(2820 S. K. m. 43) (2972 S. K. m. 8) (298 S. K. m. 50, 51, 51/A, 51/B, 52, 56, 57, 58, 60, 61)
Karar No: 345
Karar Tarihi: 04.09.2013
İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından Kurulumuz Başkanlığına gönderilen 29/8/2013 tarihli, 11837526.34694(15151)-1229-6504/150551 sayılı yazıda; 30 Mart 2014 tarihinde yapılacak olan Mahalli İdareler ile Mahalle Muhtarlıkları ve İhtiyar Heyetleri Seçimi ile ilgili olarak siyasi partilerden aday adayı olmak isteyen şahısların, adaylıklarını ve kendilerini tanıtıcı bilgileri içeren afiş ve benzeri materyalleri kullanmak suretiyle seçim çevrelerinin çeşitli yerlerine, para karşılığı kiralanan billboardlara, yerleşim yerleri üzerinde uçaklara asılan pankartlar vasıtası ile tanıtım yaptıkları, seçim irtibat bürosu açarak propaganda yaptıkları, bu propagandaların diğer siyasi partiler tarafından şikayet edildiğine ilişkin Manisa Valiliği İl Emniyet Müdürlüğü ve Mersin Valiliği İl Emniyet Müdürlüğünün yazılarının ekte Kurulumuza sunulduğunu, 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu’nun “Önseçimde propaganda ile ilgili hükümler” başlıklı 43. maddesinde, aday yoklamalarına katılan aday adayları için açık hava ve kapalı yer toplantılarının tertiplenemeyeceğinin düzenlendiğini, yine duvar ilânı, el ilânı ve her nevi matbua, ses ve görüntü bantları ile propaganda yapmanın yasak olduğunun belirtildiğini, ilgili Kanun maddesinin devamında ise; sadece siyasi partilerin aday adaylarının, meslek veya sanat hayatlarındaki derece, başarı ve eserlerini, memlekete yaptığı hizmetleri gösterir vesikalık fotoğraflarını taşıyan matbualar bastırıp dağıtabileceklerinin serbest olduğunun hüküm altına alındığını, ayrıca yine aynı maddenin ikinci paragrafında, aday adaylarının tanıtımının nasıl yapılacağının belirtildiğini, yapılacak olan Mahalli İdareler ile Mahalle Muhtarlıkları ve İhtiyar Heyetleri Seçimine ilişkin seçimin başlangıç tarihinden önce gerek siyasi partiler, adaylar ve gerekse aday adayları için propaganda yapılıp yapılamayacağı, seçim irtibat bürolarının açılıp açılamayacağı konusunda mevzuat çerçevesinde uygulanacak müeyyideler konusunda tereddüt oluştuğunu, benzer tereddütlerin diğer illerde ve yapılacak olan diğer seçimlerde de meydana gelebileceğini, bu nedenle, verilecek cevaba esas teşkil edecek hukuki görüş bildirilmesi istenilmiş olmakla, konu incelendi;
GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:
2972 sayılı Mahalli İdareler ve Mahalle Muhtarlıkları ve İhtiyar Heyetleri Seçimi Kanunu’nun 8. maddesinde; mahalli idareler seçimlerinin beş yılda bir yapılacağı belirtilmiş olup, her seçim döneminin beşinci yılındaki 1 Ocak gününün seçimin başlangıç tarihi, aynı yılın Mart ayının son Pazar günü de oy verme günü olduğu belirtilmiştir. Buna göre de 30 Mart 2014 tarihinde yapılacak olan “Mahalli İdareler ve Mahalle Muhtarlıkları ve İhtiyar Heyetleri Seçimi”nin başlangıç tarihi 1 Ocak 2014 günüdür.
2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu’nun 43. maddesinde, önseçimde propaganda ile ilgili hükümler düzenlenmiş olup, bu maddenin birinci fıkrasına göre; aday yoklamalarına katılan aday adayları için propaganda yapmak amacı ile açık hava toplantıları, örf ve âdete göre sohbet toplantısı sayılanlar hariç olmak üzere kapalı salon toplantıları tertiplenemeyecek, duvar ilânı, el ilânı ve her nevi matbua, ses ve görüntü bantlarıyla propaganda yapılamayacaktır. Aynı maddenin ikinci fıkrasında ise, siyasi partilerin, tüzüklerinde gösterilmek kaydıyla aday adayları için bunların vereceği bilgileri de esas alarak aday adaylarının meslek veya sanat hayatlarındaki derece, başarı ve eserlerini memlekete yaptığı hizmetleri gösterir vesikalık fotoğraflarını taşıyan matbualar bastırıp dağıtılabileceği, aday adaylarının soyadı alfabe sırasına göre düzenlenecek benzer bilgileri içeren matbuaların sandık başlarına asılabileceği hüküm altına alınmıştır.
