(2820 S. K. m. 10, 42, 60, 121) (298 S. K. m. 31, 42, 60, 113) (Dernekler Yönetmeliği m. 33) 
Karar No: 203
Karar Tarihi: 04.06.2013 
Kurulumuz Başkanlığına; Yüksek Seçim Kurulunda siyasi partilerin temsilcileri olarak görev yapan Adalet ve Kalkınma Partisi adına Fehmi Hüsrev KUTLU, Barış ve Demokrasi Partisi adına Mahmut TANZİ, Cumhuriyet Halk Partisi adına Mehmet Hadimi YAKUPOĞLU, Milliyetçi Hareket Partisi adına Kürşat ERGÜN ve Saadet Partisi adına Murat ÇOLAK tarafından müştereken imzalanarak gönderilen 28/05/2013 tarihli dilekçede; Başkanlığın 2013 yılında çıkarılan 1 ve 2 numaralı Genelgelerinde ilçe seçim kurullarının denetiminin ne şekilde yapılacağı açık olarak belirtilmiş olmasına karşın üye kayıt defterlerinin şekli hakkında herhangi bir açıklamanın yer almadığı, yıllardır denetim yapılmamış olması sebebiyle hemen hemen bütün siyasi partilerin ilçe teşkilatları tarafından klasik anlamda defterlerin elle yazılmalarının ihmal edildiği, bunun sebebinin de 2820 sayılı Kanunun 10. maddesi uyarınca siyasi partilerin bu Kanuna göre yapacakları kongre delege seçimlerinde ve ön seçimlerde Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından elektronik ortamda tutulan üye listelerinin esas alınmaları ve siyasi partiler tarafından da tüm üye kayıtlarının elektronik ortamda tutulması olduğu, UYAP sisteminin giderek genişlemesi, yapılan her seçimde SEÇSİS’in daha yaygın ve genişleyerek kullanılması, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının siyasi partilerden üye listelerini elektronik ortamda alarak ilçe seçim kurullarına aynı şekilde vermesi, siyasi partilerin kendi teşkilatlarıyla dahili internet erişimi sağlıyor olması ve benzeri sebepler karşısında siyasi parti teşkilatlarının büyük bölümünün bugün itibarıyla elle doldurulan klasik üye kayıt defterlerini kullanmadıkları, buna karşın anılan Genelgemiz doğrultusunda pek çok ilçe seçim kurulu tarafından elle yazılmış defterlerin istendiği, bu sorunun aşılabilmesi için;
1- Siyasi parti teşkilatlarındaki tüm üye kayıtlarının elektronik ortamda tutuluyor olmaları sebebiyle, öncelikle elektronik ortamdan alınan mahalle ve köy esasına göre tanzim edilen bilgisayar çıktılarının, mevcut defterlere yapıştırılarak her çıktı sayfasının ve yapıştırıldığı defter sayfasının birlikte mühürlenip tasdik edilmek suretiyle oluşturulacak defterlerin bu dönemde yapılacak denetimde geçici olarak kabul edilmeleri,
2- Türk Ticaret Kanunu anlamında tutulması zorunlu olan ticari defterler için halen uygulanan ve bilgisayar yazıcılarından alınan sürekli formların veya birbirini takip eden kâğıtların, kesintisiz biçimde numaralandırılarak ilk ve son sayfalarının ilçe seçim kurullarınca tasdik edilmeleri suretiyle üye kayıt defterlerinin oluşturmalarına,
3- Bilgisayar ortamında alınacak sürekli form veya birbirini takip eden kâğıtlardan üye kayıt defteri oluşturulmasını tüm siyasi parti teşkilatları açısından ortaya çıkaracağı alt yapı sıkıntılarının önlenmesi için ilçe seçim kurullarının denetiminin şimdilik ertelenerek altı ay sonra yapılması,
talep edilmiş olup,
Ayrıca, Karaburun İlçe Seçim Kurulu Başkanlığının 21/05/2013 tarihli 24 ve 25, Karaman İl Seçim Kurulunun 28/05/2013 tarih ve 37, Artova İlçe Seçim Kurulu Başkanlığının 15/05/2013 tarih ve 34, 27/05/2013 tarih ve 36, Ordu İl Seçim Kurulu Başkanlığının 29/05/2013 tarih ve 45 sayılı yazılarında; Yüksek Seçim Kurulu Başkanlığının 25/04/2013 tarihli 1 ve 09/05/2013 tarihli 2 sayılı ilçe seçim kurulu başkanlıklarının siyasi parti üye kayıt defterlerini denetlemeleri ile ilgili Genelgeleri uyarınca, siyasi parti üye kayıt defterlerinde yapılan denetlemeler sırasında tereddüde düştükleri,
