(2709 S. K. m. 69) (2820 S. K. m. 19, 21, 36) (298 S. K. m. 14, 112)
Karar No: 824
Kurulumuz Başkanlığına .... tarafından gönderilen 19/10/2017 havale tarihli dilekçede özetle; 15 Ekim 2017 tarihinde yapılan Büyük Birlik Partisi Kocaeli Olağanüstü İl Kongresinin Anayasa, 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu ve Büyük Birlik Partisi Tüzüğündeki düzenlemelere aykırı olması nedeniyle iptalinin gerektiği, Büyük Birlik Partisi Tüzüğünün 28. maddesine göre, bir ilde teşkilatlanmanın, merkez ilçe dâhil o ilin ilçelerinin en az üçte birinde teşkilat kurmayı gerektirdiği, Büyük Birlik Partisinin 10 Ağustos 2017 tarihi itibariyle Kocaeli İl Teşkilatı, Başişkele, Çayırova, Gölcük ve Korfez İlçe Teşkilatlarının fesih edildiği, diğer 8 ilçeden sadece Gebze İlçe Teşkilatının açık durumda bulunduğu, bu tarihten sonra sadece Gebze İlçesinde kongre yapıldığı, Büyük Birlik Partisi Tüzüğünün 28. maddesine göre, il teşkilatının kongre yapabilmesi için, ilgili ilin en az üçte birinde teşkilat kurmayı gerektirdiği, bu nedenle 15 Ekim 2017 tarihinde yapılan Büyük Birlik Partisi Kocaeli Olağanüstü İl Kongresinin hukuka ve yasalara uygun yapılmadığından iptali ve yenilenmesine karar verilmesi istenilmiş olmakla, konu incelenerek;
GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:
Anayasa'nın 69. maddesinde siyasi partilerin faaliyetlerinin, parti içi düzenlemelerin ve çalışmalarının demokratik ilkelere uygun olacağı, bu ilkelerin uygulanmasının Kanunla düzenleneceği belirtilmektedir.
Siyasi partilerin, Anayasa'nın 69. maddesine dayalı 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu çerçevesinde teşkilatlanması zorunludur. Anılan Yasanın dördüncü bölümünde, 19 uncu ve devamı maddelerinde, siyasi partilerin il ve ilçe teşkilatı düzenlenmekte; il teşkilatı başlıklı 19 uncu maddede, il kongresi il başkanı, il yönetim kurulu ve il disiplin kurulu ile birlikte il teşkilatının bir öğesi olarak sayılmaktadır. Aynı maddenin ikinci fıkrasında da; “il kongresi, sayısı altı yüzden fazla olmamak üzere, parti tüzüğüne göre ilçe kongrelerince seçilen delegelerden oluşur.” kuralı yer almaktadır. Bu yasa kuralına göre, ilçe kongreleri toplanıp, delege seçimleri yapılmadan il kongresinin oluşturulması mümkün değildir.
Bir ilde teşkilatlanmanın ne şekilde tamamlanmış sayılacağı hususu 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun'un 14/11. maddesinde; “bir ilde teşkilatlanma, merkez ilçesi dahil o ilin ilçelerinin en az üçte birinde teşkilat kurmayı gerektirir.” şeklindeki kural ile açıklanmakta, 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu'nun “Siyasi partilerin seçimlere katılması” başlıklı 36. maddesinin ikinci fıkrasındaki; “Bir ilde teşkilatlanma, merkez ilçesi dahil o ilin ilçelerinin en az üçte birinde teşkilat kurmayı gerektirir.” hükmü ile bu husus teyit edilmektedir.
2820 sayılı Kanun'un 21. maddesinin 3, 4, 5 ve 10. fıkralarında ise;
“Seçim kurulu başkanı, gerektiğinde ilgili kayıt ve belgeleri de getirtip incelemek suretiyle varsa noksanları tamamlattırdıktan sonra seçime katılacakları belirleyen liste ile yukarıdaki fıkrada belirtilen diğer hususları onaylar. Onaylanan liste ile toplantıya ilişkin diğer hususlar kongrenin toplantı tarihinden yedi gün önce siyasi partinin ilgili teşkilatının bulunduğu binada asılmak suretiyle ilan edilir. İlan süresi üç gündür.
İlan süresi içinde, listeye yapılacak itirazlar hakim tarafından incelenir ve en geç iki gün içinde kesin olarak karara bağlanır. Bu suretle kesinleşen listeler ile toplantıya ilişkin diğer hususlar, hakim tarafından onaylanarak siyasi partinin ilgili teşkilatına gönderilir.
Kongrelerde yapılacak seçimler ilgili seçim kurulunun gözetimi ve denetiminde yapılır. Bu seçimlerin usul ve şekilleri ile seçimlerde kullanılacak oy pusulası ve listelerin tanzim tarzı siyasi partilerin tüzük ve kongre yönetmelikleri ile düzenlenir.
Seçimin devamı sırasında yapılan işlemler ile tutanakların düzenlenmesinden itibaren iki gün içinde seçim sonuçlarına yapılacak itirazlar hakim tarafından aynı gün incelenir ve kesin olarak karara bağlanır.”
hükümleri yer almaktadır.
