(2709 S. K. m. 67)
Karar No: 308
Başkanlık Makamınca Kurulumuza sunulan 26/05/2007 tarihli yazıda, aynen; “Kurulumuzun 09/05/2007 tarih ve 2007/247 sayılı kararı ile; “22 Temmuz 2007 Pazar Günü Yapılacak XXIII. Dönem Milletvekili Genel Seçiminde Sandık Kurullarının Görev ve Yetkilerini Gösterir Örnek: 135 sayılı Genelgemiz” kabul edilerek, Resmi Gazetenin 09/05/2007 tarih ve 26517 mükerrer sayılı nüshasında yayımlanmıştır.
Anılan genelgemiz siyasi partilerin genel başkanlıklarına gönderilmiş olup, seçimlerde oluşturulacak sandık kurulları sayısı kadar tüm ilçe seçim kurulu başkanlıklarına gönderilmek üzere basım aşamasına gelinmiştir.
Ancak, 5659 sayılı “2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasına Geçici Madde Eklenmesi Hakkında Kanun ile, “Bu Kanunun yürürlüğe girmesinden sonra yapılacak ilk genel seçimde, Anayasanın 67 inci maddesinin son fıkrası 10/06/1983 tarihli ve 2839 sayılı Milletvekili Seçimi Kanununun bağımsız adayların birleşik oy pusulasında yer almasına ilişkin hükümler bakımından uygulanmaz” hükmü getirilmiş olduğundan, yukarıda bahsedilen “22 Temmuz 2007 Pazar Günü Yapılacak XXIII. Dönem Milletvekili Genel Seçiminde Sandık Kurullarının Görev ve Yetkilerini Gösterir Örnek: 135 sayılı Genelgemiz”in içeriğinde yer alan bağımsız adaylara ilişkin kısımlar işlevini kendiliğinden yitirmiştir.
Bu nedenle, söz konusu Örnek:135 sayılı Sandık Kurullarının Görev ve Yetkilerini Gösterir Genelgenin baskı işlemine geçileceğinden, 5659 sayılı Kanun çerçevesinde, anılan genelgenin yeniden ele alınarak gerekli düzeltmenin yapılması ve sonucuna göre baskı işlemine geçilerek tüm teşkilata gönderilmesi hususunda gerektiğinde daha önceden oluşturulmuş olan komisyonca bir çalışma yapılmasını takdirlerinize arz ederim.” denilmiş ve komisyonca yapılan soruşturma sonrası düzenlenen genelge taslağı incelenmiş olmakla, konu incelenerek;
GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:
Sandıkların konulacağı yerlerin belirlenmesinde yapılacak işlemler, özürlü seçmenlerin oy kullanmasını kolaylaştırmak amacıyla alınabilecek tedbirler, sandık kurulu başkan ve üyeleriyle bina sorumlularının görev, yetki ve sorumluları dikkate alınarak ve milletvekili adaylarının sandık kurulu başkan ve üyeleriyle, bina sorumlularının ve güvenlik görevlilerinin oy kullanma usulleri belirlenerek, sandık kurulu mühürlerinin nasıl kullanılması gerektiği gibi sorunların çözümü de dikkate alınarak, Kurulumuzun 09/05/2007 tarihli, 247 sayılı kararı ile 22 Temmuz 2007 Pazar günü yapılacak XXIII. Dönem Milletvekili Genel Seçiminin sağlıklı ve düzenli yürütülüp sonuçlandırılması ve Yurt genelinde uygulamada birliğin sağlanması amacı ile SANDIK KURULLARININ GÖREV VE YETKİLERİNİ GÖSTERİR ÖRNEK: 135 SAYILI GENELGE kabul edilmiştir.
Ancak, Başkanlık teklifinde de belirtildiği üzere; 5659 sayılı “2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasına Geçici Madde Eklenmesi Hakkında Kanun ile, “Bu Kanunun yürürlüğe girmesinden sonra yapılacak ilk genel seçimde, Anayasanın 67 inci maddesinin son fıkrası 10/06/1983 tarihli ve 2839 sayılı Milletvekili Seçimi Kanununun bağımsız adayların birleşik oy pusulasında yer almasına ilişkin hükümler bakımından uygulanmaz” hükmü getirilmiştir. Anılan Anayasa değişikliği doğrultusunda “22 Temmuz 2007 Pazar Günü Yapılacak XXIII. Dönem Milletvekili Genel Seçiminde Sandık Kurullarının Görev ve Yetkilerini Gösterir Örnek: 135 sayılı Genelgemiz”in bağımsız adaylara ilişkin bölümleri geçerliliğini yitirdiğinden, genelgenin bütününün yeniden düzenlenmesi gerekmektedir.
Bu nedenle, Yüksek Seçim Kurulunun 09/05/2007 tarihli, 247 sayılı kararıyla kabul edilen Örnek: 135 sayılı Genelgenin yeniden düzenlenip yürürlüğe konulması uygun bulunmuştur.
O halde, söz konusu Örnek:135 sayılı Sandık Kurullarının Görev ve Yetkilerini Gösterir Genelgenin 5659 sayılı Kanun çerçevesinde; komisyon çalışması sonrası yeniden düzenlenip yürürlüğe konulması ve basım işleminin de buna göre yeniden düzenlenmiş olan genelgeye göre yapılması gerektiğine karar verilmelidir.
Sonuç: 1 - 22 Temmuz 2007 Pazar günü yapılacak XXIII. Dönem Milletvekili Genel Seçiminin sağlıklı ve düzenli yürütülüp sonuçlandırılması ve Yurt genelinde uygulamada birliğin sağlanması amacı ile SANDIK KURULLARININ GÖREV VE YETKİLERİNİ GÖSTERİR ÖRNEK: 135 SAYILI GENELGENİN düzenlenmiş şekliyle kabulüne ve genelgenin bu kararın eki sayılmasına,
2 - Karar örneğinin ve eki yeniden düzenlenmiş olan genelgenin seçime katılacak siyasi partilerin genel başkanlıkları ile Kurulumuz Seçmen Kütüğü Genel Müdürlüğüne gönderilmesine,
3 - Genelgenin düzeltilmiş haliyle yeterli miktarda bastırılarak tüm il ve ilçe seçim kurulu başkanlıklarına ihtiyaç miktarı kadar gönderilmek üzere, Kurulumuz İdari ve Mali İşler Dairesi Başkanlığına gönderilmesine,
4 - Karar örneği ve eki genelgenin yeniden Resmi Gazetede yayımlanmasına,
26.05.2007 gününde oybirliği ile karar verildi.
