(5362 S. K. m. 8, 43, 49, 50) (5237 S. K. m. 53) 
Karar No: 143
Karar Tarihi: 24.01.2014 
Kurulumuz Başkanlığına Murat BİRKAN ve Alican EBEDİNOĞLU tarafından müştereken imzalanarak gönderilen 23/1/2014 tarihli dilekçede; 19/1/2014 tarihinde yapılan Diyarbakır Tuhafiyeciler ve Parfümericiler Esnaf Odası seçimlerinde, iki ayrı listenin yarıştığı, kesinleşmemiş seçim sonuçlarına göre, seçimi 15 oy farkla Esat AYDIN başkanlığındaki listenin kazandığı, 5362 sayılı Kanun’un 50. maddesinde açıkça belirtildiği gibi, genel kurul üyelerinin başkan, yönetim, denetim ve disiplin kurullarına üye seçilebilmeleri için en az 2 yıldır odaya kayıtlı bulunmak ve halen çalışıyor olma şartının bulunduğu, Esat AYDIN’ın listesinde yönetim kurulu üyesi olarak gösterilen Mehmet AYAZ’ın Esnaf ve Sanatkârlar Siciline kayıt tarihinin 30/1/2013, vergi kaydı tarihinin 1/1/2013, Mehmet Ali TEKİN’in Esnaf ve Sanatkârlar Siciline kayıt tarihinin 16/5/2013, vergi kaydı tarihinin 8/4/2013, Mustafa SOLMAZ’ın Esnaf ve Sanatkârlar Siciline kayıt tarihinin 7/3/2013, vergi kaydı tarihinin 13/2/2013 olduğu, yönetim kuruluna aday gösterilen bu kişilerin 5362 sayılı Kanun’a göre seçilme hakları bulunmadığından, yönetim kurulu üyeliğinden düşürülmeleri gerektiği, 5362 sayılı Kanun’un 8. maddesinin (d) bendinde açıklandığı üzere, “…vergi mükellefiyetlerini sildirenler 6 ay içinde tekrar vergi mükellefiyeti tesis ettirmeyenler…”’in üyeliklerinin son bulacağı, Esat AYDIN’ın listesinde yönetim kurulu üyesi olarak gösterilen Adem ÖZMEN’ın vergi kapatma tarihinin 12/2/2013 olduğu, yönetim ve denetim kuruluna aday gösterilen bu kişinin 5362 sayılı Kanun’a göre üyeliğinin düşürülmesinin gerektiği, Esat AYDIN’ın yönetim kurulu üyesi olarak gösterilen Abdullah KIZILAY’ın vergi kaydının başladığı tarihin 23/7/2013 olup, seçimlerin yapıldığı 19/1/2014 tarihinden en az 6 ay önce vergi kaydını açtırıp, sicile kaydını yaptırmadığından ne seçme ne de seçilme hakkının bulunmadığı, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın genel kurula katılacaklar listesinde Abdullah KIZILAY’ın yer almamasının durumu doğruladığı, yine Şahban KORTAK’ın genel kurula katılacaklar listesinde adı bulunmadığından, denetim kuruluna aday gösterilen bu kişinin, denetim kurulu üyeliğinden düşürülmesinin gerektiği, Bağlar 1. İlçe Seçim Kurulu Başkanlığı’na yaptıkları itirazlarının 5362 sayılı Kanun’un 50. maddesinin (c) bendine göre, yetkisizlik nedeniyle reddedildiği, anılan seçimde oy kullanan üye sayısının 143 olduğu, oy farkının 15 olduğu düşünüldüğünde, seçme ve seçilme hakkı bulunmayan bu kişilerin aday gösterilmesinin oda seçmenleri ve seçimi üzerinde doğrudan etkili olduğunun açık olduğu, bu nedenlerle Bağlar 1. İlçe Seçim Kurulu Başkanlığının 22/1/2014 tarihli, 2014/45 sayılı kararının iptaline, 19/1/2014 tarihinde yapılan Diyarbakır Tuhafiyeciler ve Parfümericiler Odası Olağan Genel Kurulunun iptal edilerek yenilenmesine, taleplerinin kabul edilmemesi halinde, seçme ve seçilme hakkı bulunmayan yönetim ve denetim kurulu üyeliklerinin düşürülmesine karar verilmesi istenilmiş olmakla, konu incelenerek;
GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:
5362 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşları Kanunu’nun “Organ ve yönetim kurulu başkanlarının seçimleri” başlıklı 49. maddesinde;
“Seçim yapılacak genel kurul toplantısından en az yirmi gün önce, genel kurul üyelerini gösteren Bakanlık e-esnaf ve sanatkar veri tabanından hazırlanmış genel kurul toplantısına katılacaklar listesi, toplantının gündemi, yeri, günü, saati ile çoğunluk sağlanamadığı takdirde yapılacak ikinci toplantıya ilişkin hususları belirleyen bir yazı ile birlikte üç nüsha olarak o yer ilçe seçim kurulu başkanlığına verilir. Birden fazla ilçe seçim kurulu bulunan yerlerde görevli hâkim, Yüksek Seçim Kurulunca belirlenir.