Büyük Birlik Partisi Tüzüğünün;
28. maddesinde; “İl teşkilatının en üst karar ve denetim organı olan il kurultayı, seçilmiş ve tabii delegelerden oluşur. İl başkanı, il yönetim kurulu ve il disiplin kurulu asıl ve yedek üyeleri ile ili temsil edecek büyük kurultay asıl ve yedek delegelerinin seçimlerini yapar, gündemindeki konuları müzakere edip karara bağlar.
Bir ilde teşkilatlanma, merkez ilçe dâhil o ilin ilçelerinin en az üçte birinde teşkilat kurmayı gerektirir.” hükmüne yer verilmiş, aynı Tüzüğün 48. maddesinde de; “Geçici kurullar, alt kademe organlarının tamamen veya organ sayılma niteliğini sona erdirecek sayıda üyenin işten el çektirilmeleri halinde oluşturulan yeni kurullardır. Geçici kurullar, seçilmiş kurulların hak ve yetkilerini kullanırlar. İşten el çektirme kararının tebliğinden itibaren Geçici Yönetim Kurulu tarafından 30 gün içinde ilçe kurultayı, 45 gün içinde ise il kurultayı toplanarak yeni yönetim kurulunu seçer. Kurultay; yeni delege seçimi yapılmış değilse, eski delegelerle toplanır. Bu şekilde seçilen yeni yönetim kurulunun görev süresi, ilgili kademenin olağan kurultayına kadar devam eder. Yukarıda sözü edilen kurultay, kademenin olağan kurultay dönemi ve takvimine uygun zamanda ise, ona göre hazırlanılır ve normal kurultay gündemine uygun olarak yapılır.” kuralı yer almıştır.
İzmit 1. İlçe Seçim Kurulu Başkanlığı tarafından verilen 12/10/2017 tarihli, 2017/24-1 sayılı kararda; Büyük Birlik Partisi İl Teşkilatınca teslim edilen delege listeleri ile Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığından temin edilen üye listelerinin karşılaştırılması neticesinde, tevdi edilen listelerdeki ...., ...., ....’in parti üyesi olmadıklarından, listelere eklenmesine yer olmadığına, .... ve ....’nin partiye kayıtlı üye olduklarından listelere eklenmesine, seçmen listesinin 197. sırasında bulunan ....’ın vefat etmesi nedeniyle listeden çıkarılmasına, Büyük Birlik Partisi Genel Merkezinin Kocaeli Valiliğine yazdığı 10/08/2017 tarihli, 2017/321, 322, 323 ve 334, sayılı yazıları ile Kocaeli İl, Basişkale, Çayırova, Gölcük, Körfez İlçe teşkilatlarının yönetim kurulu ile birlikte fesih edildiklerinin bildirildiği anlaşıldığından, Büyük Birlik Partisi Kocaeli İl Başkanlığının 15/10/2017 tarihinde yapılacak olan İl Kongresine 29/09/2017 tarih ve bila sayılı yazıları ekinde verdikleri üye listelerine parti üyesi olan .... ve ....’nin eklenerek seçimlere gidilmesine,
İzmit 1. İlçe Seçim Kurulu Başkanlığının 12/10/2017 tarihli, 2017/24-1 sayılı kararına karşı Kocaeli İl Seçim Kuruluna yapılan itiraz üzerine Kocaeli İl Seçim Kurulu tarafından verilen 14/10/2017 tarihli, 2017/1 sayılı kararda; Büyük Birlik Partisi Kocaeli İl Başkanlığınca 29/09/2017 tarihli yazıları ekinde İzmit 1. İlçe Seçim Kurulu Başkanlığına verdiği üye listeleri ile Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığından temin edilen listeler karşılaştırıldığında birbiriyle uyumlu olduğu anlaşıldığından, yapılan itirazın hâkim tarafından incelendiği ve iki gün içinde kesin olarak karara bağlandığından bu konudaki talebin reddine, muterizin fesih edilen ilçelerle ilgili iddiası 298 sayılı Kanun’un 112. maddesi hükmü gereğince delil ve gerekçe gösterilmediğinden itirazın incelenmesine yer olmadığına,
yine, İzmit 1. İlçe Seçim Kurulu Başkanlığı tarafından verilen 17/10/2017 tarihli, 2017/24-2 sayılı kararda; Büyük Birlik Partisi Genel Merkezinin Kocaeli Valiliğine yazdığı 10/08/2017 tarihli, 2017/321, 322, 323 ve 334, sayılı yazıları ile Kocaeli İl, Basişkale, Çayırova, Gölcük, Körfez İlçe teşkilatlarının yönetim kurulu ile birlikte fesih edildiklerinin bildirildiği, Kocaeli Valiliği İl Dernekler Müdürlüğünün 15/08/2017 tarih ve 481 sayılı yazısı ile Gölcük, Başiskale, Kartepe, Derince, Körfez, Gebze, Kandıra ve Çayırova Teşkilatına Büyük Birlik Partisi Genel Merkezince atama ve yetki verildiğine dair belgelerin alındığı yapıldığı, bu itibarla söz konusu teşkilatların faal olduğu anlaşıldığından bu konudaki taleplerin reddine,
karar verildiği anlaşılmıştır.
