- Suçun Unsurlarının İncelenmesi
- Hukuki Açıklamalar
- Mal Varlığına Tedbir Konulması Talebi
- Önleyici Koruma Tedbirleri Talebi
- Diğer Koruma Tedbirleri Talebi
- Talep Sonucu
- Delil Listesi
TÜRK CEZA HUKUKU KAPSAMINDA CİNSEL TACİZ SUÇU VE SUÇ DUYURUSU DİLEKÇESİNİN HUKUKİ ANALİZİ
Giriş
Cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlar, bireyin en temel haklarından olan vücut bütünlüğü ve cinsel özgürlüğüne yönelik ciddi saldırılar olarak kabul edilmektedir. Bu suç tiplerinden biri olan cinsel taciz, failin cinsel amaç güderek mağduru rahatsız etmesi şeklinde tanımlanmakta ve Türk Ceza Kanunu'nda (TCK) ayrı bir suç tipi olarak düzenlenmektedir. Cinsel taciz fiilleri, mağdur üzerinde derin psikolojik etkiler bırakabilen, toplumsal huzuru bozan ve bireyin onurunu zedeleyen eylemlerdir. Bu makalede, Türk Ceza Hukuku bağlamında cinsel taciz suçunun unsurları, hukuki niteliği, soruşturma ve kovuşturma usulü ile bu suça ilişkin olarak hazırlanan bir suç duyurusu dilekçesinin taşıması gereken özellikler ve hukuki dayanaklar doktrin ve Yargıtay kararları ışığında incelenecektir. İşbu Dilekçe'nin (Suç Duyurusu Dilekçesi) içeriği ve atıfları da bu analiz kapsamında değerlendirilecektir.
1. CİNSEL TACİZ SUÇUNUN HUKUKİ NİTELİĞİ VE MEVZUATTAKİ YERİ
Cinsel taciz suçu, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu'nun "Kişilere Karşı Suçlar" başlıklı İkinci Kısmının, "Cinsel Dokunulmazlığa Karşı Suçlar" başlıklı Altıncı Bölümünde, 105. maddede düzenlenmiştir.
a. TCK Madde 105/1 (Basit Cinsel Taciz): Bu fıkraya göre, "Bir kimseyi cinsel amaçlı olarak taciz eden kişi hakkında, mağdurun şikâyeti üzerine, üç aydan iki yıla kadar hapis cezasına veya adlî para cezasına hükmolunur." Kanun koyucu, bu düzenleme ile cinsel içerikli olmakla birlikte vücut dokunulmazlığını ihlal etmeyen, ancak kişiyi cinsel yönden rahatsız eden davranışları suç olarak tanımlamıştır. Bu fiiller, söz, yazı, işaret veya başka bir davranışla gerçekleştirilebilir. Önemli olan, eylemin cinsel amaç taşıması ve mağduru rahatsız etmesidir.
b. TCK Madde 105/2 (Nitelikli Cinsel Taciz): Bu fıkrada ise suçun nitelikli halleri düzenlenmiştir. Buna göre suçun;
i. Kamu görevinin veya hizmet ilişkisinin ya da aile içi ilişkinin sağladığı kolaylıktan faydalanmak suretiyle,
ii. Vasi, eğitici, öğretici, bakıcı, koruyucu aile veya sağlık hizmeti veren ya da koruma, bakım veya gözetim yükümlülüğü bulunan kişiler tarafından,
iii. Aynı işyerinde çalışmanın sağladığı kolaylıktan faydalanmak suretiyle,
iv. Posta veya elektronik haberleşme araçlarının sağladığı kolaylıktan faydalanmak suretiyle,
v. Teşhir suretiyle,
işlenmesi hâlinde faile verilecek ceza yarı oranında artırılır. Ayrıca, bu fiil nedeniyle mağdurun işi bırakmak, okuldan veya ailesinden ayrılmak zorunda kalması halinde verilecek ceza bir yıldan az olamaz. Bu nitelikli haller, fail ile mağdur arasındaki özel ilişkiyi, suçun işlenmesindeki kolaylığı veya suçun işleniş biçimini dikkate alarak daha ağır cezayı gerektirmektedir.
