(2709 S. K. m. 79, 135) (2820 S. K. m. 21) (298 S. K. m. 182) (Seçmen Kütük Bürolarının Adalet Müfettişleri Tarafından Denetlenmesine Dair Yönetmelik m. 6) 
RGT: 02.04.2013
RG NO: 28606 
Karar No: 97 
KARAR 
Konak 1. İlçe Seçim Kurulu Başkanlığınca Kurulumuz Başkanlığına gönderilen 16/1/2013 tarih ve (25) sayılı yazıda; 5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanunu gereğince; İzmir Ticaret Odası, Ege Bölgesi Sanayi Odası, İzmir Ticaret Borsası ve Deniz Ticaret Odasının meslek komiteleri ile yönetim, disiplin ve birlik genel kurulu asıl ve yedek üyelikleri seçimleri için başkanlıklarına müracaatta bulunulduğu, yapılacak olan organ seçimlerinin, kendi içerisinde özel uygulamaları bulunması nedeniyle görevlendirilecek sandık kurulu başkan ve üyelerine toplu olarak eğitim verilmesinin zorunlu olduğu, üye sayısı ve meslek gruplarının fazla olması, düzenlenen seçim takvimine göre itiraz süreleri, seçim öncesi itirazların incelenip karara bağlanması için Cumartesi ve Pazar günleri de çalışılacağı, seçim sonrası yapılan itirazlar ile seçim iş ve işlemlerinin geç saatlere kadar devam edecek olması göz önüne alındığında, yaklaşık 1,5 ay boyunca başta seçim kurulu başkanı ve seçmen kütük bürosu personeli olmak üzere sandık kurulu görevlileri ile yoğun bir çalışma döneminin gerçekleşeceği, açıklanan nedenlerle, Yüksek Seçim Kurulunun 7/6/2008 tarih ve 2008/197 sayılı kararı ile belirlenen gündelik sayısının az olacağı düşünüldüğünden, konunun Yüksek Seçim Kurulunca yeniden değerlendirilmesi istenilmiş ve görevlendirilen komisyon çalışmasını tamamlamış olmakla, konu ve komisyonca hazırlanan rapor birlikte incelenerek;
GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:
Kurulumuzun 29/1/2013 tarih ve 2013/32 sayılı kararı ile Yüksek Seçim Kurulu Üyesi Muharrem COŞKUN Başkanlığında, Üyeler Mehmet KÜRTÜL ve İlhan HANAĞASI’ndan oluşturulan komisyon çalışmasını tamamlayarak, sonrasında bir rapor düzenlemiştir.
Düzenlenen ve Kurulumuza sunulan 16/03/2013 tarihli “Komisyon Raporu”nda;
“Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 79 uncu maddesi ile 298 ve 2820 sayılı Kanun’larda; Siyasi Partilerin; kendi kanun ve tüzüklerinde de bir kısım kuruluşların organ seçimlerinin, yargı organlarının genel yönetim ve denetimi altında yapılacağı öngörülmüş bulunmaktadır.
2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu’nun 21 inci maddesinin birinci fıkrası, siyasi partilerin il ve ilçe organları seçimleri ile il kongresi ve büyük kongre delegelerinin seçimlerinin yargı gözetimi altında yapılacağı hükmünü içermektedir.
Aynı maddenin ikinci fıkrasında ise, ilçede birden fazla ilçe seçim kurulunun bulunması halinde görevin birinci ilçe seçim kurulunca yerine getirileceği öngörülmüştür. Kanun’un bu emredici hükmüne uyulması zorunludur. Kanun’un sözü edilen maddesinde bir ilçede birden ziyade ilçe seçim kurulunun varlığı halinde görevin birinci ilçe seçim kuruluna ait olduğu vurgulandığına göre, siyasi parti organ ve delege seçimlerinin birinci ilçe seçim kurulu başkanının gözetimi ve denetimi altında yapılması gerekeceği açıktır.
