(2709 S. K. m. 127) (2972 S. K. m. 8, 29, 33) (5393 S. K. m. 4, 8, 9, 12) (2839 S. K. m. 7)  
Karar No: 26
Karar Tarihi: 29/01/2013 
Başkanlıkça Kurulumuza sunulan 19/1/2013 tarihli yazıda, aynen; “2972 sayılı Mahalli İdareler ile Mahalle Muhtarlıkları ve İhtiyar Heyetleri Seçimi Hakkında Kanunun 8 inci maddesinin bir, iki ve üçüncü fıkralarında yer alan;
“Mahalli İdareler seçimleri beş yılda bir yapılır. Her seçim döneminin beşinci yılındaki 1 Ocak günü seçimin başlangıç tarihidir. Aynı yılın Mart ayının son Pazar günü oy verme günüdür.”
“Milletvekili Seçimi Kanununun 7 nci maddesinin son fıkrası gereğince yapılan seçimler hariç, milletvekili genel veya ara seçiminden önceki veya sonraki bir yıl içinde yapılması gereken mahalli idareler organlarına veya bu organların üyeliklerine ilişkin genel veya ara seçimler, milletvekili genel veya ara seçimleri ile birleştirilir.”
“Yeni kurulan belediyelerin ilk belediye başkan ve belediye meclisi üyeleri seçimleri ile yeni kurulan illerde il genel meclisi üyeleri seçimi, yukarıdaki fıkralarda belirtilen ilk genel mahalli idareler seçimleri ile birlikte yapılır.”
hükümler gereği, 2013 yılının Haziran ayının ilk Pazar günü yapılması gereken ara seçimleri ile il genel meclisi, belediye meclisi, köy ve mahalle muhtarlıkları ve ihtiyar meclisi- heyeti üyeliği seçimlerinin birlikte yapılması öngörülmektedir.
Bunun yanında, boşalan muhtarlıklar için her yıl haziran ayının ilk pazar günü seçim yapılması, 2972 sayılı Kanunun 33 üncü maddesinin ikinci fıkrası hükmü gereğidir.
Anayasanın 127 nci maddesinde: “Mahalli İdareler; il, belediye veya köy halkının mahalli müşterek ihtiyaçlarını karşılamak üzere kuruluş esasları kanunla belirtilen ve karar organları, gene kanunda gösterilen, seçmenler tarafından seçilerek oluşturulan kamu tüzel kişileridir.” şeklinde tanımlanmaktadır. Ayrıca, 2972 sayılı Kanunun adı “Mahalli İdareler ile Mahalle Muhtarlıkları ve İhtiyar Heyetleri Seçimi Hakkında Kanun” olarak belirlenmiş olmasına karşın, 1 inci maddesinin (c) bendi köy ve mahalle muhtarları ile ihtiyar meclisi ve heyeti üyelerinin seçimlerini de kapsamaktadır.
Yukarıda açıklanan 2972 sayılı Kanunun 8 inci maddesinin birinci fıkrasında mahalli idareler seçimlerinin beş yılda bir yapılacağı, aynı Kanunun 29 uncu maddesinin son fıkrasının son cümlesinde mahalli idareler genel seçimine bir yıldan az bir süre kalmış ise, mahalli idareler ara seçiminin yapılamayacağı düzenlenmiştir.
Diğer yandan, 5393 sayılı Belediye Kanununun 9 uncu maddesinin ikinci fıkrasında; “Belediye sınırları içinde mahalle kurulması, kaldırılması, birleştirilmesi, bölünmesi, adlarıyla sınırlarının tespiti ve değiştirilmesi, belediye meclisinin kararı ve kaymakamın görüşü üzerine valinin onayı ile olur.” hükmüne yer verilmiştir.
Aynı Kanunun 12 nci maddesinin birinci bendinde özetle; 9 uncu maddeye göre verilen kararların kesinleşme tarihini takip eden yılın ocak ayının birinci gününden itibaren yürürlüğe gireceği vurgulanmış ve buna istinaden, 2012 yılı içerisinde yeni oluşturulan mahallelerde yapılacak seçimin, 01/01/2013 tarihi esas alınarak 2972 sayılı Kanunun 33 üncü maddesinin üçüncü ve dördüncü fıkraları uyarınca ilan tarihinden sonra gelen 60 ıncı günü izleyen ilk Pazar günü yapılması gerektiği hususu tüm teşkilata Kurulumuz kararları veya Başkanlık yazıları ile duyurulmuştur.
