- Suçun Unsurlarının İncelenmesi
- Hukuki Savunmalar
- Tevsii tahkikat Talebi
- Maddi Zararlar
- Koruma Tedbirlerinin Kaldırılması
- Talep Sonucu
- Delil Listesi
TÜRK CEZA HUKUKUNDA REŞİT OLMAYANLA CİNSEL İLİŞKİ SUÇU (TCK MADDE 104) ÜZERİNE BİR İNCELEME
Türk Ceza Kanunu (TCK), cinsel dokunulmazlığa karşı suçlar başlığı altında, toplumun ve bireylerin cinsel özgürlüklerini ve dokunulmazlıklarını korumayı amaçlayan çeşitli düzenlemeler içermektedir. Bu düzenlemelerden biri de 5237 sayılı TCK'nın 104. maddesinde düzenlenen "Reşit Olmayanla Cinsel İlişki" suçudur. Bu suç tipi, özellikle on beş yaşını tamamlamış ancak on sekiz yaşını bitirmemiş çocukların cinsel istismardan korunması ve sağlıklı cinsel gelişimlerinin güvence altına alınması açısından önem taşımaktadır. İşbu makalede, TCK m. 104'te düzenlenen reşit olmayanla cinsel ilişki suçu, kanuni unsurları, doktrindeki görüşler, yargısal uygulamalar ve savunma mekanizmaları çerçevesinde ayrıntılı olarak incelenecektir.
1. YASAL DÜZENLEME VE SUÇUN KORUDUĞU HUKUKİ DEĞER
Reşit olmayanla cinsel ilişki suçu, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu'nun "Cinsel Dokunulmazlığa Karşı Suçlar" başlıklı altıncı bölümünde, 104. maddede şu şekilde düzenlenmiştir:
(1) Cebir, tehdit ve hile olmaksızın, onbeş yaşını bitirmiş olan çocukla cinsel ilişkide bulunan kişi, şikâyet üzerine, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
(2) Fail mağdur ile arasında evlenme yasağı bulunan kişi olması hâlinde, şikâyet aranmaksızın, on yıldan on beş yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.
(3) Suçun, evlat edineceği çocuğun evlat edinme öncesi bakımını üstlenen veya koruyucu aile ilişkisi çerçevesinde koruma, bakım ve gözetim yükümlülüğü bulunan kişi tarafından işlenmesi hâlinde, şikâyet aranmaksızın ikinci fıkraya göre cezaya hükmolunur.
Bu düzenleme ile kanun koyucunun korumayı amaçladığı temel hukuki değer, on beş yaşını bitirmiş ancak henüz on sekiz yaşını doldurmamış çocukların cinsel özgürlükleri ve ruhsal/fiziksel gelişimleridir. Kanun koyucu, bu yaş grubundaki çocukların cinsel ilişkiye rıza gösterme ehliyetlerinin tam olarak gelişmediği veya sosyal baskı, tecrübesizlik gibi nedenlerle sağlıklı irade beyanında bulunamayabilecekleri varsayımıyla, belirli koşullar altında bu tür ilişkileri suç olarak tanımlamıştır. Suçun temel şeklinde (fıkra 1) şikâyet aranması, bu yaş grubundaki mağdurların iradelerine kısmen de olsa bir değer atfedildiğini, ancak nitelikli hallerde (fıkra 2 ve 3) kamu düzeni ve çocuğun üstün yararı gereği suçun takibinin şikâyete bağlı olmadığını göstermektedir.
2. SUÇUN UNSURLARI
Her suç tipinde olduğu gibi, reşit olmayanla cinsel ilişki suçunun oluşabilmesi için de kanunda tanımlanan maddi ve manevi unsurların bir arada bulunması gerekmektedir.
