünlerin fiyatlarının kıyaslanması gerektiğidir.
(61) Hâkim durumdaki teşebbüsün fiyatlama davranışının haksız niteliğini ortaya koymak
amacıyla kullanılan diğer bir test karlılık analizi testidir. Karlılık analizinin özellikle sabit
ve batık maliyetlerin yüksek olduğu endüstrilerde faaliyet gösteren teşebbüslerin
fiyatlama davranışının incelenmesinde faydalı olabileceği kabul edilmektedir. Şöyle ki,
yatırımın ve inovasyonun önemli rol oynadığı bu endüstrilerde yatırılan sermayenin ve
katlanılan riskin büyüklüğü gibi, kâr marjının değerlendirilmesinde etkili olacak unsurları
dikkate almaksızın sadece fiyat-maliyet karşılaştırmasına dayanarak aşırı fiyatın varlığı
hakkında bir değerlendirme yapılmasının objektif bir değerlendirme olmayacağı anlayışı
hâkimdir. Bu bağlamda bazı ulusal rekabet otoriteleri fiyat-maliyet karşılaştırmasının bu
eksikliğini bertaraf etmek amacıyla aşırı fiyat değerlendirmelerinde kârlılık ölçütlerini
esas alan aşırı kârlılık yaklaşımını kullanmışlardır22.
I.4.1.3. Aşırı Fiyatlamaya Müdahale Edilebilecek Pazar Koşulları
(62) Aşırı fiyatlamaya yönelik rekabet otoritelerinin müdahale anlayışının temelinde aşırı
fiyatlamanın tüketici faydasında doğrudan bir kayba neden olabileceği, fiyatın tekel
fiyatına yaklaşabileceği endişesi yatmaktadır. Ancak bu endişeye rağmen aşırı
fiyatlamanın tespitinde hatalı sonuçların öngörülmesinin muhtemel olması nedeniyle
sadece istisnai koşullarda müdahale edilmesi gerektiği görüşü genel olarak
benimsenmiştir.
21 Euromax/IMAX COMO/C-2/37.761 (2004).
22 Örneğin Hollanda Rekabet Otoritesi, KLM kararında incelenen rotaların toplam kârlılığını analiz
edebilmek için KLM’nin ağırlıklı ortalama sermaye maliyeti ile getiri oranı arasındaki ilişkiyi incelemiştir.
Case 273 Vereniging Vrije Vogel v. KLM (8.11.2000), Case 906 Swart v. KLM (8.11.2000), Case 11 Shiva
v KLM (8.10.2001) (Söz konusu kararlarda Hollandalı havayolu şirketi KLM’nin belli rotalarda aşırı fiyat
uyguladığı iddiası değerlendirilmiş, ancak ihlal tespiti yapılmamıştır.)
16-21/371-173
16/44
(63) Aşırı fiyatlamaya müdahale edilebilecek pazar koşullarının ne olması gerektiği
konusunda da farklı görüşler söz konusudur. Bu görüşlerden öne çıkan Evans ve
Padilla’nın görüşlerine göre, esas olarak rekabet hukuku çerçevesinde tüm fiyatlama
davranışlarının yasal kabul edilerek müdahale edilmemesi gerekmekle birlikte, rekabet
otoritelerinin müdahaleyi tercih etmesi durumunda müdahalenin şu üç koşulun birlikte
sağlandığı haller ile sınırlandırılması gerekmektedir:
- Teşebbüsün pazarda geçmiş yatırımların veya inovasyonların sonucu olmayan ve
aşılmaz yasal giriş engelleriyle korunan tekel ya da tekele yakın konumda bulunması,
- Teşebbüsün uyguladığı fiyatların ortalama toplam maliyetleri büyük ölçüde aşması,
- Bu fiyatların komşu pazarlarda yeni mal ve hizmetlerin ortaya çıkmasını engelleme
riski bulunması.
(64) Aşırı fiyatlamaya müdahalenin belli pazar koşullarıyla sınırlı tutulması yönünde genel bir
fikir birliği bulunmakla birlikte, bu koşullar rekabet otoritelerinin ve rekabet hukuku
uygulamalarının müdahaleciliği ölçüsünde değişmektedir.
(65) Bu noktada ayrıca Danıştay 13. Dairesinin 2009/109 E. ve 2013/212 K. sayılı kararı
uyarınca aşırı fiyat uygulamalarına müdahale edilebilmesi için hâkim durumdaki
teşebbüsün ilgili pazarda tekel veya tekele yakın konumda bulunması gerektiği
şeklindeki tespitine işaret edilmesinin uygun olacağı belirtilmelidir. Anılan karardaki şu
ifadelere yer verilmektedir:
“Bütün bu hususlarla birlikte, analiz yapılan pazarın koşulları aşırı fiyata rekabet
otoritelerince müdahale edilmesi açısından önem arz etmektedir. Bu noktada aşırı
fiyatlamanın kötüye kullanma olarak kabul edilmesi için teşebbüsün hâkim durumda
olmasının yeterli olmadığı, mevcut durumda hâkim durum bulunsa da pazarda giriş
engellerinin bulunmaması durumunda, aşırı fiyatlamaya müdahalenin pazara yeni
girişler açısından caydırıcı olmasının söz konusu olabileceği, bu nedenle, aşırı
fiyatlamanın kötüye kullanma olarak kabul edilmesi için tekele ya da tekele yakın bir
duruma yol açan yüksek ve geçici olmayan pazara giriş engellerinin varlığının ya da
tekel veya tekele yakın durumun halihazırda mevcut olan ya da geçmişten gelen
münhasır veya özel haklardan ileri gelen bir durum olmasının tespitinin gerektiği, bu
şekilde giriş engellerinin mevcut olduğu durumlarda dahi, aşırı fiyatlandırmanın söz
konusu olduğu durumlarda, bu eylemi rekabet hukuku kapsamına almadan önce
rekabet otoriteleri ve diğer ilgili otoriteler tarafından söz konusu giriş engellerinin
kaldırılarak çözüm yoluna gidilmesi, bunun mümkün olmadığı durumlarda
fiyatlandırmaya rekabet hukuku çerçevesinde müdahale edilebileceği kabul
edilmektedir.”