Seçim dönemine ilişkin propaganda ile ilgili hükümler 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun’da düzenlenmiştir. Bu Kanun’un 50. maddesinde; açık yerlerde propaganda, 51. maddesinde; kapalı yerlerde propaganda, 51/A maddesinde; seçim büroları, 52. maddesinde; radyo ve televizyonda propaganda, 55/B maddesinde; basın, iletişim araçları ve internette propaganda, 56. maddesinde; hoparlörle propaganda, 57. maddesinde; propaganda amaçlı yayın ve malzeme dağıtma, 58. maddesinde; propaganda yayınlarına ilişkin yasaklar, 60. maddesinde; ilân ve reklam yerleri ve 61. maddesinde de; ilân ve reklam yerleri ile ilgili yasaklar gösterilmiştir. Bütün bu maddelerdeki düzenlemeler seçim zamanına ilişkin olup, 51/A maddesinde de net olarak ifade edildiği üzere, seçimin başlangıç tarihinden itibaren, seçime katılan siyasi partiler ve bağımsız adaylar, katıldıkları seçim çevrelerinde seçim çalışmalarını yürütmek üzere seçim büroları açabileceklerdir. Seçimin başlangıç tarihi olan 1 Ocak 2014 tarihinden önce seçim bürolarının açılması mümkün değildir.
Aday adaylarının önseçimdeki propaganda esas ve usulleri 2820 sayılı Kanunun 43. maddesinde açık olarak gösterilmiştir. Buna göre; aday adayları sadece örf ve âdete göre sohbet toplantısı sayılan kapalı salon toplantısı hariç, açık hava ve kapalı salon toplantıları tertipleyemeyecekler, duvar ilânı, el ilânı ve her nevi matbua, ses ve görüntü bantlarıyla propaganda yapamayacaklardır. Buna karşın, siyasi partiler tarafından, tüzüklerinde gösterilmek kaydıyla aday adayları için bunların vereceği bilgileri de esas alarak aday adaylarının meslek veya sanat hayatlarındaki derece, başarı ve eserlerini memlekete yaptığı hizmetleri gösterir vesikalık fotoğraflarını taşıyan matbualar bastırıp dağıtılabilecektir.
2820 sayılı Kanun’un 8., 43. ve 298 sayılı Kanun’un 50., 51., 51/A, 57. ve 58. maddeleri birlikte değerlendirildiğinde;
Seçim bürolarının, ancak seçimin başlangıç tarihi olan 1 Ocak 2014 tarihinden itibaren açılabileceği, aday adaylarının bu tarihten önce seçim büroları açmalarının mümkün olmadığı, aday adaylarının kendilerini tanıtıcı ilân, afiş, pankart asamayacakları, matbua dağıtamayacakları, sadece siyasi partilerce önseçim döneminde tüzüklerinde gösterilmek kaydıyla aday adayları için, bunların vereceği bilgilerin de esas alındığı aday adaylarının meslek veya sanat hayatlarındaki derece, başarı ve eserlerini, memlekete yaptığı hizmetleri gösterir vesikalık fotoğraflarını taşıyan matbualar bastırılıp dağıtılabileceği, aday adaylarının soyadı alfabe sırasına göre düzenlenecek bilgileri içeren matbuaların (önseçimde) sandık başlarına asılabileceği yönünde görüş bildirilmesine karar verilmesi gerekmiştir.
SONUÇ: Açıklanan nedenlerle;
1- Seçim bürolarının, ancak seçimin başlangıç tarihi olan 1 Ocak 2014 tarihinden itibaren açılabileceği, aday adaylarının bu tarihten önce seçim büroları açmalarının mümkün olmadığı, aday adaylarının kendilerini tanıtıcı ilân, afiş, pankart asamayacakları, matbua dağıtamayacakları, sadece siyasi partilerce önseçim döneminde tüzüklerinde gösterilmek kaydıyla aday adayları için, bunların vereceği bilgilerin de esas alındığı aday adaylarının meslek veya sanat hayatlarındaki derece, başarı ve eserlerini, memlekete yaptığı hizmetleri gösterir vesikalık fotoğraflarını taşıyan matbualar bastırılıp dağıtılabileceği, aday adaylarının soyadı alfabe sırasına göre düzenlenecek bilgileri içeren matbuaların (önseçimde) sandık başlarına asılabileceği yönünde görüş bildirilmesine,
2- Karar örneğinin İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğüne gönderilmesine, 4/9/2013 tarihinde oybirliği ile karar verildi. (¤¤)

Full & Egal Universal Law Academy