c. İlgili Diğer Mevzuat: Cinsel taciz fiilleri, ceza hukuku boyutunun yanı sıra özel hukuk ve idare hukuku alanlarında da sonuçlar doğurabilir. Örneğin, işyerinde cinsel taciz aynı zamanda 4857 sayılı İş Kanunu kapsamında işçi için haklı fesih sebebi (Madde 24/II-b,c) ve işveren için işçiye karşı yükümlülüklerin ihlali anlamına gelebilir. Ayrıca, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu kapsamında kişilik haklarının ihlali nedeniyle manevi tazminat (Madde 58) taleplerine konu olabilir. 6284 sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun da cinsel tacizi bir şiddet türü olarak kabul etmekte ve mağdurlara yönelik koruyucu ve önleyici tedbirler öngörmektedir. İşbu Dilekçe'de yer alan olayların niteliği, bu farklı hukuki yolların da değerlendirilmesini gerektirebilir.
2. CİNSEL TACİZ SUÇUNUN UNSURLARI
Her suç tipinde olduğu gibi cinsel taciz suçunun da oluşabilmesi için kanunda tanımlanan maddi ve manevi unsurların bir arada bulunması gerekmektedir.
a. Maddi Unsur (Hareket, Netice, Fail, Mağdur):
i. Hareket: Suçun maddi unsuru, bir kimseyi "cinsel amaçlı olarak taciz etmek"tir. Taciz, rahatsız etme, sıkıntı verme anlamına gelir. Bu rahatsız edici davranışın cinsel içerikli veya cinsel amaçlı olması gerekir. Kanun, hareketin nasıl gerçekleştirileceği konusunda bir sınırlama getirmemiştir. Bu nedenle, cinsel taciz; laf atma, cinsel içerikli mesaj gönderme, cinsel organını gösterme (teşhir), ısrarlı takip, cinsel içerikli fıkra anlatma, cinsel ilişki teklifinde bulunma gibi çeşitli şekillerde işlenebilir. Önemli olan husus, TCK 102 (Cinsel Saldırı) ve TCK 103 (Çocukların Cinsel İstismarı) maddelerinde tanımlanan vücuda temas içeren fiillerin bulunmamasıdır. Vücuda temasın varlığı halinde, eylemin niteliği cinsel saldırı veya istismara dönüşebilir. İşbu Dilekçe'nin "Açıklamalar" bölümünde (Madde ...) anlatılan fiillerin bu kapsamda değerlendirilmesi gerekmektedir.
ii. Netice: Cinsel taciz suçu, bir tehlike suçudur. Suçun oluşması için mağdurun ayrıca bir zarar görmesi şart değildir; cinsel amaçlı davranışla mağdurun cinsel özgürlüğünün ihlal edilmesi tehlikesinin ortaya çıkması yeterlidir. Doktrinde bir görüşe göre sırf hareket suçu olduğu, diğer bir görüşe göre ise neticeli bir suç olduğu ve neticenin mağdurun rahatsız olması şeklinde ortaya çıktığı savunulmaktadır. Yargıtay uygulamasında genellikle hareketin yapılmasıyla suçun tamamlandığı kabul edilmektedir.
iii. Fail: Suçun faili herhangi bir gerçek kişi olabilir. TCK 105/2'deki nitelikli hallerde failin belirli özelliklere (kamu görevlisi, işveren, vasi vb.) sahip olması aranır.
iv. Mağdur: Suçun mağduru da cinsiyet fark etmeksizin herhangi bir gerçek kişidir.
