(298 S. K. m. 10, 14, 15, 18, 19) (5271 S. K. m. 250) (2820 S. K. m. 41)
RGT: 20.01.2010
RG NO: 27468
Karar No: 22
KARAR
Yüksek Seçim Kurulu Başkanlığının 19/12/2009 tarihli yazısında, aynen; “2008 yılı Ocak ayında kurulan il ve ilçe seçim kurullarının iki yıllık görev süreleri 2010 yılı Ocak ayında dolacağından, 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanunun 15 ve 18 inci maddeleri uyarınca bu kurulların 2010 yılı Ocak ayının son haftası içinde iki yıl süre için yeniden kurulması gerekmektedir.
Bu nedenle, il ve ilçe seçim kurullarının yeniden kurulmaları ve kuruluşlarla ilgili esas ve ilkelerinin saptanmasını takdirlerinize arz ederim.” denilmiş olmakla, konu ile ilgili belgeler ve 19/12/2009 tarihinde oluşturulan Komisyonca hazırlanan 16/01/2010 tarihli Rapor birlikte incelenerek;
GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:
298 sayılı Kanunun değişik 10. maddesi seçim kurullarının; Yüksek Seçim Kurulu, İl Seçim Kurulu, İlçe Seçim Kurulu ve Yurt Dışı İlçe Seçim Kurulları olduğunu hüküm altına almıştır.
298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanunun 15 ve 18 inci maddelerinde, il, ilçe ve Yurt Dışı İlçe Seçim Kurullarının iki yılda bir Ocak ayının son haftasında kurulması öngörülmüştür.
Kanunun bu hükümlerine göre, Kurulumuzun 19/01/2008 gün ve 19 sayılı kararı ile 2008 yılının Ocak ayında kurulmuş tüm il ve ilçe seçim kurullarının görev süreleri 2010 yılı Ocak ayının son haftasında sona ereceğinden, bu kurulların 25 Ocak 2010 gününden itibaren bir hafta içinde ve iki yıllık süre için yeniden kurulmaları gerekmektedir.
İl ve ilçe seçim kurullarının kuruluş biçimleri 298 sayılı Kanunun 15, 18 ve 19 uncu maddelerinde gösterilmiştir. Bu nedenle, seçim kurulları oluşturulurken 298 sayılı Kanunun adı geçen maddelerinin göz önünde bulundurulması gerekmektedir.
I- İl ve İlçe Seçim Kurullarında Görev Alacak Hâkimler:
Büyükşehir statüsüne bağlı il merkezleri ile diğer il merkezlerinde adli teşkilatlanmadaki farklılıklar il ve merkez ilçe seçim kurullarının oluşumunu da etkilediğinden, konunun iki bölümde incelenerek kurulların ona göre belirlenmesi gereklidir.
5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun 250. maddesi uyarınca kurulmuş bulunan özel yetkili ağır ceza mahkemelerinde görev alan hâkimler, aynı maddenin 2. fıkrası uyarınca seçim kurullarında görev alamazlar.
A) Büyükşehir Statüsüne Tabi Olmayan İl Merkezlerinde:
298 sayılı Kanunun 15 inci maddesine göre; il seçim kurulu il merkezinde görev yapan (geçici yetkililer hariç) en kıdemli hâkimin başkanlığında ve merkez ilçe seçim kurulu başkanlarından sonra gelen en kıdemli iki asıl ve iki yedek hâkim üyeden oluşur.
İl Seçim Kurulu başkanı ile asıl ve yedek üyeler belirlenirken; hâkimlerin kıdemlerini düzenleyen 2802 sayılı Hâkimler ve Savcılar Kanununun 15. maddesi göz önünde bulundurulur. Aynı Kurulda eşlerin birlikte yer almamasına özen gösterilmelidir.
298 sayılı Kanunun 18. maddesinin ikinci fıkrasında ise; il merkezlerinde kurulacak merkez ilçe seçim kurullarına, il seçim kurulu başkanı hâkimden sonra gelen en kıdemli hâkimin başkanlık edeceği belirtilmiştir.
Kanunun bu iki hükmü birlikte değerlendirildiğinde, il seçim kurulu başkanından sonra gelen en kıdemli hâkimin merkez ilçe seçim kurulu başkanı olacağı sonucuna varılmaktadır.
İl merkezinde 298 sayılı Kanunun 10. maddesinin ikinci fıkrası gereğince birden fazla merkez ilçe seçim kurulu kurulması durumunda, il seçim kurulu başkanından sonra gelen kıdemli hâkimler kıdem sırasına göre merkez ilçe seçim kurulu başkanlıkları görevini yürütürler.
Örnek; Bir ilde üç merkez ilçe seçim kurulu oluşturulması gerekiyorsa, il seçim kurulu başkanından sonra gelen en kıdemli hâkim birinci merkez ilçe seçim kuruluna, ondan sonra gelen en kıdemli hâkim ikinci merkez ilçe seçim kuruluna, ondan sonra gelen en kıdemli hâkim de üçüncü merkez ilçe seçim kuruluna başkanlık edecektir.
