Rekabet Kurumu Başkanlığından,
REKABET KURULU KARARI
Dosya Sayısı : 2006-2-96 (Devralma)
Karar Sayısı : 06-59/772-225
Karar Tarihi : 24.8.2006
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
10
Başkan : Mustafa PARLAK
Üyeler : Tuncay SONGÖR, Prof. Dr. Nurettin KALDIRIMCI,
M. Sıraç ASLAN, Süreyya ÇAKIN, M. Akif ERSİN.
B. RAPORTÖRLER: Adnan AKGÜN, Evrim Özgül KAZAK
C. BİLDİRİMDE
BULUNAN : - Türk Telekomünikasyon A.Ş.
D. TARAFLAR : - Türk Telekomünikasyon A.Ş. 20
Turgut Özal Bulvarı 06103 Aydınlıkevler/Ankara
- Avea İletişim Hizmetleri A.Ş.
Abdi İpekçi Cad. No:75 34367 Maçka/İstanbul
- Telekom Italia Mobile International N.V.
Strawynskylaan, 1629 1077 XX Amsterdam HOLLANDA
E. DOSYA KONUSU: Avea İletişim Hizmetleri A.Ş.’nin (Avea) Telekom Italia
Mobile International N.V.’ye (TIM International) ait %40,5647 oranındaki
hissesinin Türk Telekom’a devredilmesi işlemine izin verilmesi talebi.
F. DOSYA EVRELERİ: Kurum kayıtlarına 14.7.2006 tarih ve 4821 sayı ile giren 30
bildirim üzerine, 4502 sayılı Kanun'la değişik 2813 sayılı Telsiz Kanunu'nun
7. maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca, Telekomünikasyon Kurumu’ndan görüş talep
edilmiş, Telekomünikasyon Kurumu görüşü 17.8.2006 tarih ve 5636 sayılı kayıt
numarasıyla Kurumuza intikal etmiştir. Telekomünikasyon Kurulu görüşünün intikali
üzerine, 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'un 7. maddesi ile 1997/1
sayılı Rekabet Kurulu'ndan İzin Alınması Gereken Birleşme ve Devralmalar Hakkında
Tebliğ'in ilgili hükümleri uyarınca yapılan inceleme sonucunda düzenlenen 18.8.2006
tarih ve 2006-2-96/Öİ-06–AA sayılı Devralma Ön İnceleme Raporu, 18.8.2006 tarih
ve REK.0.06.00.00-120/129 sayılı Başkanlık önergesi ile 06-59 sayılı Kurul
toplantısında görüşülerek karara bağlanmıştır. 40
G. RAPORTÖRLERİN GÖRÜŞÜ: İlgili raporda, TIM International’a ait hissenin Türk
Telekomünikasyon A.Ş.’ye devri işleminin, 1997/1 sayılı Tebliğ kapsamında bir işlem
olduğu, dosya konusu işlemin 4054 sayılı Kanun'un 7. maddesi anlamında hakim
durum yaratan veya mevcut hakim durumu daha da güçlendiren ve bunun
sonucunda ilgili pazarda rekabetin önemli ölçüde azaltılması sonucunu doğuran bir
işlem olmadığı bu nedenle bildirim konusu işleme izin verilmesinde bir sakınca
bulunmadığı ifade edilmiştir.
06-59/772-225
2
H. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
H.1. İlgili Pazar 50
H.1.1. İlgili Ürün Pazarı
Dosyada yer alan bilgilerden, birleşmenin bütün GSM altyapısını, bu altyapı
üzerinden sunulan tüm hizmetleri ve tüm kullanıcı gruplarını kapsaması nedeniyle,
ilgili ürün pazarı ‘GSM hizmetleri pazarı’ olarak tanımlanmıştır.
H.1.2. İlgili Coğrafi Pazar
GSM hizmetlerinin sunulmasında kullanılacak frekans bandı tahsisinin Türkiye
Cumhuriyeti sınırları dahilinde yapılması, GSM işletmecilerinin imzaladıkları imtiyaz
sözleşmelerinde belirlenen süre sonunda tüm ülkeyi kapsama alanına alma
zorunluluğu bulunması, Türkiye sınırları içinde de ilgili pazar açısından rekabet
koşullarının farklılık arz ettiği ayrı bölgeler söz konusu olmaması nedeniyle, ilgili 60
coğrafi pazar ‘Türkiye Cumhuriyeti’ sınırları olarak tespit edilmiştir.