b. Manevi Unsur (Kast): Cinsel taciz suçu, ancak kasten işlenebilir. Failin, gerçekleştirdiği hareketin başkasını cinsel yönden rahatsız edeceğini bilmesi ve bu hareketi cinsel amaçla, yani cinsel arzu ve isteklerini tatmin veya en azından cinsel bir ilgi motivasyonuyla yapması gerekir. Taksirle cinsel taciz mümkün değildir. Faildeki bu özel kastın (cinsel amaç) varlığı, olayın oluş şekli, fail ile mağdur arasındaki ilişki, söylenen sözler, sergilenen davranışlar gibi dışa yansıyan olgulardan hareketle mahkeme tarafından tespit edilir. İşbu Dilekçe'de failin eylemlerindeki cinsel amacın delillerle desteklenerek açıklanması önemlidir (Açıklamalar, Madde ...).
c. Hukuka Aykırılık Unsuru: Fiilin suç teşkil etmesi için hukuka aykırı olması, yani herhangi bir hukuka uygunluk nedeninin (örneğin, mağdurun rızası gibi) bulunmaması gerekir. Ancak cinsel tacizin doğası gereği, mağdurun geçerli bir rızasından bahsetmek genellikle mümkün değildir; zira rıza gösterilen bir davranış taciz olarak nitelendirilemez.
3. CİNSEL TACİZ SUÇUNDA SORUŞTURMA VE KOVUŞTURMA USULÜ
a. Şikâyet: TCK 105/1'de düzenlenen basit cinsel taciz suçunun soruşturulması ve kovuşturulması mağdurun şikâyetine bağlıdır. Şikâyet hakkı, mağdurun fiili ve faili öğrendiği tarihten itibaren altı ay içinde kullanılmalıdır (TCK Madde 73/1). Bu süre hak düşürücü niteliktedir. Şikâyet, Cumhuriyet Başsavcılığı'na veya kolluk makamlarına (polis, jandarma) yazılı bir dilekçe ile veya sözlü olarak tutanağa geçirilmek suretiyle yapılabilir. İşbu Dilekçe, bu şikâyet hakkının kullanılmasına yönelik bir araçtır. Şikâyetten vazgeçme, kamu davası açılmamışsa soruşturmayı, açılmışsa davayı düşürür.
b. Re'sen Soruşturma: TCK 105/2'de düzenlenen nitelikli cinsel taciz halleri ise şikâyete tabi değildir. Bu suçların işlendiğine dair bilgi edinen Cumhuriyet Savcısı, herhangi bir şikâyet beklemeden re'sen (kendiliğinden) soruşturma başlatmak zorundadır. Bu durumda altı aylık şikâyet süresi söz konusu olmaz ancak TCK Madde 66'da düzenlenen genel dava zamanaşımı süreleri uygulanır.
c. Görevli ve Yetkili Mahkeme: Cinsel taciz suçlarına bakmakla görevli mahkeme, Asliye Ceza Mahkemesi'dir. Yetkili mahkeme ise genel kural olarak suçun işlendiği yer mahkemesidir (5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu - CMK Madde 12).
d. Suç Duyurusu Dilekçesi (İşbu Dilekçe): Şikâyete tabi suçlarda soruşturmanın başlaması için kritik öneme sahip olan suç duyurusu dilekçesi, CMK'nın 158. maddesi çerçevesinde hazırlanır. Dilekçede; şikâyetçinin (müşteki) ve şüphelinin kimlik bilgileri, suçun işlendiği yer ve tarih, olayın ayrıntılı anlatımı, mevcut deliller ve soruşturma açılması talebi yer almalıdır (İşbu Dilekçe'nin ilgili maddeleri).
e. Deliller: Cinsel taciz suçları genellikle tanığın bulunmadığı ortamlarda veya ispatı zor şekillerde işlenebilir. Ancak bu durum, suçun cezasız kalacağı anlamına gelmez. Mağdurun tutarlı ve samimi
beyanları, Yargıtay kararlarında önemli bir delil olarak kabul edilmektedir. Bunun yanı sıra;
i. Tanık beyanları (varsa),
ii. Mesajlar (SMS, WhatsApp, sosyal medya vb.), e-postalar, mektuplar,
iii. Kamera kayıtları,
iv. Failin benzer eylemlerine ilişkin bilgiler,
v. Mağdurun olay sonrası psikolojik durumuna ilişkin uzman raporları,
vi. İşyeri kayıtları gibi her türlü hukuka uygun delil kullanılabilir. İşbu Dilekçe'nin "Deliller" bölümünde (Madde ...) bu delillerin somut olarak belirtilmesi ve nasıl temin edilebileceğinin açıklanması, soruşturmanın etkinliği açısından önemlidir.