Diğer taraftan, Hür Dava Partisi 30/05/2013 tarihli dilekçesiyle; her mahalle ve köy için ayrı ayrı birer üye kayıt defteri mi tutulacağı, yoksa mahalleler için ayrı, köyler için ayrı üye kayıt defteri mi tutulacağı, ilk defter bittiğinde ihtiyaç duyuldukça 2. 3. 4. defterlere mi başlanacağı hususlarına açıklık getirilmesi gerektiği, her mahalle ve köy için ayrı ayrı birer üye kayıt defteri tutulacak olursa (tüm siyasi partilerin teşkilatları dikkate alındığında) bu uygulamanın hem seçim kurullarının iş hacminin artmasına, hem de parti teşkilatlarına ek bir külfet doğmasına sebep olacağı, örneğin Diyarbakır İline bağlı 11.000 merkez nüfuslu Çınar gibi küçük bir ilçenin 6 mahallesi ve 92 köyünün bulunduğu, her mahalle ve köy için ayrı ayrı birer üye kayıt defteri tutulursa 98 adet üye kayıt defterinin tutulmasının gerekeceği, uygulamada birlikteliği sağlanabilmesi amacıyla 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanununun 60. maddesinin ikinci fıkrasındaki “üye kayıt defteri, mahalle ve köy esasına göre tutulur” metninin nasıl uygulanması gerektiği hususunda görüş bildirilmesi istenilmiş olmakla;
Kurulumuzun 30/05/2013 tarihli, 2013/195 sayılı kararı ile oluşturulan Komisyon çalışmasını tamamlamış olmakla, konu ve 3/6/2013 tarihli Komisyon raporu incelenerek;
GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:
2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu’nun;
10. maddesinde;
“Cumhuriyet Başsavcılığınca her siyasi parti için bir sicil dosyası tutulur.
Bu sicil dosyasında:
a) Kuruluş bildirisi ve ekleri;
b) Merkez organları ile, teşkilat kurdukları il, ilçe ve beldeleri, bunların organlarında görev alanların adlarını, soyadlarını, doğum yer ve tarihlerini, meslek veya sanatlarını ve ikametgahlarını gösterir onaylı listeleri,
c) Partinin faaliyetlerini düzenleyen her türlü yönetmelikler ve diğer yayınları,
d) Partiye kayıtlı üyelerin, ilçelere göre (b) bendindeki bilgileri içeren listeleri, bulunur.
Cumhuriyet Başsavcılığınca istenilen sicille ilgili diğer bilgi ve belgeler de bu dosyaya konulur.
Siyasi partiler, (b) ve (c) bentlerindeki bilgi ve belgeler ile bunlarda ve parti tüzük ve programlarında yapılan değişiklikleri, yayın veya değişiklik tarihinden itibaren onbeş gün içinde; (d) bendindeki listeler ile bunlarla ilgili değişiklikleri ise, altı ayda bir Cumhuriyet Başsavcılığına gönderirler.
Siyasi partilerin kapatılmaları veya kapanmaları sicillerine işlenir.
Bu sicil herkese açıktır. Soruşturma ile ilgili bilgilerin gizliliğine ilişkin hükümler saklıdır.
Siyasi Partilerin bu Kanuna göre yapacakları kongre delege seçimlerinde ve ön seçimlerde (b) ve (d) bentleri gereğince Cumhuriyet Başsavcılığına bildirilmiş üye listeleri esas alınır.
Cumhuriyet Başsavcılığı, üye listelerinin düzenlenmesi, yazımı, bunların ilçe seçim kurullarına gönderilmesi ve buna ait işlerde 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanunun 31 inci maddesinin üçüncü fıkrasındaki esaslar dairesinde personel görevlendirebileceği gibi, bu işlerin yürütülmesinde kamu kurum ve kuruluşlarına ait teknik araçlardan da yararlanabilir. Görevlendirileceklere 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanunun 182 nci maddesine göre ücret ödenir. Bu ücretler ile hizmetin ifası için gerekli ödenek Genel Bütçeden ödenir.”
42. maddesinde;
“Siyasi partilerin ilçe teşkilatı, kendi çevrelerindeki üyelerini muntazam kayıt ve sıra numarası ve partiye giriş çıkış tarihleri ve üye hakkında diğer bilgileri ihtiva eden bir üye kayıt defterine kaydederler.