H.2. Taraflar Hakkında Bilgi
H.2.1. Türk Telekomünikasyon A.Ş. (Türk Telekom)
10.6.1994 tarih ve 4000 sayılı “Telgraf ve Telefon Kanununun Bir Maddesinin
Değiştirilmesi ve Bu Kanuna Ek ve Geçici Maddeler Eklenmesine Dair Kanun”
hükümleri gereğince, PTT İşletmesi Genel Müdürlüğü, T.C. Posta İsletmesi Genel
Müdürlüğü ve Türk Telekom olmak üzere ikiye bölünmüştür. Söz konusu Kanun ile
posta ve telgraf tesis ve işletmesine ilişkin hizmetlerin görülmesi Posta İşletmesi’ne
verilirken, telekomünikasyon hizmetlerinin görülmesi de Türk Telekom’a verilmiştir.
Her iki kuruluş 1995 yılından beri birbirinden bağımsız olarak faaliyetlerini 70
yürütmektedir.
Türk Telekom, 406 sayılı Kanun ve özel hukuk hükümlerine tâbi bir anonim şirket
olup, Bakanlar Kurulu’nun 25.7.2005 tarih ve 2005/9146 sayılı “Türk
Telekomünikasyon Anonim Şirketi'nin %55 Oranındaki Hissesinin Blok Olarak
Satışına İlişkin Nihai Devir İşlemlerine Dair Karar'ın Yürürlüğe Konulması Hakkında
Karar” uyarınca, %55 oranındaki hissesinin blok olarak Ojer Telekomünikasyon
A.Ş.’ye satışı suretiyle özelleştirilmiş bulunmaktadır. Türk Telekom’un bu yeni
statüsüne bağlı olarak kamu kurum ve kuruluşlarına uygulanan mevzuat Türk
Telekom’a uygulanmamaktadır.
406 sayılı Kanun hükümleri uyarınca, telekomünikasyon hizmetlerinin yürütülmesine 80
dair Türk Telekom’un yetkisine ilişkin hak ve yükümlülüklerin görev sözleşmesi
ve/veya görev sözleşmeleri ile belirleneceği hükme bağlanmış olup, bu çerçevede
Telekomünikasyon Kurumu’yla Türk Telekom arasında imzalanmış bulunan Görev
Sözleşmesi, Türk Telekom’da kamu payının %50’nin altına inmesiyle imtiyaz
sözleşmesi olarak yeniden düzenlenmiştir. Türk Telekom’un sermaye yapısı
aşağıdaki gibidir.
Tablo- 1 Türk Telekom’un Sermaye Yapısı
Ortak Adı/ Unvanı Sermaye Payı %
Ojer Telekomünikasyon A.Ş. 55
Hazine Müsteşarlığı 44.999999
Hazine Müsteşarlığı 0.000001
06-59/772-225
3
Ana Sözleşmesi hükümleri uyarınca Türk Telekom Yönetim Kurulu; Ojer Telekom’un
sahip olduğu A grubu hisseleri temsil etmek üzere 6, Hazine’nin sahip olduğu B tipi
hisseleri temsil etmek üzere 3 ve yine Hazine’nin sahip olduğu bir adet imtiyazlı 90
hisseden oluşan C grubu hisseleri temsil etmek üzere 1, toplam 10 üyeden
oluşmaktadır.
Şirketin üst düzey yöneticileri A grubu hisse sahibi tarafından aday gösterilmek
suretiyle yönetim kurulu tarafından atanmaktadır. Yönetim kurulunun toplantı yeter
sayısı en az bir A grubu hisse sahiplerince aday gösterilen yönetim kurulu üyesinin
ve bir B grubu hisse sahiplerince aday gösterilen yönetim kurulu üyesinin hazır
bulunması koşuluyla toplam 7 kişidir.