4. SUÇ DUYURUSU DİLEKÇESİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR
İşbu Dilekçe gibi bir suç duyurusu hazırlanırken, soruşturma makamlarının olayı doğru ve eksiksiz bir şekilde anlamalarını sağlamak ve kovuşturma aşamasına geçilmesini kolaylaştırmak amacıyla bazı hususlara özen gösterilmesi, sürecin etkinliği bakımından faydalı olacaktır:
a. Olay Anlatımının Açıklığı ve Detayı: Taciz eylemlerinin nerede, ne zaman, ne şekilde gerçekleştiği, kimlerin huzurunda (varsa) vuku bulduğu, hangi sözlerin sarf edildiği veya hangi davranışların sergilendiği kronolojik bir sıra içinde, net ve ayrıntılı bir biçimde anlatılmalıdır. Tekrarlanan eylemler varsa, her bir olay mümkün olduğunca tarih ve saat belirtilerek açıklanmalıdır. Bu detaylar, İşbu Dilekçe'nin "Açıklamalar" bölümünde (Madde ...) yer almalıdır.
b. Failin Cinsel Amacının Vurgulanması: Eylemlerin neden cinsel taciz olarak nitelendirildiği, failin söz veya davranışlarındaki cinsel motivasyonun ne olduğu açıklanmalıdır. Failin genel tavırları, bakışları, imaları veya açıkça cinsel içerikli ifadeleri, eylemin cinsel amaç taşıdığını destekleyen unsurlar olarak belirtilmelidir. Bu husus, manevi unsurun ispatı açısından kritiktir ve "Açıklamalar" kısmında (Madde ...) bu yöndeki değerlendirmelere yer verilmesi faydalıdır.
c. Delillerin Somutlaştırılması ve Sunulması: Dilekçede soyut olarak delillerden bahsetmek yerine, mevcut delillerin neler olduğu (örneğin, "şu tarihli WhatsApp mesajlaşma ekran görüntüleri", "olayı gören tanık Ahmet Yılmaz", "işyeri koridorundaki kamera kaydı" gibi) açıkça yazılmalı ve elde bulunan deliller dilekçe ekinde sunulmalı veya nasıl temin edileceği (örneğin, ilgili GSM operatöründen veya işyerinden istenmesi) belirtilmelidir. Bu bilgiler, İşbu Dilekçe'nin "Deliller" başlığı altında (Madde ...) detaylandırılabilir.
d. Nitelikli Hal Varsa Belirtilmesi: Eğer suçun TCK 105/2'de sayılan nitelikli hallerden biri kapsamında işlendiği düşünülüyorsa (örneğin, işyerinde amir tarafından, elektronik haberleşme aracıyla vb.), bu durum açıkça belirtilmeli ve buna ilişkin olgular açıklanmalıdır. Bu, hem cezanın belirlenmesi hem de suçun re'sen takip edilip edilmeyeceği açısından önemlidir ve "Açıklamalar" (Madde ...) ile "Hukuki Nedenler" (Madde ...) bölümlerinde ifade edilebilir.
e. Talebin Netliği: Dilekçenin "Sonuç ve İstem" bölümünde (Madde ...), şüpheli hakkında soruşturma yapılarak TCK 105 ve ilgili diğer maddeler uyarınca cezalandırılması için kamu davası açılmasına karar verilmesi talebi açık ve net bir şekilde ifade edilmelidir.
