Rekabet Kurumu Başkanlığından,

REKABET KURULU KARARI

Dosya Sayısı : 2010-3-31 (Önaraştırma)
Karar Sayısı : 10-52/995-359
Karar Tarihi : 5.8.2010

A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
10
Başkan : Prof. Dr. Nurettin KALDIRIMCI
Üyeler : Doç. Dr. Mustafa ATEŞ, Mehmet Akif ERSİN, İsmail Hakkı
KARAKELLE, Doç. Dr. Cevdet İlhan GÜNAY, Murat
ÇETİNKAYA, Reşit GÜRPINAR

B. RAPORTÖRLER: Zeynep MADAN, Hüseyin COŞGUN

C. ŞİKAYET
EDEN : Yılmaz AYDOĞAN
Danabak@ 20

D. HAKKINDA ÖNARAŞTIRMA YAPILANLAR:
Kültüroğlu Süt Mamulleri Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti
Merkez Mahallesi No:842 Düziçi/Osmaniye

Okçular Süt Mamulleri S Tic. Ltd. Şti
Organize Sanayi Bölgesi Toprakkale/Osmaniye

Öztadım Süt ve Süt Ürünleri San ve Tic. Ltd. Şti.
Ceyhan Yolu Büyük Toptancılar Sitesi 25. Blok No:8 30
Yüreğir/Adana

Güney Süt San. ve Gıda Mad. Tic. A.Ş.
Yunus Emre Mah. Nato Yolu Bulvarı. No:58 Tarsus/Mersin

Güneydoğu Süt ve Gıda San. Tic. Ltd. Şti
Kadirli Yolu 3. Km. Kozan/Adana

Vitamin Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti.
Kadirli Organize Sanayi Bölgesi 4. Cad. No:2 Kadirli/Osmaniye 40

Kelebek Süt ve Gıda San. Tic. Ltd. Şti.
Mahmutlu Mah. Kelebekler Semti. No:6 Kozan/Adana

E. DOSYA KONUSU: Adana’da ve çevresindeki illerde süt toplayan
teşebbüslerin anlaşarak çiğ süt alım fiyatını belirledikleri iddiası.



50
10-52/995-359
2
F. İDDİALARIN ÖZETİ:Yapılan başvuruda özetle; Adana çevresinde süt toplayan
bazı işletmelerin aralarında yaptıkları toplantıda çiğ süt alım fiyatını düşürme ve
toplantıya katılmayan firmalara ticari baskı uygulama kararı aldıkları iddia edilerek
gereğinin yapılması talep edilmiştir.
G. DOSYA EVRELERİ: Kurum kayıtlarına 8.2.2010 tarih, 1074 sayı ile giren başvuru
üzerine hazırlanan 22.3.2010 tarih, 2010-3-31/11-10-PE sayılı İlk İnceleme Raporu,
Rekabet Kurulu’nun 31.3.2010 tarih ve 10-27/398-M sayılı toplantısında görüşülmüş
ve 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun çerçevesinde soruşturma
açılmasına gerek olup olmadığının belirlenmesi amacıyla, Kanun’un 40/1. maddesi
uyarınca önaraştırma yapılmasına karar verilmiştir. İlgili karar uyarınca yapılan 60
inceleme sonucunda düzenlenen 23.7.2010 tarih ve 2010-3-31/ÖA-10-364.ZM sayılı
Önaraştırma Raporu 27.7.2010 tarih ve REK.0.07.00.00-110/318 sayılı Başkanlık
önergesi ile 10-52 sayılı Kurul toplantısında görüşülerek karara bağlanmıştır.

H. RAPORTÖRLERİN GÖRÜŞÜ: İlgili Raporda; Adana çevresinde süt toplayan bazı
işletmelerin aralarında yaptıkları toplantıda çiğ süt alım fiyatını düşürme, toplantıya
katılmayan firmalara ticari baskı uygulama kararı aldıkları iddiasına ilişkin olarak
4054 sayılı Kanun’un 41. maddesi uyarınca soruşturma açılmasına yer olmadığı,
şikâyetin reddinin gerektiği sonuç ve kanaatine ulaşıldığı ifade edilmiştir.
70
I. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME

I.1. Taraflar

I.1.1. Güney Süt San. ve Gıda Mad. Tic. A.Ş. (Güney Süt)

Güney Süt, 1984 yılında Mersin’de kurulmuştur. Türkiye'nin süt sektöründeki önemli
firmalarından biri olan Güney Süt’ün UHT süt (uzun ömürlü süt), beyaz peynir, kaşar
peyniri, yoğurt, ayran, tereyağı, meyve suyu gibi ana üretim faaliyetleriyle 60'a yakın
ürün çeşidi bulunmaktadır. Teşebbüs tarafından sağlanan bilgilere göre; Güney Süt 80
bugün 26 kooperatiften, aylık ortalama …….. ton süt almaktadır. Yoğun olarak süt
alım yaptığı bölgeler Adana, Mersin, Osmaniye ve Kahramanmaraş illerinden
oluşmaktadır. Bunun yanı sıra Konya, Niğde ve Burdur gibi illerden de süt alımı
gerçekleştirmektedir. Yönetim kurulu üyeleri; Selahattin Öder, Şahin Öder ve Atilla
Öder’den oluşmaktadır. Teşebbüs Ambalajlı Süt ve Süt Ürünleri Sanayicileri Derneği
üyesidir.