T.C.
YÜKSEK SEÇİM KURULU BAŞKANLIĞI
ÖRNEK: 135
22 TEMMUZ 2007 PAZAR GÜNÜ YAPILACAK XXIII. DÖNEM MİLLETVEKİLİ GENEL SEÇİMİNDE SANDIK KURULLARININ GÖREV VE YETKİLERİNİ GÖSTERİR GENELGE
Ankara - 2007
22 TEMMUZ 2007 PAZAR GÜNÜ YAPILACAK XXIII. DÖNEM MİLLETVEKİLİ GENEL SEÇİMİNDE SANDIK KURULLARININ GÖREV VE YETKİLERİNİ GÖSTERİR GENELGE FİHRİSTİ 
 Madde Sayfa
- Kapsam ................................................................................. 1
- Sandık kurullarının görev ve yetkileri .......................................... 2
- Sandık kurulu başkanının ilk önce yapacağı işler ............... 3
- Bina sorumlularının görevleri ..................................................... 4
- Sandık kurulunun and içmesi .............................................. 5
- Başkan ve üyelerin toplantıya gelmemesi halinde yapılacak işler... 6
- Sandığın konulacağı yerin belli edilmesi ............................ 7
- Kapalı oy verme yeri ................................................................ 8
- Kapalı oy verme yerine asılacak levha ................................ 9
- Sandık seçmen listesinin sandık alanına asılması ........................ 10
- Sandık yerinin ilanı .............................................................. 11
- Sandık alanı ............................................................................ 12
- Sandık alanında bulunabilecekler ....................................... 13
- Sandık alanında bulunacak aday ve gözlemciler ......................... 14
- Oy verme gününde sandık kurulunun toplanma ................
 zamanı ve hemen yapacağı işler ........................................ 15
- Kurulca işlemlerin nasıl yapılacağı, tedbirlerin nasıl .....................
 alınacağı, işlemlerle kararların deftere nasıl geçirileceği ...............
 ve üyelerin başkana yardımı ..................................................... 16
- Sandık alanında düzenin sağlanması ..................................
 ve başkana ait yetkiler ........................................................ 17
- Oy verme yetkisi ..................................................................... 18
- Oy verme süresi ................................................................... 19
- Sandık kurulu önüne alınmada sıra ............................................ 20
- Oy verme düzeni .................................................................. 21
- Seçmenin kimliğinin tespiti ....................................................... 22
- Oy verme .............................................................................. 23
- Kapalı oy verme yerinde kalma ................................................. 24
- Özürlülerin oy kullanması .................................................... 25
- Okuma - yazma bilmeyen seçmenlerin oy kullanmaları ............... 26
- Milletvekilleri - Milletvekili adayları, sandık kurulu ..........
 başkan ve üyeleri, güvenlik görevlileri ile bina .................
 sorumlularının oy vermeleri ................................................ 27
- Sayım ve döküm başlamadan önce yapılacak işler ...................... 28
- Sayım ve dökümün açık olması ve sayım düzeni ............... 29
- Masa üzerindeki eşyaların kaldırılması, oy verenler .....................
 sayısının denetlenmesi ve tutanağa geçirilerek ilanı ................... 30
- Kullanılmayan birleşik oy pusulaları ve zarflar .................. 31
- Sandığın açılması, zarfların sayılması, geçerli ve .........................
 geçersiz oy zarflarının ayrılması ................................................ 32
- Sayım ve döküm cetvelinin boş bulunduğunun..................
 orada bulunanlara gösterilmesi .......................................... 33
- Başkanın sayım ve döküm sırasında kurul üyeleri .......................
 arasında iş bölümü yapması ..................................................... 34
- Zarfların açılması ve oyların sayım ve dökümü ................. 35
- Geçerli sayılmayacak zarflar ve oy pusulaları ............................. 36
- Seçim sonuçlarının sayım ve döküm cetvellerine ..............
 geçirilmesi ........................................................................... 37
- Gözlemcilerin oy pusulalarını denetlemeleri ............................... 38
- Sayım ve döküm cetvelleri sonuçlarının ilanı ....................
 ve tutanağa geçirilmesi ...................................................... 39
- Milletvekili seçim sonuçlarını gösterir tutanak.............................
özetlerinin sandık alanına asılması .............................................. 40
- Sayıma ilişkin kağıt ve belgelerin paketlenerek ................
torbaya konulması .............................................................. 41
- Sayıma ilişkin torbanın (kağıt ve belgelerin) ..............................
 ilçe seçim kurulu başkanına veya görevli geçici ..........................
 ilçe seçim kurulu başkanına teslimi ........................................... 42
- Sandık kurullarınca kullanılacak ve düzenlenecek ............
 basılı kağıtlar ....................................................................... 43
- Şikayet ve itiraz ...................................................................... 44
- Şikayete yetkili kimseler ..................................................... 45
- Şikayetlerin nasıl yapılacağı ve sözlü şikayetin ...........................
 tutanağa geçirilmesi ................................................................ 46
- Şikayet üzerine yapılacak inceleme ................................... 47
- Şikayetin karara bağlanması .................................................... 48
- Şikayetin süresi ve süresinden sonra .................................
 yapılacak şikayetin reddi .................................................... 49
- Sandık kurullarının kararlarına itiraz .......................................... 50
- Sandık kurullarının itirazı ilçe seçim kuruluna ..................
 ulaştırması ve itirazcıya alındı kağıdı verilmesi ................ 51
- İtiraz üzerine verilecek karara sandık kurulunun ........................
 uymak zorunda olması ............................................................ 52
- Şikayetin veya itirazın sandık işlerini durdurmayacağı .... 53
- Kararların bildirilmesi ve tebliği ................................................ 54
- Genelgenin dayanağı ve yürürlüğe girmesi ....................... 55
22 TEMMUZ 2007 PAZAR GÜNÜ YAPILACAK XXIII. DÖNEM MİLLETVEKİLİ GENEL SEÇİMİNDE SANDIK KURULLARININ GÖREV VE YETKİLERİNİ GÖSTERİR GENELGE
Kapsam
Madde 1 - Bu genelge; sandık kurullarının görev ve yetkilerini, uygulayacakları işlemleri, oy verme şeklini, şikayet ve itirazlar ile bunların incelenmesi usullerini ve konuların açıklanması amacını kapsar.