Merkez ilçe seçim kurulları başkanları bu şekilde belirlendikten sonra bu hâkimlerden sonra gelen en kıdemli hâkimlerden, sırasıyla ilk ikisi il seçim kurulu asıl üyeliği, sonra gelen ikisi de il seçim kurulu yedek üyeliği görevini yürütecektir.
B) Büyükşehir Statüsüne Tabi İl Merkezlerinde:
İl seçim kurulu başkanlığı görevini yürütecek hâkim, yukarıda (A) bendindeki esaslara göre belirlenir. Yani İl merkezinde ve o ilin adı ile anılan adli kuruluşta görevli (geçici yetkililer hariç) hâkimlerden en kıdemli olanı il seçim kurulu başkanlığı görevini yürütür.
a) İl merkezindeki ilçelerin hiç birinde bağımsız, yani o ilçenin adı ile anılan adli kuruluşu yok ise, bu durumda ilçeler alfabetik sıralamaya tabi tutularak alt alta yazılmak suretiyle bir liste düzenlenir. Her ilçenin karşısına o ilçedeki mevcut ilçe seçim kurullarının numarası yazılarak, il merkezinde bulunan merkez ilçe seçim kurullarının sayısı saptanır.
Daha sonra il seçim kurulu başkanı hâkimden sonra gelen o yer hâkimlerinden toplam ilçe seçim kurulu sayısı kadar isimler belirlenir ve kıdemlerine göre sıralanır.
Bu listede yer alan hâkimler, listedeki sıralarına göre alfabetik olarak sıralanmış ilçelerin seçim kurulu başkanlıklarını üstlenirler.
Örnek; Konya İl merkezinde, Karatay İlçesi’nde (1), Meram İlçesi’nde (2) ve Selçuklu İlçesi’nde (2) olmak üzere toplam (5) adet ilçe seçim kurulu bulunmaktadır.
Adıgeçen ilçelerde adli teşkilat bulunmaması nedeniyle Konya merkez adliyesinde görev yapan hâkimlerden, il seçim kurulu başkanı olan hâkimden sonra gelen en kıdemli hâkim Karatay İlçe Seçim Kurulu Başkanlığı, ondan sonra gelen en kıdemli hâkim Meram Birinci İlçe Seçim Kurulu Başkanlığı, ondan sonra gelen en kıdemli hâkim Meram İkinci İlçe Seçim Kurulu Başkanlığı, ondan sonra gelen en kıdemli hâkim Selçuklu Birinci İlçe Seçim Kurulu Başkanlığı, ondan sonra gelen en kıdemli hâkim Selçuklu İkinci İlçe Seçim Kurulu Başkanlığı görevini yürütecektir.
b) İl merkezindeki ilçelerin bir ya da bir kaçında bağımsız adli kuruluş bulunduğu takdirde bu ilçelerdeki ilçe seçim kurulu başkanlıkları, o ilçenin hâkimleri arasından, bağımsız adli teşkilatı bulunmayan ilçelerdeki ilçe seçim kurulu başkanları ise yukarıda (a) bendindeki esaslara göre belirlenecektir.
Örnek; Ankara İlinde bağımsız adli teşkilatı bulunan Sincan İlçesi’nde ilçe seçim kurulu başkanları bu ilçede görevli hâkimler,
bağımsız adli teşkilatı bulunmayan Altındağ, Çankaya, Keçiören, Mamak, Pursaklar ve Yenimahalle İlçeleri seçim kurulu başkanları da Ankara Adliyesinde görevli hâkimler,
arasından yukarıdaki usül ve esaslara göre belirlenecektir.
Ancak, bağımsız adli teşkilatı bulunmayan ilçedeki adli işler, bir başka ilçedeki adli teşkilat tarafından yürütülüyor ise, bu ilçedeki seçim işleri adli yönden bağlı bulundukları ilçe hâkimleri tarafından yürütülecektir.
Örnek; Adli teşkilatı bulunmayan Etimesgut İlçesi’nde adli işler Sincan İlçesi adli teşkilatı tarafından yürütüldüğünden, Etimesgut İlçesi’ndeki seçim işleri Sincan İlçesinde görevli hâkimler tarafından yerine getirilecektir.
C) Yurt Dışı İlçe Seçim Kurulunun Oluşumu:
298 sayılı Kanunun 5749 sayılı Kanunla değişik 10. maddesi uyarınca; Yurt dışında bulunan vatandaşların oy kullanmalarıyla ilgili seçim işlerini yönetmek üzere Ankara İl Seçim Kuruluna bağlı Yurt Dışı İlçe Seçim Kurulu oluşturulması öngörülmüştür.
Yurt Dışı İlçe Seçim Kurulu I-B.a. maddesinde belirtildiği gibi; Ankara Adli Teşkilatında adli iş ve işlemleri yürütülen ilçeler ilçe seçim kurulu sayıları belirtilerek ve alfabetik sıralamaya tabi tutularak, alt alta yazılmak suretiyle oluşturulan listenin sonuna Yurt Dışı İlçe Seçim Kurulu Başkanlığı yazılır.
