(5362 S. K. m. 51)
Karar No: 520 
Kurulumuz Başkanlığına M. Salih DİKEL tarafından gönderilen ve Genel Evrak biriminde 12.12.2005 tarihinde kayda alınan bila tarihli dilekçede; Erzurum Marangoz Mobilya ve Duvarcılar Odasının 28.11.2005 tarihinde yapılan organ seçiminde kendisinin yönetim kurulu üyeliğine 6. sırada girdiği, babasının ise 1. sırada başkan adayı olarak seçime katıldığı ve yönetim kurulu üyesi olarak seçildikleri, Erzurum Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği Başkanlığınca yakın akrabaların aynı yönetime giremeyeceğine dair yapılan itiraz üzerine Erzurum 1. Merkez İlçe Seçim Kurulu Başkanlığının 02.12.2005 günlü, 2005/5 sayılı kararı ile 5362 sayılı Kanunun 51/1. maddesi uyarınca kendisinin Yönetim Kurulu Üyeliğinin düşürülmesine karar verildiği, oysa Yönetim Kurulunda eşlerin, altsoyun, üstsoyun, ikinci derecedeki kan hısımlarının birlikte görev alamayacaklarına dair bir yasaklama bulunmadığı, bu düzenlemenin sadece denetim ve disiplin kurulu üyelikleri için geçerli sayıldığı, babası ve kendisinin aynı dönemde Yönetim Kurulunda görev almasında bir sakınca olmadığı, Erzurum Valiliği Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğünün 07.12.2005 gün ve 2109 sayılı yazısında da babası Ali Rıza DİKEL ile birlikte kendisinin Yönetim Kurulu Üyeliğinde bulunmasında bir sakınca olmadığı görüşünün de bildirildiği belirtilerek, Yönetim Kurulu Üyeliğinin düşürülmesi yönünde Erzurum 1. Merkez İlçe Seçim Kurulu Başkanlığınca verilen 02.12.2005 tarih ve 2005/5 sayılı kararının kaldırılarak, Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği Hazirun listesine isminin eklenmesine karar verilmesi istenilmiş olmakla, konu incelenerek;
Gereği Görüşülüp Düşünüldü:
17.07.1964 tarihli ve 507 sayılı Esnaf ve Sanatkarlar Kanunu, 21 Haziran 2005 günlü Resmi Gazetenin 25852 sayılı nüshasında yayımlanarak yürürlüğe giren 5362 sayılı Esnaf ve Sanatkarlar Meslek Kuruluşları Kanunu ile yürürlükten kaldırılmış ve diğer kanunlarda 507 sayılı Esnaf ve Sanatkarlar Kanununa yapılmış olan atıfların da bu yeni Kanuna yapılmış sayılacağı hükmü getirilmiştir.
Yürürlükten kaldırılmış olan 507 sayılı Esnaf ve Sanatkarlar Kanununda yer alan odaların organ seçimlerinin yapılmasına ilişkin esasların bir kısmı, 21 Haziran 2005 tarihi itibariyle yürürlüğe giren 5362 sayılı Esnaf ve Sanatkarlar Meslek Kuruluşları Kanununda yinelenmiştir.
5362 sayılı Kanunun 51. maddesinin 1. fıkrasında; “Esnaf ve sanatkarlar meslek kuruluşlarında denetim ve disiplin kurulu üyeliği bulunanların, aynı kuruluşun yönetim kurulunda görev almaları yasak olduğu gibi, bu kişilerin eşleri, üstsoy, altsoy ve ikinci derecedeki kan hısımlarının da aynı dönemde, bu kuruluşun yönetim, denetim ve disiplin kurullarında görev almaları yasaktır.” hükmüne verilmiştir.
Sözkonusu 51 madde ile; yönetim, denetim ve disiplin kurullarında yukarıda açıklanan madde metninde sıralanan akrabaların aynı organda yer almaması amaçlanmıştır.