Sandık Kurullarının Görev ve Yetkileri
Madde 2 - Sandık kurullarının başlıca görev ve yetkileri şunlardır:
a) Sandık alanı içinde seçimin düzenle yürütülmesi için gereken tedbirleri almak, oy verme işlerini yönetmek ve denetlemek,
b) Sandık alanında sandığın konulacağı yeri belirlemek, sokak başlarına, bu yeri gösterir göze çarpacak işaretler koymak ve sandığın yerini alışılmış araçlar ile duyurmak,
c) Ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde cezaevi idaresinin de görüşü alınarak ilçe seçim kurulu başkanının gözetiminde sandığın konulacağı yeri belirlemek, (298 S.K. 85/A)
ç) Sandığa atılmış olan oy pusulalarını saymak, dökümlerini ve sonuçlarını tutanağa geçirmek ve bunları seçim işlerine ait diğer evrak ile birlikte, derhal ilçe seçim kuruluna teslim etmek,
d) Oy verme işleri hakkında ileri sürülecek şikayet ve itirazları incelemek, karara bağlamak ve kararları tutanak defterine geçirerek altını imzalamak,
e) Sandık kurulu tutanak defterindeki tutanakları ile gerekli diğer tutanakları tutmak ve altını imzalamak,
f) Bu kararlardan itiraza uğrayanları derhal ilçe seçim kuruluna göndermek,
g) Kanunlarla ve Yüksek Seçim Kurulu genelge ve kararları ile verilen diğer görevleri yapmak, (298 S.K. 71)
ğ) Oy verme ve sayım döküm sonunda kullanılan ve kullanılmayan oy pusulalarını, oy zarflarını ayrı ayrı paketleyerek seçim tutanağı ile birlikte ilçe seçim kuruluna teslim etmek,
Sandık Kurulu Başkanının İlk Önce Yapacağı İşler
Madde 3 - Sandık kurulu başkanı, oy verme gününden en az 48 saat önce, ilçe seçim kurulu başkanından veya görevli geçici ilçe seçim kurulu başkanından aşağıda yazılı oy verme araçlarını tutanakla teslim alarak, zamanında sandık yerinde bulundurur (298 S.K. 68).
a) Ağzı mühürlü bir kese içinde bulunan sandık kurulu mühürü,
b) Her sandık için yeteri kadar (EVET) veya (TERCİH) yazılı mühür (298 S.K. 68),
c) Kapalı oy verme yerine asılacak (Örnek: 19) numaralı açıklama levhası,
ç) Üstü Yüksek Seçim Kurulu tarafından numaralanıp mühürlenmiş birleşik oy pusulası paketi (298 S.K. 68),
d) Üstü ilçe seçim kurulu başkanlığı mühürünü taşıyan (SARI) renkli oy zarflarına ait paket,
e) Seçim sandığının önüne yapıştırılacak bandrol,
f) Istampa, ıstampa mürekkebi, çıkmayan boya, mühür mumu ve sicim ile sahifeleri ilçe seçim kurulu başkanlığınca mühürlenmiş tutanak defteri, sayım cetvelleri ve tutanak kağıtları, tükenmez kalem,
g) Her yaprağı ilçe seçim kurulu başkanı tarafından mühürlü ve sonu onaylı olan iki nüsha sandık seçmen listeleri,
ğ) Ceza infaz kurumları ve tutukevi sandık kurulu başkanları (ilçe seçim kurulu başkanınca her sayfası onaylanmış tutuklu seçmen listesini,)
h) Sahiplerine verilememiş olan seçmen bilgi kağıtları,
ı) Sandık kurullarının görev ve yetkilerini gösterir (Örnek: 135) sayılı bu genelge,
i) Sandık kurulu başkan ve üyeleri ile bina sorumlularının oy kullanma haklarının bulunduğuna dair belgeler (Örnek: 142) ve diğer gerekli araçlar, (298 S.K.94)
j) Oy sandığı, (bulunduğu yerden alınır.)
Yukarıda sayılan araç ve gereçleri teslim aldıktan sonra ilçe seçim kurulu başkanı tarafından daha önce kendisine adı bildirilen bina sorumlusu ile haberleşmek suretiyle sandığın götürüleceği gün ve oy verme günü binada hazır bulunmasını sağlamak. (298 S.K. 74/ Son)
Bina Sorumlularının Görevleri
Madde 4 - a) Binaya getirilen oy sandıkları ile paravanları imza karşılığı teslim almak ve bunların yerlerine yerleştirilmesinde sandık kuruluna yardım etmek,
b) Seçimde kullanılacak masa, sıra, sandalye gibi araç ve gereçleri temin etmek,
c) Oy verme günü oy vermenin başlama saatinde görev yerine gelmeyen sandık kurulu başkanını ilgili ilçe seçim kuruluna bildirmek,
ç) Oy verme süresince binadan ayrılmamak ve oy vermenin düzen içinde geçmesi için sandık kurulu başkanının isteklerini yerine getirmek,
d) Sandık kurullarının görevlerini tamamlayıp binayı terkettikten sonra sandık alanında unutabilecekleri oy zarfı, oy pusulası gibi seçim kağıtlarını paketleyip ilgili ilçe seçim kuruluna teslim etmek,
e) Oy verme günü binanın ısınma, su, elektrik, telefon gibi hizmetlerinin işler durumda bulundurulması için gerekli önlemleri almak,
f) Seçim sonuçlarını gösteren tutanakların bir hafta süre ile ilan yerinde asılı kalmasını sağlamak,
g) Sayım döküm işlemlerini izleyerek biter bitmez ulaşım için ilçe seçim kuruluna haber vermek,
Sandık Kurulunun And İçmesi
Madde 5 - Sandık kurulu başkan ve üyeleri, oy verme günü, göreve başlamazdan önce, ilk iş olarak, sandık başında bulunanlar önünde birer birer aşağıdaki şekilde and içer. "Hiçbir tesir altında kalmaksızın, hiç kimseden korkmadan, seçim sonuçlarının tam ve doğru olarak belirmesi için, görevimi kanuna göre, dosdoğru yapacağıma, namusum, vicdanım ve bütün mukaddesatım üzerine and içerim." (298 S.K. 70).