I.1.2. Güneydoğu Süt ve Gıda San. Tic. Ltd. Şti. (Güneydoğu Süt)

Adana merkezli Güneydoğu Süt, 1983 yılında kurulmuştur. Güneydoğu Süt 100 90
ton/gün süt işleme kapasitesine sahiptir. “Güneydoğu” markası ile pazara peynir,
ayran, yoğurt, tereyağ ve dondurma sunmaktadır. Satın almış olduğu sütlerin %85-
90’ını kendi araç ve personeli ile doğrudan müstahsilden (üreticiden) toplama usulü
ile temin etmektedir. Geri kalan kısmını ise kooperatif ve çiftliklerden satın
almaktadır. Yoğun olarak süt alım yaptığı bölgeler Adana’nın Kozan ve İmamoğlu
ilçelerinden, Osmaniye’nin Kadirli ilçelerinden oluşmaktadır. Yönetim kurulu üyeleri;
Veli Gelebek, Ramazan Gelebek, Sülayman Gelebek, Mehmet Gelebek ve Osman
Gelebek’ten oluşmaktadır. Şirket herhangi bir derneğe, birliğe ya da platforma üye
değildir.
100
10-52/995-359
3
I.1.3. Kelebek Süt ve Gıda San. Tic. Ltd. Şti. (Kelebek Süt)

Adana ilinin Kozan ilçesinde kurulan Kelebek Süt, Kozan ve İmamoğlu ilçelerinden
çiğ süt alımı yapmaktadır. Çiğ sütü doğrudan üreticiden aldığı gibi müstahsil ya da
kooperatifler aracılığıyla da temin edebilmektedir. Yönetim kurulu üyeleri; Mustafa
Gelebek, Hasan Gelebek, Mehmet Gelebek ve A. Kadir Gelebek’ten oluşmaktadır.
Şirket herhangi bir derneğe, birliğe ya da platforma üye değildir.

I.1.4. Kültüroğlu Süt Mamulleri Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti (Kültüroğlu Süt)
110
Kültüroğlu Süt 1979 yılında kurulmuş Adana merkezli bir şirkettir. Kültüroğlu Süt,
sektördeki faaliyetlerine süt hayvancılığı yetiştiriciliğiyle başlamıştır. 1984 yılında
bölgenin ilk yoğurt-peynir işletmesini açmıştır. “Kültüroğlu” markası ile üretimine
başlayan firma, pazara peynir, ayran ve yoğurt sunmaktadır. Osmaniye’nin Düziçi
ilçesi ve çevre köylerden çiğ süt alımı yapan Kültüroğlu Süt, alımlarının hepsini
doğrudan müstahsillerden yapmaktadır. Yönetim kurulu üyeleri; Yusuf Kültüroğlu ve
Hatice Kültüroğlu’ndan oluşmaktadır. Şirket herhangi bir derneğe, birliğe ya da
platforma üye değildir.

I.1.5. Okçular Süt Mamulleri San. ve Tic. Ltd. Şti (Okçular Süt) 120

Osmaniye merkezli Okçular Süt, 1970 yılında “Hacı Kaso” markası ile yoğurt
üretimine başlamıştır. 1995 yılında da beyaz peynir ve kaşar peynir üretimine
girmiştir. Ürün yelpazesini genişleterek markasını “Okçular” adı altında değiştirerek
üretimine devam etmiştir. Günlük …. ton/süt kaşar peyniri üretimi, ….. ton/süt beyaz
peynir süt işleme kapasitesine sahiptir. Üretiminde kullandığı çiğ sütün %’40’ını süt
birliklerinden, %30’unu süt toplayıcılarından ve %20’sini doğrudan müstahsilden ve
%10’unu kooperatiflerden temin etmektedir. Niğde, Sivas, Mersin, Kahramanmaraş
ve Osmaniye gibi çok çeşitli illerden süt alımı yapmaktadır. Yönetim kurulu üyeleri;
Hacı Okçu, Mehmet Okçu, Murat Okçu ve Hasan Okçu’dan oluşmaktadır. Şirket 130
herhangi bir derneğe, birliğe ya da platforma üye değildir.