A. Maddi Unsurlar
Suçun maddi unsurları; fiil, fail, mağdur ve fiilin icra ediliş biçimi (cebir, tehdit, hile olmaksızın) olarak sıralanabilir.
a. Fiil: Suçun fiil unsuru "cinsel ilişkide bulunmak"tır. Cinsel ilişki, TCK uygulamasında genellikle vajinal, anal veya oral yoldan vücuda organ veya sair bir cisim sokulması olarak anlaşılmaktadır. Fiilin tamamlanması için cinsel birleşmenin gerçekleşmesi gereklidir.
b. Fail: Suçun faili açısından kanunda özel bir nitelik aranmamıştır. Herhangi bir gerçek kişi bu suçun faili olabilir. Ancak maddenin ikinci ve üçüncü fıkralarında belirtilen kişiler (mağdur ile arasında evlenme yasağı bulunan kişi, evlat edineceği çocuğun bakımını üstlenen veya koruyucu aile ilişkisi içindeki kişi) fail olduğunda, bu durum suçun nitelikli hali olarak kabul edilir ve ceza ağırlaştırılır.
c. Mağdur: Suçun mağduru, fiilin işlendiği tarihte "on beş yaşını bitirmiş" ancak henüz "on sekiz yaşını doldurmamış" olan çocuktur. Yaşın tespiti, suçun unsurlarının oluşup oluşmadığı açısından kritik öneme sahiptir. Yaş konusunda tereddüt varsa, Adli Tıp Kurumu veya diğer resmi sağlık kuruluşlarından alınacak raporlarla mağdurun yaşı kesin olarak belirlenmelidir.
d. Fiilin İcra Ediliş Biçimi: TCK m. 104/1'deki suçun oluşabilmesi için cinsel ilişkinin "cebir, tehdit ve hile olmaksızın" gerçekleşmiş olması gerekmektedir (Madde 6.a). Eğer fiil cebir, tehdit veya hile kullanılarak işlenirse, eylem TCK m. 103 (Çocuğun Cinsel İstismarı) kapsamında değerlendirilir ve daha ağır cezalar öngörülür. Bu unsur, TCK m. 104'ü, TCK m. 103'ten ayıran temel farktır. Mağdurun görünüşteki rızası bu suç tipinde hukuki anlamda geçerli bir rıza olarak kabul edilmez, ancak fiilin cebir, tehdit veya hile olmadan gerçekleştiğini gösterir.
B. Manevi Unsur
Bu suç, kasten işlenebilen bir suçtur. Failin, mağdurun on beş ile on sekiz yaş aralığında olduğunu bilerek veya bilmesi gereken durumda olarak (olası kast) cinsel ilişkide bulunma iradesine sahip olması gerekir (Madde 6.b, 9, 19). Failin, mağdurun yaşını yanlış bilmesi ve örneğin on sekiz yaşından büyük olduğunu düşünmesi durumunda, TCK m. 30'da düzenlenen "hata" hükümlerinin uygulanması gündeme gelebilir. Bu durumda, failin hatasının esaslı ve kaçınılmaz olup olmadığı değerlendirilir. Eğer hata kaçınılmaz ise fail cezalandırılmaz, kaçınılabilir ise cezasında indirim yapılabilir.
C. Hukuka Aykırılık Unsuru
Fiilin suç teşkil edebilmesi için hukuka aykırı olması, yani herhangi bir hukuka uygunluk nedeninin bulunmaması gerekir (Madde 7, 18). TCK'da düzenlenen hukuka uygunluk nedenleri (örneğin, kanun hükmünü yerine getirme, meşru savunma, hakkın kullanılması, ilgilinin rızası) bu suç tipi açısından genellikle uygulama alanı bulmaz. Özellikle mağdurun bu yaş grubundaki rızası, fiili hukuka uygun hale getirmez. İşbu Dilekçe'de hukuka uygunluk nedenlerinin varlığına dair savunmalar yapılmıştır (Madde 11, 21), ancak bu iddiaların somut olayın özelliklerine göre mahkemece titizlikle değerlendirilmesi gerekir.
3. SUÇUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ BİÇİMLERİ VE YAPTIRIM
A. Teşebbüs
Reşit olmayanla cinsel ilişki suçuna teşebbüs mümkündür. Failin, cinsel ilişki amacıyla icra hareketlerine başlamasına rağmen, elinde olmayan nedenlerle fiili tamamlayamaması halinde teşebbüs hükümleri (TCK m. 35) uygulanır.
B. İştirak
Suça iştirak (azmettirme, yardım etme) genel hükümler (TCK m. 37-41) çerçevesinde mümkündür.
C. İçtima
Failin aynı mağdura karşı farklı zamanlarda birden fazla kez cinsel ilişkide bulunması durumunda, zincirleme suç hükümleri (TCK m. 43/1) uygulanabilir. Eğer fiil, farklı suç tanımlarını ihlal ediyorsa (örneğin, cinsel ilişki yanında kişiyi hürriyetinden yoksun kılma), fikri içtima (TCK m. 44) veya gerçek içtima kuralları devreye girebilir.
D. Yaptırım ve İndirim Nedenleri
Temel Hal (TCK m. 104/1): Suçun temel şekli şikâyete tabidir ve iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası öngörülmüştür. Şikâyet süresi, fiilin ve failin öğrenildiği tarihten itibaren altı aydır.
Nitelikli Haller (TCK m. 104/2-3): Failin mağdurla arasında evlenme yasağı bulunması veya failin evlat edinme öncesi bakımını üstlenen ya da koruyucu aile ilişkisi içindeki kişi olması durumunda, suç şikâyete tabi değildir ve ceza on yıldan on beş yıla kadar hapistir.
Takdiri İndirim Nedenleri (TCK m. 62): Mahkeme, failin geçmişi, sosyal ilişkileri, fiilden sonraki ve yargılama sürecindeki davranışları, cezanın failin geleceği üzerindeki olası etkileri gibi hususları göz önünde bulundurarak cezada indirim yapabilir. İşbu Dilekçe'de de bu yönde talepler bulunmaktadır (Madde 13, 23, 83/2, 83/4).
Etkin Pişmanlık: TCK m. 104 açısından özel bir etkin pişmanlık hükmü düzenlenmemiştir. Ancak suç nedeniyle bir zarar meydana gelmişse (örneğin, tedavi masrafları), zararın giderilmesi (Madde 33, 87), TCK m. 168 kapsamında olmasa bile, TCK m. 62 çerçevesinde takdiri indirim nedeni olarak değerlendirilebilir (Madde 83/2).
4. YARGILAMA SÜRECİ VE SAVUNMA ARGÜMANLARI
Reşit olmayanla cinsel ilişki suçuna ilişkin yargılamalar, suçun nitelikli halleri söz konusu değilse Asliye Ceza Mahkemelerinde, nitelikli halleri (TCK m. 104/2-3) söz konusu ise Ağır Ceza Mahkemelerinde yapılır. Yargılama süreci, Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) hükümlerine göre yürütülür.
Savunma makamı, müvekkilin lehine olan tüm hususları ileri sürmekle yükümlüdür. İşbu Dilekçe'de de çeşitli savunma argümanlarına yer verilmiştir:
a. Suçun Unsurlarının Oluşmadığı İddiası: Failin eyleminin TCK m. 104'te tanımlanan "cinsel ilişki" boyutuna varmadığı, mağdurun yaşının kanunda belirtilen aralıkta olmadığı veya fiilin cebir, tehdit veya hile içerdiği (bu durumda suç vasfının değişmesi gerektiği) gibi maddi unsurlara yönelik itirazlar ileri sürülebilir (Madde 8, 18). Manevi unsurun yokluğu, özellikle mağdurun yaşı konusundaki esaslı ve kaçınılmaz hata (TCK m. 30) savunması yapılabilir (Madde 9, 19).
b. Hukuka Uygunluk veya Kusurluluğu Kaldıran Nedenlerin Varlığı: Somut olayın özelliklerine göre TCK'da düzenlenen hukuka uygunluk (Madde 11, 21) veya kusurluluğu kaldıran/azaltan nedenlerin (örneğin yaş küçüklüğü, akıl hastalığı, TCK m. 30 kapsamındaki hata) varlığı iddia edilebilir (Madde 15, 25).
