(2972 S. K. m. 31, 33, Ek m. 2) (298 S. K. m. 101)  
RGT: 09.05.2012
RG NO: 28287 
Karar No: 252 
KARAR 
Başkanlık Makamınca Kurulumuza sunulan 13/4/2012 tarihli yazıda aynen; “2972 sayılı Mahalli İdareler ile Mahalle Muhtarlıkları ve İhtiyar Heyetleri Seçimi Hakkında Kanunun 33 üncü maddesinde;
“Köy veya mahalle muhtarlığının herhangi bir sebeple boşalması halinde ihtiyar meclisi veya heyetinin birinci üyesi durumu, yazılı olarak ilgili seçim kuruluna ve mahallin en büyük mülkiye amirine bildirmek zorundadır.
Boşalan muhtarlıklar için her yıl Haziran ayının ilk pazar günü seçim yapılır. Seçim yapılıncaya kadar muhtarlık görevi mahallin en büyük mülkiye amiri tarafından atanacak muhtar vekili tarafından yürütülür.
Seçim döneminin sona ermesinden önce ihtiyar meclisi veya heyeti üye sayısının yedeklerinin de getirilmesinden sonra üye tamsayısının, köylerde tabii üyeler hariç, yarısına düşmesi halinde, muhtar, durumu bir hafta içinde ilgili seçim kurulu başkanlığına ve bilgi için de mahallin en büyük mülkiye amirine bildirmeye mecburdur.
Bu bildirim üzerine ilçe seçim kurulu başkanlığınca durum 48 saat içinde ilan edilir. İlan tarihinden sonra gelen 60 ıncı günü takip eden ilk pazar günü oy verilir.
İhtiyar meclisi veya heyeti seçiminin yapılması gerektiği hallerde köy veya mahalle muhtarlığı da boşalmış ise, Haziran ayı beklenmeksizin her iki seçim beraber yapılır.”,
298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanunun 101. maddesinin son fıkrasında da; “Muhtarlık seçimlerinde, bu maddede belirtilen geçersizlik sebeplerinin dışında oy pusulalarının hangi sebeplerle geçersiz sayılacağı Yüksek Seçim Kurulu tarafından belirlenir.”
hükümleri yer almaktadır.
298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanunun 101. maddesinin son fıkrası uyarınca, muhtarlık seçimlerinde geçersiz sayılacak oy pusulaları ile hesaba katılan ve katılmayan oy pusulalarının ve gerekli görülecek sair hususların gerektiğinde komisyon çalışmasından sonra belirlenerek karara bağlanmasını takdirlerinize arz ederim.” denilmiş olmakla, konu ile ilgili yasal düzenlemeler ile Yüksek Seçim Kurulu ilke kararları ve Kurulumuzun 13/4/2012 tarihli ve 180 sayılı kararı ile Yüksek Seçim Kurulu Başkanvekili Turan KARAKAYA Başkanlığında, Yüksek Seçim Kurulu Üyeleri M. Zeki ÇELEBİOĞLU ve Selahittin ATALAY’dan oluşturulan Komisyonca hazırlanan 5/5/2012 tarihli rapor birlikte incelenerek;
GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:
2972 sayılı Mahalli İdareler ile Mahalle Muhtarlıkları ve İhtiyar Heyetleri Seçimi Hakkında Kanunda, köy ve mahalleye ilişkin seçim hükümleri ayrı bir bölüm halinde düzenlenmiştir.
Köylerde siyasi parti kuruluşlarının bulunmaması da göz önünde bulundurularak köy muhtarı, köy ihtiyar meclisi üyeliği, mahalle muhtarı ve mahalle ihtiyar heyeti üyeliği seçimlerinde uygulanacak usul ve esasların ayrıca belirlenmesi gerekli görülmüştür.
Köy muhtarlığı ve ihtiyar meclisi üyeliği seçimlerinde köy bir seçim çevresidir.
Mahalle muhtarı ve mahalle ihtiyar heyeti üyeliği seçimlerinde de her mahalle bir seçim çevresidir.
Ancak, 2972 sayılı Kanunun Ek Madde - 2’de ve Yüksek Seçim Kurulunun 3/1/2009 tarihli ve 2009/1 sayılı kararı eki Örnek: 139 sayılı Genelge’de, dağınık mahalle ve yerleşim yerleri bulunan köylerde veya köylerin birbirine yakın olduğu durumlarda seçim sandıklarının bir tek mahallede veya bir köyde toplanmasının, seçim gününden en az bir hafta önce ilan edilmek koşuluyla ilçe seçim kurulunca kararlaştırılabileceği belirtilmiştir.
İlçe seçim kurulları bu hükmün verdiği yetkiye dayanarak ve yöresel durumu değerlendirmek suretiyle takdirlerini kullanarak birden fazla seçim çevresine ait sandığın bir yerde veya bir köyde toplanmasına karar verebileceklerdir. Böyle bir toplama durumunda her seçim çevresindeki seçmenler oylarını ancak kendilerine ait sandıklara atacaklardır.