Anayasa’nın 135 inci maddesinde sözü edilen, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ile özel kanunlarda düzenleme bulunan sendikalar, sulama birlikleri ve benzeri kuruluşların, organ seçimlerinin de yargı gözetimi altında yapılacağı öngörülmüş ve bu seçimlerin hangi ilçe seçim kurulu başkanının denetimi altında yapılması gerektiği ilgili kanunlarda belirtilmiştir. Nitekim, yargı gözetimi altında yapılan meslek kuruluşları ile benzeri kuruluşların organ seçimlerine ilişkin ilgili yasalarda, bir yerde birden fazla ilçe seçim kurulunun bulunması halinde görevli hâkimin Yüksek Seçim Kurulunca belirleneceği öngörülmektedir.
Kurulumuzun bugüne kadarki yerleşik uygulamalarına göre;
2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu’nun 21 inci maddesinin birinci fıkrasına göre, siyasi partilerin il ve ilçe organları seçimleri ile il kongresi ve büyük kongre delegelerinin seçimlerinin, ilçede birden ziyade ilçe seçim kurulu bulunduğu takdirde birinci ilçe seçim kurulu başkanının gözetimi ve denetimi altında yapılması,
İlçede birden ziyade ilçe seçim kurulu varsa, meslek kuruluşları, sendikalar, birlik ve benzeri kuruluşlarının organ seçimlerinde görevin meslek kuruluşunun iş merkezinin bulunduğu yer ilçe seçim kurulu başkanına ait olması gerektiği,
yönünde seçim kurullarına görüş bildirilmiştir.
2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu’nun 21 inci maddesinde, ilçe seçim kurulu başkanı ve seçim sandık kurulu başkan ve üyelerine 298 sayılı Kanun’da belirtilen esaslara göre ücret ödeneceği belirtilmiştir. Kurulumuz 298 sayılı Kanun’un değişik 182 nci maddesi gereğince; seçimlerde görevlendirileceklere ve bu işlerde mesai içinde ve dışında çalıştırılacak memur ve hizmetlilere yapılacak ödeme esaslarını ve ücret miktarlarını saptayıp ilgili yerlere bildirmekte ve yapılan harcamalar kontrol edilmektedir.
Bu uygulama, siyasi partilerle birlikte yargı denetim ve gözetimi altında yapılan tüm meslek kuruluşları, sendikalar ve birlik organ seçimlerinde de geçerli bulunmaktadır.
Bu çerçevede;
2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu’nun 21 inci maddesinin ilgili fıkraları ile Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 135 inci maddesinde sözü edilen ve yargı gözetimi altında yapılan kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, sendikalar, birlik ve benzeri kuruluşların organ seçimlerinin yapılmasına ilişkin ilgili kanun hükümlerine göre;
1- Siyasi parti organ seçimleri ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, sendikalar, birlik ve benzeri kuruluşların organ seçimlerinde sandık kurulu bir başkan ve iki üyeden oluşur. Üyelerin 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu’nun 21 inci maddesi ile meslek, sendika ve birlik gibi kuruluşlarının tabi olduğu özel kanunlarında belirtilen ilkelere göre belirlenmesi esastır.
2- Siyasi parti organ seçimlerinde ve kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, sendikalar, birlik ve benzeri kuruluşların organ seçimlerinde, ilgili kanunlarında özel olarak düzenlenen; bir sandıkta oy kullanacak seçmen sayıları esas alınarak, sandık ya da sandıklar teşekkül ettirildiğinde, (Örneğin; 5362 sayılı Kanun’un 49 uncu maddesinin sekizinci fıkrası gereği bir sandıkta oy kullanacak seçmen sayısı: 1000 kişi; 3568 sayılı Kanunun 40 ıncı maddesi gereği bir sandıkta oy kullanacak seçmen sayısı: 400 kişi olacak şekilde) ilçe seçim kurulu başkanına mesai saati içinde veya hafta sonu çalışmalarında; 1-3 sandık için (4) gündelik, 4-6 sandık için (6) gündelik, 7-9 sandık için (8) gündelik, 10-12 sandık için (10) gündelik, 13-15 sandık için (12) gündelik, 16-30 sandık için (14) gündelik, sandık sayısının 30’u geçmesi halinde ise (16) gündelik ödenir.