Başkan ve Üyelerin Toplantıya Gelmemesi Halinde Yapılacak İşler
(Sandık Kurulunda Çoğunluğun Sağlanması)
Madde 6 - Sandık başında, oy verme başlamadan önce veya oy verme sırasında, sandık kurulu üyelerinden biri veya birkaçı görevini yapmazsa, ceza hükümleri saklı kalmak üzere, yerine yedek üyelerden biri getirilir. Şayet, bu dahi mümkün olmaz ve kurul üyeleri sayısı yarısından aşağı düşerse bu konu tutanağa geçirilir ve eksiklikler, o sandık alanında seçme yeterliğine sahip, okur-yazar olanlar arasından başkanın seçeceği kimselerle doldurulur (298 S.K. 73).
Göreve gelmemiş olması veya bırakıp gitmesi nedeniyle başkan ve üyenin yerine başka bir kimsenin göreve alınması, o başkan ve üyenin daha sonra tekrar gelmesi halinde görevini yapmasına engel olmaz.
Sandık kurulu başkanının görevi başına gelmemesi veya bırakıp gitmesi halinde, yerine kurulun partili olmayan üyelerinden en yaşlısı başkanlık eder. Yaş konusunda uyuşmazlık çıkarsa nüfus cüzdanındaki bilgi esas tutulur.
Sandığın Konulacağı Yerin Belli Edilmesi
Madde 7 - Sandık alanında, sandığın konulacağı yeri sandık kurulu kararlaştırır. Sandığın konulacağı yerlerin belirlenmesinde, seçmenin oyunu kolaylıkla, serbestçe ve gizli şekilde verebilmesi göz önünde bulundurur.
Dağınık mahalle ve sair yerleşim yerleri bulunan köylerde veya köylerin birbirlerine yakın olduğu durumlarda seçim sandıklarının tek mahallede veya bir köyde toplanmasına ilçe seçim kurulu başkanı karar vermiş ise bu karar göz önünde tutularak belirlenen yere sandık konulur (2972 S.K. Ek M. 2).
Özürlü seçmenlerin kayıtlı olduğu sandık seçmen listelerine ait sandıklar, bunların rahatlıkla ve kolaylıkla oy kullanmalarını sağlamak amacıyla binaların uygun yerlerine konulur (298 S.K. 36/7, 74).
Sandıklar; okul (özel okullar ve özel dershaneler dahil) avlusu veya salonların elverişli kısımları gibi geniş ve umumi yerlere konulur. Açık yerlerde, saçağı, sahanlığı, sundurması bulunan yerler üstün tutulur.
Ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde ilçe seçim kurulu başkanı ile birlikte sandığın konulacağı yeri sandık kurulu başkanı tespit eder, bu tespitte cezaevi yönetiminin görüşü alınır.
Kışla, karargah, ordugah gibi askeri bina ve tesislerle, karakollara ve parti binalarına, muhtarlık odalarına ve mabetlere sandık konulamaz (298 S.K. 74).
Kapalı Oy Verme Yeri
Madde 8 - Kapalı oy verme yerleri, oyların gizliliğini ve seçmenlerin oylarını tam bir serbestlik içinde vermelerini sağlayacak, dışarıdan içerisinin gözetlenmesine imkan bırakmayacak elverişli bir durumda olacaktır.
Sandık kurulları, oy serbestliğini ve gizliliğini sağlayacak şekilde kapalı oy verme yeri hazırlar. Kapalı oy verme yerlerinde, masa ve ıstampa bulundurulacaktır (298 S.K. 75, 76).
Kapalı Oy Verme Yerine Asılacak Levha
Madde 9 - Sandık kurulu, sandıkların konulacağı yeri ve kapalı oy verme yerlerini belirledikten sonra buralara 298 sayılı Kanunun oy verme serbestliğine ve gizliliğine ilişkin hükümlerini içeren levhayı (Örnek: 19) ve (Örnek:44) nolu tutanağı asar (298 S.K. 76).
Sandık Seçmen Listesinin Sandık Alanına Asılması
Madde 10 - Her yaprağı ilçe seçim kurulu başkanı tarafından mühürlü ve sonu onaylı sandık seçmen listesi, sandık alanında, seçmenlerin kolayca görüp inceleyebilecekleri uygun bir yere asılır. Ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde bu listeler cezaevi idaresinin görüşü de alınmak suretiyle elverişli alana asılır (298 S.K. 68/2-13).
Sandık Yerinin İlanı
Madde 11 - Sandık kurulu başkanı, sandıkların konulduğu yeri, göze çarpan işaretlerle veya alışılmış araçlarla halka duyurur.
Sandıkların bulunduğu yere giden sokakların başına, o yeri gösteren yazılar ve işaretler (Örneğin "10 numaralı sandığa gider" yazısı ve ok işareti) konulur.
İlçe seçim kurulu başkanı; İstanbul, İzmir, Ankara ve Konya gibi büyükşehirlerde seçmenlerin sandık yerlerini kolayca bulabilmeleri için ve sorulduğunda gerekli bilgiler verilmek üzere, her bir sandığa komşu ve numaraca yakın olan sandıkların bulundukları yerleri gösteren birer yazıyı, sandık kurulu başkanlarına verir. Gerektiğinde, sandık kurulu başkanlarından bazılarını, belli bir mahalle veya birkaç mahallede oturanların oy verecekleri sandıkların yerlerini gösteren çizelgeleri herkesin görebileceği yerlere asmakla da görevlendirebilir.