Hâkim, gerektiğinde ilgili kayıt ve belgeleri de getirtip inceleme yapmak suretiyle varsa noksanlıkları tamamlattırdıktan sonra seçime katılacak genel kurul üyelerini belirleyen listeyi ve diğer hususları onaylar, onaylanan liste ile toplantıya ilişkin diğer hususlar seçim kurulu ile ilgili esnaf ve sanatkarlar meslek kuruluşunun merkezinde ve genel kurulun yapılacağı yerde asılmak suretiyle, ayrıca Bakanlık e-esnaf ve sanatkar veri tabanında yedi gün süre ile ilan edilir.
Yedi günlük ilan süresi içinde listeye yapılacak itirazlar hâkim tarafından incelenir ve en geç iki gün içerisinde kesin olarak karara bağlanır.
Bu suretle kesinleşen listeler ile toplantıya ilişkin diğer hususlar onaylanarak ilgili esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşuna gönderilir.
Oy verme işlemi genel kurul görüşmelerinden sonra başlar ve saat 17:00'ye kadar, gizli oy açık tasnif esaslarıyla devam eder. Seçim süresi sona erdiği halde sandık başında oylarını vermek üzere bekleyen üyeler de oylarını kullanırlar. Listede adı yazılı bulunmayan üye oy kullanamaz.
Oylar oy verenin kimliğinin resmî bir kuruluşça verilen belge ile kanıtlanmasından ve listedeki isminin karşısındaki yerin imzalanmasından sonra kullanılır. Oylar, asıl ve yedek üyeler belirtilerek her türlü şekilde düzenlenen oy pusulalarının, üzerinde ilçe seçim kurulu mührü bulunan ve oy verme sırasında sandık kurulu başkanı tarafından verilecek zarflara konulmak suretiyle kullanılır. Bunların dışındaki zarflara konulan oylar geçersiz sayılır.
Seçimin devamı sırasında yapılan işlemler ile tutanakların düzenlenmesinden itibaren iki gün içinde seçim sonuçlarına yapılacak itirazlar hâkim tarafından aynı gün incelenir ve kesin olarak karara bağlanır.”
Seçilme şartlarını düzenleyen 50. maddesinde ise;
“Genel kurul üyelerinin esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarına genel başkan, başkan ve yönetim, denetim, disiplin kurullarına üye olarak seçilebilmeleri için gerekli şartlar şunlardır:
a) Denetim kurulu üyeliği için en az lise, bu şartı taşıyan üye bulunmadığı takdirde sekiz yıllık ilköğretim veya ortaokul mezunu olmak; Konfederasyon denetim kurulu üyeliğine dışarıdan seçilecekler için dört yıllık yüksek okul mezunu ve denetim formasyonunu haiz olmak; disiplin kurulu üyeliği için en az lise mezunu olmak; yönetim kurulu üyeliği için ise en az ilkokul mezunu olmak,
b) Konfederasyon denetim kuruluna dışarıdan seçilecekler ve yeni kurulan odalar hariç, en az iki yıldır odaya kayıtlı olmak ve halen çalışıyor bulunmak.
c) Türk Ceza Kanununun 53. maddesinde belirtilen süreler geçmiş olsa bile; kasten işlenen bir suçtan dolayı beş yıl veya daha fazla süreyle ya da devletin güvenliğine karşı suçlar, Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama, kaçakçılık, vergi kaçakçılığı veya haksız mal edinme suçlarından hapis cezasına mahkum olmamak,
Seçilme şartlarından bir veya birkaçını taşımadığı sonradan anlaşılanlar ile bu şartlardan en az birini görev süreleri içinde kaybedenlerin üyelikleri kendiliğinden sona erer. Bu durumda üyeliğin düşmesi ve en fazla oy alan yedek üyeden başlamak üzere yeni üyenin üyeliğe davetine ilişkin karar ve işlemler yönetim kurulunca yerine getirilir.”
hükümleri yer almaktadır.
