(6172 S. K. m. 1, 16)
Karar No: 500
Karar Tarihi: 23.11.2013
Baklan İlçe Seçim Kurulu Başkanlığı tarafından Kurulumuz Başkanlığına gönderilen 12/11/2013 tarihli, 137 sayılı yazıda; Baklan Sol Sahil Sulama Birliği Başkanı Ayhan DEMİRDÖĞER tarafından verilen 11/11/2013 tarihli dilekçede; 30 Mart 2014 tarihinde yapılacak olan Mahalli İdareler Seçimlerinde belediye başkanlığı ve belediye meclis üyeliği adaylıkları için Sulama Birliği Meclis Üyelerinin, Birlik Yönetim Kurulu Üyelerinin ve Birlik Başkanının görevlerinden istifa etmelerinin gerekip gerekmediği, aday olmaları halinde görevlerine devam etmelerinde bir engel bulunup bulunmadığı hususlarında bilgi verilmesi istenilmiş olmakla, konu incelenerek;
GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:
Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 76. maddesinde; Hakimler ve Savcılar, yüksek yargı organları mensupları, yükseköğretim kurumlarındaki öğretim elemanları, Yükseköğretim Kurulu Üyeleri, kamu kurum ve kuruluşlarının memur statüsündeki görevlileri ile, yaptıkları hizmet bakımından işçi niteliği taşımayan diğer kamu görevlileri ve Silahlı Kuvvetler mensuplarının görevlerinden çekilmedikçe aday olamayacakları ve milletvekili seçilemeyecekleri belirtilmiştir.
Öte yandan, 2972 sayılı Mahalli İdareler ile Mahalle Muhtarlıkları ve İhtiyar Heyetleri Seçimi Hakkında Kanunun;
17. maddesinde; “Milletvekilleri, belediye başkanları, il genel meclisi ve belediye meclisi üyeleri ile muhtarlar mahalli idareler seçimlerinde adaylıklarını koyabilmek veya aday gösterilebilmek için görevlerinden istifa etmek zorunda değildirler. Milletvekilliği, belediye başkanlığı, il genel meclisi ve belediye meclisi üyeliği ile muhtarlık bir şahıs uhdesinde birleşemez. Bu görevlerin birisinde bulunanlardan bir diğerine seçilenler, seçim sonuçlarının kendilerine tebliğ edildiği tarihten itibaren 15 gün içinde tercih haklarını kullanırlar. Bu süre içinde tercih haklarını kullanmayanlar seçildikleri yeni görevi reddetmiş sayılırlar.” hükmü mevcuttur.
Görüleceği üzere anılan maddede, aday olabilmek için görevlerinden ayrılmak zorunda olmayan kamu görevlilerinin hangileri olduğu ayrıntılı biçimde düzenlendiği halde, istifaları zorunlu bulunan kamu görevlilerinin kimler olduğu hususunda bir düzenleme bulunmamaktadır. Bu nedenle, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının organlarında görev alan yöneticilerin adaylığı konusunda 2972 sayılı Kanun’un 36. maddesi ile atıf yapılan 2839 sayılı Milletvekili Seçimi Kanunu’nun 18. maddesinin uygulanması gerekmektedir.
2839 sayılı Milletvekili Seçimi Kanununun;
“Adaylık için görevden çekilmesi gerekenler” başlıklı 18. maddesi; “Hakimler ve savcılar, yüksek yargı organları mensupları, yüksek öğretim kurumlarındaki öğretim elemanları, Yükseköğretim Kurulu, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu üyeleri, kamu kurumu ve kuruluşlarının memur statüsündeki görevlileri ile yaptıkları hizmet bakımından işçi niteliği taşımayan diğer kamu görevlileri, aday olmak isteyen belediye başkanları ve subaylar ile astsubaylar, aday olmak isteyen siyasi partilerin il ve ilçe yönetim kurulu başkan ve üyeleri ile belediye meclisi üyeleri, il genel meclisi üyeleri, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ile sendikalar, kamu bankaları ile üst birliklerin ve bunların üst kuruluşlarının ve katıldıkları teşebbüs veya ortaklıkların yönetim ve denetim kurullarında görev alanlar genel ve ara seçimlerin başlangıcından bir ay önce seçimin yenilenmesine karar verilmesi halinde yenileme kararının ilanından başlayarak yedi gün içinde görevlerinden ayrılma isteğinde bulunmadıkça adaylıklarını koyamazlar ve aday gösterilemezler.”
şeklinde düzenlenmiştir.
6172 sayılı Sulama Birlikleri Kanununun;
1. maddesinin ikinci fıkrasında; “Sulama birlikleri kamu tüzel kişiliğine sahip olup, bu Kanunda hüküm bulunmayan hallerde özel hukuk hükümlerine tabidir.”
