Rekabet Kurumu Başkanlığından,
REKABET KURULU KARARI
Dosya Sayısı : 2006-4-136 (Soruşturma)
Karar Sayısı : 07-68/838-309
Karar Tarihi : 23.8.2007
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
10
İkinci Başkan : Tuncay SONGÖR
Üyeler : Prof.Dr.Nurettin KALDIRIMCI, M. Sıraç ASLAN,
Süreyya ÇAKIN, Mehmet Akif ERSİN
B. RAPORTÖRLER : K. Oğuz KARAKOÇ, Muhammed GÜNDOĞDU, Sinan
BOZKUŞ
C. ŞİKÂYET EDEN
Şikâyetçinin gizlilik talebi vardır. 20
D. HAKKINDA SORUŞTURMA YAPILAN TARAFLAR
1- Kayseri Özel Sürücü Kursları Dayanışma Derneği
Serçeönü Mah. Pervane Cad. Eraslan İş Hanı No:10/2 Kocasinan/Kayseri
2- Özel Akfen MTSK
Eski Bedesten Mah. İnönü Bulvarı Yavuz İş Mer. No:1/3 Melikgazi/Kayseri
30
3- Özel Bilgin MTSK
Gülük Mah. Yiğit Sokak No:6 Melikgazi/Kayseri
4- Özel Bora MTSK
Cumhuriyet Mah. Alpaslan Türkeş Cad. No:18 Bünyan/Kayseri
5- Özel Büyükşehir MTSK
Gavremoğlu Mah. Talas Cad. Başeğmez Apt. No:2/3 Melikgazi/Kayseri
6- Özel Demirhan MTSK 40
Fevzi Fevzioğlu Cad. Dalaman Sokak Körfez Apt. No:3 Kocasinan/Kayseri
7- Özel Erciyes Pınar MTSK
Gevher Nesibe Mah. Düvenönü Meydanı Park Cad. No:8 Kocasinan/Kayseri
8- Özel Göçmen MTSK
İstasyon Cad. Camlı İş Merkezi No:25 Kocasinan/Kayseri
07-68/838-309
2
9- Özel Gül Atak MTSK
Serçeönü Mah. Saray Cad. Alev Apt. No:16 Kocasinan/Kayseri 50
10- Özel Hakan Güven MTSK
Develi Cad. Terminal İçi Eski Tek Binası Tomarza/Kayseri
11- Özel Has Usta MTSK
Camikebir Mah. Yayla Sokak Yarcı Apt. Kat:3 Melikgazi/Kayseri
12- Özel İlk Final MTSK
Serçeönü Mah. Helvacıdede Cad. Çiğdem Sokak No:9/1 Kocasinan/Kayseri
60
13- Özel İlke MTSK
Serçeönü Mah. Pervane Cad. Eraslan İş Hanı No:10/2 Kocasinan/Kayseri
14- Özel Kaan MTSK
Zekaibey Mah. Çankaya Cad. Çankaya İş Hanı Kat:2 Kocasinan/Kayseri
15- Özel Kocasinan MTSK
Düvenönü Meydanı Park Cad. Tahtasakal İş Hanı No:16 Kocasinan/Kayseri
16- Özel Mehmet Şafak MTSK 70
Serçeönü Mah. Mete Cad. No:20/2 Kocasinan/Kayseri
17- Özel Melikgazi Başarı MTSK
Camikebir Mah. İnönü Bulvarı Kızıklı İş Hanı No:23/4 Melikgazi/Kayseri
18- Özel Mesut Uçan MTSK
Eski Bedesten Mah. İnönü Bulvarı Gönül İş Merkezi No:22 Melikgazi/Kayseri
19- Özel Meydanlar MTSK
İstasyon Cad. Tapınç Ünlü İş Hanı No:15 Kocasinan/Kayseri 80
20- Özel Murat Ünal MTSK
Rejiler İş Hanı Kat:2 No:62 Develi/Kayseri
21- Özel Öz Güldane MTSK
Sivas Cad. Stat İş Hanı Kat:4 Kocasinan/Kayseri
22- Özel Sarız MTSK
Günesen Mah. Atatürk Cad. Belediye İş Merkezi No:1/15 Sarız/Kayseri
90
23- Özel Savaş MTSK
Harman Mah. Elbiz Cad. Bozkurt Sokak No:10 Develi/Kayseri
07-68/838-309
3
24- Özel Seyfettin Ünalan MTSK
Sahabiye Mah. Mete Cad. Boylar Sokak Asya Apt. No:11/3 Kocasinan/Kayseri
25- Özel Seyrani MTSK
Fenese Aşağı Mah. Çarşı İçi Kapı No:3 Develi/Kayseri
26- Özel Side MTSK 100
Gevher Nesibe Mah. Donanma Cad. Yapışlar Apt. No:3 Kocasinan/Kayseri
27- Özel Şahingöz MTSK
Serçeönü Mah. Sivas Cad. Yıldız Apt. No:17/8 Kocasinan/Kayseri
28- Özel Talas MTSK
Yenidoğan Mah. Fatih Cad. No:12 Talas/Kayseri
29- Özel Türkyar MTSK
Cumhuriyet Mah. Uğur Sokak No:6 Melikgazi/Kayseri 110
30- Özel Yahyalı MTSK
Seydilli Mah. Kayseri Cad. Kömürcüler İş Hanı Kat:1 Yahyalı/Kayseri
31- Özel Yeni Çağrı MTSK
Bozatlıpaşa Mah. Osman Kavuncu Cad. No:3/6 Melikgazi/Kayseri
32- Özel Yeni Güven MTSK
İstasyon Cad. Tapınç Ünlü İş Hanı No:5/301 Kocasinan/Kayseri
120
33- Özel Yeni Şelale MTSK
Düvenönü Meydanı Hastane Cad. Atatürk Bulvarı Yıldırım İş Hanı Kat:3
Kocasinan/Kayseri
34- Özel Zamantı MTSK
Camikebir Mah. Ulu Sokak Vakıf Gökdelen İş Hanı Kat:6 Melikgazi/Kayseri
E. DOSYA KONUSU: Kayseri ilinde faaliyet gösteren sürücü kurslarının
kurmuş oldukları dernek vasıtasıyla sürücü kurs ücretlerini birlikte
belirlemek suretiyle 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkındaki Kanunu 130
ihlal ettikleri iddiası.
