Rekabet Kurumu Başkanlığından,
REKABET KURULU KARARI
Dosya Sayısı : 2015-1-74
Karar Sayısı : 16-17/282-125
Karar Tarihi : 18.05.2016
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Prof. Dr. Ömer TORLAK
Üyeler : Arslan NARİN, Fevzi ÖZKAN, Dr. Metin ARSLAN,
Doç. Dr. Tahir SARAÇ, Kenan TÜRK, Adem BİRCAN
B. RAPORTÖRLER: Remzi Özge ARITÜRK, Didem ULUÇ, İbrahim KUŞCU
C. BAŞVURUDA
BULUNAN : - Anadolu Efes Biracılık ve Malt Sanayi A.Ş.
Fatih Sultan Mehmet Mahallesi Balkon Caddesi No:58 Buyaka
E.Blok Tepeüstü Ümraniye, İstanbul
(1) D. DOSYA KONUSU: 10.02.2016 tarih ve 16-04/69-27 sayılı Rekabet Kurulu muafiyet
kararının, Türk Tuborg Bira ve Malt Sanayi A.Ş. ile ECOCAPS’s S.R.L Socio Unico
arasında yapılmış olan münhasır anlaşma hakkında yanlış ve eksik bilgiye
dayanılarak verildiği iddiasıyla anlaşmaya sağlanan muafiyetin geri alınması talebi.
(2) E. DOSYA EVRELERİ: Kurum kayıtlarına 31.03.2016 tarih ve 2212 sayı ile giren başvuru
üzerine hazırlanan 11.05.2016 tarih ve 2015-1-074/BN sayılı Bilgi Notu görüşülerek
karara bağlanmıştır.
(3) F. RAPORTÖR GÖRÜŞÜ: İlgili Bilgi Notunda; 10.02.2016 tarih ve 16-04/69-27 sayılı
Rekabet Kurulu kararı ile ECOCAPS's S.R.L Socio Unico (ECOCAPS) ile Türk TUBORG
Bira ve Malt Sanayi A.Ş. (TUBORG) arasında imzalanan sözleşmeye tanınan muafiyetin
geri alınması talebiyle Anadolu Efes Biracılık ve Malt Sanayi A.Ş. (AEFES) tarafından
yapılan başvurunun reddedilmesi gerektiği sonuç ve kanaatine ulaşılmıştır.
G. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
G.1. Başvuru
(4) AEFES tarafından yapılan başvuruda, TUBORG ile ECOCAPS arasında imzalanmış olan
münhasır anlaşmaya yanlış ve eksik bilgiye dayanılarak muafiyet tanındığı belirtilerek,
söz konusu anlaşmaya tanınan muafiyetin geri alınması talep edilmiştir.
(5) Bu kapsamda, öncelikle AEFES tarafından, söz konusu anlaşmanın 4054 sayılı
Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un (4054 sayılı Kanun) 5. maddesinin birinci
fıkrasının (a) bendinde yer alan “Malların üretim ve dağıtımı ile hizmetlerin sunulmasında
yeni gelişme ve iyileşmelerin ya da ekonomik veya teknik gelişmenin sağlanması”
koşulunun karşılanmadığına ilişkin açıklamalar yapılmıştır. AEFES tarafından yapılan
açıklamalarda özetle:
- TUBORG ile ECOCAPS arasında yapılmış olan münhasır anlaşmanın halihazırda
mevcut olan bir makinenin tek marka yükümlülüğü içeren bir anlaşma ile tedarik
edilmesinden ibaret olduğu, dolayısıyla anlaşmanın herhangi bir teknolojik gelişme
veya inovasyon içermediği,
16-17/282-125
2/7
- TUBORG’un ECOCAPS’ten satın aldığı makinenin yaklaşık (…..) Euro değerinde
olduğu, bu tutarın TUBORG’un 2015 yılındaki cirosunun (…..) tekabül ettiği, bu
noktada TUBORG’un söz konusu anlaşma ile ciddi bir yatırım yaparak önemli bir
ekonomik risk üstlendiğinin iddia edilemeyeceği,
- TUBORG’un sözde bedavacılık sorununu önlemek maksadıyla anlaşmaya eklediği
münhasırlık hükmünün ekonomik veya teknik gelişmenin sağlanması koşulunu
karşılamadığı, bu hükmün bira pazarında AEFES’in tüketicilerine TUBORG ile aynı
hijyenik şartları taşıyan ürünleri ulaştırmasını engelleyerek rekabeti kısıtladığı,
hususları ifade edilmiştir.