Sonuç
Cinsel taciz, mağdurun cinsel özgürlüğünü ve kişiliğini ihlal eden, ceza hukuku tarafından yaptırıma bağlanan ciddi bir suçtur. Türk Ceza Kanunu, bu suçu basit ve nitelikli halleriyle düzenleyerek cinsel dokunulmazlığa yönelik haksız fiillere karşı bir koruma sağlamaktadır. Cinsel taciz mağdurlarının haklarını arayabilmeleri için öngörülen suç duyurusu mekanizması, adaletin tesisi açısından hayati bir öneme sahiptir. İşbu Dilekçe gibi özenle hazırlanmış, olayı tüm detaylarıyla ve delilleriyle ortaya koyan bir suç duyurusu dilekçesi, soruşturma ve kovuşturma süreçlerinin etkin bir şekilde yürütülmesine ve maddi gerçeğin ortaya çıkarılmasına önemli katkı sağlayacaktır.
T.C.
...
CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞINA
ŞİKAYETÇİ : TC:
Adresi:
VEKİLİ : Av.
ŞÜPHELİ : TC:
Adresi:
SUÇ : 1. Cinsel Taciz (TCK Md.105 )
2. ... (TCK Md. ... )
3. ... (TCK Md. ... )
Re'sen tespit edilecek diğer suçlar.
SUÇ TARİHİ :
AÇIKLAMALAR :
I. MÜVEKKİL HAKKINDA BİLGİ:
Müvekkilim _._.20_ tarihinde ...'da doğmuştur. ... mezunu olup, ... olarak çalışmaktadır. Aylık geliri ... TL'dir.
II. DİLEKÇE ÖZETİ:
Aşağıda ayrıntılı olarak açıklanan şikayet konusu olayların ve zararın maddeler halindeki kısa özetidir:
1. ...
2. ...
III. SUÇA İLİŞKİN VAKIALAR:
Suça ilişkin fiillerin ayrıntılı açıklamalarıdır:
1. ...
2. ...
IV. HUKUKİ AÇIKLAMALAR:
A. Cinsel Taciz Suçunun Maddi ve Manevi Unsurları Gerçekleşmiştir:
1. TCK Md.105 'de tanımlanan suçun tüm unsurları gerçekleşmiştir. Suçun unsurları kanunda ve doktrinde şu şekilde sıralanmıştır:
a) Bir kimseyi cinsel amaçlı olarak taciz etmek
b) Suç işleme kastı
c) Mağdurun rızasının olmaması
2. Şüphelinin eylemleri sonucunda yukarıda sayılan unsurlar gerçekleşmiştir.
3. ...
B. ... Suçunun Maddi ve Manevi Unsurları Gerçekleşmiştir:
1. TCK Md ... 'de tanımlanan suçun tüm unsurları gerçekleşmiştir. Suçun unsurları kanunda ve doktrinde şu şekilde sıralanmıştır:
a) ...
b) Suç işleme kastı
c) Olayda hukuka uygunluk nedeninin bulunmaması
2. Şüphelinin eylemleri sonucunda yukarıda sayılan unsurlar gerçekleşmiştir.
3. ...
V. MÜVEKKİLİMİN MADDİ ZARARLARI HAKKINDA AÇIKLAMALAR:
1. Şüphelinin eylemleri sonucunda Müvekkilimin ekonomik durumunda aşağıda belirtilen maddi kayıplar gerçekleşmiştir.
2. ...
VI. MAL VARLIĞINA TEDBİR KONULMASI TALEBİMİZ HAKKINDA AÇIKLAMALAR:
1. Soruşturma sonuçlanana kadar, oluşan zararın tazmin edilmesi önemli ölçüde zorlaşacağından veya imkansız hale geleceğinden, hakkın derhal korunmasında zorunluluk bulunması sebebiyle Şüpheli taraf dinlenmeksizin, Şüpheliye ait banka hesapları, taşınm