Üye kayıt defterleri, ilçe seçim kurulu başkanının denetimi altındadır. Üye kayıt defterleri, en az altı ayda bir defa ilçe seçim kurulu başkanı tarafından incelenir ve kayıtların usule uygun olarak tutulup tutulmadığı bir tutanakla tespit edilir.
Üye Kayıt Defterinde Parti üyesi olarak kayıtlı bulunan ve Cumhuriyet Başsavcılığınca seçim kurullarına gönderilen listelerde yer alan üyeler önseçimde oy kullanabilir.
Önseçimlerin yapılacağı tarih itibariyle bir önceki yılın son gününe kadar bu Kanunun 10 uncu maddesine göre Cumhuriyet Başsavcılığına bildirilen üyeler önseçimde oy kullanabilir.
İlçe Seçim Kurulları üye listelerini önseçimden en az otuz gün evvel elinde olacak şekilde Cumhuriyet Başsavcılığından temin eder.
Siyasi Partiler kayıtlı üyelerin tamamı dışında başka bir usulle aday yoklaması yapacaksa bu halde oy kullanacak seçmen listelerini önseçimden en az otuz gün önce ilçe seçim kurulu başkanlığına üye kayıt defterleri ile birlikte vermek zorundadırlar.
Bu listeler önseçim tarihinden 25 gün önce parti yönetim kurulu ve ilçe seçim kurulu binaları önüne asılır. Sekizinci fıkradaki itiraz süresinden sonra kesinleşen listelere göre parti seçmen kartları ilçe seçim kurulu başkanlığınca her üyeye dağıtılır.
Parti üyeleri, parti seçmen listesine, asıldığı tarihten itibaren onbeş gün içinde yazıyla itiraz edebilirler. İtirazlar ilçe seçim kurulu tarafından incelenir ve en geç iki gün içinde kesin olarak karara bağlanır. İtirazın yerinde görülmesi halinde parti seçmen listesi düzeltilir.”
60. maddesinin;
Birinci fıkrasında; “Her kademedeki parti organları üye kayıt defteri, karar defteri, gelen ve giden evrak kayıt defteri, gelir ve gider defteri ile demirbaş eşya defteri tutmak zorundadırlar.”
İkinci fıkrasında; “Üye kayıt defteri, mahalle ve köy esasına göre tutulur.”
Altıncı fıkrasında; “Bütün defterlerin sayfaları ve kaç sayfadan ibaret oldukları teşkilatın bulunduğu ilgili seçim kurulu başkanı tarafından mühürlenir ve tasdik edilir.”
Yedinci fıkrasında; “Partiye giriş işlemlerini gösteren üyelik beyannamelerinin birer örneği ilçe ve il kademesinde, alfabetik sıra esasına göre tasnif edilmiş olarak ayrı bir dosyada saklanır.”
113. maddesinde; “Bu Kanunun 60 ıncı maddesinde yazılı defter ve kayıtları tutmayanlar, altı aydan bir yıla, bu defter ve kayıtları tahrif veya yok edenler veya gizleyenler, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılırlar.”
Dernekler Yönetmeliğinin 33. maddesinin ikinci fıkrasında; Defterler bilgisayar ortamında da tutulabilir. Ancak form veya sürekli form şeklinde tutulacak defterler, kullanılmaya başlanmadan önce her bir sayfasına numara verilerek ve onaylatılarak kullanılabilir. Onaylı sayfalar kullanıldıktan sonra defter haline getirilerek muhafaza edilir.
hükümleri yer almaktadır.