Daha sonra Ankara il seçim kurulu başkanı hâkimden sonra gelen Ankara hâkimlerinden toplam ilçe seçim kurulu sayısı kadar isimler belirlenerek kıdemlerine göre sıralanır ve ilçe seçim kurulu başkanlıkları ile Yurt Dışı İlçe Seçim Kurulu Başkanlığı görevini yürütecek hâkim belirlenir.
Örnek: Ankara İl merkezinde; Altındağ İlçesinde (2), Çankaya İlçesinde (4), Keçiören İlçesinde (4), Mamak İlçesinde (3), Pursaklar İlçesinde (1), Yenimahalle İlçesinde (3) ve Yurt Dışı İlçe Seçim Kurulu bulunmaktadır.
Adı geçen ilçelerde adli teşkilat bulunmaması nedeniyle, Ankara Adliyesinde görev yapan ve il seçim kurulu başkanı olan hâkimden sonra gelen en kıdemli iki hâkim Altındağ 1. ve 2. nolu, ondan sonra gelen en kıdemli dört hâkim Çankaya 1., 2., 3 ve 4. nolu, ondan sonra gelen en kıdemli dört hâkim Keçiören 1., 2., 3 ve 4. nolu, ondan sonra gelen en kıdemli üç hâkim Mamak 1., 2 ve 3. nolu, ondan sonra gelen en kıdemli bir hâkim Pursaklar, ondan sonra gelen en kıdemli üç hâkim Yenimahalle 1., 2 ve 3. nolu İlçe Seçim Kurulu Başkanlıkları görevlerini kıdem sırasına göre üstlenirler. Yenimahalle 3 nolu İlçe Seçim Kurulu Başkanından sonra gelen en kıdemli hâkim ise Yurt Dışı İlçe Seçim Kurulu Başkanlığı görevini üstlenir.
II- İl Seçim Kurulu Üyelerinin Belirlenmesi:
İl ve ilçe seçim kurulu başkanlıkları görevini yürütecek hâkimler belirlendikten sonra, o yerde görevli bulunan hâkimler arasından kıdem sırasına göre ilk ikisi il seçim kurulu asıl üyeliği, sonra gelen ikisi de il seçim kurulu yedek üyeliği görevini yürüteceklerdir.
III- İlçe Seçim Kurulu Başkanının Belirlenmesi:
298 sayılı Kanunun 18 inci maddesine göre; ilçedeki en kıdemli hâkim kurulun başkanıdır.
Anılan Kanunun 10. maddesinin üçüncü fıkrası hükmü uyarınca ilçede birden fazla ilçe seçim kurulunun kurulması halinde ise, ilçede görevli hâkimler, birden fazla merkez ilçe seçim kurulu bulunan illerde olduğu gibi kıdem esasına göre ilçe seçim kurulu başkanlıkları görevini yürütürler.
IV- İl ve İlçe Seçim Kurullarında Görev Alacak Hâkimlerin Saptanmasına İlişkin Esaslar:
a) 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanunun 15 ve 18 inci maddelerinde yapılan düzenlemeyle; il ve ilçe seçim kurullarında görev alacak hâkimlerin belirlenmesinde "Kıdem" esası getirilmiştir.
Hâkimler arasındaki kıdem 2802 sayılı Hâkimler ve Savcılar Kanununun 15 inci maddesinde yazılı esaslara göre belirlenir. Ancak bu kıdemin belirlenmesinde, kınama veya daha ağır disiplin cezası almış olanlar diğerlerinden kıdemsiz sayılırlar.
b) 298 sayılı Kanunun değişik 15 ve 18. maddelerine göre; il ve ilçe seçim kurullarının sürekliliği ve iki yılda bir yenilenmesi esası getirilmiştir. İl ve İlçe seçim kurullarının yeniden oluşturulmasında, hâkimlerin, 2010 yılı Ocak ayının son haftasındaki kıdem durumları esas alınmak suretiyle oluşturulan il ve ilçe seçim kurulları iki yıl süre ile görev yapacaklardır.
Bu nedenle; il ve ilçe seçim kurulları oluşturulduktan sonra, terfi veya yer değiştirme kararnameleri sonucunda o yer hâkimleri arasında meydana gelebilecek kıdem değişiklikleri, seçim kurullarının yapısında iki yıl süre ile bir değişiklik yapılmasını gerektirmez.
Naklen atama, istifa veya emeklilik gibi nedenlerle il ve ilçe seçim kurullarında meydana gelen boşalmalarda ise, kurullarda görev almamış en kıdemli hâkim il ve ilçe seçim kurullarında boşalan görevi üstlenir.