F. İDDİALARIN ÖZETİ : Şikâyet dilekçesinde, Kayseri ilinde faaliyet gösteren
sürücü kurslarının kurdukları dernek vasıtasıyla sürücü kurs ücretlerini birlikte
belirledikleri iddia edilmiş ve 4054 sayılı Kanun çerçevesinde gerekli işlemlerin
yapılması talep edilmiştir.
G. DOSYA EVRELERİ: Rekabet Kurumu kayıtlarına 19.7.2006 tarih ve 4915 sayı
ile intikal eden ve isminin gizli kalmasını talep eden başvuru sahibi tarafından
07-68/838-309
4
yapılan başvuru üzerine hazırlanan 28.7.2006 tarih ve 2006–4–136/İİ–06-MY
sayılı İlk İnceleme Raporu, Kurul’un 3.8.2006 tarih ve 06–57/755-M sayılı 140
toplantısında görüşülmüş; dosya konusu iddialara yönelik olarak, 4054 sayılı
Kanun’un 40. maddesinin 1. fıkrası uyarınca ön araştırma yapılmasına karar
verilmiştir. Daire Başkanlığı’nın 5.9.2006 tarih ve 288 sayılı yazıları uyarınca
yapılan önaraştırma sonucunda düzenlenen 4.10.2006 tarih ve 2006–4–136/ÖA–
06-K.T. sayılı Önaraştırma Raporu Kurul’a sunulmuştur. Rekabet Kurulu söz
konusu raporu değerlendirmesi sonucunda, 12.10.2006 tarih ve 06-74/957-M
sayılı kararı ile, sürücü adaylarına yönelik özel öğretim hizmetleri pazarında
Kayseri ilinde faaliyet gösteren sürücü kursları ve Kayseri Özel Sürücü Kursları
Dayanışma Derneği hakkında 4054 sayılı Kanun’un 41. maddesi uyarınca
soruşturma açılmasına karar vermiştir. 150
Soruşturma açılması ile ilgili tebligat taraflara, Kanun’un 43. maddesi hükmü
çerçevesinde 20.10.2006 tarihinde yapılmış ve haklarında soruşturma yürütülen
teşebbüslerden 30 gün içinde birinci yazılı savunmalarını göndermeleri istenmiştir.
Taraflardan Özel İlke MTSK, Özel Yeni Güven MTSK, Özel Demirhan MTSK,
Özel Öz Güldane MTSK, Özel Final MTSK, Özel Side MTSK, Özel Gül Atak
MTSK, Özel Kaan MTSK, Özel Kocasinan MTSK, Özel Erciyes Pınar MTSK, Özel
Şahingöz MTSK, Özel Türkyar MTSK, Özel Mesut Uçan MTSK, Özel Bilgin
MTSK, Özel Akfen MTSK, Özel Büyükşehir MTSK, Özel Melikgazi Başarı MTSK, 160
Özel Has Usta MTSK, Özel Yeni Çağrı MTSK, Özel Zamantı MTSK, Özel Bora
MTSK, Özel Savaş MTSK, Özel Talas MTSK, Özel Sarız MTSK, Özel Hakan
Güven MTSK, Özel Seyrani MTSK ve Özel Meydanlar MTSK, Özel Göçmen
MTSK, Özel Mehmet Şafak MTSK, Özel Seyfettin Ünalan MTSK, Özel Murat Ünal
MTSK ve Kayseri Özel Sürücü Kursları Dayanışma Derneği’nin ilk yazılı
savunmaları süresi içinde Kurumumuz kayıtlarına intikal etmiştir. Özel Yeni Şelale
ve Yahyalı Motorlu Taşıtlar Sürücü Kursları ilk yazılı savunmasını
göndermemişlerdir.