2820 sayılı Siyasi Partiler Kanununun 42. maddesinin üç ve dördüncü fıkralarında; üye kayıt defterlerinde parti üyesi olarak kayıtlı bulunan ve Cumhuriyet Başsavcılığınca seçim kurullarına gönderilen listelerde yer alan üyelerin ön seçimde oy kullanabileceği,
Beşinci fıkrasında, ilçe seçim kurullarının üye listelerini ön seçimden en az otuz gün evvel elinde olacak şekilde Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığından temin edeceği,
Altıncı fıkrası ise, siyasi partilerin kayıtlı üyelerin tamamı dışında başka bir usulle aday yoklaması yapacaksa bu halde oy kullanacak seçmen listelerini ön seçimden en az otuz gün önce ilçe seçim kurulu başkanlığına üye kayıt defterleri ile birlikte vermek zorunda olduğu,
Yedinci fıkrasında, bu listelerin ön seçim tarihinden 25 gün önce parti yönetim kurulu ve ilçe seçim kurulu binalarına asılacağı,
şeklindeki hükümleri dikkate alındığında, siyasi partilerin üye kayıt defterlerinin, kongre delege seçimlerinde ve ön seçimlerde asli bir rolünün olmadığı, asıl önemli olanın Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığında tutulan kayıtlar olduğu anlaşılmaktadır. Ancak buna rağmen siyasi partiler üye kayıt defterlerini anılan Kanunun 42. maddesine uygun şekilde tutmak zorundadır. Burada üzerinde durulması gereken husus, siyasi partiler tarafından tutulması gereken üye kayıt defterlerinin nasıl olması gerektiği, bir başka anlatımla, önceden ilçe seçim kurulu başkanı tarafından sayfa numarası ve kapanış numarası verilmek ve mühürlenmek suretiyle tasdik edilen bilgisayar yazıcılarından alınan sürekli formların veya birbirini takip eden kâğıtların defter olarak kabul edilip edilemeyeceğidir. Teknolojik gelişmeler nedeniyle en başta ticari defterlerin bilgisayar çıktısından oluşan ve tasdik edilen kâğıtlardan oluşabileceğine ilişkin yasal düzenlemeler dikkate alındığında, ilçe seçim kurulu başkanının mühür ve tasdikini içeren bilgisayar ortamında düzenlenen ve form veya sürekli form şeklinde tutulacak defterlerin kullanılabileceğini kabul etmek gerekmektedir. (Vergi Usul Kanunu Mükerrer 357. madde, Dernekler Yönetmeliği 33/2. madde)
Siyasi Partiler Kanununun 121. maddesinin birinci fıkrasında; Türk Kanunu Medenîsi ile Dernekler Kanununun ve dernekler hakkında uygulanan diğer kanunların bu Kanuna aykırı olmayan hükümlerinin, siyasi partiler hakkında da uygulanacağı düzenlenmiştir. Dernekler Yönetmeliğinin 33. maddesinin ikinci fıkrasının ikinci cümlesindeki; ”Ancak form veya sürekli form şeklinde tutulacak defterler, kullanılmaya başlanmadan önce her bir sayfasına numara verilerek ve onaylatılarak kullanılabilir. Onaylı sayfalar kullanıldıktan sonra defter haline getirilerek muhafaza edilir.” yolundaki düzenlemelere kıyasen siyasi partiler tarafından tutulacak üye kayıt defterlerinin ilçe seçim kurulu başkanı tarafından önceden her bir sayfasına numara verilerek ve son sayfasına kaç sayfadan ibaret olduğu şerhi verilerek tasdik edilen form veya sürekli formun defter olarak kullanılabileceği sonucuna varılmaktadır.
Üye kayıt defterinin tutulmasında esas olan; 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanununun 42. maddesinin birinci fıkrasında belirtildiği üzere, defterin kayıt ve sıra numarası ve partiye giriş ve çıkış tarihleri ve üye hakkında diğer bilgileri ihtiva eden bir üye kayıt defterine kaydedilmek suretiyle tutulmuş olmasıdır. Maddenin birinci fıkrası, kaydedilecek üyenin kayıt ve sıra numarası ile giriş ve çıkış tarihleri ve üye hakkında diğer bilgilerin bulunmasını zorunlu tutmakta, buna karşın, defterin şeklinin nasıl olması, diğer bir anlatımla klasik defter tutulmasını zorunlu kılan veya önceden sayfa numarası ve son sayfasına da kaç sayfadan ibaret olduğu şerhi verilmiş ve ilçe seçim kurulu başkanı tarafından mühürlenip, onaylanmak suretiyle defter haline getirilmiş üye kayıt defterlerinin kullanılmasını engelleyen yasal bir düzenleme bulunmamaktadır.