Ayrıca Bildirim formunda Ana Sözleşme’nin 12. maddesi uyarınca, önemli addedilen
bazı işlemlerde bulunabilmesi için, yönetim kurulu toplantılarında en az 7 üyenin
bulunması ve bu 7 üyenin karar doğrultusunda olumlu oy kullanması zorunluluğu 100
bulunmaktadır. Benzer şekilde, Şirket ana sözleşmesinin 21. maddesinde belirtilen
işlemlerde bulunulabilmesi ve karar alınabilmesi için (Genel Kurul Tarafından
Alınacak Önemli Kararlar) Şirket Hissesinin en az % 75’inin Şirket Genel Kurul
toplantısında hazır bulunması ve en az %75’inin olumlu yönde oy kullanması
zorunluluğu getirilmiştir.
Bunlara ek olarak 406 sayılı Kanunun Ek 17. maddesinde, Türk Telekom’un sermaye
yapısı içersinde devlete ait imtiyazlı hisse ve bu hisseye ilişkin yetkiler
düzenlenmiştir. Bu madde uyarınca, Türk Telekom’un sermaye yapısı içerisinde,
yetkili kurullarında alınacak kararlarda, ekonomi ve güvenlik ile ilgili olarak millî
yararların korunması amacıyla devlete söz ve onay hakkı verecek bir adet imtiyazlı 110
hisse bulunmaktadır.
İmtiyazlı hissenin, millî yararların korunması amacıyla ana sözleşme değişiklikleri,
yönetim kontrolünü etkileyecek oranlardaki nama yazılı hisselerin devri ve nama
yazılı hisselerin devrinin pay defterine işlenmesi konularında söz ve onay yetkisine
sahip olacağı, Türk Telekom Yönetim Kurulu’nda imtiyazlı hisseyi temsilen bir üye
bulunacağı; bu üyenin de Ulaştırma Bakanlığınca atanacağı, imtiyazlı hisse sahibinin
Genel Kurula katılma ve konuşma hakkı bulunduğu, ancak imtiyazlı hisse sahibi,
sermaye artırımlarına katılmayacağı ve kârdan pay almayacağı düzenlenmiştir.
Türk Telekom’un sermayesinin %99,96’sına sahip olduğu, telekomünikasyon
hizmetleri pazarında faaliyet göstermek üzere kurulmuş olan diğer bir şirket Ankara 120
Ticaret Odasına 220906 Sicil No ile kayıtlı TTnet Anonim Şirketi’dir (TTNet). TTNet
09.05.2006 tarihli Telekomünikasyon Kurulu kararı ile kablolu ve kablosuz internet
servis sağlayıcılığı hizmetini sunmak, alt yapısını kurup işletmek için genel izin
kapsamında kayıtlanmak suretiyle yetkilendirilmiş bulunmaktadır.
Bunun yanı sıra Türk Telekom hissedarlarından Hazine, uydu haberleşme ve kablo
TV hizmetleri sektöründe faaliyet gösteren Türksat Uydu haberleşme Kablo TV ve
İşletme A.Ş.’nin hisselerinin tamamına sahiptir.
H.2.2. Telekom Italia Mobile International N.V.
Bildirim formunda, 30.6.2005’ten önce TIM International’ın hisselerinin tamamı
Telekom Italia Mobile S.p.A.’e, Telekom Italia Mobile S.p.A.’in hisselerinin büyük 130
çoğunluğu ise Telekom Italia S.p.A’ye ait olduğu ancak Telekom Italia Mobile
S.p.A’nın 30.6.2005 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere Telekom Italia S.p.A. ile
06-59/772-225
4
birleşmesi üzerine mevcut durumda TIM International hisselerinin tamamının
Telekom Italia S.p.A’ya ait olduğu bildirilmektedir.
Dosya’da yer alan bilgilerden 31.12.2005 tarihi itibarıyla Telekom Italia S.p.A’nın en
büyük ortağının, Olimpia S.p.A olduğu ve Olimpia S.p.A.’in en büyük hissedarının ise
Pireli &C.S.p.A olduğu anlaşılmaktadır.
Bunun yanı sıra TIM International, Türk Telekom’un %55 hissesine sahip olan Ojer
Telekomünikasyon A.Ş. ortaklarından Oger Telecom LLC’nin %13.3’lük hissesine
sahip bulunmaktadır. Bildirim formunda TIM International’ın Oger Telecoms LLC ve 140
Oger Telekomünikasyon A.Ş.’de herhangi bir kontrole sahip olmadığı ve Avea’daki
hissedarlığı dışında Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde doğrudan ya da dolaylı
kontrol sahibi olduğu başka bir teşebbüs bulunmadığı ifade edilmektedir.