c. Delillerin Yetersizliği veya Hukuka Aykırılığı: İddia makamının sunduğu delillerin mahkumiyet için yeterli kesinlikte olmadığı, delillerin (örneğin, tanık beyanları, raporlar) çelişkili olduğu veya hukuka aykırı yöntemlerle elde edildiği savunulabilir. İşbu Dilekçe'de, soruşturma aşamasındaki eksikliklere ve delillerin toplanmasına yönelik taleplere (Tevsii Tahkikat) yer verilmiştir (Madde 27, 28, 30, 31, 83/6).
d. Lehe Hükümlerin Uygulanması Talebi: Mahkumiyet kararı verilmesi ihtimaline karşı, TCK m. 62 başta olmak üzere lehe olan tüm indirim nedenlerinin uygulanması, cezanın alt sınırdan tayini, hapis cezasının ertelenmesi veya hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) gibi müesseselerin değerlendirilmesi talep edilebilir (Madde 13, 23, 83/2, 83/4, 83/5). Zararın giderilmiş olması (Madde 33) da bu kapsamda vurgulanabilir.
e. Koruma Tedbirlerine İtiraz: Yargılama sırasında uygulanan tutuklama (Madde 36-59), adli kontrol (Madde 60-77), malvarlığına tedbir konulması (Madde 34-35), el koyma (Madde 78-80, 83/12) veya uzaklaştırma (Madde 81, 83/13) gibi koruma tedbirlerinin koşullarının oluşmadığı veya ortadan kalktığı gerekçesiyle kaldırılması veya değiştirilmesi talep edilebilir (Madde 83/7, 83/8, 83/9, 83/10, 83/11). Bu taleplerde, ölçülülük ilkesi, tutuklamanın en son çare olması, AİHS m. 5 ve Anayasa m. 19 gibi temel hak ve ilkelere atıf yapılabilir (Madde 53, 54, 55, 57, 58).
5. DEĞİNİLMESİNDE GEREKLİLİK BULUNAN DİĞER HUSUSLAR
İşbu Dilekçe genel hatlarıyla savunma stratejilerini içermekle birlikte, reşit olmayanla cinsel ilişki suçuna ilişkin davalarda bazı ek hususların da dikkate alınması faydalı olabilir:
a. Mağdurun Beyanlarının Değerlendirilmesi: Bu tür suçlarda mağdurun beyanı önemli bir delil olmakla birlikte, beyanların tutarlılığı, samimiyeti, diğer delillerle uyumu ve olası yönlendirme veya etki altında kalma ihtimalleri titizlikle değerlendirilmelidir. Gerekirse uzman (psikolog, pedagog) görüşüne başvurulması, CMK m. 236 uyarınca mağdurun beyanının özel usullerle alınması önemlidir. Bu hususlara, dilekçenin "IV. Hukuki Savunmalarımız" veya "V. Tevsii Tahkikat Talebimizle İlişkin Açıklamalar" bölümlerinde daha detaylı değinilebilir.
b. Dijital Delillerin Rolü: Günümüzde sosyal medya yazışmaları, mesajlaşmalar veya diğer dijital veriler, taraflar arasındaki ilişkinin niteliği, yaş konusundaki bilgi durumu veya fiilin gerçekleşme biçimi hakkında önemli ipuçları sunabilir. Bu tür delillerin usulüne uygun olarak toplanması ve analizi, savunma veya iddia açısından kritik olabilir. Tevsii tahkikat talepleri kapsamında (Madde 31), bu tür delillerin toplanması istenebilir.
c. Suç Vasfının Değişme İhtimali: Soruşturma veya kovuşturma aşamasında ortaya çıkan yeni deliller, fiilin TCK m. 104 yerine TCK m. 103 (Cinsel İstismar) veya TCK m. 102 (Cinsel Saldırı) kapsamında değerlendirilmesini gerektirebilir. Savunma makamının, suç vasfına ilişkin değerlendirmeleri dikkatle takip etmesi ve lehe olan vasıflandırma yönünde argümanlar geliştirmesi önemlidir. Bu konu, dilekçenin "IV. Hukuki Savunmalarımız" bölümünde (Madde 5 vd.) ele alınan suç unsurları tartışılırken daha belirgin işlenebilir.