3- Seçmen Kütük Büro personeline, mesai saati içinde yapılan siyasi parti kongre ve meslek kuruluşları ile sendika ve birlik organ seçimleri çalışmalarında gündelik ödenmeyecektir. Çalışmanın mesai saatini aşması halinde (1) gündelik ödenir.
a) Siyasi parti organ seçimlerinde, büro personelinin, resmi tatil günlerinde değişimli olarak görev yapmaları esas olmakla birlikte, görev alan büro personeline sadece resmi tatil günlerinde yapacakları çalışmalardan dolayı gündelik ödenecektir.
b) Hafta sonu yapılan siyasi parti kongre veya meslek kuruluşu organ seçimleri için büro personeline çalışılan gün için (1) gündelik ödenir. (Çalışmanın sekiz saati aşması halinde ilave (1) gündelik ödenir.)
Aynı hafta sonu (Cumartesi ve Pazar) yapılan iki veya daha fazla siyasi parti kongre veya meslek kuruluşu, sendika ya da birlik organ seçimi için büro personeline Cumartesi (1), Pazar (1)’er gündelik ödenecektir.
c) Ancak, (a) ve (b) bentlerinde belirtilen çalışmaların gece saat: 24.00'ten sonraya kalması durumunda ise, ilçe seçim kurulu başkanının takdirinde olmak üzere, sandık kurulu başkan ve üyelerine ilave (1) gündelik ödenebilir.
4- Siyasi parti kongreleri ile meslek kuruluşları, sendikalar, birlik ve benzeri kuruluşların organ seçimlerinde çoğunluk sağlanamayıp kongrenin, meslek kuruluşunun, sendikanın ya da birlik organ seçiminin bir başka tarihe ertelenmesi halinde; ilçe seçim kurulu başkanına, büro personeline, sandık kurulu başkanı ve üyelerine ertelemeden dolayı, seçmen sayısı 2000'e kadar olan seçimlerde (1)‘er gündelik, seçmen sayısı 2000'den fazla olan seçimlerde ise, (2)'şer gündelik ödenir. Hafta içi, aynı gün mesai saati içinde yapılan ertelemeler ile aynı hafta sonuna yapılan ertelemeler için büro personeline gündelik ödenmez.
Hafta sonu yapılması gerekirken, başka bir hafta sonuna ertelenen siyasi parti kongre veya meslek kuruluşu, sendika ya da birlik organ seçimi için seçmen sayısı 2.000’den az olan seçimlerde ertelemenin yapıldığı ilk hafta sonu için (1), ertelenen ikinci haftadaki çalışmalar için (2) olmak üzere toplam (3) gündelik, seçmen sayısı 2.000’den fazla olduğu takdirde, ilk hafta için (2), ikinci hafta için (2) olmak üzere toplam (4) gündelik ödenir.
5- Siyasi partilerin, 2820 sayılı Kanun’un 21 inci maddesinde tanımlanan her türlü organ seçimleri ile Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 135 inci maddesinde sözü edilen kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ile sendikalar, birlik ve benzeri kuruluşların organ seçimlerinde, sandık kurulu başkan ve memur üyesine (2)'şer, diğer üyelerine (1)’er gündelik ödenecektir.
Ancak, meslek kuruluşları ile sendika, birlik ve benzeri kuruluşların yargı gözetimi altında yapılan organ seçimlerinde, özel kanunları gereği ilgili oda, sendikalar ve birlikler tarafından sandık kuruluna yeterli miktarda üye verilmesi zorunlu olduğundan, bu düzenlemeye mutlak suretle uyulması, meslek kuruluşuna ait oda veya sendikalar ya da birliklerin özel kanunları gereği sandık kuruluna verecekleri üyelerinin ücret ödemesinin seçim kurullarınca değil, meslek kuruluşuna ait oda veya sendika ya da birliklerce karşılanması gerekmektedir.