Bu durum karşısında;
Form ve sürekli formların kullanılmaya başlamadan her bir sayfasına numara verilip, son sayfasında kaç sayfadan ibaret olduğu şerhi konularak ilçe seçim kurulu başkanı tarafından mühürlenmesiyle defter vasfını kazanacağından elektronik ortamda tutulan kayıtların bu deftere aktarılması suretiyle üye kayıtlarının tutulabileceğine,
Fiziki ortamda tutulmuş eski üye kayıt defterlerinin de istenildiği taktirde kullanılmaya devam edilebileceğine,
Fiziki ortamda tutulmuş eski üye kayıt defterlerindeki bilgilerin, yukarıda belirtilen şekilde oluşturulabilecek defterlere aktarılmak suretiyle kullanılabileceğine,
2820 sayılı Kanunun 60. maddesinin ikinci fıkrasında da belirtildiği üzere, üye kayıt defterinin mahalle ve köy esasına göre tutulmasının gerektiğine, siyasi partilerin üye kayıtlarını 2820 sayılı Kanunun 42 ve 60. maddelerinde gösterilen şekilde aynı defter içinde her mahalle ve köy için ayrılan sayfalarda kayıtların tutulması suretiyle yapılabileceği gibi, her mahalle ve köy için ayrı ayrı üye kayıt defterinin tutulmasının da mümkün olabileceğine,
Üye kayıt defteri tutulmasındaki aksaklıklar ve noksanlıklar bulunduğunun bir kısım ilçe seçim kurulu başkanlıklarının yazılarından ve bazı siyasi partilerin başvurularından anlaşılması nedeniyle, Başkanlığımızın 25/04/2013 tarih ve (1) ile 09/05/2013 tarih ve (2) sayılı Genelgeleri uyarınca yapılacak denetimlerde üye kayıt defterinin köy veya mahalle esasına göre tutulmadığı ya da başka il veya ilçede oturan üyelerin kaydedildiğinin veya kayıtların eksik tutulduğunun belirlenmesi halinde, bu kararda belirtilen ilkelere uygun olarak üye kayıt defterlerini hazırlamaları konusunda bir sonraki denetime kadar süre verilmesine ve bu konuda siyasi partilerin uyarılmalarına,
Üye kaydının silinmesi gerektiğinin tespiti halinde ise tutanağın bir örneğinin Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına gönderilmesine,
karar verilmesi gerekmiştir.
SONUÇ: Açıklanan nedenlerle;
1- Form ve sürekli formların kullanılmaya başlamadan her bir sayfasına numara verilip, son sayfasında kaç sayfadan ibaret olduğu şerhi konularak ilçe seçim kurulu başkanı tarafından mühürlenmesiyle defter vasfını kazanacağından elektronik ortamda tutulan kayıtların bu deftere aktarılması suretiyle üye kayıtlarının tutulabileceğine,
2- Fiziki ortamda tutulmuş eski üye kayıt defterlerinin de istenildiği taktirde kullanılmaya devam edilebileceğine,
3- Fiziki ortamda tutulmuş eski üye kayıt defterlerindeki bilgilerin, yukarıda belirtilen şekilde oluşturulabilecek defterlere aktarılmak suretiyle kullanılabileceğine,
4- 2820 sayılı Kanunun 60. maddesinin ikinci fıkrasında da belirtildiği üzere, üye kayıt defterinin mahalle ve köy esasına göre tutulmasının gerektiğine, siyasi partilerin üye kayıtlarını 2820 sayılı Kanunun 42 ve 60. maddelerinde gösterilen şekilde aynı defter içinde her mahalle ve köy için ayrılan sayfalarda kayıtların tutulması suretiyle yapılabileceği gibi, her mahalle ve köy için ayrı ayrı üye kayıt defterinin tutulmasının da mümkün olabileceğine,
5- Üye kayıt defteri tutulmasındaki aksaklıklar ve noksanlıklar bulunduğunun bir kısım ilçe seçim kurulu başkanlıklarının yazılarından ve bazı siyasi partilerin başvurularından anlaşılması nedeniyle, Başkanlığımızın 25/04/2013 tarih ve (1) ile 09/05/2013 tarih ve (2) sayılı Genelgeleri uyarınca yapılacak denetimlerde üye kayıt defterinin köy veya mahalle esasına göre tutulmadığı ya da başka il veya ilçede oturan üyelerin kaydedildiğinin veya kayıtların eksik tutulduğunun belirlenmesi halinde, bu kararda belirtilen ilkelere uygun olarak üye kayıt defterlerini hazırlamaları konusunda bir sonraki denetime kadar süre verilmesine ve bu konuda siyasi partilerin uyarılmalarına,
6- Üye kaydının silinmesi gerektiğinin tespiti halinde ise tutanağın bir örneğinin Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına gönderilmesine,
7- Karar örneğinin;
a) Adalet ve Kalkınma Partisi Genel Başkanlığına, Barış ve Demokrasi Partisi Genel Başkanlığına, Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanlığına, Milliyetçi Hareket Partisi Genel Başkanlığına ve Saadet Partisi Genel Başkanlığına,
b) Kurulumuz resmi internet sitesi www.ysk.gov.tr adresinde yayımlanması ve il - ilçe seçim kurulu başkanlıklarına iç-mail olarak gönderilmesi için Seçmen Kütüğü Genel Müdürlüğüne,
gönderilmesine, 4/6/2013 tarihinde oybirliği ile karar verildi. (¤¤)

Full & Egal Universal Law Academy