Bazı ilçe seçim kurulu başkanlıklarından alınan yazılarda ise; ilçelerinde yeni köy kuruluşlarının yapıldığı, ayrıca muhtar veya ihtiyar meclisi ve heyeti üyeliklerinde 2972 sayılı Kanunda öngörülen şekilde boşalma meydana geldiği ve bu gibi yerlerde seçimin ne zaman yapılacağı sorulmaktadır.
Bu nedenle, yukarıda değinilen yasal düzenlemeler ve sürenin kısalığı da göz önünde bulundurularak, tüm Yurt genelinde birlikteliği sağlamak amacıyla ve seçim ekonomisi de gözetilerek;
1- 2972 sayılı Kanunun 29 uncu maddesinin a, b,c bentlerinde yazılı hallerde ilandan sonra gelen 60 ıncı günü takip eden ilk Pazar günü oy verme günü olduğu, ancak mahalli idareler genel seçimlerine bir yıldan az bir süre kalmış ise mahalli idareler ara seçimi yapılamaz hükmünü içerdiğinden, mahalli idareler ara seçimlerinin,
2- 5393 sayılı Belediye Kanununun 9 uncu ve 12 nci maddeleri gereği olarak 2972 sayılı Mahalli İdareler ile Mahalle Muhtarlıkları ve İhtiyar Heyetleri Seçimi Hakkında Kanunun 33 üncü maddesi uyarınca yeni kurulan mahallelerde yapılacak olan muhtarlık ve ihtiyar heyeti üyeliği seçimlerinin,
3- Herhangi bir nedenle boşalma sonucu 2972 sayılı Kanunun 33 üncü maddesi gereği yapılması zorunlu olan köy ve mahalle muhtarları veya ihtiyar meclisi ve heyeti üyeliği seçimlerinin,
yapılıp yapılmayacağı ve sair hususların önceki uygulamalar da gözetilerek gerekli çalışmanın yapılması için Komisyon kurulmasını ve konunun karara bağlanmasını arz ederim.” denilmiş olup, 19/1/2013 tarih ve 19 sayılı kararımız ile Kurulumuz üyeleri Mehmet KÜRTÜL’ün Başkanlığında, üyeler Nilgün İPEK ve Halim AŞANER’den oluşturulan komisyon çalışmasını tamamlamış olmakla konu incelenerek;
GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:
Başkanlık teklifinde belirtilen hususların açıklığa kavuşturularak tüm teşkilatın ve ilgili birimlerin bilgilendirilmesi amacıyla 19/1/2013 tarihinde oluşturulan Komisyonun çalışmasını tamamladığı görülmüş olup işin esasına geçilmiştir.
Herhangi bir nedenle boşalan köy ve mahallelerde 2972 sayılı Mahalli İdareler ile Mahalle Muhtarlıkları ve İhtiyar Heyetleri Seçimi Hakkında Kanunun 33 üncü maddesinin ikinci fıkrası hükmü gereği her yıl Haziran ayının ilk Pazar günü muhtarlık seçimlerinin yapılacağı bilinmektedir.
Diğer taraftan, teşkilattan intikal eden yazılarda ise, ilçelerinde yeni kurulan köy ve mahallelerin olduğu ve bu yerlerde muhtarlık ve ihtiyar meclisi - heyeti üyeliği seçimlerinin yapılıp yapılmayacağı, bazı seçim kurullarınca da bu tür seçimlerin yapılacağı, ancak seçimlerin 2972 sayılı Kanunun 33 üncü maddesinin üç ve müteakip fıkraları uyarınca 60 ıncı günü izleyen ilk Pazar günü mü, yoksa Haziran ayının ilk Pazar günü mü veya mahalli idareler genel seçimleriyle birlikte mi yapılacağı sorulmaktadır.
2972 sayılı Kanunun 8 inci maddesinin birinci fıkrasında; mahalli idareler seçimlerinin beş yılda bir yapılacağı, her seçim döneminin beşinci yılındaki 1 Ocak gününün seçimin başlangıç tarihi, aynı yılın Mart ayının son Pazar gününün de oy verme günü olduğu,
Aynı Kanunun 29 uncu maddesinin son fıkrasında ise; mahalli idareler genel seçimine bir yıldan az bir süre kalmış ise, mahalli idareler ara seçiminin yapılamayacağı,
5393 sayılı Belediye Kanununun 9 uncu maddesinin ikinci fıkrasında; belediye sınırları içinde mahalle kurulması, kaldırılması, birleştirilmesi, bölünmesi, adlarıyla sınırlarının tespiti ve değiştirilmesinin belediye meclisinin kararı ve kaymakamlığın görüşü üzerine valinin onayı ile olacağı, aynı Kanunun 12 nci maddesinin birinci bendinde de; 9 uncu maddeye göre verilen kararların kesinleşme tarihini takip eden yılın Ocak ayının birinci gününden itibaren yürürlüğe gireceği,
hükme bağlanmıştır.
