(298 S. K. m. 22, 23) (2820 S. K. m. 11)
Karar No: 434
Karar Tarihi: 24/03/2015
Marmaris İlçe Seçim Kurulu Başkanlığı tarafından Kurulumuz Başkanlığına gönderilen 23/03/2015 tarihli, 105 sayılı yazıda; 7 Haziran 2015 tarihinde yapılacak olan 25. Dönem Milletvekili Genel Seçimi nedeniyle, 298 sayılı Kanun'un 22/4 maddesinde ve Kurulumuzun 04/03/2015 tarihli, 294 kararında sandık kurulu başkanlarının seçiminde 2820 sayılı Kanun'a atıfta bulunulduğu, anılan yasanın 11/a maddesinde, kamu kurum ve kuruluşlarında memur statüsündeki görevlilerin siyasi partilere üye olamayacaklarının belirtildiği, bu durumda kamu kurum ve kuruluşlarında memur statüsünde bulunan kişilerin sandık kurulu başkanı seçilip seçilemeyeceği, 298 sayılı Kanun'un 23. maddesi dikkate alınarak, aynı sınırlamanın sandık kurulunun 5 siyasi parti üyesi dışında belirlenen (geçmiş uygulamalarda memurlardan belirlenen üyesi için) üyesi için de geçerli olup olmadığı hususunda görüş bildirilmesi istenilmiş olmakla, konu incelenerek;
GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:
298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun'un;
"Sandık kurulu başkanının seçimi "başlıklı 22. maddesinde; "İlçe seçim kurulu başkanı, ilçe seçim kuruluna siyasi partiler dışından getirilen asıl üyelerle görüşerek sandığın kurulacağı seçim bölgesi içindeki veya dışındaki seçmenler arasından iyi ün sahibi olmakla tanınmış, okur - yazar kimselerden, kurula bağlı seçim bölgelerindeki sandıklardan her biri için birer kişi olmak üzere bir liste düzenler.
İkinci fıkrasında; Kurulun, siyasi partilerden seçilmiş asıl üyelerinden her biri de, ilçe seçim kurulu başkanınca belirlenecek süre içinde, yukarıdaki fıkrada gösterilen nitelikte birer liste düzenleyerek başkanlığa verir. Belirlenen süre içinde liste vermeyen parti temsilcisi, bu hakkından vazgeçmiş sayılır.
Yukarıdaki fıkralar gereğince düzenlenen listelerde her sandık için adı önerilen başkan adayları arasında ad çekilerek sandık kurulu başkanları belirlenir.
Şu kadar ki, 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu'na göre partilere üye olamayacak kimseler ile köy muhtarları, görev yaptıkları köylerde sandık kurulu başkanı olamazlar."
"Sandık kurulu üyelikleri" başlıklı 23. maddesinde;
"Sandık kurulu üyelikleri aşağıdaki şekilde belli edilir:
İlçe seçim kurulu başkanı, o seçim çevresinde seçime katılan ve ilçede teşkilatı bulunan siyasi partilerden, son milletvekili genel seçiminde o ilçede en çok oy almış olan beş partiye, her sandık için birer asıl ve birer yedek üye adını beş gün içinde bildirmelerini tebliğ eder.
Bu yoldan tespit edilen sandık kurulu üye sayısı beşten az olduğu takdirde, eksik kalan üyelikler, aynı şartları taşıyan diğer siyasi partilerden, aldıkları oyların büyüklük sırasına göre, aynı usulle tamamlanır.
Oylarda eşitlik halinde ad çekilir.
Yukarıdaki hükümlerin uygulanmasına rağmen beş asıl ve beş yedek üyenin tümü belirlenemediği takdirde, o ilçede seçime katılan ve teşkilatı bulunan diğer siyasi partiler arasında ad çekilir. Ad çekmedeki sıraya göre, adı çıkan, eksik üyelik sayısı kadar siyasi partinin yukarıda yazılan usulle bildireceği kimseler, sandık kurulu üyesi olur.
Bundan başka, sandığın bulunduğu köy ve mahalle ihtiyar heyeti ve ihtiyar meclisi asıl ve yedek üyelerinden keza ad çekme ile iki kişi seçilir. Bu ad çekme sırasına göre ilki asıl, diğeri yedek üyedir. Şu kadar ki; bu fıkra gereğince görevlendirilecek sandık kurulu asıl ve yedek üyeliklerine yetecek kadar ihtiyar heyeti ve ihtiyar meclisi asıl ve yedek üyesi bulunmayan köy ve mahallelerde noksan üyelikler, yukarıdaki fıkralarda yazılan hükümlerin sandık kurullarına üye vermemiş partiler hakkında uygulanmasıyla tamamlanır.
Yukarıdaki fıkralar gereğince belirlenen sandık kurulu asıl üyelerinden göreve gelmeyenin yerine, öncelikle, gelmeyen üyenin yedeği alınır.