6- Yargı gözetimi altında yapılan meslek kuruluşları, sendikalar, birlik ve benzeri kuruluşların organ seçimleri ile siyasi parti kongre seçimleri nedeniyle il seçim kurulu başkanlıklarına yapılan itirazları incelemek üzere toplanan il seçim kurulu başkanı ve fiilen görev yapan il seçim kurulu üyelerine, yapılan işlerin günlük ücret gerektirecek nitelikte ve yoğunlukta olması halinde yaptıkları çalışmalardan dolayı genel bütçeden (seçim ödeneğinden) en fazla (2) gündelik ödenecektir.
7- Sandık kurullarının; 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu’nun 21 inci maddesine ve meslek kuruluşları ile sendikalar ve benzeri kuruluşların özel kanunlarında yer alan hükümlere göre ilçe seçim kurulu başkanınca oluşturulduğuna, itirazların iki gün içinde ilçe seçim kurulu başkanınca incelenip karara bağlandığına, seçimin iptaline ilçe seçim kurulu başkanınca karar verildiğine ve sair işlerinde resen ilçe seçim kurulu başkanınca yapıldığı dikkate alındığında, bu işlerde görevi olmayan ilçe seçim kurulu üyelerine gündelik ödenmeyecektir.
Ancak; sulama birlikleri organ seçimlerinde, yapılacak itirazlar, kanun gereği kurul olarak incelenip, karara bağlandığından, ilçe seçim kurulu üyelerine, yapılan işin nitelik ve yoğunluğuna göre en çok (2) gündelik ödenecektir.
8- Siyasi parti kongrelerinde askıya çıkarılan parti delege listeleri ile meslek kuruluşları, sendikalar, birlik ve benzeri kuruluşların organ seçimlerine ilişkin hazırun listeleri için askı yeri görevlisi görevlendirileceğine dair ilgili kanunlarda bir hüküm yer almadığından, bu organ seçimlerinde askı yeri için görevli belirlenmeyecektir. Bu işler büro personeli tarafından asli görev olarak yerine getirilecektir. Ancak, çalışmanın resmi tatil gününe rastlaması halinde, büro personeline çalışılan gün için ücret ödenecektir.
9- Siyasi parti kongreleri ile meslek kuruluşları, sendikalar, birlik ve benzeri kuruluşların organ seçimlerinde büro personeline, sandık kurulu ve büro görevlisi olarak aynı gün ifa ettikleri her iki görevden dolayı ayrı ayrı ücret ödemesi yapılmayacaktır.
10- Yapılan siyasi parti kongresi hangi partiye ait ise, parti adı ile seçimin yapıldığı tarihin (gün - ay - yıl olarak) 104 No.lu harcama çizelgesinde belirtilmesi ve ayrıca, yapılan seçimlere ilişkin sarf kararı ile seçimlerin iptal ya da ertelenmesi durumunda, buna dair kararların da mutlaka gönderilmesi gerekmektedir.
11- Siyasi parti organ seçimleri dışında oda, meslek kuruluşları ile sendika ve birlik gibi benzeri kuruluşların organ seçimlerinin giderleri kuruluş veya özel kanunları gereğince kendi bütçelerinden karşılanacağından, genel bütçeden (seçim ödeneğinden) kesinlikle harcama yapılmayacaktır.
12- Oda ve kongre organ seçimleri sonuçlarına yapılacak itirazlar hâkim tarafından aynı gün incelenip kesin olarak; sulama birlikleri organ seçimlerine yapılacak itirazların ise, ilçe seçim kurulu tarafından en geç itirazın yapıldığı tarihten sonraki ikinci gün incelenip karara bağlanması gerektiğinden, büro personeline itirazlarla ilgili olarak herhangi bir gündelik ödenmeyecektir. Ancak, bu yönde yapılan çalışmanın hafta sonuna rastlaması durumunda, seçmen kütük bürosunun açık tutulup büro personelinin de görevli olması halinde, sadece görev yapan seçim personeline çalıştığı günler için gündelik ödenecektir.