İlçe seçim kurulları, diğer şehir ve kasabalarda da yukarıdaki fıkra hükmünün uygulanmasına karar verebilir.
Sandık Alanı
Madde 12 - Sandıkların, kapalı oy verme yerinin ve sandık kurulunun yerleştiği yer merkez olmak üzere yüz metre yarı çaplı alan, sandık alanıdır (298 S.K. 81).
Sandık Alanında Bulunabilecekler
Madde 13 - Sandık alanında sandık kurulu başkan ve üyeleriyle oy vermek üzere gelen seçmenler, siyasi partilerin ve bağımsız adayların gözlemcileri bulunur. Sandık alanı için belirlenen 100 metre yarı çaplı alan, ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde konulan sandıklar için uygulanmaz. Ancak sandık kurulu başkanı şartları dikkate alarak bir uzaklık belirler ve bunu tutanağa geçirir.
Yukarıdaki fıkrada belirtilenlerden başka hiç kimse sandık alanına giremez (298 S.K. 72, 84).
Sandık başında görevli bulunan partili kurul üyeleri rozet, amblem veya partisini belirtir herhangi bir işaret taşıyamaz.
Sandık Alanında Bulunacak Aday ve Gözlemciler
Madde 14 - Adaylar ve gözlemciler, sandık başı işlemlerini izlemek üzere sandık başında bulunabilirler. Adaylar ile gözlemciler, ceza infaz kurumları ve tutuk evinde konulan sandıklarda sandık başı işlemlerini izlemek üzere sandık başında bulunabilirler. Ancak ceza infaz kurumları ve tutuk evinde giriş ve çıkışlarda cezaevi idaresince alınan tedbirlere uymak zorundadırlar.
Siyasi partilerle, bağımsız adayların sandık başlarında bulundurabilecekleri gözlemcilerin kamu hizmetlerinden yasaklı olmayan, ergin kimselerden bulunması şarttır. Kendisinde bu şartlardan birisi bulunmayan kimse gözlemci olamaz ve sandık alanından uzaklaştırılır.
Bağımsız adayların gönderdikleri gözlemciler, üçten fazla olursa, sandık kurulu başkanı bunlar arasında ad çeker. Adları ilk çıkan üç gözlemci sandık başında bırakılır. Diğerleri sandık alanında kalabilirler (298 S.K. 25, 72).
Gözlemciler; rozet, amblem veya partisini belirtir herhangi bir işaret taşıyamaz. Bu kişiler hangi siyasi partinin veya bağımsız adayın gözlemcisi olduklarını yazılı belge ile kanıtlamak zorundadır.
Oy Verme Gününde Sandık Kurulunun Toplanma Zamanı ve Hemen Yapacağı İşler
Madde 15 - Sandık kurulu oy verme günü, Yüksek Seçim Kurulunca başka süre konulmamış ise en geç saat 07.00'de, sandık başında toplanarak Genelgemizin 5 inci maddesinde gösterilen şekilde and içer. Başkan, ilçe seçim kurulundan teslim almış olduğu ağzı mühürlü torbayı kurula gösterdikten sonra açarak içerisinde bulunan sandık kurulu mühürü ve (EVET) veya (TERCİH) mühürlerini masanın üzerine koyar. Bundan sonra seçim sandığının boş olduğunu orada bulunan sandık kurulu üyeleriyle gözlemciler önünde tespit ederek sandığı kapatır ve kapağını bozulmadan açılmayacak şekilde, (herhangi bir şekilde ıslatılmış) sandık kurulu mühürü ile mühürler.
Sandık kurulu; and içme, sandığı yerleştirme, kapalı oy verme yerini düzenleme işini bitirdikten sonra hazır bulunanlar önünde ilçe seçim kurulu başkanlığından teslim aldığı ve üzeri Yüksek Seçim Kurulunca numaralanıp mühürlenerek paketlenmiş birleşik oy pusulası paketini açıp, tümünü sayar; birleşik oy pusulalarının her birinin arkasını sandık kurulu mühürü ile mühürler.
Sandık kurulu ilçe seçim kurulundan teslim alınan ve ilçe seçim kurulu başkanlığı mühürünü taşıyan sarı renkte bastırılmış olan oy zarflarını sayar, her zarfın üzerine sandık kurulu mühürünü basar.
Birleşik oy pusulaları ve zarflar masanın üzerine düzenli bir şekilde konulur.
Sandık kurulu seçime ilişkin bandrolü seçim sandığının önüne yapıştırır veya iğne/raptiye ile tutturur.
Sandık kurulu, yaptığı sayımların sonucunu ve işlemleri bu genelge gereğince tutanak defterine geçirip imzalar (298 S.K. 77).
Kurulca İşlemlerin Nasıl Yapılacağı, Tedbirlerin Nasıl Alınacağı, İşlemlerle Kararların Deftere Nasıl Geçirileceği ve Üyelerin Başkana Yardımı
Madde 16 - Kanun gereği olarak kurulca alınması gereken tedbirler ve yapılması gereken işlemler üzerinde anlaşma olmadığı takdirde, kurulu oluşturan üyelerin yarısından bir fazlasının görüşüne göre karar alınır veya işlem yapılır. Oyların eşitliği halinde başkanın katıldığı tarafın görüşü üstün tutulur.
Sandık kurulu tarafından verilen kararlar veya yapılan işlemler varsa matbu tutanağa, yoksa olayın mahiyetine göre tutanak defterine yazılarak başkan ve üyeler tarafından imzalanır.
Kanuna göre başkan tarafından yapılması gereken işler ve özel olarak sandık başında yapılacak işler (örneğin açıklamalar ve uyarmalar) başkanın izni ile üyeler tarafından da yapılabilir.