Sandık kurulu başkan ve üyelikleri için ad çekme işlemleri, ilçe seçim kurulu huzurunda, bu kurulun başkanı tarafından yapılır.
Üyeliklerin bu şekilde doldurulması mümkün olmazsa, eksikler, ilçe seçim kurulu başkanı tarafından, o çevrede bulunan ve sandık kurulunda görev verilmesinde sakınca olmayan kimselerden doldurulur."
2820 Siyasi Partiler Kanunu'nun "Siyasi partilere üye olma" başlıklı 11. maddesinde; Onsekiz yaşını dolduran, medeni ve siyasi hakları kullanma ehliyetine sahip bulunan her Türk vatandaşı bir siyasi partiye üye olabilir.
Ancak;
a) Hakimler ve savcılar, Sayıştay dahil yüksek yargı organları mensupları, kamu kurum ve kuruluşlarının memur statüsündeki görevlileri, yaptıkları hizmet bakımından işçi niteliği taşımayan diğer kamu görevlileri, Silahlı Kuvvetler mensupları ile yükseköğretim öncesi öğrencileri siyasi partilere üye olamazlar.
b) 1 - Kamu hizmetlerinden yasaklılar,
2 - Basit ve nitelikli zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, dolanlı iflas gibi yüz kızartıcı suçlar ile istimal ve istihlak kaçakçılığı dışında kalan kaçakçılık suçları, resmî ihale ve alım satımlara fesat karıştırma veya Devlet sırlarını açığa vurma suçlarından biriyle mahkûm olanlar,
3 - Taksirli suçlar hariç beş yıl ağır hapis veya beş yıl ve daha fazla hapis cezasına mahkûm olanlar,
4 - Türk Ceza Kanununun İkinci Kitabının birinci babında yazılı suçlardan veya bu suçların işlenmesini aleni olarak tahrik etme suçundan mahkum olanlar,
5 - Terör eyleminden mahkûm olanlar,
Siyasi partilere üye olamazlar ve üye kaydedilemezler.
Yükseköğretim elemanları, yasaklamanın dışındadır. Bunlar hakkında Yükseköğretim Kanunu uygulanır.
hükümleri yer almaktadır.
Yukarıdaki hükümler doğrultusunda Kurulumuzca yapılan değerlendirme neticesinde;
298 sayılı Kanun'un 22. maddesinin dördüncü bendinin "…Şu kadar ki 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu'na göre partilere üye olamayacak kimseler…sandık kurulu başkanı olamazlar…" deyimi, ilçe seçim kurulu başkanı tarafından 22. maddenin birinci fıkrasına göre düzenlenen listede yer alması mümkün memurları kapsamadığından memurların sandık kurulu başkanı olmalarına yasal engel bulunmadığından, ilçe seçim kurulu başkanının veya siyasi partilerin ilçe seçim kurulu başkanlıklarına vereceği sandık kurulu başkanlarını kapsayan listelere kamu görevlisi memurların da dahil edilebileceğine,
Sandık kurulu üyeliklerinin belirlenmesi ile ilgili olarak 298 sayılı Kanun'un 23. maddesine göre işlem yapılması gerektiğine,
298 sayılı Kanun'un 23. maddesinin son fıkrasına göre, sandık kurulu üyeliklerinin belirlenmesi sırasındaki eksikliklerin kamu görevlisi memurlar ile tamamlanabileceğine,
karar verilmesi gerekmiştir.
SONUÇ: Açıklanan nedenlerle;
1- 298 sayılı Kanun'un 22. maddesinin dördüncü bendinin "…Şu kadar ki 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu'na göre partilere üye olamayacak kimseler… sandık kurulu başkanı olamazlar…" deyimi, ilçe seçim kurulu başkanı tarafından 22. maddenin birinci fıkrasına göre düzenlenen listede yer alması mümkün memurları kapsamadığından memurların sandık kurulu başkanı olmalarına yasal engel bulunmadığından, ilçe seçim kurulu başkanının veya siyasi partilerin ilçe seçim kurulu başkanlıklarına vereceği sandık kurulu başkanlarını kapsayan listelere kamu görevlisi memurların da dahil edilebileceğine,
2- Sandık kurulu üyeliklerinin belirlenmesi ile ilgili olarak 298 sayılı Kanun'un 23. maddesine göre işlem yapılması gerektiğine,
3- 298 sayılı Kanun'un 23. maddesinin son fıkrasına göre, sandık kurulu üyeliklerinin belirlenmesi sırasındaki eksikliklerin kamu görevlisi memurlar ile tamamlanabileceğine,
4- Karar örneğinin Marmaris İlçe Seçim Kurulu Başkanlığına gönderilmesine,
24/3/2015 tarihinde oybirliği ile karar verildi. (¤¤)

Full & Egal Universal Law Academy