13- Adli teşkilatı kapatılan ilçelerin iş ve işlemleri, bağlı oldukları seçmen kütük bürosu personelleri tarafından yürütüldüğünden, meslek, sendika, birlik ve benzeri kuruluşlar ile siyasi parti kongre organ seçimleri de aynı şekilde bu büro personelleri tarafından yerine getirileceğinden, aynı hafta sonuna isabet eden seçimler ve çalışmalar nedeniyle büro personeline sadece çalıştıkları hafta sonu için gündelik ödenecek ve ilçelere göre ayrı ayrı ücret tahakkuk ettirilmeyecektir.
14- Cumhurbaşkanı, milletvekili, mahalli idareler, muhtarlık ve ihtiyar meclisi - heyeti üyeliği seçimi ile halkoylaması (plebisit) seçim takvimi içerisinde yer alan meslek kuruluşları, sendikalar ile birlik ve benzeri kuruluşların organ seçimleri ve siyasi parti kongre seçimlerinde seçmen kütük bürosu personeline ayrıca ücret ödenmeyecektir.
15- Meslek kuruluşları, sendikalar, birlik ve benzeri kuruluşlar ile siyasi parti organ seçimlerinde, her türlü kayıt ve defter üzerinde inceleme görevi yapan seçmen kütük bürosu personeline işin niteliği ve çalışma şartına göre sadece hafta sonuna isabet eden günler esas alınarak ücret ödenecektir.
16- Siyasi parti kongreleri ile meslek kuruluşları, sendikalar, birlik ve benzeri kuruluşların organ seçimlerinde şoför görevlendirilmesi durumunda, sadece seçimin yapıldığı gün için (1) gündelik ödenecektir.
17- 24/01/2007 tarih ve 26413 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Seçmen Kütük Bürolarının Adalet Müfettişleri Tarafından Denetlenmesine Dair Yönetmeliğin 6 ncı maddesinin ikinci fıkrasının (1) numaralı bendi kapsamında, siyasi parti kongreleri ile meslek kuruluşları, sendikalar, birlik ve benzeri kuruluşların organ seçimlerinde; genel bütçeden gönderilen seçim ödenekleri ile yapılacak organ seçimleri için diğer kuruluşlarca büroların hesaplarına yatırılan paraların gelir gider uygunluğu, Adalet Müfettişlerince denetlenecektir.”
şeklinde görüş bildirilmiştir.
Bu nedenle, komisyon çalışması sonrası düzenlenen 16/3/2013 tarihli raporun Kurulumuzca uygun görüldüğüne ve komisyon raporunun ilke kararı haline dönüştürülerek genelge olarak tüm teşkilata gönderilmesine karar verilmelidir.
SONUÇ: Açıklanan nedenlerle;
1- Komisyon çalışması sonrası düzenlenen 16/3/2013 tarihli raporun Kurulumuzca uygun görüldüğüne ve komisyon raporunun ilke kararı haline dönüştürülmesine,
2- Kurulumuzun 7/6/2008 tarih ve 2008/197 sayılı kararının yürürlükten kaldırılmasına,
3- Karar örneğinin Resmi Gazete’de yayımlanmasına,
4- Karar örneğinin
a) Adalet Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığına,
b) Kurulumuz İdari ve Mali İşler Dairesi Başkanlığı ile Yüksek Seçim Kurulunun internet sitesi www.ysk.gov.tr adresinde yayınlanması ve il ve ilçe seçim kurulu başkanlıklarına iç-mail olarak gönderilmek üzere Seçmen Kütüğü Genel Müdürlüğüne,
gönderilmesine,
16/3/2013 tarihinde oybirliği ile karar verildi. (¤¤)

Full & Egal Universal Law Academy