I.1.6. Öztadım Süt ve Süt Ürünleri San ve Tic. Ltd. Şti. (Öztadım Süt)

Öztadım Süt, 2005 yılında kurulmuş Adana merkezli bir şirkettir. “Öztadım” markası
ile üretimine başlayan firma, pazara peynir, ayran, yoğurt, kaymak ve tereyağı
sunmaktadır. Öztadım Süt’ün, günlük ……. tonluk üretim kapasitesi bulunmaktadır.
Adana ilinin Karaisalı, Sarıçam, Yüreğir, Yumurtalık ve Ceyhan ilçelerinden
müstahsiller aracılığıyla çiğ süt alımı gerçekleştirmektedir. Aldığı sütün %33’lük
kısmını peynir ve yoğurt imalatında kullanmakta, geri kalanını Okçular’a satmaktadır. 140
Şirket herhangi bir derneğe, birliğe ya da platforma üye değildir.

I.1.7. Vitamin Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti. (Vitamin Süt)

Osmaniye merkezli Vitamin Süt, 2006 yılında kurulmuştur. Vitamin Süt, çiğ sütü
doğrudan müstahsilden aldığı gibi kooperatiflerden de temin edebilmektedir. Vitamin
Süt’ün yoğun olarak süt alımı yaptığı bölgeler Adana’nın Kozan, İmamoğlu ve
Ceyhan ilçeleri ile Osmaniye’nin Kadirli ve Sunbas ilçeleri ve Kahramanmaraş’ın
Andırın ilçesinden oluşmaktadır. Teşebbüsçe alınan sütün %10’u yoğurt ve ayran
üretiminde kullanılırken geri kalan süt başka işletmelere satılmaktadır. Yönetim 150
10-52/995-359
4
kurulu üyeleri; Hacı Şahin, Hasan Şahin ve M. Emin Şahin’den oluşmaktadır. Şirket
herhangi bir derneğe, birliğe ya da platforma üye değildir.


I.2. İlgili Pazar

I.2.1. Sektöre İlişkin Genel Bilgiler

Günlük olarak ihtiyaç duyulan ve en önemli besin maddelerinden biri olan süt ve süt
ürünleri, sektör olarak coğrafi konumumuz ve içinde bulunduğumuz iklim kuşağı 160
nedeniyle, ekonomimizin önemli üretim dallarından birisidir. Süt piyasası, sanayi
hammaddesi olarak kullanılan çiğ süt ve nihai tüketiciye sunulan pastörize ve UHT
işlenmiş süt şeklinde ikiye ayrılmaktadır. Bu nedenle süt piyasası islenmiş süt
piyasası ve çiğ süt piyasası şeklinde iki ayrı pazar olarak ele alınmalıdır.

Tarım ve Köyişleri Bakanlığı verilerine göre süt ve süt ürünleri üreten işyeri sayısı
2.153 adettir. Süt işleme tesislerinin kurumsal yapılarına bakıldığında ise; 2153
işletmenin % 95,44’ünün özel sektöre, % 4,14’ünün kooperatiflere, % 0,42’sinin ise
kamuya ait (üniversite, belediye, cezaevi, AOÇ ve TİGEM) olduğu görülmektedir.
170
Yurt içinde üretilen çiğ sütün yaklaşık %50’si sanayiye aktarılmakta, bunun da büyük
bir kısmı ilkel şartlarda üretim yapan işletmelerde işlenmektedir. Üretilen çiğ sütün
%35’i pazara hiç sunulmadan kaynağında tüketilmekte, %11’lik kısmı sokak sütü
şeklinde satılmakta, %35’i mandıralarda ve ancak %19’u modern tesislerde
işlenmekte, pastörize veya UHT süt haline getirilmektedir.

Şekil 1- Türkiye’de Süt ve Süt Mamulleri Pazarlama Kanalları


180









190









Kaynak: TZOB, Ülkemiz Süt Hayvancılığında Mevcut Durum, Sorunlar, 2007, s. 8 200

ÜRETİCİ
Köy Toplayıcısı
Toptancı
Fabrikalara ait Süt
Toplama Merkezi
Fabrika
Bakkal
Süpermarket
TÜKETİCİ
Süt
Kooperatifi
Peynir, Yoğurt,
Tereyağ Üreten
İşletmeler
Süt
Mamulleri
Toptancısı
Semt Pazarlarındaki
Satıcılar
Sokak
Sütçüsü
*Yetiştirici
Birlikleri
10-52/995-359
5
Çiğ süt üreten ve müstahsil olarak adlandırılan işletmelerin büyük bir bölümü bu
faaliyetini, küçük ölçekli aile işletmeleri olup sığırcılık, sebze, meyve ve tahıl
yetiştiriciliği gibi tarımsal faaliyetlerin yanında yapmaktadır. Ülkemizde süt pazarlama
ağı oldukça karmaşık bir yapıya sahiptir. Üreticiler bu karmaşık yapı içerisinde
ürünlerini eder fiyata satamadıkları gibi tüketici de pahalıya tüketmek zorunda
kalmaktadır. Türkiye’deki süt ve süt mamulleri pazarlama kanallarına yukarıdaki
şekilde yer verilmiştir.