(2839 S. K. m. 40) (298 S. K. m. 47) (5490 S. K. m. 47) (5393 S. K. m. 4, 7) (Sınır Anlaşmazlığı, Mülki Ayrılma ve Birleşme ile Köy Kurulması ve Kaldırılması Hakkında Yönetmelik m. 1, 14, 15, 19)

RGT: 24.07.2020

RG NO: 31195

Karar No: 320

KARAR

2839 sayılı Milletvekili Seçimi Kanununun 40 inci maddesi ve 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanunun 47 nci maddesinin son fıkrası uyarınca verilmesi Yüksek Seçim Kurulunun iznine tabi olan bilgi ve belgelerin çeşitli kamu kurum ve kuruluşlarınca talep edilmesi üzerine yapılacak işlemlere ilişkin Yüksek Seçim Kurulunun 2008/180 ve 2004/257 sayılı kararlarının gözden geçirilmesi için Kurulumuzun 03/06/2020 tarih ve 2020/275 sayılı kararı ile oluşturulan Komisyon çalışmalarını tamamlamış olup, Komisyonca hazırlanan karar taslağı Kurulumuza sunulmuş olmakla, konu incelendi.

GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ

5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanununda, kimlik ve adres paylaşımı sistemlerinin kullanılması öngörülmüş ve adres bilgileri kullanımının uygulama yönü düzenlenmiştir. Anılan Kanun gereği, İçişleri Bakanlığı Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğünce merkezi veri tabanı ve kimlik paylaşımı sistemini de kapsayan Merkezi Nüfus İdaresi Sistemi (MERNİS) ile tüm nüfus kayıtları bilgisayar ortamına aktarılmış ve elektronik ortamda tutulması sağlanarak, kamu kurum ve kuruluşlarının paylaşımına açılmış olup, sistem hayata geçirilmiş bulunmaktadır.

Ülkemizde adres kayıt sistemi tek merkezde oluşturulmuş ve yasal düzenlemeyle, kişinin doğumundan ölümüne kadar kişisel ve medeni durumuna, uyrukluğuna ve bunlarda meydana gelebilecek değişikliklere ait doğal ve hukuki olayların belirlenip saptanması, bu amaçla düzenlenmiş kütüklere yazılması, elektronik ortamda ulusal adres veri tabanının oluşturulması, nüfus kayıtları ile adres bilgilerinin ilişkilendirilmesi amaçlanmıştır.

Öte yandan, 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanununun;

47 nci maddesinde; Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarasının kurumlar ile diğer gerçek ve tüzel kişilerin her türlü işlem ve kayıtlarında esas alınacağı,

Geçici 1 inci maddesinde; kuramların ve tüzel kişilerin anılan Kanunun yayımı tarihinden itibaren iki yıl içinde mevzuatlarını Kanun hükümlerine uygun hale getirerek işlemlerinde kimlik numarasını kullanmak zorunda oldukları,

hükümleri yer almaktadır.

Bununla birlikte, 5393 sayılı Belediye Kanununun;

4 üncü maddesi gereğince; belediye kurma koşulları oluşan bir veya birden fazla köyün köy ihtiyar meclisinin kararı veya seçmenlerin en az yarısından bir fazlasının mahallin en büyük mülki idare amirine yazılı başvurusu ya da valinin kendiliğinden gerek görmesi durumunda,

8 inci maddesi gereğince; bir belde veya köyün veya bunların bazı kısımlarının meskûn sahasının, komşu bir beldenin meskûn sahası ile birleşmesi veya bu sahalar arasındaki mesafenin 5.000 metrenin altına düşmesi ve buralarda oturan seçmenlerin yarısından bir fazlasının komşu beldeye katılmak için başvurması halinde, valinin bildirimi üzerine halkoylaması yapılması öngörülmüştür.