Yürütülen soruşturmanın sonunda hazırlanan ve Soruşturma Heyetinin görüşleri 170
ile yaptığı tespitleri içeren 10.4.2007 tarih ve SR/07-07 sayılı Soruşturma Raporu,
aynı Kanun’un 45. maddesi uyarınca tüm Kurul üyeleri ile ilgili taraflara 12.4.2007
tarihinde tebliğ edilmiştir. Gönderilen bildirime cevaben; sürücü kursları tarafından
süresi içerisinde iletilen ikinci yazılı savunmalar 1.5.2007-14.05.2007 tarihleri
arasında Kurumumuz kayıtlarına girmiştir. Hakkında soruşturma yürütülenlerden
Özel Gül Atak, İlk Final, Kocasinan Motorlu Taşıtlar Sürücü Kursları savunmaları,
savunma süresinin bitişinden sonraki bir tarihte (15.5.2007) Kurumumuza intikal
etmiştir. Mesut Uçan Motorlu Taşıtlar Sürücü Kursu savunma hakkını
kullanmamış, Özel Seyrani Motorlu Taşıtlar Sürücü Kursu’nun hazırladığı ikinci
yazılı savunması ise 25.5.2007 tarihinde Kurum kayıtlarına intikal etmiştir. 180
Soruşturma Heyeti tarafından hazırlanan Ek Yazılı Görüş, Kanun’un 45/2.
maddesi uyarınca 25.5.2007 tarihinde tüm Kurul üyelerine ve taraflara tebliğ
edilmiştir.
07-68/838-309
5
Bu kapsamda, hakkında soruşturma yürütülen teşebbüslerden Kayseri Özel
Sürücü Kursları Dayanışma Derneği, Özel İlke MTSK, Özel Gülatak MTSK, Özel
Yeni Güven MTSK, Özel Meydanlar MTSK, Özel Afken MTSK, Özel Has Usta
MTSK, Özel Şahingöz MTSK, Özel Öz Güldane MTSK, Özel Yeni Şelale MTSK,
Özel Zamantı MTSK, Özel Bilgin MTSK, Özel Side MTSK, Özel Erciyes Pınar 190
MTSK, Özel Demirhan MTSK, Özel Yeni Çağrı MTSK, Özel Melikgazi Başarı
MTSK, Özel Göçmen MTSK, Özel Final MTSK, Özel Seyfettin Ünalan MTSK,
Özel Talas MTSK ve Özel Kaan MTSK tarafından Kurum kayıtlarına 13.6.2007
tarih ve sırasıyla 4042-4063 sayıyla intikal eden dilekçelerde ek süre talep
edilmiştir.
Söz konusu talep, Rekabet Kurulu’nun 20.6.2007 tarih ve 07-53/611-M sayılı
toplantısında görüşülmüş ve ek savunma sure talebinin reddine karar verilmiştir.
Tarafların üçüncü yazılı savunmaları, süresi içinde Kurum kayıtlarına intikal 200
etmiştir.
4.7.2007 tarih ve 07-56/671-M sayılı Kurul kararı ile sözlü savunma toplantısının
23.8.2007 tarihinde yapılmasına karar verilmiştir.
23.8.2007 tarihinde yapılan sözlü savunmanın ardından Kurul, 23.8.2007
tarihinde yapılan ilk oylama sonucunda, Özel Hakan Güven MTSK, Özel Murat
Ünal MTSK, Özel Sarız MTSK, Özel Savaş MTSK, Özel Seyrani MTSK ve Özel
Yahyalı MTSK’nın 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesini ihlal etmediklerine,
hakkında soruşturma yapılan diğer teşebbüsler ve teşebbüs birliği hakkında 4054 210
sayılı Kanun’un 51. maddesinde belirtilen karar yeter sayısının oluşmaması
nedeniyle yine aynı maddede belirtilen yöntemin izlenmek üzere ikinci oylama
yapılmasına karar verilmiştir. Takiben, Kurul 23.8.2007 tarihinde 07-67/838- 309
sayı ile nihai kararını vermiştir. Kurul’un nihai kararı, gerekçeli karar daha sonra
tebliğ edilmek üzere 24.8.2007 tarihinde taraflara tefhim edilmiştir.
H. RAPORTÖRLERİN GÖRÜŞÜ
Soruşturma Heyetinde yer alan raportörler tarafından;
a) Özel İlke MTSK, Özel Yeni Güven MTSK, Özel Demirhan MTSK, Özel Öz 220
Güldane MTSK, Özel Final MTSK, Özel Side MTSK, Özel Gül Atak MTSK, Özel
Kaan MTSK, Özel Kocasinan MTSK, Özel Yeni Şelale MTSK, Özel Erciyes Pınar
MTSK, Özel Şahingöz MTSK, Özel Türkyar MTSK, Özel Mesut Uçan MTSK, Özel
Bilgin MTSK, Özel Akfen MTSK, Özel Büyükşehir MTSK, Özel Melikgazi Başarı
MTSK, Özel Has Usta MTSK, Özel Yeni Çağrı MTSK, Özel Zamantı MTSK, Özel
Bora MTSK, Özel Talas MTSK, Özel Meydanlar MTSK, Özel Göçmen MTSK,
Özel Mehmet Şafak MTSK ve Özel Seyfettin Ünalan MTSK’nın fiyat tespit etmek
suretiyle 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesini ihlal ettikleri tespit edilmiş
olduğundan, ilgili teşebbüslerin her birinin 4054 sayılı Kanun’un 16. maddesinin
(2007/1 no’lu Tebliğ ile değişik) ikinci fıkrası uyarınca 6.864 YTL’den az olmamak 230
07-68/838-309
6
üzere 2005 yılı sonunda oluşan yıllık gayrı safi gelirlerinin %10’una kadar para
cezası ile cezalandırılmaları gerektiği,
b) Murat Ünal, Seyrani, Savaş, Hakan Güven, Yahyalı ve Sarız MTSK’ları
hakkında 4054 sayılı Kanun kapsamında ihlal teşkil edecek faaliyetlerinin tespit
edilememesi nedeniyle haklarında açılan soruşturmanın idari para cezası
verilmesine yer olmadığı kararı ile sonuçlandırılması gerektiği,
c) İhlale yol açan eylemlerin, sürücü kurslarının bir araya geldikleri Kayseri Özel
Sürücü Kursları Dayanışma Derneği tarafından sağlanan koordinasyon sonucu
uygulandığı ve bu nedenle söz konusu Dernek’in 4054 sayılı Rekabetin 240
Korunması Hakkında Kanun’un 16. maddesinin (2007/1 no’lu Tebliğ ile değişik)
ikinci fıkrası uyarınca, 6.864 YTL’den az olmamak üzere 2005 yılında oluşan yıllık
gayri safi gelirinin % 10’una kadar para cezası ile cezalandırılması gerektiği,
kanaat ve sonuçlarına ulaşılmıştır.
I. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
I.1. İLGİLİ MEVZUATA İLİŞKİN BİLGİLER
Motorlu taşıtlar sürücü kursları, 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu1
kapsamında Milli Eğitim Bakanlığı tarafından denetlenen özel öğretim kurumlarıdır. 250
Ayrıca 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununda da Sürücü Kursları ile ilgili
hükümler bulunmaktadır. Özel Öğretim Kurumları Kanununa dayanılarak
hazırlanan Özel Kurslar Yönetmeliği, Özel Öğretim Kurumları Öğrenci Ücretleri
Tesbit ve Tahsil Yönetmeliği ve Motorlu Taşıtlar Sürücü Kursları Yönetmeliği söz
konusu sektörü düzenleyen yasal mevzuatı oluşturmaktadır.
- 2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanunu
Sürücü adayları, Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisinde motorlu taşıt
kullanabilmek için sürücü kurslarında eğitim almak ve eğitimden sonra 260
düzenlenen sınavları başarı ile geçmek durumundadırlar.
“Sürücü belgesi alma zorunluluğu:
Madde 36 – Motorlu araçların, sürücü belgesi sahibi olmayan kişiler
tarafından karayollarında sürülmesi ve sürülmesine izin verilmesi yasaktır.
Araçlar, bu Kanunda sınıfları belirtilen sürücü belgelerine sahip sürücüler
ile iki veya çok taraflı anlaşmalara göre sürücü belgesi bulunan veya
geçerli uluslararası sürücü belgesi olan kişilerce sürülebilir…”
“Sürücü belgesi sınıfları:
Madde 38 – Sürücü belgeleri, kullanılacak araçların cinslerine ve gruplarına 270
göre aşağıdaki sınıflara ayrılmıştır.
"A1" Sınıfı Sürücü Belgesi,
1 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu 14.2.2007 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe
girmiştir. Bu Kanun’un yürürlüğe girmesiyle birlikte 625 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu yürürlükten
kalkmıştır. 5580 sayılı Kanun kapsam, kurum açma izni, denetim ve mali hükümler konularında 625 sayılı
Kanuna paralel hükümler içermektedir.
07-68/838-309
7
Motorlu bisiklet kullanacaklara,
"A2" Sınıfı Sürücü Belgesi,
Motosiklet kullanacaklara,
"B" Sınıfı Sürücü Belgesi,
Otomobil, minibüs veya kamyonet kullanacaklara,
"C" Sınıfı Sürücü Belgesi,
Kamyon kullanacaklara,
"D" Sınıfı Sürücü Belgesi, 280
Çekici kullanacaklara,
"E" Sınıfı Sürücü Belgesi,
Otobüs kullanacaklara,
"F" Sınıfı Sürücü Belgesi,
Lastik tekerlekli traktör kullanacaklara,
"G" Sınıfı Sürücü Belgesi,
İş makinesi türünden motorlu araçları kullanacaklara,
"H" Sınıfı Sürücü Belgesi,
Özel tertibatlı olarak, imal, tadil veya teçhiz edilmiş motosiklet veya
otomobil türünden araçları kullanacak hasta veya sakatlara, 290
"K" Sınıfı Sürücü Aday Belgesi,
Yönetmelikte belirtilen şartlar ve esaslara göre, sürmeyi öğrenmek
isteyen sürücü adaylarına,
verilen sürücü belgeleridir.
Sürücü belgelerine ait esaslar :
Madde 39 – Sürücü belgelerine ait esaslar şunlardır;
a) Araçları kullanma yetkisi:
1. A 1, F, G ve H sürücü belgeleri ile yalnız kendi sınıflarındaki araçlar, 300
2. A 2 sınıfı sürücü belgesi ile A 1,
3. B sınıfı sürücü belgesi ile F,
4. C sınıfı sürücü belgesi ile B ve F,
5. D sınıfı sürücü belgesi ile C, B, ve F,
6. (Değişik: 17/10/1996 - 4199/17 md.) E sınıfı sürücü belgesi ile B, C ve
F, Sınıfı sürücü belgeleri ile kullanılan araçlar da sürülebilir.