Bu temel kuralın tek istisnası il seçim kurulu başkanlığıdır. İl seçim kurulu başkanlığının il merkezinde görevli hâkimlerden en kıdemli olan tarafından yürütülmesi hem yasal zorunluluk, hem de hizmetin bir gereğidir. Herhangi bir sebeple il seçim kurulu başkanlığının sürekli olarak boşalması halinde, başka kurullarda görevli olup olmadığına bakılmaksızın il merkezindeki en kıdemli hâkim il seçim kurulu başkanlığı görevini yürütür.
Eğer boşalma nedeniyle il seçim kurulu başkanlığı görevini üstlenen kıdemli hâkim, il veya ilçe seçim kurullarından ayrılarak bu göreve gelmiş ise, onun ayrılmasıyla boşalan göreve yukarda belirtilen asıl kural uyarınca kurullarda görev almamış hâkimlerden en kıdemlisi getirilir.
Kurullardaki her değişiklik tutanağa bağlanır ve Yüksek Seçim Kurulu’na bildirilir.
Örnek (1)
(A) İl’inde, il seçim kurulu ile il merkezinde mevcut (3) adet merkez ilçe seçim kurulu Ocak/2010 tarihinde oluşturulmuş ve kuruluşları kesinleşmiş olsun. Sonradan çıkan ve bu kurullarda görevli hâkimlerin yer almadığı bir atama kararnamesi ile o il merkezine, kurullarda görevli hâkimlerden daha kıdemli iki hâkimin atanması halinde;
Bu durum, seçim kurullarının bünyesinde herhangi bir değişiklik yapılmasını gerektirmeyecektir.
Örnek (2)
(B) İl’inde, il ve merkez ilçe seçim kurulları kurulduktan bir süre sonra il seçim kurulu başkanının başka bir yere atanması ya da emekli olması durumunda;
İl merkezinde, ondan sonra gelen en kıdemli hâkimin 2 nci merkez ilçe seçim kurulu başkanı olması halinde, il seçim kurulu başkanlığını aynı yer 2 nci merkez ilçe seçim kurulu başkanı üstlenecek, bu suretle boşalan 2 nci merkez ilçe seçim kurulu başkanlığı ise ilde görevli ve kurullarda görev almamış en kıdemli hâkim tarafından yürütülecektir.
Örnek (3)
Birden fazla ilçe seçim kurulu bulunan (A) ilçesinde, 1 inci ilçe seçim kurulu başkanının naklen başka bir yere atanması sonucu bu görevin boşalması durumunda boşalan bu görevi, ilçenin diğer seçim kurullarında görev almamış o yerde görevli en kıdemli hâkim üstlenecektir.
c) Bir hâkimin, o yer hâkimi sıfatını kazanabilmesi için atanması yeterli olmayıp görev yerine gelerek işe başlamış olması gerekmektedir. Bu nedenle, önceden ataması yapıldığı halde çeşitli nedenlerle atandığı il veya ilçedeki görevlerine 2010 yılı Ocak ayı son haftasında başlamamış hâkimlerin, kurullar oluşturulduktan sonra gelerek görevlerine başlamış olmaları, seçim kurullarında değişiklik yapılmasını gerektirmez.
ç) Seçim kurullarının yeniden oluşumu sırasında izinli, raporlu ya da geçici yetki sonucu başka yerlerde bulunan hâkimlerin görev ve yetkileri devam ettiğinden, o yer hâkimlerinin durumları kurulların yeniden oluşumunda göz önünde bulundurularak seçim kurulu başkanları belirlenecektir.
İzinli, raporlu veya geçici yetki sonucu, görevi başında bulunamayan hâkim;
il seçim kurulu başkanı ise; il seçim kurulu başkanlığı görevini, il seçim kurulunun en kıdemli üyesi,
ilçe seçim kurulu başkanı ise; ilçe seçim kurulu başkanlığı görevini, kurullarda görev almamış hâkimlerin en kıdemlisi,
geçici olarak yürütecektir.
Kurullarda asıl görevli hâkimlerin izin, rapor ya da geçici yetki sürelerinin sona erip görevlerine dönmeleri durumunda, kurullarda geçici olarak görev almış olanlar yerlerini bu hâkimlere bırakırlar.
d) Kurulların oluşumu sırasında o yerde geçici yetkili olarak görevli olan hâkimin il ve ilçe seçim kurullarında görev almaması esastır. Ancak ilçede yetkili hâkimden başka hâkim yoksa yetkili hâkim geçici olarak ilçe seçim kurulu başkanlığını üstlenir. İl seçim kurulu, yetkili hâkim katılmadan oluşamıyorsa yetkili hâkim geçici olarak il seçim kuruluna üye olarak katılır. Bu görevler geçici durum sona erinceye kadar devam eder.
e) İl seçim kurulu başkanlığı, asıl ve yedek üyelikleri ile ilçe seçim kurulu başkanlığı görevini yürütecek olan hâkimlerden biri, herhangi bir sebeple bu görevi yapamaz ve o yerde bu görevi yapabilecek başka bir hâkim de bulunmazsa, o yerin bağlı olduğu ağır ceza mahkemesinin yargı çevresi içerisinde bulunan ve görevinden ayrılmasında sakınca görülmeyen bir hâkime, merciince bu yetki verilir.