H.2.3 Avea İletişim Hizmetleri A.Ş.
Aycell Haberleşme ve Pazarlama A.Ş. ve İş-Tim Telekomünikasyon A.Ş.’nin (Aria)
18.2.2004 tarihi itibarıyla TT-TIM İletişim Hizmetleri A.Ş. adı altında birleşmeleri ile
faaliyetlerine başlayan Avea “TT-TIM İletişim Hizmetleri A.Ş” ticari unvanını
23.6.2004 tarihi itibarıyla Avea İletişim Hizmetleri A.Ş. olarak değiştirmiştir.
GSM 1800 işletmecilerinin imzalamış oldukları İmtiyaz Sözleşmelerinde yer alan ve
lisansların bu işletmeciler arasında devrini yasaklayan madde nedeniyle, birleşmeye 150
yönelik bir yasal düzenleme ihtiyacı ortaya çıkmıştır. Bu doğrultuda 1.8.2003
tarihinde, 406 sayılı Telgraf ve Telefon Kanunu'na Geçici 7. maddeyi ekleyen 4971
sayılı Kanun'un “Türk Telekom tarafından GSM 1800 mobil telefon hizmeti sunmak
üzere kurulmuş bulunan AYCELL Haberleşme ve Pazarlama Hizmetleri Anonim
Şirketi, GSM 1800 imtiyaz sözleşmesi imzalayarak faaliyet yürüten başka bir
işletmeci şirket ile Türk Ticaret Kanununun hükümleri çerçevesinde kurulacak yeni bir
şirket aracılığı ile birleşebilir. Bu birleşme sonucu gerekli tüm lisans düzenlemelerini
ve işlemlerini yapmaya Kurum yetkilidir” şeklindeki 17. maddesi yasalaşmıştır. Aria ve
Aycell’in hissedarları birleşme işleminin gerçekleşmesi amacıyla, Ekim 2003’de TTI
adlı yeni bir şirket kurmuşlardır. TTI Ana Sözleşmesine göre, şirketin kuruluş amacı 160
esas olarak mobil telekomünikasyon hizmetleri sağlamak ve buna yönelik gerekli
yatırımları yapmaktır. Bu birleşme ile Avea’nın ortaklık yapısı aşağıdaki şekilde
oluşmuştur.
Tablo- 2 Aria-Aycell Birleşmesi Sonrası Avea Ortaklık Yapısı
Ortak Adı-Unvanı Sermaye Payı %
Türk Telekom 40.5647
TIM International 40.5647
İş Bankası Grubu1 18.8706
Toplam 100
Avea Ana Sözleşmesinin 7. maddesi uyarınca, Avea Yönetim Kurulu 10 üyeden
oluşmaktadır. A grubu hisselerinin çoğunluğunu elinde bulunduranların 4, B grubu
hisselerinin çoğunluğunu bulunduranların 4 ve C grubu hisselerinin çoğunluğunu
elinde bulunduranların 2 yönetim kurulu üyesi adayı belirleme hakları bulunmaktadır.
Bildirim formunda, mevcut durumda Avea Yönetim Kurulu oluşturulurken, A grubu
payları temsilen Yönetim Kurulu üyelerinin 3’ünün Türk Telekom’da çoğunluk payına 170
sahip olan Ojer Telekomünikasyon A.Ş. tarafından, 1 üyenin ise Hazine tarafından,
1 İş Bankası Grubunda yer alan şirketler İş Bankasının kontrolünde olan bu şirketin bağlı ortaklıklarıdır. Bu
şirketler Trakya Yatırım Holding A.Ş., Efes Holding A.Ş. ,Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş., Anadolu Anonim
Türk Sigorta Şirketi ve Anadolu Hayat Emeklilik A.Ş.’dir.
06-59/772-225
5
diğer dört üyenin TIM International ve geriye kalan 2 üyenin ise Türkiye İş Bankası
A.Ş. tarafından atanmakta olduğu görülmüştür.