- 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu
Madde 1 - Bu Kanunun amacı, Türkiye Cumhuriyeti uyruklu gerçek kişiler, özel 310
hukuk tüzel kişileri veya özel hukuk hükümlerine göre yönetilen tüzel kişiler
tarafından açılacak özel öğretim kurumlarına kurum açma izni verilmesi, kurumun
nakli, devri, personel çalıştırılması, kurumlara yapılacak mali destek ve bu
kurumların eğitim-öğretim, yönetim, denetim, gözetim ve personel çalıştırılmasına
ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.
Bu Kanun, Türkiye Cumhuriyeti uyruklu gerçek kişiler, özel hukuk tüzel kişileri
veya özel hukuk hükümlerine göre yönetilen tüzel kişilerce açılan özel öğretim
07-68/838-309
8
kurumları ile yabancılar tarafından açılmış bulunan özel öğretim kurumlarını
kapsar. 320
Madde 3 – Bir kurumda öğretime başlayabilmek için Milli Eğitim Bakanlığından
kurum açma izni alınması zorunludur. İzin başvuruları ilgili milli eğitim
müdürlüğüne yapılır. Valilikçe yapılan inceleme sonucunda açılması uygun
görülen okullar dışındaki kurumlara kurum açma izni verilir. Valilikçe açılması
uygun görülen okullara ilişkin başvurular ise kurum açma izni verilmek üzere
Bakanlığa gönderilir.
…Kurum açma izni almadıkça, kuruma öğrenci kaydı alınamaz.
…Gerçek ve tüzel kişiler tarafından; hizmet içi eğitim kapsamına giren faaliyetler 330
dışında Kanun kapsamında belirtilen faaliyetler, bu Kanuna göre yetkili
makamlardan kurum açma izni alınmadan yapılamaz…
Özel öğretim kurumları ücretlerini belirlerken tamamen kendi inisiyatifleriyle değil,
Milli Eğitim Bakanlığının belirleyeceği usul ve esaslara göre belirlerler. 5580 sayılı
Kanun’da bu husus şöyle düzenlenmiştir:
Madde 11- Kurumlar ve bu kurumlarda görevli personel, Bakanlığın denetim ve
gözetimi altındadır. Eğitim-öğretim ve yönetim bakımından yapılan denetimlerde,
kurumun özel yönetmeliği de dikkate alınır. 340
Madde 13 – Öğrenim ücreti ve diğer ücretler, kurumlarca, her yıl tespit edilerek
ocak ayından itibaren en geç mayıs ayında ilan edilir.
Ücretlerin hangi esaslara göre tespit, ilan ve tahsil edileceği yönetmelikle
belirlenir.
- Özel Öğretim Kurumları Öğrenci Ücretleri Tesbit ve Tahsilat Yönetmeliği
625 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanununa dayanılarak hazırlanan2 ve 4.6.1988
tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Özel Öğretim Kurumları 350
Öğrenci Ücretleri Tesbit ve Tahsil Yönetmeliğinde hangi esaslara göre ücretlerin
belirleneceği düzenlenmiştir.
“Ücretlerin Tespit ve Tahsiline Ait Esaslar
Ücretlerin Tespit ve Tahsili
Madde 5- (Değişik: 1.5.1990/20505 RG) Ücretler aşağıdaki esaslara göre tespit
edilir.
a) (Değişik: 17.7.1998/23405 RG) Özel Öğretim Kurumları öğrenci ücretleri, her
yıl Mayıs ayında, kurum tarafından tespit ve basın yoluyla ilân olunur. Bu 360
2 14.2.2007 tarihinde yayımlanarak yürürlüğe giren Özel Öğretim Kurumları Kanununun Geçici 1.
maddesinde, bu kanunda öngörülen yönetmelikler yürürlüğe girinceye kadar, mevcut yönetmeliklerin bu
kanuna aykırı olmayan hükümlerinin uygulanmasına devam edileceği belirtilmiştir.
07-68/838-309
9
ilânlarda; yıllık ücret tutarıyla birlikte, peşin veya süreli ödemeler ve kurumca
belirlenecek indirimler kıstaslarıyla birlikte belirtilir.
Ayrıca öğrencilerine yemek, beslenme, taşıt, pansiyon ve benzeri hizmetleri
verecek kurumlar, bu hizmetler için alacakları ücretleri de Mayıs ayı içinde tespit
ve ilân ederler.
b) (Değişik: 17.7.1998/23405 RG) Bu Yönetmelikte belirtilenler dışında
öğrenciden bağış ve yardım da dahil olmak üzere hiçbir ad altında ücret alınmaz.
c) Süresi içinde ücret ilânı yapmayan kurumlar, bir önceki yılın ücretini alırlar.
d) İlân edilmeden öğrencilerden ücret tahsil edilemez.
e) Okullarda öğrencileri yetiştirmek, geliştirmek ve imtihanlara hazırlamak 370
maksadıyla kurs açılması ve günlük programların bitiminden sonra gündüzlü
öğrenciler için etüd saatleri düzenlenmesi halinde öğrencilerden ayrıca ücret
alınır. Okullar bu kursların ücretlerini resmî okullarda uygulanan ücrete göre
alırlar. Bu hükmün aksine davranan kurucu ve yöneticiler hakkında Kanunun 15
inci ve 47 nci maddeleri uygulanır.