Sandık Alanında Düzenin Sağlanması ve Başkana Ait Yetkiler
Madde 17 - Sandık alanında düzenin sağlanması sandık kurulu başkanına aittir. Sandık alanında seçmenin oyunu tam bir serbestlikle ve gizli şekilde kullanmasına veya sandık kurulunun görevini yapmasına engel olmaya kalkışanları veya oy verme işinin yolunda gitmesini aksatanlarla, sandık başı işlemlerinin düzenini bozmaya yeltenenleri başkan uyarır ve bu uyarmayı dinlemeyenleri sandık alanının dışına zabıta aracılığıyla çıkartabilir. Ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde yukarıda sayılan tedbirlere uymayanlar cezaevi idaresinin görüşü alındıktan sonra güvenliği zayıflatmayacak şekilde uygulama yapılarak sandık alanından dışarı çıkarılabilir. Bu kimse, sandık kurulu üyesi ise ancak kurul kararı ile uzaklaştırılabilir.
Sandık alanında alınacak tedbirler seçmenlerin sandık başı işlemlerini izlemelerini engelleyecek nitelikte olamaz. Sandık kurulu başkanının çağırdığı zabıta kuvvetleri dışında zabıta amir ve memurları ile resmi üniforma giymiş kimseler ve silah taşıyanlar sandık alanına giremezler.
Seçmen olarak o sandıkta oy kullanması gereken subay, astsubay, zabıta amir ve memurları ancak sivil elbise ile sandık alanına girip oylarını verebilirler. (Sandık alanının ve binanın güvenliği ile görevli olanlar hariç.)
Ancak, olağanüstü hal, sıkıyönetim ve seferberlik ilan edilen yerlerde veya savaş durumlarında, zabıta amir ve memurlarıyla silahlı kuvvetler mensuplarının seçmen sıfatıyla kayıtlı bulundukları sandıkta oy kullanmaları halinde yukarıdaki fıkra hükmü uygulanmaz (298 S.K. 72, 84).
Sandık kurulu başkanı, seçmenin sandık alanına serbestçe girmesini engelleyen ve zorlaştıran her türlü hareketi önlemek zorundadır.
Sandık alanında düzenin sağlanması işlerinde zabıta kuvvetleri sandık başkanının emirlerine uymak zorundadır (298 S.K. 81, 82, 84).
Ceza infaz kurumları ve tutukevindeki görevliler, sandık kurulu başkanının cezaevi idaresinin de görüşü alındıktan sonra verdiği emre göre hareket etmek zorundadırlar.
Ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde sandığın bulunduğu yerde ancak kurul başkanının gerektiğinde çağıracağı güvenlik görevlileri bulunur. Bu görevliler ceza infaz kurumları ve tutukevi koşullarına uygun şekilde silah taşırlar. Alınacak güvenlik tedbirleri oy verme işlemlerini engelleyecek nitelikte olamaz.
Ceza infaz kurumları ve tutukevinde sandık kurulu başkanı bu tedbirleri cezaevi idaresinin görüşünü de alarak cezaevinin güvenliğini tehlikeye sokmayacak şekilde uygular.
Oy Verme Yetkisi
Madde 18 - Onaylı sandık seçmen listesinde/tutuklu sandık seçmen listesinde yazılı her seçmen oy verme yetkisine sahiptir. Bir seçmen birden fazla oy kullanamaz. Onaylı sandık seçmen listesinde/tutuklu sandık seçmen listesinde yazılı olmayanların oy vermelerine izin verilemez. (Bu genelgenin 27. maddesinde belirtilen istisnalar hariç.)
Her seçmen, hangi sandık seçmen listesine yazılmış ise ancak o sandıkta oy verebileceğinden başka bir sandıkta oy kullanmasına izin verilmez.
Oy verme gününe kadar, yetkili yerlerden hakkında seçme yeterliğini kaybettiği bildirilenlere, tutuklular için ise tahliye edildiklerini veya hüküm giyerek cezalarının kesinleştiğini gösteren resmi belge gelmiş bulunanlara, seçmen listesinde yazılı olsalar bile oy verdirilemez ve bu husus tutanağa geçirilir (Örneğin: Kütüğe yazılı olduğu halde, er olarak silah altına veya yedek subay okuluna alındığı veya kamu hizmetlerinden yasaklılık cezasına çarptırılmış ve ceza ilamının o arada kesinleşmiş olduğu resmi belge ile anlaşılanlar gibi) (298 S.K. 86).
Oy Verme Süresi
Madde 19 - Oy verme günü, oy verme için Yüksek Seçim Kurulunca başka süre belirlenmemişse saat 08.00'den 17.00'ye kadar geçecek zaman oy verme süresidir. Ancak saat 17.00'ye veya Yüksek Seçim Kurulunca belirlenen oy vermenin bitiş saati geldiği halde sandık başında oylarını vermek üzere bekleyen seçmenler varsa, sandık kurulu başkanı bunları saydıktan sonra sıra ile oylarını kullanmalarına izin verir. Saat 17.00'den veya Yüksek Seçim Kurulunun belirlediği bitiş saatinden sonra gelen seçmen oy kullanamaz (298 S.K. 89, 96).
Ceza infaz kurumları ve tutukevinde oy verme saat 08.00'de başlar ve Yüksek Seçim Kurulunca başka bir süre belirlenmemiş ise saat 17.00’de sona erer. Diğer hükümler aynen uygulanır.
Sandık Kurulu Önüne Alınmada Sıra
Madde 20 - Oy verme günü sandık başına gelen seçmenler, sandık kurulu önüne kurul başkanı tarafından sıra ile, birer birer alınırlar. Gebeler, hastalar ve özürlüler sıra ile bekletilmeden oylarını verirler. Güvenlik görevlileri ve yaşlıların da bekletilmeden oy kullanmalarına izin verilebilir (298 S.K. 90).
Oy Verme Düzeni
Madde 21 - Sandık başında, seçmene, vereceği oy hakkında hiçbir kimse müdahale, telkin veya tavsiyede bulunamaz. Hiçbir seçmen oyunu kullandıktan sonra sandık başında kalamaz (298 S.K. 88).
Oyunu kullandıktan sonra sandık başından ayrılmayan seçmene başkan uzaklaşmasını hatırlatır. Seçmen yine orada kalırsa, başkan onu zabıta aracılığı ile uzaklaştırır.