6. SONUÇ
Türk Ceza Kanunu'nun 104. maddesinde düzenlenen reşit olmayanla cinsel ilişki suçu, 15-18 yaş grubundaki çocukların cinsel gelişimlerini ve dokunulmazlıklarını korumayı hedefleyen önemli bir düzenlemedir. Suçun temel ayırt edici özelliği, fiilin cebir, tehdit veya hile olmaksızın işlenmesidir. Suçun oluşumu için failin kastı ve mağdurun belirli yaş aralığında olması şarttır. Yargılama sürecinde, suçun tüm unsurlarının şüpheye yer vermeyecek şekilde ispatlanması gerekmekte olup, savunma makamı tarafından maddi ve manevi unsurların yokluğu, hukuka uygunluk veya kusurluluğu etkileyen nedenlerin varlığı, delil yetersizliği gibi argümanlar ileri sürülebilir. Ayrıca, yargılama sırasında uygulanan koruma tedbirlerinin hukuka uygunluğu ve lehe hükümlerin uygulanması talepleri de savunmanın önemli bir parçasını oluşturur. Her somut olayın kendine özgü koşulları dikkate alınarak, adil bir yargılanma ve maddi gerçeğe ulaşma amacıyla tüm hukuki yolların titizlikle değerlendirilmesi esastır.
T.C.
...
... CEZA MAHKEMESİNE
ESAS NO : /
SANIK : TC:
Adresi:
MÜDAFİ : Av.
KATILAN / MÜŞTEKİ : TC:
Adresi:
VEKİLİ : Av.
SUÇ : 1. Reşit Olmayanla Cinsel İlişki (TCK Md. 104 )
2. ... (TCK Md. ... )
3. ... (TCK Md. ... )
SUÇ TARİHİ : _._.20_
KONU : Savunma dilekçesidir.
AÇIKLAMALAR :
I. MÜVEKKİL HAKKINDA BİLGİ:
Müvekkilim _._.20_ tarihinde ...'da doğmuştur. ... mezunu olup, ... olarak çalışmaktadır. Aylık geliri ... TL'dir.
II. SAVUNMA ÖZETİ:
Aşağıda ayrıntılı olarak açıklanan savunmamızın maddeler halindeki kısa özetidir:
1. ...
2. ...
III. SUÇA İLİŞKİN VAKIALAR:
Suça ilişkin fiillerin ayrıntılı açıklamalarıdır:
1. ...
2. ...
IV. HUKUKİ SAVUNMALARIMIZ:
I. TCK MD. ... "..." SUÇUNA İLİŞKİN SAVUNMAMIZ:
A. Suçun Kanun ve Doktrindeki Unsurlarına İlişkin Açıklamalar:
1. TCK Md. 104 'de tanımlanan suçun tüm unsurları gerçekleşmemiştir. Suçun unsurları kanunda ve doktrinde şu şekilde sıralanmıştır:
a. Cebir, tehdit ve hile olmaksızın, on beş yaşını bitirmiş olan çocukla cinsel ilişkide bulunma
b. Suç işleme kastı
c. Olayda hukuka uygunluk nedeninin bulunmaması
B. Suçun Maddi Unsurları Gerçekleşmemiştir:
1. Müvekkilin eylemleri sonucunda; suça özgü maddi unsurlar gerçekleşmemiş olup, unsurların tamamlanmaması sebebiyle bu suçtan ceza verilemez.
2. ...
C. Suçun Manevi Unsurları Gerçekleşmemiştir:
1. Müvekkilin eylemleri sonucunda; suçun kanunda tanımlanan manevi unsurları gerçekleşmemiştir.
2. ...