f) (Değişik: 17.7.1998/23405 RG) Kurumlarca ilânların örnekleri millî eğitim
müdürlüklerine verilir. İlânların birer örneği ilçe ve il millî eğitim müdürlüklerinde
saklanır. Bir örneği de valiliklerce toplu halde Haziran ayı içerisinde Bakanlığa
gönderilir.
g) Kurumlar ilân ettikleri ücretleri bir sonraki ilân tarihine kadar değiştiremezler. 380
Madde 6- (Değişik: 17.7.1998/23405 RG) Kurumlar öğrenci ücretlerini, 625 sayılı
Kanunun 2 nci maddesinde ifade edilen hükümlere uygun olarak3;
a) Sağladıkları eğitim ve öğretim imkânlarına,
b) Gelişmelerine de imkân verecek yatırım ve hizmetlere,
c) Personel ve işletme giderlerine,
ç) Devlet İstatistik Enstitüsünün Nisan ayı itibarıyla ilân etmiş olduğu o ildeki yıllık
tüketici fiyat endeksine, göre tespit ve ilân ederler.
Kurumlar yapmış oldukları yatırımlara ilişkin bilgi ve belgelerini engeç nisan ayının
başında valiliğe bildirirler. Yatırımlardan kaynaklanan farklar, Devlet İstatistik 390
Enstitüsünün Nisan ayı itibarıyla ilân etmiş olduğu o ildeki yıllık tüketici fiyat
endeksinin en çok % 10'u kadar, öğrencinin bir yıllık eğitim ücretine yansıtılabilir.
Kurumlar, ücretlerini yukarıdaki esaslara göre tespit ve ilân ettiklerini yetkili
makamlara belgelendirmek zorundadırlar…
Ücretlerin Taksitlendirilmesi
Madde 8- Kurumlar yıllık ücretlerini, en az üç eşit taksitte alırlar. Ancak, isteyen
öğrenci velileri ücretleri defaten veya iki taksitte ödeyebilirler.”
- M.E.B. Özel Kurslar Yönetmeliği 400
3 625 sayılı Kanun 2.maddesi: “Özel öğretim kurumları Milli Eğitim Bakanlığının denetim ve gözetimi
altındadır. (Ek:11/7/1984-3035/2 md.) Bu kurumlar, faaliyetlerini sadece kazanç sağlamak için
düzenleyemezler. Ancak, Türk Milli Eğitiminin amaçları doğrultusunda eğitimin kalitesini yükseltmek,
gelişmelerine fırsat ve imkân verecek yatırımlar ve hizmetler yapmak üzere gelir sağlayabilirler”. şeklindedir.
07-68/838-309
10
22.7.2005 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren MEB Özel Kurslar
Yönetmeliğiyle özel kursların işleyişine ilişkin esaslar düzenlenmektedir.
- Motorlu Taşıt Sürücü Kursu Yönetmeliği
3.2.1987 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Motorlu Taşıt
Sürücü Kursu Yönetmeliğiyle motorlu taşıt sürücü kurslarının işleyişine ilişkin
esaslar düzenlenmektedir.
410
I.2. İlgili Pazar
I.2.1. İlgili Ürün Pazarı
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 41/d maddesi uyarınca sürücü adayları,
Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisinde motorlu taşıt kullanabilmek için sürücü
kurslarında eğitim almak ve eğitimden sonra düzenlenen sınavları başarı ile
geçmek durumundadırlar. Sürücü ehliyeti almak isteyen bir kişi için, söz konusu
sürücü kurslarında eğitim alması kanunen zorunlu olduğundan, kurslar tarafından
verilen bu hizmetin herhangi bir ikamesi bulunmamaktadır. Bu nedenle ilgili ürün
pazarı, "sürücü adaylarına yönelik özel öğretim hizmetleri pazarı" olarak tespit
edilmiştir. 420
I.2.2. İlgili Coğrafi Pazar
Şikâyet konusu uygulamanın Kayseri ilinde gerçekleşiyor olması nedeniyle, ilgili
coğrafi pazar "Kayseri ili" olarak belirlenmiştir.