(66) Bu bilgiler ışığında aşağıdaki bölümde Rekabet Kurulunun aşırı fiyatlamaya ilişkin
politika tercihi incelenmiştir.
16-21/371-173
17/44
I.4.1.4. Rekabet Kurulunun Aşırı Fiyatlama Davranışına Yaklaşımı
(67) Kurul’un BELKO23 kararında BELKO’nun Ankara ısınma amaçlı kömür pazarındaki
hâkim durumunu aşırı fiyat uygulayarak kötüye kullandığı iddiası değerlendirilmiştir.
Kararda; “…aşırı yüksek fiyatlamanın; uzun dönemde piyasaya yeni girişleri
sağlayacağı ve bu sayede artan arzla birlikte fiyatların düşeceği, dolayısıyla bir kötüye
kullanma sayılmaması gerektiği argümanı, pazara giriş engellerinin bulunmaması ya da
çok düşük seviyelerde olması durumunda bir anlam ifade etmektedir.” ifadesine yer
verilerek kötüye kullanma değerlendirmesi yapılırken; BELKO’nun yasal olarak
sağlanmış bir tekel hakkının olmasına, pazarın yeni girişlere mutlak olarak kapalı
olmasına, fiyatlama konusunda olası istismarların önüne geçmek için gerekli yasal
düzenlemelerin yapılmamış olmasına ve ilgili ürünün talep esnekliğinin oldukça düşük
olmasına vurgu yapılmıştır.
(68) İlgili kararda aşırı fiyatın tespitinde öncelik fiyat kıyaslamasına verilmiş ve fiyat-maliyet
karşılaştırmasına ancak maliyetlerin kesin olarak belirlenebildiği takdirde başvurulması
gerektiği ifade edilmiştir. Yapılan analiz sonucunda ilgili ürünün fiyatı diğer coğrafi
pazarlardaki satış fiyatları ile karşılaştırılarak BELKO’nun fiyatlarının %50-60 oranında
daha yüksek olduğu tespit edilmiş ve yapılan değerlendirme sonucunda BELKO’nun
aşırı yüksek fiyat uygulayarak hâkim durumunu kötüye kullandığına karar verilmiştir24.
Benzer şekilde, HAVAŞ25 kararında da “ürünün ekonomik değeriyle kabul edilebilir bir
ekonomik bağı bulunmayan aşırı fiyat” hâkim durumun kötüye kullanılması olarak
değerlendirilmiştir.
(69) Kurul’un hangi ölçüde bir kar marjını aşırı olarak kabul ettiğine ilişkin yaklaşımı olayın
niteliğine göre değişmiştir. Örneğin; BELKO kararında tespit edilen %50-%60 oranındaki
fiyat farkı doğrultusunda, MTS kararında26 aşırı fiyatın tespitine ilişkin olarak fiyat
kıyaslaması yapılmış; ancak %25-30 aralığında olan fiyat farklılığı aşırı fiyat tespiti için
yeterli bulunmamış; BİLETİX kararında27 ise aşırı fiyatın tespiti için %11-18 aralığında
olan marjın aşırı olmadığı değerlendirilmiştir.
(70) Kurul, BOTAŞ-EGO-İZGAZ-İGDAŞ kararında28 ise incelemeye konu olan teşebbüslerin
doğal gaz satış fiyatlarının alt ve üst limitlerinin ilgili Bakanlık tarafından belirlendiği,
tarafların fiyat serbestisine sahip olmadıkları bu nedenle düzenlemeye tabi olan pazarlar
bakımından müdahalenin gerekli olmadığına karar verilmiştir.
(71) Ancak Kurul ASKİ-2 kararında29, düzenlemeye tabi bir pazar olması ve fiyatın tespit
yönetimine ilişkin bir düzenleme bulunduğu halde; ilgili düzenlemede teşebbüsün
%10’dan aşağı olmayacak şekilde kâr elde etmesinin öngörülmesinin doğal ve yasal
tekel niteliğindeki pazarlar bakımından rekabet karşıtı etkilere yol açmasının muhtemel
olduğu yönünde değerlendirme yaparak ilgili düzenlemenin aşırı fiyat düzeylerinin
önüne geçecek şekilde yeniden tanzim edilmesi yönünde görüş gönderilmesine karar
vermiştir.