Yukarıda belirtilen eksiklerin, ağır ceza mahkemesinin yargı çevresi içerisindeki hâkimlerden tamamlanmasına imkân bulunmayan hâllerde, bu ağır ceza merkezine en yakın ağır ceza mahkemesi yargı çevresi içerisindeki hâkimlerden biri, yukarıdaki usûle göre yetki verilerek görevlendirilir.
f) Seçim işlerinin özellikle seçim dönemlerinde mesai saati gözetilmeksizin ve gerektiğinde yirmi dört saat süre ile yürütülmesi gerektiğinden, seçim iş ve işlemlerinin sağlıklı yürütülebilmesi için seçim kurulları oluşturulmadan önce, sağlık durumu bu görevleri yerine getirmeye uygun olmayan hâkimlerin, sağlık durumlarını belgelendirmeleri halinde seçim kurullarında görev alıp alamayacaklarına Yüksek Seçim Kurulunca karar verilir.
V- Adli Teşkilatı Kapatılan veya İlçe Statüsüne Getirilmiş Oldukları Halde Bugüne Kadar Adli Teşkilatı Hiç Kurulmamış Olan İlçelerde İlçe Seçim Kurulu Başkanının Belirlenmesi:
a) Adli teşkilatı kapatılan ilçelerdeki ilçe seçim kurulu başkanlıklarına; adli yönden bağlanılan ve adli işlemlerin yürütüldüğü ilçedeki o yer seçim kurulu başkanı dışında kalan en kıdemli hâkimin görevlendirilmesi,
b) İlçe statüsüne getirilmiş olduğu halde bugüne kadar adli teşkilatı kurulmamış ilçelerde ise; adli teşkilatı kapatılan ilçelerde uygulanan usul ve esaslara göre, ilçe seçim kurullarının kendi adları ile müstakil olarak oluşturulması ve bu ilçe seçim kurulu başkanlıklarına da; adli yönden bağlı ve adli işlemlerin yürütüldüğü ilçedeki o yer seçim kurulu başkanları dışında kalan en kıdemli hâkim tarafından yürütülmesi, 
Ancak, (a) ve (b) fıkraları kapsamında bulunan ilçeler birden fazla olduğu takdirde, bu ilçeler alfabetik olarak sıralamaya tabi tutularak alt alta yazılmak suretiyle bir liste düzenlenir. Her ilçenin karşısına numara yazılarak seçim kurullarının sayısı saptanır. Bununla birlikte mevcut ilçe seçim kurulu başkanından veya il seçim kurulu başkan ve üyeleri ile merkez ilçe seçim kurulu başkanından sonra gelen hâkimlerden, toplam ilçe seçim kurulu sayısı kadar kıdem durumuna göre isimler belirlenir. Bu listede yer alan hâkimler, listedeki sıralarına göre alfabetik olarak sıralanmış ilçelerin seçim kurulu başkanlıklarını üstlenirler.
Örnek (1)
Çankırı İl Seçim Kuruluna, başkan dahil iki (2) asıl ve iki (2) yedek hâkimin, Merkez İlçe Seçim Kuruluna başkanlık etmesi için bir (1) hâkimin ve adli teşkilatı kapanan Eldivan, Kızılırmak ve Yapraklı İlçe Seçim Kurullarına başkanlık etmesi için üç (3) hâkimin görev alması gerekmektedir. Ancak, Çankırı İl merkezinde hâkim sayısının sekiz (8) olması ve kurullarının tamamının oluşması için dokuz (9) hâkime ihtiyaç duyulması durumunda, Çankırı’da görevli hâkim sayısının ihtiyaca cevap vermeyeceği de açıktır.
Bu nedenle, adli teşkilatı kapatılan Eldivan, Kızılırmak ve Yapraklı İlçe Seçim Kurulu Başkanlıklarından merkez ilçeye en yakın olanının Çankırı merkez ilçe seçim kurulu başkanınca, diğer iki ilçe seçim kurulu başkanlığının ise seçim görevi almamış iki kıdemli hâkim tarafından ayrı ayrı yürütülmesi gerekmektedir.
Örnek (2)
Adli teşkilatları kapatılarak yargı alanı itibariyle başka ilçelere bağlanması sonucu, adli yönden bağlanılan ilçede sadece bir hâkimin bulunduğunu varsayalım. Bu halde, adli teşkilatı kapatılan ve başka ilçeye bağlanılan ilçenin seçim kurulu başkanlığı görevinin de, yine bağlanılan ilçenin ilçe seçim kurulu başkanı tarafından müştereken yürütülmesi gerekir. İlçe statüsüne getirilmiş olduğu halde adli teşkilatı hiç kurulmamış ve bu nedenle de hâkim ataması hiç gerçekleştirilmemiş olan ilçelerde de aynı usul uygulanır.