Kurulumuza verilen itiraz dilekçesi ve eki belgelerin incelenmesinden; 28.11.2005 tarihinde yapılan Erzurum Marangoz Mobilya ve Duvarcılar Odası Başkanlığı organ seçimi sonucunda yönetim kuruluna 6. sırasında seçilen M. Salih DİKEL’in oda başkanlığına seçilen Ali Rıza DİKEL’in oğlu olduğundan yasa gereğince yakın akrabaların aynı yönetime giremeyeceği ve M. Salih DİKEL’in Marangoz veya Mobilyacı olarak vergi mükellefi olmadığından bahisle üyeliğinin düşürülmesi yönünde Erzurum Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği Başkanlığınca yapılan itirazın kabul edilerek; 5362 sayılı Kanunun 51. maddesinin 1. fıkrası gereği Yönetim Kurulu Üyeliğine 6. sırada seçilen M. Salih DİKEL’in oda başkanlığına seçilen Ali Rıza DİKEL’in oğlu olduğunun anlaşılması sonucu adı geçenin oda Yönetim Kurulu Üyeliğinin düşürülmesine,
Ayrıca, M. Salih DİKEL’in Marangoz ve Mobilyacı olarak vergi mükellefi olmadığından dolayı üyelik kaydının düşürülmesi talebinin ise 5362 sayılı Kanunun 7. maddesi gereği İlçe Seçim Kurulu Başkanlığına ait olmadığından bu yöndeki itirazın reddine,
Erzurum 1. Merkez İlçe Seçim Kurulu Başkanlığınca 02.12.2005 günlü, 2005/5 sayı ile kesin olarak karar verildiği anlaşılmıştır.
Yukarıda belirtilen Kanun hükmüne göre; yönetim, denetim ve disiplin kurullarında madde metninde sıralanan akrabaların aynı organda yer almaması amaçlandığından ve bu yönde İlçe Seçim Kurulu Başkanlığınca verilen kararda bir isabetsizlik bulunmadığından itirazın reddine karar verilmelidir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle;
1- 5362 sayılı Kanunun 51 maddesi ile; yönetim, denetim ve disiplin kurullarında madde metninde sıralanan akrabaların aynı organda yer almaması amaçlandığından ve bu yönde Erzurum 1. Merkez İlçe Seçim Kurulu Başkanlığınca verilen 02.12.2005 günlü, 2005/5 sayılı kararda bir isabetsizlik bulunmadığından yapılan itirazın reddine,
2- Karar örneğinin Erzurum 1. Merkez İlçe Seçim Kurulu Başkanlığına ve itirazda bulunan M. Salih DİKEL’e gönderilmesine,
17.12.2005 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.
KARŞI DÜŞÜNCE
5362 sayılı Esnaf ve Sanatkarlar Meslek Kuruluşları Kanununun “Organlarda Görev Alma Yasağı” başlığını taşıyan 51. madde uyarınca; “esnaf ve sanatkarlar meslek kuruluşlarında denetim ve disiplin kurulu üyeliği bulunanların, aynı kuruluşun yönetim kurulunda görev almaları yasak olduğu gibi, bu kişilerin eşleri, üstsoy, altsoy ve ikinci derecedeki kan hısımlarının da aynı dönemde, bu kuruluşun yönetim, denetim ve disiplin kurullarında görev alması engellenmektedir.
Madde metninde öngörülen yasaklık, denetim ve disiplin kurulu üyelerine ilişkindir. Nitekim maddede, denetim ve disiplin kurulu üyeliği bulunanların yönetim kurulunda görev alamayacağı ifade edildikten sonra “bu kişiler”in yakın hısımlarının da yönetim, denetim ve disiplin kurulunda görev almalarının yasak olduğu hükme bağlanmıştır. Maddenin duraksamaya yer vermeyecek şeklindeki açık hükmü ile denetim ve disiplin kurulunda eş, altsoy, üstsoy ve ikinci derecedeki kan hısımlarının aynı dönemde görev alması engellenmektedir.
Anılan maddenin gerekçesinde de, “bu madde ile esnaf ve sanatkarlar meslek kuruluşlarının denetim ve disiplin kurullarında görev alan kimselerin, bu görevlerini tarafsız olarak ve etki altında kalmadan yapabilmelerini sağlamak amacıyla bu kişilerin aynı anda yönetim kurulunda görev alamayacakları, karı, koca, usul, füruğ ve ikinci derecedeki kan hısımlarının da aynı organlarda görev almalarının yasak olduğu” açıklaması getirilmiş, bundan da, denetim ve disiplin kurulunda görev alan kişilerin bu görevlerini tarafsız olarak ve etki altında kalmadan yapabilmelerinin amaçlandığı açıkça anlaşılmaktadır.
Ayrıca, Kanun tasarısı ile ilgili “Komisyon raporu”unda da; “yasada düzenlenen tarafsızlık yükümlülüğünün” denetim ve disiplin kurulu üyeliklerine hasredildiği ifade edilmiştir.
Yasa koyucunun yönetim kurulu üyelerini “yasaca düzenlenen tarafsızlık yükümlülüğü” dışında tuttuğu düşüncesiyle sayın çoğunluğun 5362 sayılı Kanunun 51. maddesi ile; yönetim kurulunun başkan ve üyeliklerinde madde metninde sıralanan akrabaların yer almaması gerektiği yönündeki görüşünü paylaşmıyoruz.  (¤¤)

Full & Egal Universal Law Academy