Kurulumuz Başkanlığı tarafından Kocaeli İl Seçim Kurulu Başkanlığına yazılan 26/10/2017 tarihli, 33376 sayılı yazı ile Büyük Birlik Partisinin Kocaeli İline bağlı ilçelerde, ilçe kongrelerini yapıp yapmadığı, yaptı ise hangi tarihlerde yaptığı hususlarının araştırılarak sonucun bildirilmesinin istenilmesi üzerine, Kocaeli İl Seçim Kurulu Başkanlığının 26/10/2017 tarihli, bila sayılı cevabı yazısında; Büyük Birlik Partisinin Kocaeli İli Kandıra İlçesinde teşkilatının bulunmadığı, Basişkale İlçesinde son olarak 25/04/2010 tarihinde kongrelerini yaptıkları, Kartepe İlçesinde kongrelerini yapmadıkları, Derince İlçesinde en son 23/09/2013 tarihinde kongrelerini yaptıkları, Gebze İlçesinde 17/09/2017 tarihinde olağanüstü kongrelerini yaptıkları, Körfez İlçesinde en son 29/11/2014 tarihinde kongrelerini yaptıkları, Gölcük İlçesinde en son 1 Haziran 2014 tarihinde olağan, 21/09/2014 tarihinde ise olağanüstü kongrelerini yaptıkları, İzmit İlçesinde 06/12/2015 tarihinde kongrelerini yaptıkları, Karamürsel İlçesinde 30/12/2008 tarihinde kongrelerini yaptıkları, Dilovası İlçesinde Büyük Birlik Partisinin ilçe teşkilatının bulunmadığı, Darıca İlçesinde en son 02/06/2014 tarihinde kongrelerini yaptıkları,
Bununla birlikte, Kurulumuz Başkanlığı tarafından Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına yazılan 26/10/2017 tarihli, 33377 sayılı yazı ile Büyük Birlik Partisinin Kocaeli İline ait teşkilatlanma durumunu gösterir listenin gönderilmesinin istenilmesi üzerine, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı Siyasi Partiler Sicil Bürosunun 26/10/2017 tarihli, 2363 sayılı cevabi yazısında sadece 2 ilçede (Kocaeli, Gebze) teşkilatının bulunduğu,
anlaşılmıştır.
Yukarıda anılan yasal düzenlemeler çerçevesinde, il’in mevcut ilçelerinden en az üçte birinde teşkilatlanmasını tamamlamayan siyasi partilerin o il’de teşkilatlanma şartını sağladığından söz edilemeyeceğinden, il’de teşkilatlanıp, ilçe kongrelerini yapmamış veya yeterli ilçede teşkilat kurmamış olan siyasi partilerin, il kongrelerini yapmalarına imkan bulunmamaktadır.
Bu hükümler ve açıklamalar çerçevesinde itiraz konusu incelendiğinde; Büyük Birlik Partisinin Kocaeli İlinde sadece 1 ilçede (Gebze) teşkilatının bulunduğu, bu nedenle Kocaeli İlinin mevcut ilçelerinden üçte birinde teşkilatlanmasını tamamlamayan Büyük Birlik Partisinin il teşkilatını sağladığından söz edilemeyeceğinden, il kongresini yapmasına imkan bulunmaması nedeniyle, İzmit 1. İlçe Seçim Kurulu Başkanlığının 12/10/2017 tarihli, 2017/24-1, 17/10/2017 tarihli, 2017/24-2 sayılı kararları ile Kocaeli İl Seçim Kurulunun 14/10/2017 tarihli, 2017/1 sayılı kararının tam kanunsuzluk nedeniyle kaldırılmasına,
15 Ekim 2017 tarihinde yapılan Büyük Birlik Partisi Kocaeli Olağanüstü İl Kongresinde yapılan seçimin iptaline,
Karar verilmesi gerekmiştir.
SONUÇ: Açıklanan nedenlerle;
1- İzmit 1. İlçe Seçim Kurulu Başkanlığının 12/10/2017 tarihli, 2017/24-1, 17 /10/2017 tarihli, 2017/24-2 sayılı kararları ile Kocaeli İl Seçim Kurulunun 14/10/2017 tarihli, 2017/1 sayılı kararının tam kanunsuzluk nedeniyle kaldırılmasına,
2-15 Ekim 2017 tarihinde yapılan Büyük Birlik Partisi Kocaeli Olağanüstü İl Kongresinde yapılan seçimin iptaline,
3- Karar örneğinin gereği ve ....’e tebliği için İzmit 1. İlçe Seçim Kurulu Başkanlığına ve Kocaeli İl Seçim Kurulu Başkanlığına gönderilmesine,
26/10/2017 tarihinde oybirliği ile karar verildi. (¤¤)
Full & Egal Universal Law Academy