Örnek (3)
İlçe statüsüne getirilmiş olduğu halde adli teşkilatı hiç kurulmamış ve bu nedenle de hâkim ataması hiç gerçekleştirilmemiş olan Çankırı İl’ine bağlı Korgun İlçesi’ne ait seçim iş ve işlemleri bugüne kadar Korgun İlçesi adına yeni bir ilçe seçim kurulu oluşturulmaksızın Çankırı merkez ilçe seçim kurulu başkanlığınca yerine getirildiğinden, yukarıda V/b. maddede belirtildiği üzere Korgun ilçe seçim kurulunun kendi adı ile oluşturulması ve bu yer ilçe seçim kurulu başkanlığı görevinin ise, adli yönden bağlı olan Çankırı Merkez İlçede mevcut seçim kurulu başkanı dışındaki en kıdemli hâkim tarafından yürütülmesi gerekir.
VI- İlçe Seçim Kurulu Üyelerinin Belirlenmesi:
298 sayılı Kanunun 19. maddesinin birinci fıkrasında; “İlçe seçim kurulunun dört asıl ve dört yedek üyesi siyasi partilerden alınır... İlçe seçim kurulu başkanı bu kurulun yeniden kurulması için 18 inci maddede öngörülen sürenin başında ilçede teşkilatı bulunan ve son milletvekili genel seçiminde o ilçede en çok oy almış olan dört siyasi partiye birer asıl ve birer yedek üye adını iki gün içinde bildirmelerini tebliğ eder” hükmü yer almıştır.
a) 22 Temmuz 2007 tarihinde yapılan son milletvekili genel seçimine katılan siyasi partiler; Adalet ve Kalkınma Partisi, Aydınlık Türkiye Partisi, Bağımsız Türkiye Partisi, Cumhuriyet Halk Partisi, Demokrat Parti, Emek Partisi, Genç Parti, Halkın Yükselişi Partisi, İşçi Partisi, Liberal Demokrat Parti, Milliyetçi Hareket Partisi, Özgürlük ve Dayanışma Partisi, Saadet Partisi, Türkiye Komünist Partisi’dir. Şu halde, ilçede teşkilatı bulunması koşulu ile, bu siyasi partilerden o ilçede en çok oyu almış olan dört siyasi partiye, iki gün içinde birer asıl ve birer yedek üye adının bildirilmesi için ilçe seçim kurulu başkanı tarafından tebligat yapılacak ve böylece ilçe seçim kurulunun siyasi partili dört asıl ve dört yedek üyesi belirlenmiş olacaktır.
Süresi içinde ad bildiren siyasi parti sayısı dörtten az olduğu takdirde, eksik kalan üyelikler aynı şartları taşıyan diğer siyasi partilerden ve o ilçede aldıkları oyların büyüklük sırasına göre aynı usulde tamamlanır.
Oylarda eşitlik halinde ad çekilir.
b) Yukarıdaki hükümlerin uygulanmasına rağmen, dört asıl ve dört yedek üyenin tümü belirlenemediği takdirde; 298 sayılı Kanunun 14. maddesinin 4. bendi gereğince Yüksek Seçim Kurulunun 9/1/2010 günlü, 2010/1 sayılı kararı ile belirlenen siyasi partilerden (Adalet ve Kalkınma Partisi, Bağımsız Türkiye Partisi, Barış ve Demokrasi Partisi, Büyük Birlik Partisi, Cumhuriyet Halk Partisi, Demokrat Parti, Demokratik Sol Parti, Emek Partisi, Genç Parti, Hak ve Özgürlükler Partisi, İşçi Partisi, Liberal Demokrat Parti, Millet Partisi, Milliyetçi Hareket Partisi, Özgürlük ve Dayanışma Partisi, Saadet Partisi, Sosyaldemokrat Halk Partisi, Türkiye Komünist Partisi) o ilçede teşkilatı bulunanlar saptandıktan sonra ilgili partilere ad çekmenin yapılacağı gün ve saat tebliğ edilir ve bunlar arasında ad çekilir.
Ad çekme sonucuna göre adı çıkan siyasi partilerin eksik üyelik sayısı kadar bildireceği kimseler ilçe seçim kurulu üyesi olur. Yukarıda belirtilen yazılı usullerle kendilerinden ad istenmiş ve üye adı bildirmiş olan siyasi partiler bu ad çekmeye dahil edilmeyeceklerdir.
Mahalli İdareler seçimleri olan il genel meclisi üyeliği, belediye başkanlığı ve belediye meclisi üyeliği seçimlerinde alınan oylar ilçe seçim kurulu üyeliklerinin belirlenmesinde göz önüne alınmaz.
Örnek;
Bir ilçede, Yüksek Seçim Kurulunca tespit edilen ve ilçede kuruluşu bulunan A, B, C, D, E adlarında beş siyasi partiden sadece A ve B siyasi partileri 22 Temmuz 2007 günü yapılan son milletvekili genel seçimine katılmış ve bu iki siyasi parti yapılan tebligat üzerine ilçe seçim kuruluna katılacak birer asıl ve birer yedek üyenin adını bildirmişlerdir.