16. maddesinde ise ; “Birlikler siyasetle uğraşamaz, siyasi partilere her ne suretle olursa olsun yardım yapamaz ve bunlardan yardım kabul edemez.”
hükümleri yer almaktadır.
Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 128. maddesinin ikinci fıkrası, “Memurların ve diğer kamu görevlilerinin nitelikleri, atanmaları, görev ve yetkileri, hakları ve yükümlülükleri, aylık ve ödenekleri ve diğer özlük işleri kanunla düzenlenir.” hükmünü içermektedir.
Sulama Birlikleri; 6172 sayılı Sulama Birlikleri Kanunu’nun 1. maddesindeki düzenlemeden de anlaşılacağı üzere, kamu tüzel kişiliği statüsünde olup, 16. maddesi uyarınca da, siyasetle uğraşamayacaklar, siyasi partiler her ne suretle olursa olsun yardım yapamayacaklar ve bunlardan yardım kabul edemeyeceklerdir. Kanun koyucu, açıkça sulama birliklerinin siyaset yapmasını arzu etmediği gibi, siyasi partilere de mesafeli durmasını istemiştir.
6172 sayılı Kanunun 1. maddesi ve 16. maddesindeki düzenlemeler karşısında, sulama birliğinin kamu tüzel kişiliğine sahip olması nedeniyle, 2839 sayılı Kanunun 18. maddesinde belirtilen kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarından sayılması gerektiği, hal böyle olunca birlik meclisinin yönetim ve denetim kurulunda görev yapan üyelerden aday olmak isteyenlerin görevlerinden ayrılmaları gerektiği yönünde görüş bildirilmesine karar verilmesi gerekmiştir.
SONUÇ: Açıklanan nedenlerle;
1- 6172 sayılı Kanunun 1. maddesi ve 16. maddesindeki düzenlemeler karşısında, sulama birliğinin kamu tüzel kişiliğine sahip olması nedeniyle, 2839 sayılı Kanunun 18. maddesinde belirtilen kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarından sayılması gerektiği, hal böyle olunca birlik meclisinin yönetim ve denetim kurulunda görev yapan üyelerden aday olmak isteyenlerin görevlerinden ayrılmaları gerektiği yönünde görüş bildirilmesine,
2- Karar örneğinin Baklan İlçe Seçim Kurulu Başkanlığı ile Kurulumuz resmî internet sitesi www.ysk.gov.tr adresinde yayımlanması için Seçmen Kütüğü Genel Müdürlüğüne gönderilmesine,
23/11/2013 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.
KARŞI OY
İtirazın özü; Baklan Sol Sahil Sulama Birliği tarafından, 30 Mart 2014 tarihinde yapılacak olan Mahalli İdareler Seçimlerinde belediye başkanlığı ve belediye meclis üyeliği adaylıkları için Sulama Birliği Meclis Üyelerinin, Birlik Yönetim Kurulu Üyelerinin ve Birlik Başkanının görevlerinden istifa etmelerinin gerekip gerekmediği, aday olmaları halinde görevlerine devam etmelerinde bir engel bulunup bulunmadığı hususlarında bilgi verilmesi istemine ilişkindir.
2839 sayılı Milletvekili Seçimi Kanununun Adaylık için görevden çekilmesi gerekenler” başlıklı 18. maddesinde, Kamu kurumu ve kuruluşlarının memur statüsündeki görevlileri ile yaptıkları hizmet bakımından işçi niteliği taşımayan diğer kamu görevlilerinin ve kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ile sendikalar, kamu bankaları ile üst birliklerin ve bunların üst kuruluşlarının ve katıldıkları teşebbüs veya ortaklıkların yönetim ve denetim kurullarında görev alanlar genel ve ara seçimlerin başlangıcından bir ay önce seçimin yenilenmesine karar verilmesi halinde yenileme kararının ilanından başlayarak yedi gün içinde görevlerinden ayrılma isteğinde bulunmadıkça adaylıklarını koyamayacakları ve aday gösterilemeyecekleri belirlenmiştir.
6172 sayılı Sulama Birlikleri Kanununun; 1. maddesinin ikinci fıkrasında; “Sulama birlikleri kamu tüzel kişiliğine sahip olup, bu Kanunda hüküm bulunmayan hallerde özel hukuk hükümlerine tabidir.” hükmü yer almaktadır.
Sulama birlikleri her ne kadar kamu tüzel kişiliğine sahip ise de, bunları kamu kurum ve kuruluşları kapsamına dahil etmek mümkün olmadığı gibi, kanunla kurulan kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşu kapsamında kabul edilemez.
Bu durumda, 2839 sayılı Kanunun 18. maddesi içerisinde değerlendirilmesi mümkün olmayan sulama birliklerinde görev yapanların, adaylık için görevden çekilmelerine gerek olmadığı görüşü ile karara karşıyım.  (¤¤)

Full & Egal Universal Law Academy