Yine aynı Kanunun "Sınır uyuşmazlıklarının çözümü" başlıklı 7 nci maddesinde, "Bir il dâhilindeki beldeler veya köyler arasında sınır uyuşmazlığı çıkması hâlinde ilgili belediye meclisi ve köy İhtiyar meclisi ile kaymakamın görüşleri otuz gün süre verilerek istenir. Vali, bu görüşleri değerlendirerek sınır uyuşmazlığım karara bağlar. Büyükşehir belediyesi sınırları içinde kalan ilçe ve ilk kademe belediyelerinin sınır değişikliklerinde büyükşehir belediye meclisinin de görüşü alınır." hükmü yer almaktadır.

Öte yandan, Sınır Anlaşmazlığı, Mülki Ayrılma ve Birleşme ile Köy Kurulması ve Kaldırılması Hakkında Yönetmeliğin;

"Amaç ve Kapsam" başlıklı 1 inci maddesinde;

"Bu Yönetmelik:

A) Bir bucağın, bir ilçeden başka il veya ilçeye bağlanmasına veya merkezinin değiştirilmesine,

Bir ya birkaç köy ve belediyenin bağlı bulunduğu bucaktan ayrılarak başka bir mülki idare birimine bağlanmasına, bir veya birkaç köye ait bağlılardan bazılarının bağlı bulundukları idare biriminden ayrılarak başka bir köyle birleştirilmesine,

Belediye Kanununun 7 nci maddesinin kapsamı dışında kalan ve bir belediyeye bağlı mahallerden bir veya birkaçının bağlı bulundukları belediyeden ayrılarak başka bir köyle birleştirilmesine,

B) Yeniden köy kurulmasına, merkezlerinin belirlenmesine veya değiştirilmesine, bir köy veya belediye bağlısının ayrılarak ayrı bir köy kurulmasına, bazı köy veya belediye bağlılarının bağlı oldukları idari birimlerden ayrılarak kendi aralarında birleşip bağımsız bir köy kurmalarına, iki veya daha çok köyün birleşerek bir köy haline gelmesine,

Köylerin tüzel kişiliğinin kaldırılmasına,

C) Ayrı İllere veya aynı ilin başka ilçelerine ya da ayrı bucaklarına bağlı köyler ve belediyeler arasındaki il, ilçe ve bucak sınırı niteliğindeki sınır anlaşmazlıklarının çözümlenmesine,

Ait esas ve usulleri düzenler."

"Ayrılma ve Birleşme Talebi" başlıklı 14 üncü maddesinde,

"Köylerin ayrılma ve birleşme taleplerini ihtiva eden müracaatları, köy muhtarları tarafından imzalanır ve müracaata bu talebi belirten ihtiyar meclisi kararı eklenir.

Belediyeler adına yapılan müracaatlar, belediye başkanları tarafından imzalanır ve bu talebi olumlu karşılayan belediye meclisi kararı bağlanır.

Aynı mülki idare birimine bağlanmak isteyen köy ve belediye sayısı birden fazla olduğu takdirde, birlikte- imzaladıkları ortak bir dilekçe ile en yakın mülki amire müracaat ederler.

Bir köy veya belediyeye bağlı mahalle ve benzeri bağlılardan veya doğruca köy halkı tarafından yapılacak yazılı ve gerekçeli müracaatlar o yerde oturan seçmenlerin yarısından bir fazlası tarafından imzalanır. Talepte bulunan birim sayısı birden fazla ise, yazılı talep ayrı ayrı yapılır.”

"Müracaat Mercii ve İlk İşlemler" başlıklı 15 inci maddesinde;

"Müracaatlar en yakın mülki amirliğe yapılır. Kaymakamlığa yapılan müracaatlar kaymakamın görüşü ile birlikte bağlı bulunduğu valiliğe gönderilir. Valilerce, yalnızca kendi illerini ilgilendiren idari birleşme ve ayrılma talepleri üzerine, gerekli görülen mülki birleşme ve ayrılma talepleri işleme konulur.

Talep, iki ili ilgilendirdiğinde, müracaatı alan valilik mülki ayrılma ve birleşme talebini görüşleri ile birlikte Bakanlığa yazar. Bakanlıkça gerekli işlemlere başlaması için durum ilgili diğer valiliğe bildirilir.”