Diğer taraftan, 5442 sayılı Kanunun verdiği yetkiye dayanılarak Mülki Ayrılma ve Birleşme ile Köy Kurulması Hakkındaki Yönetmelik hükümlerine göre köy ve diğer yerleşim birimlerinin bağlılıklarında ve statülerinde değişiklik yapılması olasıdır.
2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 127 nci maddesinde: “Mahalli İdareler; il, belediye veya köy halkından mahalli müşterek ihtiyaçlarını karşılamak üzere kuruluş esasları kanunla belirtilen ve karar organları, gene kanunda gösterilen, seçmenler tarafından seçilerek oluşturulan kamu tüzel kişileridir.” şeklinde tanımlanmaktadır. Ayrıca, 2972 sayılı Kanunun 1 inci maddesinde köy ve mahalle muhtarlıkları ile ihtiyar meclisi ve heyeti de mahalli idare olarak gösterilmiştir.
5393 sayılı Belediye Kanununun 9 uncu, 12 nci ve 2972 sayılı Kanunun 33 üncü maddeleri göz önüne alındığında, idari değişiklik sebebiyle yeni kurulan köy ve mahallelerle herhangi bir nedenle boşalan muhtarlık ve ihtiyar meclisi ve heyeti üyeliği seçimleri için belirlenecek olan oy verme günü kararın verildiği 29/1/2013 günü göz önüne alındığında 2013 yılı Mart ayına rastlamaktadır.
Bu nedenle, 2972 sayılı Mahalli İdareler ile Mahalle Muhtarlıkları ve İhtiyar Heyetleri Seçimi Hakkında Kanunun 33 üncü maddesi uyarınca ilçe seçim kurullarınca saptanacak olan seçim tarihi ile Mahalli İdareler Genel Seçim tarihi yakın tarihler olduğundan ve arasında bir yıldan az bir süre kalacağından, seçim ekonomisi de gözetilerek, Anayasanın 79 uncu maddesi ile 298 sayılı Kanunun verdiği yetki gereğince, yukarıda belirtilen seçimlerin ve ayrıca 2972 sayılı Kanunun 29 uncu maddesi çerçevesinde belediye veya il genel meclisi organlarında meydana gelebilecek olası boşalmalar sonucu yapılacak organ seçimlerinin, yukarıda yapılan açıklamalar doğrultusunda Mahalli İdareler Genel Seçimine kadar ertelenerek birlikte yapılmasına, 5393 sayılı Kanunun 4 üncü ve 8 inci maddeleri gereğince valilikçe talep edilen halkoylamalarının (plebisit) ise anılan Kanunun 4 üncü maddesinde öngörülen tarihte yapılmasına devam olunmasına karar verilmesi gerekmiştir.
SONUÇ: Açıklanan nedenlerle;
1- İdari değişiklikler sebebiyle yeni kurulan köy ve mahallelerle, herhangi bir nedenle boşalan köy ve mahalle muhtarlık veya ihtiyar meclisi ve heyeti üyeliği seçimleri ile her yıl Haziran ayının ilk Pazar günü yapılması gereken seçimlerin, ayrıca belediye veya il genel meclisi organlarında meydana gelebilecek olası boşalmalar sonucu yapılacak organ seçimlerinin Mahalli İdareler Genel Seçimine kadar ertelenerek birlikte yapılmasına,
2- 5393 sayılı Kanunun 4 üncü ve 8 inci maddeleri gereğince valilikçe talep edilen halkoylamalarının (plebisit) ise anılan Kanunun 4 üncü maddesinde öngörülen tarihte yapılmasına devam olunmasına,
3- Karar örneğinin Kurulumuz resmi internet sitesi www.ysk.gov.tr adresinde yayımlanmasına, ayrıca il ve ilçe seçim kurulu başkanlıklarına iç-mail olarak iletilmesi için Seçmen Kütüğü Genel Müdürlüğüne ve İdari ve Mali İşler Dairesi Başkanlığına gönderilmesine,
29/1/2013 tarihinde oybirliği ile karar verildi. (¤¤)

Full & Egal Universal Law Academy