D. Somut Olayda Cezai Sorumluluğu Kaldıran Hukuka Uygunluk Nedeni Bulunmaktadır:
1. Müvekkilimin işlediği iddia edilen suça ilişkin fiillerde; TCK'da "Ceza Sorumluluğunu Kaldıran veya Azaltan Nedenler" başlığı altında düzenlenen ve suç fiilini hukuka uygun hale getiren nedenler arasındaki TCK Md. ...'da düzenlenen "..." bulunmaktadır.
2. ...
E. Somut Olayda Ceza Sorumluluğunu Azaltan İndirim Nedenleri Bulunmaktadır:
1. Yukarıda açıklandığı üzere Müvekkilimin hakkında beraat kararı verilmesi gerekmektedir. Sayın Mahkemeniz aksi kanaatte olacak ise Müvekkilim hakkında uygulanacak olan cezanın tayininde indirim uygulanması gerekmektedir.
2. Müvekkilimin işlediği iddia edilen suça ilişkin fiillerde; TCK'da "Ceza Sorumluluğunu Kaldıran veya Azaltan Nedenler" başlığı altında düzenlenen ve cezai sorumluluğu azaltan nedenler arasındaki TCK Md. ...'da düzenlenen "..." bulunmaktadır.
3. ...
II.TCK MD. ... "..." SUÇUNA İLİŞKİN SAVUNMAMIZ:
A. Suçun Kanun ve Doktrindeki Unsurlarına İlişkin Açıklamalar:
1. TCK Md ... 'de tanımlanan suçun tüm unsurları gerçekleşmemiştir. Suçun unsurları kanunda ve doktrinde şu şekilde sıralanmıştır:
a. ...
b. Suç işleme kastı
c. Olayda hukuka uygunluk nedeninin bulunmaması
B. Suçun Maddi Unsurları Gerçekleşmemiştir:
1. Müvekkilin eylemleri sonucunda; suça özgü maddi unsurlar gerçekleşmemiş olup, unsurların tamamlanmaması sebebiyle bu suçtan ceza verilemez.
2. ...
C. Suçun Manevi Unsurları Gerçekleşmemiştir:
1. Müvekkilin eylemleri sonucunda; suçun kanunda tanımlanan manevi unsurları gerçekleşmemiştir.
2. ...
D. Somut Olayda Cezai Sorumluluğu Kaldıran Hukuka Uygunluk Nedeni Bulunmaktadır:
1. Müvekkilimin işlediği iddia edilen suça ilişkin fiillerde; TCK'da "Ceza Sorumluluğunu Kaldıran veya Azaltan Nedenler" başlığı altında düzenlenen ve suç fiilini hukuka uygun hale getiren nedenler arasındaki TCK Md. ...'da düzenlenen "..." bulunmaktadır.
2. ...
E. Somut Olayda Ceza Sorumluluğunu Azaltan İndirim Nedenleri Bulunmaktadır:
1. Yukarıda açıklandığı üzere Müvekkilimin hakkında beraat kararı verilmesi gerekmektedir. Sayın Mahkemeniz aksi kanaatte olacak ise Müvekkilim hakkında uygulanacak olan cezanın tayininde indirim uygulanması gerekmektedir.
2. Müvekkilimin işlediği iddia edilen suça ilişkin fiillerde; TCK'da "Ceza Sorumluluğunu Kaldıran veya Azaltan Nedenler" başlığı altında düzenlenen ve cezai sorumluluğu azaltan nedenler arasındaki TCK Md. ...'da düzenlenen "..." bulunmaktadır.
3. ...
V. TEVSİİ TAHKİKAT TALEBİMİZE İLİŞKİN AÇIKLAMALAR:
1. Müvekkil aleyhine yürütülen soruşturmada iddia makamı tarafından eksik inceleme ve araştırma yapılmıştır.
2. Ayrıca iddia makamının, mütalaasında dayanmış olduğu ... hususlarına ilişkin deliller ... Cumhuriyet Başsavcılığının / soruşturma numaralı dosyasının içerisinde yer almamaktadır.