"Seçmen Listelerinin Hazırlanması" başlıklı 19 uncu maddesinde;

Valilikler, İdari bağlılığını değiştirmek isteyen İdari birimin veya bağlısının seçmen listesini düzenlerler veya ilgili seçim kurulundan temin ederler ve ilgili birimin bulunduğu yerde, oy verme tarihinden en az 15 gün önce, askıya çıkarırlar, itirazlar oylamadan bir gün öncesine kadar valilikçe veya görevlendirilmesi halinde kaymakamlıkça değerlendirilir."

düzenlemelerine yer verilmiştir.

Yukarıda yer alan düzenlemeler doğrultusunda Kurulumuzca yapılan değerlendirme neticesinde;

- Kimlik ve adres bilgileri tespitinde bulunan kurum ve kuruluşlar ile gerçek ve tüzel kişilerin talebinin artık Kurumlunuz kayıtlarından karşılanmasına gerek kalmadığına ve bundan dolayı da bu tür taleplerin 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu hükümleri çerçevesinde İçişleri Bakanlığı Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğünce yerine getirilmesi gerekliğine,

- Mahkemelere ve Cumhuriyet Savcılıklarına, “bilgi istemi dışında” talep ettikleri seçim evrakının verilmesinde yasal zorunluluk bulunduğundan, seçim konularını kapsayan “belge” istemlerinin yerine getirilmesi, bilgi istemlerinin yerine getirilmemesi gerektiğine,

- Bakanlıklar, valilikler, belediyeler ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarının idari işleme esas olan bilgi/belge taleplerinin Yüksek Seçim Kurulu tarafından sadece “belge istenilme” sebebi olarak değerlendirilerek karara bağlanması gerektiğine,

- 5393 sayılı Kanun uyarınca yapılacak olan halkoylamalarında bilgi/belge isteminin ilçe seçim kurullarınca yerine getirilebileceğine,

karar verilmesi gerekmiştir.

SONUÇ: Açıklanan gerekçelerle;

1- Kimlik ve adres bilgileri tespitinde bulunan kurum ve kuruluşlar ile gerçek ve tüzel kişilerin talebinin artık Kuruntumuz kayıtlarından karşılanmasına gerek kalmadığına ve bundan dolayı da bu tür taleplerin 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu hükümleri çerçevesinde İçişleri Bakanlığı Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğünce yerine getirilmesi gerektiğine,

2- Mahkemelere ve Cumhuriyet Savcılıklarına, “bilgi istemi dışında” talep ettikleri seçim evrakının verilmesinde yasal zorunluluk bulunduğundan, seçim konularını kapsayan “belge” istemlerinin yerine getirilmesi, bilgi istemlerinin yerine getirilmemesi gerektiğine,

3- Bakanlıklar, valilikler, belediyeler ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarının idari işleme esas olan bilgi/belge taleplerinin Yüksek Seçim Kurulu tarafından sadece “belge istenilme” sebebi olarak değerlendirilerek karara bağlanması gerektiğine,

4- 5393 sayılı Kanun uyarınca yapılacak olan halkoylamalarında bilgi/belge isteminin ilçe seçim kurullarınca yerine getirilebileceğine,

5- Karar örneğinin:

a) Resmi Gazete'de yayımlanmasına,

b) Cumhuriyet Başsavcılıkları ve Mahkemelere duyurulması için Hakimler ve Savcılar Kuruluna gönderilmesine,

c) Adalet Dairelerine duyurulması için Adalet Bakanlığına gönderilmesine,

d) İçişleri Bakanlığına gönderilmesine,

e) Seçmen Kütüğü Genel Müdürlüğünce Kurulumuzun www.ysk.gov.tr internet sitesi adresinde yayınlanmasına, Seçim Hizmetleri Genel Müdürlüğünce il ve ilçe seçim kurulu başkanlıklarına gönderilmesine,

03/07/2020 tarihinde oybirliği ile karar verildi. (¤¤)


Full & Egal Universal Law Academy