I.3. HAKKINDA SORUŞTURMA YAPILAN TARAFLAR
I.3.1 Hakkında Soruşturma Yürütülen Ve Kayseri İlinde Faaliyet Gösteren
Sürücü Kursları 430
Hakkında soruşturma yürütülen ve Kayseri ilinde faaliyet gösteren sürücü kursları
şunlardır:
Özel İlke Motorlu Taşıtlar Sürücü Kursu, Özel Yeni Güven Motorlu Taşıtlar Sürücü
Kursu, Özel Demirhan Motorlu Taşıtlar Sürücü Kursu, Özel Öz Güldane Motorlu
Taşıtlar Sürücü Kursu, Özel Final Motorlu Taşıtlar Sürücü Kursu, Özel Side
Motorlu Taşıtlar Sürücü Kursu, Özel Gül Atak Motorlu Taşıtlar Sürücü Kursu, Özel
Kaan Motorlu Taşıtlar Sürücü Kursu, Özel Kocasinan Motorlu Taşıtlar Sürücü
Kursu, Özel Yeni Şelale Motorlu Taşıtlar Sürücü Kursu, Özel Erciyes Pınar 440
Motorlu Taşıtlar Sürücü Kursu, Özel Şahingöz Motorlu Taşıtlar Sürücü Kursu,
Özel Türkyar Motorlu Taşıtlar Sürücü Kursu, Özel Mesut Uçan Motorlu Taşıtlar
Sürücü Kursu, Özel Bilgin Motorlu Taşıtlar Sürücü Kursu, Özel Afken Motorlu
Taşıtlar Sürücü Kursu, Özel Büyükşehir Motorlu Taşıtlar Sürücü Kursu, Özel
Melikgazi Motorlu Taşıtlar Sürücü Kursu, Özel Has Usta Motorlu Taşıtlar Sürücü
07-68/838-309
11
Kursu, Özel Yeni Çağrı Motorlu Taşıtlar Sürücü Kursu, Özel Zamantı Motorlu
Taşıtlar Sürücü Kursu, Özel Bora Motorlu Taşıtlar Sürücü Kursu, Özel Savaş
Motorlu Taşıtlar Sürücü Kursu, Özel Talas Motorlu Taşıtlar Sürücü Kursu, Özel
Sarız Motorlu Taşıtlar Sürücü Kursu, Özel Yahyalı Motorlu Taşıtlar Sürücü Kursu,
Özel Hakan Güven Motorlu Taşıtlar Sürücü Kursu, Özel Seyrani Motorlu Taşıtlar 450
Sürücü Kursu, Özel Meydanlar Motorlu Taşıtlar Sürücü Kursu, Özel Göçmen
Motorlu Taşıtlar Sürücü Kursu, Özel Mehmet Şafak Motorlu Taşıtlar Sürücü
Kursu, Özel Seyfettin Ünalan Motorlu Taşıtlar Sürücü Kursu, Özel Murat Ünal
Motorlu Taşıtlar Sürücü Kursu.
I.3.2 Kayseri Özel Sürücü Kursları Dayanışma Derneği
Kayseri Özel Sürücü Kursları Dayanışma Derneği, Kayseri’de faaliyet gösteren
motorlu taşıtlar sürücü kurslarının bir araya gelerek oluşturdukları bir dernektir.
Dernek, 29 adet üyeye sahip bulunmaktadır. Dernek Tüzüğü’nde belirtildiği üzere 460
“Dernek, özel sürücü kurslarının her türlü haklarını aramak, birbirleri ile
yardımlaşmak, birlikte faaliyet yapmak, özel sürücü kurslarının sorunlarını
çözmek, demokratik ilkelerden sapmadan üyelerin sosyal ve kültürel hak ve
menfaatlerini korumak ve geliştirmek için diğer özel öğretim kurumları ile
çalışmak amacıyla kurulmuştur.”
Dernek’in Yönetim Kurulu üyeleri şu kişilerden oluşmaktadır: Ali CENK (Yönetim
Kurulu Başkanı), Ali KÖSEM, Bora DUMAN, Celal ÇAMUR ve Osman TÜLÜ.
Dernek’in Denetim Kurulu ise Münir BORAZAN, Özcan Haliki, Mehmet 470
GÖÇMEN’den oluşmaktadır.
I.4.Yapılan Tespitler ve Deliller
I.4.1 Yerinde İncelemelerde Elde Edilen Belgeler
1. Yapılan yerinde incelemeler sırasında Güven, Güldane, Zamantı, İlke, Türkyar,
İlk Final ve Meydanlar Sürücü Kurslarından alınan fatura örneklerinden B sınıfı
ehliyet için uygulanan ücret üzerinde anlaşmanın yapıldığı sırada 440 YTL olarak
anlaşıldığı ve ilerleyen tarihlerde bu fiyatın 650 YTL’de sabitlendiği, aynı husus E
sınıfı ehliyet için değerlendirildiğinde ise ücretin hali hazırda 900 YTL olduğu 480
görülmektedir.
2. Yapılan yerinde incelemeler sırasında elde edilen Özel Yahyalı MTSK ve Özel
İlk Final MTSK’ya ait 30.5.2006 tarihli ücret ilan bildirim formlarında B sınıfı ehliyet
için 2006 yılı 1. dönem ücretinin 650 YTL, aynı dönemde E sınıfı ehliyet içinse 900
YTL olarak belirlendiği görülmektedir.
3. Danıştay 9. Dairesi’nin 16.1.1997 tarih, E. 1996/4654, K. 1997/177 sayılı kararı
Kayseri Vergi Mahkemesi’nin Erciyes Vergi Dairesi Müdürlüğü lehine verdiği
12.6.1996 tarih, 1996/665 sayılı kararının, bir sürücü kursu sahipleri tarafından 490
temyiz edilmesi ile ilgilidir. Erciyes Vergi Dairesi Müdürlüğü sürücü kursunun ilgili
07-68/838-309
12
dönemde beyan ettiği azami hizmet bedeli altında kurs ücreti uyguladığını, buna
göre gelir beyanında bulunduğunu tespit etmiş ve re’sen azami bedeller üzerinden
matrah takdir ederek, mükellef sürücü kursuna vergi borcu çıkarmıştır.