2972 sayılı Kanunun 31. maddesinde; köy muhtarlığı ve köy ihtiyar meclisi üyeliği ile mahalle muhtarlığı ve mahalle ihtiyar heyeti üyeliği seçimlerinde adaylık usulü bulunmadığı belirtilmiş, yine 298 sayılı Kanunun 101. maddesinin son fıkrasında; muhtarlık seçimlerinde bu maddede belirtilen geçersizlik sebeplerinin dışında oy pusulalarının hangi sebeplerle geçersiz sayılacağının Yüksek Seçim Kurulu tarafından belirleneceği düzenlemesi getirildiğinden, bu hükümlerin açıklığa kavuşturulması gerekir.
Siyasi partiler köy ve mahalle seçimlerinde aday gösteremezler. Bu seçimlerde adaylığa ilişkin hükümler uygulanmaz.
Bu hüküm köy muhtarlığı ve köy ihtiyar meclisi üyeliği ile mahalle muhtarlığı ve ihtiyar heyeti üyeliği seçimlerine girecek kişilerin, seçime gireceklerini belirtmelerine ve bu amaçla kendilerini tanıtmalarına engel oluşturmaz. Aksi halde seçmen, kimi muhtar ve üye seçeceğini bilemez ve seçmenin iradesi sağlıklı oluşamaz.
Ayrıca, oy pusulalarının renk ve biçimiyle geçerliliği konusuna da eğilmek suretiyle köy muhtarlığı ve köy ihtiyar meclisi üyeliği seçimleri ile mahalle muhtarlığı ve mahalle ihtiyar heyeti üyeliği seçimlerinde uygulanacak usullerin aşağıda belirtildiği şekilde saptanmasına karar verilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
SONUÇ: Açıklanan nedenlerle;
1- İlçe seçim kurullarının 2972 sayılı Kanunun Ek - 2. maddesi gereğince; dağınık seçim çevrelerinde ve yakın köylerde sandıkları bir köy veya bir yerde toplamaya yetkileri bulunduğuna,
2- Sandıkların bir yerde toplanmasına karar verilmesi halinde Örnek: 139 sayılı Genelge uyarınca, durumun seçim gününden en az bir hafta önce ilgili çevrelerde duyurulması gerektiğine,
3- Sandıkların bir yer veya köyde toplanması durumunda, her çevrenin seçmeninin o çevre sandığında oy kullanabileceğine,
4- Köy muhtarlığı ve köy ihtiyar meclisi üyeliği, mahalle muhtarlığı ve mahalle ihtiyar heyeti üyeliği seçimlerinde adaylık usulü bulunmadığından, seçime girecek kişilerin seçime gireceklerini belirtmekle ve kendilerini tanıtmakla sınırlı olarak etkinlik gösterebileceklerine,
5- Adaylık söz konusu olmadığından, bu seçimlere katılmak isteyenlerin 298 sayılı Kanunun ve diğer seçim kanunlarında siyasi partilere ve bağımsız adaylara tanınan propaganda hakkından yararlanamayacaklarına, ancak seçime girecek kişilerin oy verme gününden önce, gerek resimli gerekse kendisini yazı ile tanıtıcı nitelik taşıyan el ilanı dağıtabileceklerine,
6- a) Bu seçimler için kullanılacak oy pusulalarının adaylar tarafından bastırılabileceği ve her türlü araçla (bilgisayar, daktilo, fotokopi ve teksir gibi) çoğaltılabileceğine veya kapalı oy verme yerinde seçmenler tarafından beyaz kağıda da yazılabileceğine,
b) Muhtarlık seçimine girecek kişi için bir ad ve soyad yazılı oy pusulasının yeterli olduğuna ve üzerine “Muhtar” veya “Muhtar Adayı” yazısı yazılabileceğine,
c) İhtiyar meclisi ve ihtiyar heyeti üyeliği seçimi için de bir veya birden çok üyenin bir araya gelerek, o seçim çevresinden seçilmesi gereken asıl üye sayısı kadar ad ve soyad yazılı oy pusulası bastırıp çoğaltabileceklerine, oy pusulalarının üzerine de “Üye Adayı”, “İhtiyar Meclisi Üyesi” veya “İhtiyar Heyeti Üyesi” sözcüklerinin yazılabileceğine,
Ancak, aza ve üye kelimeleri eşanlamlı kelimeler olduğundan, ihtiyar meclisi ve heyeti üyeliği seçimlerinde kullanılacak oy pusulalarında her iki kelimenin de kullanılabileceğine,
7- Ad ve soyadları aynı olan muhtar ve ihtiyar meclisi - heyeti üye adlarının yanına parantez içerisinde baba - anne adlarının, bu da aynı olduğu takdirde baba - anne adının yanına doğum tarihi yazılı oy pusulalarının kullanılabileceğine, ancak bu hususun o yer seçim çevresinde duyurulması gerektiğine,