Bu durumda, öncelikle kurulun eksik kalan diğer iki üyeliğinin hangi siyasi partilere ait olacağının saptanması gerekir. Bunun için de C, D, E adlı siyasi partilere tebligat yapılarak, belirlenen gün ve saatte bu üç siyasi parti arasında ad çekme işlemi yapılır. Ad çekmede C ve E adlı siyasi partilerin adlarının çıktığını varsayalım. Bu durumda, bu iki siyasi partiye tebligat yapılıp ilçe seçim kurulu asıl ve yedek üyeliği için birer isim bildirmeleri istenerek kurulun eksik kalan iki üyeliği tamamlanır. Ad çekmede adı çıkmayan (D) adlı siyasi partiden isim istenmesi söz konusu değildir.
Yukarıda belirtilen esas ve usullerin uygulanmasına rağmen ilçe seçim kurulunun siyasi partili üyelerinden eksik kalanlar olursa, bu eksiklik 298 sayılı Kanunun 19. maddesinin ikinci fıkrası uyarınca tamamlanır.
c) İlçe seçim kurulunun iki asıl ve iki yedek üyesinin ve siyasi partilerden eksik kalan asıl ve yedek üyelerinin, ilçe merkezinde görev yapan ve 298 sayılı Kanunun 19/2. maddesinde nitelikleri yazılı Devlet memurları arasından ve aynı maddede gösterilen usulle saptanması gerekmektedir. Söz konusu maddede öngörülen on yıllık görev süresinin başlangıcı, memuriyete ilk giriş tarihidir. O ilçedeki hizmet süresi sadece ad çekmeye esas olacak listenin düzenlenmesinde dikkate alınır.
ç) Adli teşkilatı kapanan ilçelerin seçim iş ve işlemleri yargı alanı itibariyle bağlandıkları ilçelerde, aynı ad ile faaliyet gösteren ilçe seçmen kütük büroları tarafından yürütüldüğünden, söz konusu ilçeler ile,
ilçe statüsüne getirilmiş olduğu halde bugüne kadar adli teşkilatı hiç kurulmamış olan ve bu nedenle de hâkim ataması hiç gerçekleştirilmemiş bulunan ilçelerde,
ilçe seçim kurullarının kendi adlarıyla oluşturulması ve ilçe seçim kurullarına alınacak siyasi parti üye ve temsilcileri ile memur üyelerinin, kapatılan veya bakmakla görevli olunan ilçeden istenerek yukarıda belirlenen esaslara göre oluşumunun tamamlanması gerekir.
Örnek (1) Denizli İli Serinhisar İlçesinde adli teşkilatının kapatılması nedeniyle Serinhisar İlçesinin adli iş ve işlemlerinin Acıpayam adli teşkilatı tarafından yürütüldüğünden Serinhisar İlçe Seçim Kurulu oluşturulurken Serinhisar İlçe Seçim Kurulu Başkanı, Acıpayam Adliyesinde görev yapan hâkimlerden kıdem sırasına ve Genelgenin V/a maddesinde yazılı esaslara göre, Serinhisar İlçe Seçim Kurulunun siyasi parti üye ve temsilcileri ile memur üyelerinin ise Serinhisar İlçesindeki siyasi partiler ile aynı yerde görev yapan memurlar arasından yukarıda belirtilen esaslara göre belirlenir.
Örnek (2) Adli teşkilatı hiç kurulmamış ve adli iş ve işlemleri Sincan adli teşkilatında görülmekte olan Etimesgut İlçe Seçim Kurulu oluşturulurken Etimesgut İlçe Seçim Kurulu Başkanı Sincan Adliyesinde görev yapan hâkimlerden kıdem sırasına ve Genelgenin I/B-b maddelerinde yazılı esaslara göre, Etimesgut İlçe Seçim Kurulunun siyasi parti üye ve temsilcileri ile memur üyelerinin ise Etimesgut İlçesindeki siyasi partiler ile aynı yerde görev yapan memurlar arasından yukarıda belirtilen esaslara göre belirlenir.
Yurt Dışı İlçe seçim kurulu başkanı 298 sayılı Kanunun 18. maddesinde öngörülen sürenin başında, son Milletvekili Genel Seçiminde Yurt genelinde en çok oy almış olan dört siyasi partiye birer asıl ve birer yedek üye adını iki gün içinde bildirmelerini tebliğ eder.
VII- Yurt Dışı İlçe Seçim Kurulu Üyelerinin Belirlenmesi:
22 Temmuz 2007 tarihinde yapılan son milletvekili genel seçimine katılan siyasi partiler; Adalet ve Kalkınma Partisi, Aydınlık Türkiye Partisi, Bağımsız Türkiye Partisi, Cumhuriyet Halk Partisi, Demokrat Parti, Emek Partisi, Genç Parti, Halkın Yükselişi Partisi, İşçi Partisi, Liberal Demokrat Parti, Milliyetçi Hareket Partisi, Özgürlük ve Dayanışma Partisi, Saadet Partisi, Türkiye Komünist Partisi’dir. Bu siyasi partilerden Yurt genelinde en çok oyu almış olan dört siyasi partiye, iki gün içinde birer asıl ve birer yedek üye adının bildirilmesi için yurt dışı ilçe seçim kurulu başkanı tarafından tebligat yapılacak ve böylece yurt dışı ilçe seçim kurulunun siyasi partili dört asıl ve dört yedek üyesi belirlenmiş olacaktır.