Bağlar 1. İlçe Seçim Kurulu Başkanlığı tarafından verilen 22/1/2014 tarihli, 45 sayılı kararda; Diyarbakır Tuhafiyeciler ve Parfümericiler Esnaf Odası’na ait hazirun listesi, 5362 sayılı Kanun’un 43. maddesinin 3. bendi gereğince Bağlar 1. İlçe Seçim Kurulu Başkanlığı’nca onaylanarak 30/12/2013 Pazartesi günü saat: 08.00’den 5/1/2014 günü saat:17.00’ye kadar toplam 7 gün askıda kaldığı, askıda bulunan listelere askı süresi içerisinde sadece Abdullah KIZILAY‘ın hazirun listesine eklenmek için itirazda bulunduğu ve Bağlar 1. İlçe Seçim Kurulu Başkanlığının, 5/1/2014 tarih ve 2014/5 sayılı kararı ile itirazın reddedildiği, ayrıca yapılan seçim sonucunda divan heyetine sunulan listede, yönetim kurulu asıl-yedek ile denetim kurulu asıl-yedek üyeliklerine seçilenlerin 5362 sayılı Kanun’un 49. maddesi gereğince, adaylık başvuruları Bağlar 1. İlçe Seçim Kurulu Başkanlığı’na yapılmadığından hüküm kurulmasına yer olmadığına, 5362 sayılı Kanun’un 50. maddesinin (c) fıkrasına göre, “Seçilme şartlarından bir veya birkaçını taşımadığı sonradan anlaşılanlar ile bu şartlarından en az birini görev süreleri içinde kaybedenlerin üyelikleri kendiliğinden sona erer. Bu durumda üyeliğin düşmesi ve en fazla oy alan yedek üyeden başlamak üzere yeni üyenin üyeliğe davetine ilişkin karar ve işlemler yönetim kurulunca yerine getirilir.” hükümlerince, Diyarbakır Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği’nin seçimin iptaline ilişkin taleplerinin yetkisizlik nedeniyle reddine karar verildiği anlaşılmıştır.
Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının organ seçimleri yargı gözetimi altında yapılmakta olup, seçimin devamı sırasında gerçekleştirilen işlemler ile seçim sonuçlarına ilişkin olarak, tutanakların düzenlenmesinden itibaren iki gün içinde ilçe seçim kurulu başkanına itiraz edilebilmektedir.
Öte yandan, esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşları organlarına seçilebilmek için, belirli düzeyde öğretim görme, iki yıldan fazla bir süreyle oda mensubu olma, ayrıca halen faaliyetini sürdürme yahut bazı suçlardan mahkum olmama veya belirli süreyi aşan cezalara ilişkin mahkumiyetin bulunmaması gerekmektedir. Seçilenlerin bu şartlara sahip olmadıklarının sonradan anlaşılması yahut bu şartlardan en az birinin görev sırasında kaybolması halinde üyelik görevi kendiliğinden sona ermekte, bu durumda üyeliğin düşmesi ve en fazla oy alan yedek üyeden başlamak üzere yeni üyenin üyeliğe davetine ilişkin iş ve işlemler yönetim kurulunca yerine getirilmektedir. “Sonradan anlaşılma” keyfiyetinden söz edilebilmesi için, geçici sonuçlara dair tutanakların düzenlenmesinden itibaren iki günlük süre içinde bu hususta ilçe seçim kurulu başkanı nezdinde bir itirazda bulunulmaması, organlara seçilen kişilerin seçilme yeterliliğine sahip bulunmadıklarının bu sürenin geçmesinden sonra yetkili organ tarafından ihbar, şikayet veya re’sen araştırma suretiyle saptanması gerekir. Bu durumda, üyeliği kendiliğinden düşen kişi yerine yeni üyenin üyeliğe davet işlemini yapma yetkisi oda yönetim kuruluna aittir.