Seçmenin Kimliğinin Tespiti
Madde 22 - Sandık başına gelen seçmen, nüfus cüzdanı, resmi daireler veya iktisadi devlet teşekküllerince verilen soğuk damgalı kimlik kartı, pasaport, evlenme cüzdanı, askerlik belgesi, trafik şoför sürücü belgesi gibi seçmenin kimliğini tereddütsüz ortaya koyan resimli ve resmi nitelikteki belgelerden birini başkana verir ve seçmen sıra numarasını söyler. Bu belgelerden birini vermeyen seçmen oy kullanamaz. Belediyeler ile köy veya mahalle muhtarlarınca düzenlenip onaylanan kimlik belgeleri seçmenin kimliğinin tespitinde geçerli değildir. Yukarıda sayılan kimlik belgeleri bulunmayan ceza infaz kurumları ve tutukevindeki tutuklu seçmenler için cezaevi idaresince verilmiş belge, kimlik yerine geçer. Nüfusu iki bini geçmeyen köylerde, kimlik belgesi istenmesine rağmen yukarıda belirtilen nitelikte bir belge veremeyen ve sandık seçmen listesinde adı yazılı olan seçmenin kimliği, sandık kurulunca tanınan iki seçmenin tanıklığı ile tespit edilebilir. Bu suretle oy veren seçmenin imzası yanına tanıklık yapanların adları ve kimlikleri yazılır ve imzaları alınır (298 S.K. 87, 91).
Oy Verme
Madde 23 - a) Oy vermeden önceki işler;
Seçmen, oyunu kullanmadan seçmen bilgi kağıdı ile kimlik belgesini başkana verir ve kimliğini ispat eder. Seçmenin oyunu kullanmadan önce çıkmaz boya taşıyıp taşımadığının tespiti amacıyla kurulca sol işaret parmağı titizlikle incelenir; şayet taşıdığı görülürse seçmene oy kullandırılmaz ve bu durum tutanağa geçirilip imzalanır. Bu durumda seçmen, mükerrer oy kullanmaya teşebbüs suçunu işlemiş olduğundan, ilçe seçim kurulu başkanlığınca Cumhuriyet Savcılığına ihbar edilir.
Sandık kurulu başkanı, kurul üyeleri arasında iş bölümü yaparak oy verme işlemini izlemek üzere üyeleri ayrı ayrı görevlendirir. Bu üyeler, seçmenin oy verme işlemini takip ederek karışıklığa meydan verilmemesini ve seçmenin oyunu sandığa atmasını ve kendilerinin önünde bulunan oy pusulaları ve oy zarflarının kaybolmamasını sağlarlar. Diğer bir üyeyi sandık seçmen listesinin imza bölümünü takiple görevlendirir. Bu üye, sandık önüne alınan seçmenin sandık seçmen listesinden adını bulur.
b) Oy verme işlemi;
Görevli üye tarafından seçmenin adı sandık seçmen listesinde bulunduktan sonra, seçmene oy kullandırılır.
Başkan, Kanuna uygun biçimde hazırlanmış ve mühürlenmiş oy zarfı ile birleşik oy pusulasını, hiçbir tarafında herhangi bir işaret bulunmadığını ve usulünce mühürlü olduğunu, kurul üyelerine, gözlemcilere ve seçmene gösterdikten sonra (EVET veya TERCİH) mühürü ile birlikte seçmene vererek kapalı oy verme yerini gösterir. Oy verme işlemi tamamlanıp seçmenin imzası alındıktan sonra ve seçmenin sol el işaret parmağının tırnağı ile etinin birleştiği yeri çıkmayan boya ile boyandıktan sonra seçmen bilgi kağıdı ve hüviyeti seçmene iade edilir.
Seçmen bilgi kağıdını gösteremeyenler kimlik belgeleri ile oylarını kullanabilir.
Başkan tarafından seçmene kapalı oy verme yerine gitmeden önce:
aa) Seçimlerde hangi siyasi partiye veya bağımsız adaya oy verecekse, birleşik oy pusulasında o siyasi partiye veya bağımsız adaya ait bölümde bulunan boş daire içine "EVET veya TERCİH" mühürünü basıp, birleşik oy pusulasını düzgün bir şekilde katlayıp zarfa koyması ve yapıştırması,
bb) Birleşik oy pusulasından başka, zarfa hiçbir şey koymaması, aksi halde kullandığı oyun geçersiz sayılacağı,
cc) Birleşik oy pusulalarının üzerlerinde bulunan daireye EVET veya TERCİH mühürünü basması, EVET veya TERCİH mühürü dışında herhangi bir yerine imza veya işaret yapmaması, aksi halde oyunun geçersiz sayılacağı,
gerektiği açıklanır.
Seçmen, sandık kurulu başkanının açıkladığı şekilde hareket ettikten sonra kapalı oy verme yerinden çıkıp, zarfı sandığa atar ve sandık seçmen listesinde isminin karşısını imza eder. Seçmen, imza atmasını bilmiyor veya herhangi bir sakatlığı nedeniyle imza atacak durumda bulunmuyorsa, sol elinin baş parmağını basar. Sol elinin baş parmağı olmayanların hangi parmağını bastığı listenin imza hanesine ayrıca yazılır. Hiç parmağı olmayan seçmenin durumu adı karşısına yazılıp başkan tarafından imzalanır. En sonunda sol el işaret parmağı çıkmayan boya ile boyanır yoksa hangi parmağı boyandığı belirtilerek yazılır. Hiç parmağı olmayan seçmenin boyun nahiyesi bu boya ile işaretlenir (298 S.K. 93).
Sandık kurulu başkanı, oyunu kullanmış ve sandık seçmen listesini imzalamış ve parmağı çıkmayan boya ile boyanmış olan seçmenin, seçmen bilgi kağıdının arka yüzünü imzalayıp mühürledikten sonra kendisine iade eder. Sandık kurulu başkanları, bu işlemlerin düzenli bir biçimde yapılıp yapılmadığını denetler.