Karar’ın soruşturma konusu açısından önem taşıyan yönü ise özel sürücü
kurslarınca ilan edilen bedellerin azami oldukları, bu bedeller üzerinden indirim
yapılabileceğidir. Danıştay 9. Dairesi’nin mezkur kararında:
“Olayda 625 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu ve bu kanun uyarınca 500
yayımlanan Özel Öğretim Kurumları Öğrenci ücretleri Tespit ve Tahsil
Yönetmeliğine göre yükümlü kurs işletmeciliği tarafından önceden tespit ve
ilan edilen kurs ücretleri altında bir ücretle sözleşme yapıldığı ve bu
sözleşmede gösterilen ücret esas alınarak fatura kesilip buna göre hasılat
kaydı yapıldığı,…. anlaşılmıştır.
Gerek 625 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanununda gerekse bu Kanun
uyarınca yayımlanan yönetmelikte, kurs işletmesi tarafından önceden tespit
ve ilan edilen kurs ücreti altında ücret alınamayacağı yolunda herhangi bir
hüküm bulunmadığı …” 510
ifadelerine yer verilmiştir.
4. 18.5.2006 tarihli Dernek Toplantı Tutanağı’nda, söz konusu tarihte toplanıldığı
ve 31.05.2006 tarihinde yayınlanacak ücretlere ilişkin karar alındığı görülmektedir.
Toplantıya katılan üyelerce imza edilen karar metninden B sınıfı için ücretin ilk
dönem için 650 YTL, E sınıfı içinse 900 YTL olarak belirlendiği anlaşılmaktadır.
Söz konusu tutanakta Side MTSK, Erciyes Pınar MTSK, Gül Atak MTSK, Zamantı
MTSK, Türkyar MTSK, Mesut Uçan MTSK ve İlke MTSK yetkililerinin imzaları
bulunmaktadır. 520
5. TC. Kayseri Valiliği İl Dernekler Müdürlüğü tarafından Kayseri Sürücü Kursları
Dayanışma Derneği’ne gönderilen yazıda, Dernek’in kuruluş bildirimi ve belgeleri
ile tüzüğünün 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 60. maddesi gereğince
incelendiği ve Dernekler Mevzuatına uygun bulunduğu belirtilmiştir.
Yazının ekinde yer alan ve Dernek yetkilileri tarafından hazırlanmış olan protokol
metninde, Dernek tarafından belirlenen ücretlerin kurslar tarafından mutlaka
uygulanması gerektiği, denetiminin yapılacağı, anlaşmaya uyulmadığının tespiti
halinde her biri 5000 YTL olmak üzere 5 adet senedin Dernek Yönetim Kurulu’na 530
verileceği ve söz konusu anlaşmaya kursların ilçelerdeki şubelerinin de dâhil
olduğu açıkça hükme bağlanmıştır.
6. 11.7.2006 tarihli Olağanüstü Genel Kurul toplantısında Dernek Yönetim Kurulu
ve Denetim Kurulu üyeleri seçilmiştir. Aynı toplantıda ayrıca, ilan edilen liste
fiyatlarına uygunluğun devam etmesi ve bu konuda gerekli hassasiyetin
gösterilmesi karara bağlanmıştır.
07-68/838-309
13
7. Kayseri Sürücü Kursları Dayanışma Derneği Başkanı Ali CENK’ ten alınan
listede Dernek’e üye olan 29 adet sürücü kursunun isim ve bilgileri bulunmaktadır. 540
8. Yerinde incelemeler sırasında elde edilen Dernek Yönetim Kurulu tarafından
bastırılmış olan fiyat listesinde, B sınıfı ehliyet ücretinin 650 YTL, E sınıfı ehliyet
ücretinin 900 YTL olduğu belirtilmiş ve ayrıca bu fiyatların altında ücret alan
kurslar hakkında yasal işlem yapılacağı ifade edilmiştir.
9. Soruşturma safhasında yerinde inceleme yapılan Murat Ünal MTSK’ya ait
fatura örnekleri ile Seyrani, Murat Ünal ve Mehmet Şafak MTSK’lara ait ücret
ilanları elde edilmiştir. Murat Ünal MTSK’ya ait fatura tutarları anlaşma fiyatından
daha düşük miktarda kesilmiştir. Yine Murat Ünal ve Seyrani MTSK’lar tarafından 550
ayrı ayrı verilen gazete ilanlarında ücretler B ve E grubu için anlaşma fiyatından
daha düşük tutarlarda belirlenmiştir. Mehmet Şafak MTSK tarafından verilen ilan
ise anlaşma fiyatı ile uyumludur.
I.4.2. İfade Tutanakları
I.4.2.1 M.E.B. Yetkilisi ile Yapılan Görüşme
Raportörlerin Kayseri İl Milli Eğitim Müdürlüğü’nde Özel Eğitim Kurumları’ndan
Sorumlu Şube Müdürü ile 08.09.2006 tarihinde yaptıkları görüşmede yetkili 560
tarafından Bakanlığın ilgili mevzuatı uyarınca her yılın Mayıs ayı içerisinde özel
sürücü kurslarının uygulayabileceği azami ücretlerin onaylandığı, söz konusu
ücretlerin altında bedeller ile özel sürücü kurslarının birbirlerinden farklı hizmet
vermesinin mümkün olduğu ifade edilmiştir.
Kayseri’de bulunan özel sürücü kurslarının aralarında bir anlaşma yaptıkları ve
kurdukları dernek aracılığıyla bunu devam ettirdikleri bilgisinin kendilerine
ulaştığını belirten yetkili, mevzuata uygun hareket etmeleri konusunda uyarıda
bulunduklarını ifade etmiştir.
570
I.4.2