8- Seçime girecek kişilerin bastırdıkları oy pusulalarını sandık kurulunun gözetiminde kapalı oy verme yerine koyabilecekleri gibi seçim gününden önce de dağıtabileceklerine,
9- Oy pusulaları için ancak beyaz kağıt kullanılabileceğine ve renkli kağıtlara basılmış veya yazılmış oyların geçersiz sayılacağına,
10- Oy pusulalarının ilçe seçim kurulu başkanlıklarınca, mevcudu bulunan ve arasından belirlenen muhtelif renklerdeki çift mühürlü oy zarflarına konularak oy sandığına atılması gerektiğine,
11- Köy ve mahalle seçimlerinde kullanılacak basılı veya yazılı oy pusulalarındaki isimlerden bir veya birkaçının isimlerinin çizilerek kullanılması halinde oy pusulalarının geçerli ve isimleri çizilmeyen kişiler için oy kullanılmış sayılacağına,
12- Muhtar ve ihtiyar meclisi – heyeti üyeliği seçimi oy pusulalarına “Evet veya Tercih” yazılı Mühürün basılmasına gerek bulunmadığına, “Evet veya Tercih” yazılı Mühürü basılmış olanların da geçersiz sayılmayacağına,
13- Oyların Sayım ve Dökümünde:
a) Üye seçimlerinde kullanılacak oy pusulalarına, o seçim çevresinin çıkaracağı asıl üye sayısı kadar isim yazılacağı, eksik veya fazla yazılması halinde oyun geçersiz sayılmayacağı, ancak fazla isim yazılı pusulalarda yukarıdan aşağıya doğru sayılarak asıl üye sayısından fazlasının, oyların sayım ve dökümünde dikkate alınmayacağına,
b) Bir oy pusulasına aynı ismin birden fazla yazılmış olması halinde tek oy olarak geçerli sayılacağına,
c) Oy pusulası üzerinde hangi seçim için kullanıldığı belirlenmemiş olan oylardan tek isimli oyun muhtar için, birden fazla isim yazılı oy pusulalarının da üyeler için kullanılmış sayılacağına,
14- a) Sandık kurulunca verilen çift mühürlü ve muhtelif renkli oy zarfına konulmamış,
b) Beyaz kağıda yazılmamış,
c) Hangi seçmen tarafından atıldığını belli edecek biçimde imza, mühür ve sair işaret taşıyan veya bu nitelikte zarftan çıkan veya zarf içinde el ilanı ve herhangi bir madde bulunan,
ç) Sandık kurulunca okunamayan, oy verilen kişinin kim olduğu veya hangi seçim için kullanıldığı anlaşılmayan,
d) Çizgi ile ayrılmış ve aidiyeti belirlenmiş olsa dahi, muhtar ve üye isimlerini birlikte ihtiva eden oy pusulaları,
e) Muhtarlık veya ihtiyar meclisi – heyeti üyeliği seçimlerinden birinin yapılması halinde, zarfın içerisinden o seçim türüne ait birden fazla aynı veya farklı oy pusulası çıkmış olması halinde, bu zarftan çıkan oy pusulalarının,
f) Muhtarlık ve ihtiyar meclisi – heyeti üyeliği seçimlerinin birlikte yapılması halinde, zarfın içerisinden aynı seçim türüne ait birden fazla oy pusulası çıkmış olması halinde, sadece bu seçim türüne ait oy pusulasının hesaba katılmayacağına, ancak diğer seçim türüne ait oy pusulasının hesaba katılacağına,
g) İsimler dışında, meslek ve sıfatları belirleyici ibareler taşıyan oy pusulalarının,
geçersiz sayılması gerektiğine,
15- a) Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun ile Milletvekili Seçimi Kanununda Değişiklik yapılmasına dair 8/4/2010 tarihli, 5980 sayılı Kanunun il-ilçe seçim kurulu başkanlıklarınca bu seçimlerle ilgili maddelerinin doğrudan uygulanmasına,
b) Kurulumuzun 3/1/2009 tarihli, 2009/1 sayılı kararı eki Örnek:139 ve 8/1/2009 tarihli, 2009/11 sayılı kararı eki Örnek: 138 sayılı Genelgelerin; 8/4/2010 tarihli, 5980 sayılı Kanuna aykırı olmayan hükümlerinin uygulanmasına,
c) Kurulumuzun 5/5/2012 tarihli, 2012/251 sayılı kararı ile değiştirilen örnek formların kullanılmasına,
16- Karar örneğinin;
a) Resmi Gazete’de yayımlanmasına,
b) Seçmen Kütüğü Genel Müdürlüğünce, Kurulumuz resmi internet sitesinde yayınlanmasına ve il-ilçe seçim kurulu başkanlıklarına iç-mail olarak gönderilmesine,
5/5/2012 tarihinde oybirliği ile karar verildi. (¤¤)

Full & Egal Universal Law Academy