(6) AEFES tarafından, anlaşmanın 4054 sayılı Kanun’un 5. maddesinin birinci fıkrasının (d)
bendinde yer alan “ Rekabetin (a) ve (b) bentlerindeki amaçların elde edilmesi için zorunlu
olandan fazla sınırlanması” koşulunun sağlanmadığına ilişkin yapılan açıklamalarda
özetle;
- ECOCAPS’in kutu içeceklere yönelik ürettiği kapak sistemlerinin ikamesinin
bulunmadığı hususunun AEFES tarafından Kurumun dikkatine sunulduğu, söz
konusu sisteme en yakın rakip olan Alman menşeli Krones’in ürettiği kapak
sistemlerinin tutkal yardımıyla tutturulması nedeniyle bu ürünün temiz kapak olarak
nitelendirilemeyeceği, ECOCAPS’in ürünü fikri mülkiyet hakları çerçevesinde
koruması nedeniyle başka bir tedarik kaynağının mevcut bulunmadığı,
- Kurul tarafından söz konusu ürünün ikamesi olduğu iddia ediliyorsa, bu durumun
arz ve talep ikamesi açısından objektif verilere dayanarak belirlenen bir pazar tanımı
içerisinde yapılması gerektiği, aksi takdirde başta TUBORG olmak üzere birkaç
teşebbüs ile görüşülerek hiçbir objektif veriye dayanmayan bir pazar tanımının
yapılarak söz konusu ürünün ikamesi olduğu sonucuna varılacağı, ECOCAPS’in
ürününün ikamesi olması durumunda TUBORG’un diğer ikame ürünleri neden
kullanmadığı sorusunun akla geleceği,
- AEFES’in sözde ikame olan tutkal ile tutturulan koruma sistemlerini kullanması
halinde TUBORG tarafından AEFES’in müşterilerine hijyenik olmayan kapak
sistemlerini sunduğu yönünde negatif bir iletişim kampanyası gerçekleştirebileceği,
- Temiz kapak vurgusunun yapıldığı kutu bira pazarında AEFES’in ikamesi olmayan
bu ürüne ulaşamaması sebebiyle rakibinin gerisine düştüğü, bu şartlar altında anılan
ürünün ikamesi bulunduğu yönündeki yanlış varsayım altında muafiyet tanınan
temiz kapak sistemleri tedariki anlaşmasının rekabeti gereğinden fazla kısıtladığı,
- TUBORG’un söz konusu ürünü AEFES’ten bir yıl önce piyasaya sürmesi sebebiyle
ilk olma avantajını içselleştirmiş olduğu, dolayısıyla ECOCAPS ile yapmış olduğu
anlaşmayı sürdürmesi için münhasırlık hükmünün gerekli ve zorunlu olmadığı,
- TUBORG’un finansal açıdan söz konusu ürünün tedarikinde münhasırlık hükmü
olmadan bu anlaşmayı sürdürebileceği, bu hükmün anlaşmadan beklenen faydaları
sağlamak açısından gerekli ve zorunlu olmadığı, TUBORG’un fırsatçılık yaparak
ikamesi olmayan bir ürünün üreticisi olan ECOCAPS’i kendine bağlamak suretiyle
rekabeti kısıtladığı, ayrıca bu durumun daha fazla tüketicinin hijyenik kapaklı
ürünlere ulaşmasını engellediği,
ifade edilmiştir.
(7) AEFES tarafından yukarıda yer verilen açıklamalar çerçevesinde, TUBORG ile
ECOCAPS arasında imzalanan anlaşmanın muafiyet koşullarını karşılamadığı iddia
edilerek, 10.02.2016 tarih ve 16-04/69-27 sayılı Kurul kararı uyarınca anlaşmaya verilen
muafiyetin geri alınması talep edilmektedir.
16-17/282-125
3/7
G.2. Değerlendirme
(8) AEFES tarafından yukarıda yer verilen açıklamalarda belirtildiği üzere TUBORG ile
ECOCAPS arasında akdedilen anlaşmanın 4054 sayılı Kanunun 5. maddesinin birinci
fıkrasının (a) ve (d) bentlerinde yer alan koşulları karşılamadığı ifade edilmektedir. Bu
kapsamda aşağıda AEFES tarafından dile getirilen iddialar sırasıyla değerlendirilecektir.
(9) Öncelikle AEFES tarafından muafiyet tanınan anlaşma neticesinde herhangi bir
ekonomik teknik gelişme veya inovasyonun sağlanmadığı, işlemin alelade bir makinanın
alınmasından ibaret olduğu ifade edilmektedir. TUBORG’un ECOCAPS’ten tedarik ettiği
kutu içeceklere yönelik kapak paketleme/koruma sistemleri incelendiğinde bu sistemin
kutu içeceklerin ağız kısmında hijyeni sağlamaya yönelik yeni bir yöntem içerdiği
görülmektedir. Yapılan incelemede edinilen bilgilere göre, Alu-lid teknolojisi ile ısı yardımı
ile tutturulan kapaklar tam sızdırmazlık ve hijyen sağlamaktadır. Bu kapsamda,
TUBORG’un dünyanın çeşitli ülkelerinde kullanılmakta olan bir teknolojiyi Türkiye’de
hayata geçirerek kutu içeceklerin üretilmesi sürecinde hijyenik koruma yönünden teknik
bir gelişme sağladığı anlaşılmaktadır.
(10) Öte yandan AEFES tarafından kapakların montajını sağlayan makinenin alelade bir
makine olduğunu belirtilirken, diğer tarafta ürünün ikamesi olmadığı yönünde açıklamalar
yapılmıştır. Bu kapsamda benzer işlevleri gören makinelerin tam sızdırmazlık
sağlamadığı, tutkal yardımı ile kapak montajı gerçekleştiğinden dolayı hijyen sağlama
açısından ECOCAPS’in ürününün daha iyi olduğu ifade edilmiştir. Bu noktada AEFES
tarafından alelade olarak nitelendirilen söz konusu ürünün fikri mülkiyet hakları
kapsamında korunan önemli bir yenilik getirdiği açıktır. Söz konusu ürünün tedarik
edilerek uygulamanın hayata geçirilmesinin teknik bir gelişme sayılabileceği, 4054 sayılı
Kanunun 5. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen teknik gelişme ve
inovasyon koşulunun sağlandığı sonucuna varılmıştır.
(11) AEFES tarafından