Süresi içinde ad bildiren siyasi parti sayısı dörtten az olduğu takdirde, eksik kalan üyelikler aynı şartları taşıyan diğer siyasi partilerin aldıkları oyların büyüklük sırasına göre aynı usulde tamamlanır.
Yukarıdaki hükümlerin uygulanmasına rağmen, dört asıl ve dört yedek üyenin tümü belirlenemediği takdirde; 298 sayılı Kanunun 14. maddesinin 4. bendi gereğince Yüksek Seçim Kurulunun 9/1/2010 günlü, 2010/1 sayılı kararı ile belirlenen siyasi partilerden (Adalet ve Kalkınma Partisi, Bağımsız Türkiye Partisi, Barış ve Demokrasi Partisi, Büyük Birlik Partisi, Cumhuriyet Halk Partisi, Demokrat Parti, Demokratik Sol Parti, Emek Partisi, Genç Parti, Hak ve Özgürlükler Partisi, İşçi Partisi, Liberal Demokrat Parti, Millet Partisi, Milliyetçi Hareket Partisi, Özgürlük ve Dayanışma Partisi, Saadet Partisi, Sosyaldemokrat Halk Partisi, Türkiye Komünist Partisi) o ilçede teşkilatı bulunanlar saptandıktan sonra ilgili partilere ad çekmenin yapılacağı gün ve saat tebliğ edilir ve bunlar arasında ad çekilir.
Ad çekme sonucuna göre adı çıkan siyasi partilerin bildireceği eksik üyelik sayısı kadar belirtilen kimseler Yurt Dışı ilçe seçim kurulu üyesi olur. Yukarıda yazılı usullerle kendilerinden ad istenmiş ve üye adı bildirmiş olan siyasi partiler bu ad çekmeye dahil edilmeyeceklerdir.
Mahalli İdareler seçimleri olan il genel meclisi üyeliği, belediye başkanlığı ve belediye meclisi üyeliği seçimlerinde alınan oylar ilçe seçim kurulu üyeliklerinin belirlenmesinde göz önüne alınmaz.
Yurt Dışı ilçe seçim kurulu memur üyeleri, 298 sayılı Kanunun 19. maddesinin ikinci fıkrası uyarınca, Yurt Dışı İlçe Seçim Kurulunun iki asıl ve iki yedek üyesi VI/c maddesindeki esaslara göre belirlenir.
VIII- İki yıl süre ile kurulacak il ve ilçe seçim kurulları, bu süre içinde yapılacak tüm seçimleri, halkoylamasını, seçmen kütüklerinin yazımı, denetlenmesi ve güncelleştirme işlemlerini yönetirler.
Ancak, 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu ve ilgili diğer seçim Kanunları gereğince yapılacak önseçimleri yönetecek önseçim ilçe seçim kurulları, bu kararda yer alan ilçe seçim kurulları dışında olup, 2820 sayılı Kanunun 41. maddesi uyarınca gerektiğinde ayrıca kurulacaktır.
Gümrük kapılarında yurtdışında bulunan seçmenler için seçim zamanı kurulan seçim kurulları ile geçici ilçe seçim kurulları bu karar kapsamında değildir.
SONUÇ: Açıklanan sebeplerle;
1- İl, ilçe ve Yurt Dışı ilçe seçim kurullarının; 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanunun 15, 18 ve 19 uncu maddelerinde yazılı usullere göre yukarıda açıklanan esaslar da gözetilerek, 25 Ocak 2010 gününden itibaren bir hafta içinde ve iki yıl süre için yeniden kurulmalarına,
2- İl, ilçe ve Yurt Dışı ilçe seçim kurullarının kuruluşlarından itibaren iki yıllık görev süreleri içinde yasalarda belirlenen görevlerle birlikte yapılacak tüm seçimleri, halkoylaması, seçmen kütükleri yazımı, denetimi ve güncelleştirilmesi işlemlerini yöneteceklerine,
3- Kurulların oluşumu ile yapılabilecek her değişikliğin tutanağa bağlanarak yemin tutanağı ile birlikte Yüksek Seçim Kurulu Başkanlığına gönderilmesine,
4- Kararın bir örneğinin gereği için tüm il, ilçe ve Yurt Dışı ilçe seçim kurulu başkanlıkları ile bilgi için siyasi partiler genel başkanlıklarına gönderilmesine,
5- Karar örneğinin Resmî Gazete’de yayımlanmasına,
16/1/2010 tarihinde oybirliği ile karar verildi. (¤¤)

Full & Egal Universal Law Academy