Ana sözleşmenin 11. maddesi uyarınca, olağan şartlarda Yönetim Kurulu en az 8
üyenin katılımı ile toplanmakta ve toplantıya katılanların en az 7’sinin olumlu oyuyla
karar alınmaktadır. Ağırlaştırılmış Nisap Gerektiren Hususlarda ise Yönetim Kurulu
toplantı ve karar sayısı 9’dur. Bu düzenleme, olağan kararlar için kontrol’ün Türk
Telekom ve TIM International tarafından paylaşıldığı ve Ağırlaştırılmış Nisap
Gerektiren Hususlar için ise Avea hissedarlarının hiçbirisinin tek başına ya da diğer
bir ortakla Şirketi kontrol edemeyeceği diğer bir deyişle Şirketin tamamen ortak 180
kontrol edildiği anlamına gelmektedir.
H.3. Değerlendirme
H.3.1 Yapılan İşlem
İncelemeye konu dosya kapsamında Kurumumuza yapılan bildirimde Avea’nın
toplam ödenmiş sermayesinin (…………………..) YTL’lik kısmını temsil eden TIM
International’a ait %40,5647 oranındaki hissenin Türk Telekom’a devir edileceği
bildirilerek söz konusu işleme 4054 sayılı Kanun çerçevesinde izin verilmesi talep
edilmiştir.
Bildirim formunda hisse devir işlemini gerçekleştirmek amacıyla, Türk Telekom ve
TIM International arasında yürürlüğe girmesi Rekabet Kurulu’nun iznine tabi olan 190
Hisse Satış Sözleşmesi’nin (Share and Purchase Agreement) imzalanmış olduğu
bildirilmiştir.
Avea ortaklık yapısı 2.809.946.893.388 Grup A Hissesi, (………………….) Grup B
Hissesi ve (……………………) Grup C Hissesine bölünmüştür. Hisse Satış
Sözleşmesinin Giriş bölümünün 2. maddesinde TIM International’ın, Avea’nın
(………………….) Grup B ve (………………….) Grup C hissesine sahip olduğu
belirtilmektedir. Hisse Satış Sözleşmesinin Giriş bölümünün 4. ve sözleşmenin 2.1.
maddesinde satışa konu olan hisselerin TIM International sahip olduğu Grup A ve
Grup C hisselerinin tamamı olduğu belirtilmiştir.
Sözleşmenin 3. maddesinde devrin tamamlanabilmesi için yine sözleşmenin 4. 200
maddesinde belirlenmiş olan ön koşulların yerine getirilmesi gerektiği ifade
edilmektedir. Bu ön koşullarlardan ilki; “Satıcıya ait Avea Hisselerinin TT’ye
devredilebilmesine ilişkin gerekli Resmi İzinlerin (diğerlerinin yanı sıra, Türkiye
Telekomünikasyon Kurumu ve Türkiye Rekabet Kurumu’nun ön izinleri) usulüne
uygun olarak alındığı ve hala geçerli olduğuna ilişkin kanıtlar olacaktır” şeklindeki
sözleşme hükmüdür.
H.3.2. Telekomünikasyon Kurumu’nun Konuyla İlgili Görüşü
Telekomünikasyon Kurumu’ndan 17.8.2006 tarih ve 5636 sayılı yazıyla Kurumumuza
intikal eden 9.8.2006 tarih ve 2006/DH-10/504 sayılı Telekomünikasyon Kurulu
Kararı’nda konuya ilişkin olarak, GSM mobil telekomünikasyon hizmetlerini içeren 210
pazarda halihazırda Turkcell İletişim Hizmetleri A.Ş., Vodafone Telekomünikasyon
A.Ş. ve Avea İletişim Hizmetleri A.Ş’nin faaliyet gösterdiği, Turkcell’in %(…) üzerinde
bir pazar payını sürekli olarak koruduğu, Vodafone’un 2003 yılından itibaren pazar
payını arttırmaya başladığı, Avea’nın ise durağan bir pazar payına sahip olduğu,
işletmeci bazında abone sayılarının gelişimine bakıldığında Turkcell’in istikrarlı bir
artış ivmesine sahip olduğu ve Aralık 2005’te (…….…….) olan abone sayısını Nisan
06-59/772-225
6
2006 itibarıyla (…….…….) çık