Ancak, süresi içinde vaki itiraz üzerine, organlara seçilenlerin seçilme yeterliliğine sahip bulunup bulunmadığını araştırıp belirleme yetkisi ilçe seçim kurulu başkanına ait bulunduğundan, bu hususu saptayan ilçe seçim kurulu başkanının seçilme yeterliliği bulunmayan yönetim ve denetim kurulu asıl üyeleri yönünden itirazı kabul ederek tutanağın iptaline ve liste halinde girilen seçimlerde aldıkları oylara göre sıradaki en fazla oy almış yedek üyenin asıl üyeliğe davetine ilişkin iş ve işlemleri gerçekleştirmesi gerekir.
Bu nedenlerle; 19/1/2014 tarihinde yapılan Diyarbakır Tuhafiyeciler ve Parfümericiler Esnaf Odası seçimleri ile ilgili olarak;
5362 sayılı Kanun’un 43. maddesinin üçüncü fıkrası gereğince, Bağlar 1. İlçe Seçim Kurulu Başkanlığı’nca onaylanarak 30/12/2013 Pazartesi günü saat: 08.00’den 5/1/2014 günü saat 17.00’ye kadar toplam 7 gün askıda kalan listeler, aynı Kanun’un 49. maddesinin dördüncü fıkrası gereğince kesinleştiğinden, seçme yeterliliğine ilişkin itirazın reddine,
Her ne kadar, Bağlar 1. İlçe Seçim Kurulu Başkanlığı tarafından, 5362 sayılı Kanun’un 50. maddesinin (c) fıkrasına göre, “Seçilme şartlarından bir veya birkaçını taşımadığı sonradan anlaşılanlar ile bu şartlarından en az birini görev süreleri içinde kaybedenlerin üyelikleri kendiliğinden sona erer. Bu durumda üyeliğin düşmesi ve en fazla oy alan yedek üyeden başlamak üzere yeni üyenin üyeliğe davetine ilişkin karar ve işlemler yönetim kurulunca yerine getirilir.” hükmü gereğince, Diyarbakır Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği’nin seçimin iptaline yönelik talebi, yetkisizlik nedeniyle reddine karar verilmiş ise de, esnaf ve sanatkarlar meslek kuruluşları organ seçimlerine süresi içinde yapılan itiraz üzerine, organlara seçilenlerin seçilme yeterliliğine sahip bulunup bulunmadığını araştırıp belirleme yetkisi ilçe seçim kurulu başkanına ait bulunduğundan, Bağlar 1. İlçe Seçim Kurulu Başkanlığı tarafından verilen 22/1/2014 tarihli, 45 sayılı kararın tam kanunsuzluk nedeniyle kaldırılmasına,
19/1/2014 tarihinde yapılan Diyarbakır Tuhafiyeciler ve Parfümericiler Esnaf Odası seçimlerinde, yönetim ve denetim kurullarına seçilenlerle ilgili hususun yeniden değerlendirilmesi için dosyanın Bağlar 1. İlçe Seçim Kurulu Başkanlığına gönderilmesine,
karar verilmesi gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle; 
1- Seçme yeterliliğine ilişkin itirazın reddine, 
2- Seçilme yeterliliğine ilişkin itirazın kabulü ile Bağlar 1. İlçe Seçim Kurulu Başkanlığı tarafından verilen 22/1/2014 tarihli, 45 sayılı kararın tam kanunsuzluk nedeniyle kaldırılmasına, 
3- 19/1/2014 tarihinde yapılan Diyarbakır Tuhafiyeciler ve Parfümericiler Esnaf Odası seçimlerinde, yönetim ve denetim kurullarına seçilenlerle ilgili hususun yeniden değerlendirilmesi için dosyanın Bağlar 1. İlçe Seçim Kurulu Başkanlığına gönderilmesine, 
4- Karar örneğinin gereği için Bağlar 1. İlçe Seçim Kurulu Başkanlığına, bilgi için Diyarbakır Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği Başkanı Alican EBEDİNOĞLU ile Genel Sekreter V. Murat BİRKAN’a gönderilmesine,
5- Karar örneğinin Seçmen Kütüğü Genel Müdürlüğünce Kurulumuzun www.ysk.gov.tr internet sitesinde yayımlanmasına ve il ve ilçe seçim kurulu başkanlıklarına Kurum içi elektronik posta olarak gönderilmesine,
24/1/2014 tarihinde oybirliği ile karar verildi. (¤¤)

Full & Egal Universal Law Academy