Ceza infaz kurumları ve tutukevinde tutuklu seçmen, oyunu kullandıktan sonra yetkililerce sandık alanından götürülür. Zarf ve birleşik oy pusulasını alan seçmenin oyunu kullanmadan önce danışmak veya görüşmek amacı ile başka bir yere gitmesine veya sandık alanında başka bir kimse ile görüşmesine izin verilemez.
Kapalı oy verme yerine girmeyen veya birleşik oy pusulası ile oy zarfını aldığı halde oy kullanmayan seçmenden birleşik oy pusulası, zarf ve mühür geri alınır (298 S.K. 78, 88, 91, 93, 101;2839 S.K. 27).
Kapalı Oy Verme Yerinde Kalma
Madde 24 - Seçmen kapalı oy verme yerinden dışarı çıkmadıkça hiç kimse oraya giremez. Şu kadar ki, oy pusulasını hazırlamak için gerekli normal süreden fazla kapalı oy verme yerinde kalan seçmenler, kurul başkanı tarafından uyarılır. Bu uyarıya rağmen kapalı oy verme yerinden çıkmayan seçmen oradan çıkarılır (298 S.K. 92).
Özürlülerin Oy Kullanması
Madde 25 - Görme özürlüler, felçliler, elleri eksik olanlar veya bu gibi bedeni aksaklıkları açıkça belli olanlar o seçim çevresi seçmeni olan ve o sırada sandık alanında bulunan akrabalarından birinin, akrabası yoksa diğer herhangi bir seçmenin yardımı ile oylarını kullanabilirler. Bir seçmen birden fazla özürlüye yardım edemez (298 S.K. 93).
Gebeler, hastalar ve özürlüler sıra bekletilmeden oylarını verirler. Güvenlik görevlileri ve yaşlılar ile birinci fıkrada sayılan özürlülere yardım edenlerin de öncelikle oy kullanmalarına izin verilebilir (298 S.K. 90, 93/2).
Tutuklular yeterli güvenlik tedbirleri alındıktan sonra, ceza infaz kurumları ve tutukevi idaresinin belirleyeceği bir düzen içinde oy kullanacakları sandık bölgesine getirilir. Tutukluların serbest ve gizlilik içinde oylarını kullanmaları sandık kurulu tarafında sağlanır.
Okuma - Yazma Bilmeyen Seçmenlerin Oy Kullanmaları
Madde 26 - Okuma - yazma bilmeyen seçmenlere, oylarını kullanmaları konusunda başkaları tarafından sandık alanında yardım edilmez. Okuma - yazma bilmeyen seçmen, sorduğu ve istediği taktirde kurul başkanı, birleşik oy pusulası üzerinde bulunan siyasi parti işaretlerinden hangisinin hangi partiye ait olduğunu veya bağımsız adaylara nasıl oy verileceğini açıklar.
Milletvekilleri - Milletvekili Adayları, Sandık Kurulu Başkan ve Üyeleri, Güvenlik Görevlileri ile Bina Sorumlularının Oy Vermeleri
Madde 27 - Milletvekilleri ile milletvekili adayları, seçim çevreleri dışında herhangi bir sandıkta da kütüğe kayıtlı oldukları yerin ilçe seçim kurulu başkanından alacakları Örnek: 143 sayılı oy kullanma belgesini (seçmen kartını) göstermek suretiyle oylarını kullanabilirler. Bunların adları ve hüviyetleri o sandık seçmen listesinin sonuna yazılarak adları hizasına imzaları alınır. Bu işlemler tutanağa geçirilir ve seçmen kartları alınarak tutanak defterine eklenir. Bu kişilerin listesine kayıtlı oldukları sandıkta oy kullanmaları halinde de seçmen kartları alınarak iptal edilir.
Milletvekili seçiminde her il bir seçim çevresidir. Ankara, İstanbul ve İzmir İlleri birden fazla seçim çevresine ayrılmıştır.
Sandık kurulu başkanı, üyeleri ve bina sorumluları (seçimin yapıldığı ilçe dahilinde herhangi bir seçmen sandık listesinde kayıtlı iseler) ilçe seçim kurulu başkanı tarafından kendilerine oy kullanma hakkı bulunduğuna ilişkin olarak verilen Örnek: 142 sayılı belgeyi sandık kuruluna teslim ederek görevli oldukları sandıkta oy verirler. Bunların adları ve hüviyetleri o sandık seçmen listesinin sonuna yazılarak karşısına imzaları alınır ve bu işlemler tutanağa geçirilir. (ÖRNEĞİN: İstanbul (1) nolu seçim çevresinde kayıtlı sandık kurulu başkan ve üyeleri (2) veya (3) nolu seçim çevresinde görevli olsalar bile oy kullanamazlar.) (298 S.K. 94)
Güvenlik görevlileri ise seçmen bilgi kartları bulunmak şartıyla, görevli oldukları sandıkta oy kullanabilirler. Aynı şekilde seçmen sandık listesinin sonuna ad ve soyadları ile kimlik bilgileri ilave edilir, imzaları alınır, oy kullanmalarını takiben seçmen bilgi kartları alınır ve parmakları özel boya ile mutlaka boyanır. (Seçmen bilgi kartı olmayan güvenlik görevlileri oy kullanamazlar.)
Sandık kurulu üyeleri, bina sorumluları ve güvenlik görevlileri oy kullanmış ise, sandık seçmen listesindeki oy verenler toplamına dahil edilir.
Sayım ve Döküm Başlamadan Önce Yapılacak İşler
Madde 28 - Oy verme bitince, kurul başkanı bunu yüksek sesle ilan eder ve oy vermenin bittiği saat tutanak defterine geçirilir. Oy sandıkları Yüksek Seçim Kurulu tarafından başka bir süre konulmamış ise saat 17.00'den önce açılamaz.
Sandık seçmen listesindeki bütün seçmenlerin Yüksek Seçim Kurulu tarafından başka bir süre konulmamış ise saat 17.00'den önce oylarını kullanmış olmaları halinde dahi, sandık zamanından önce açılmayacaktır.
Sayım ve Dökümün Açık Olması ve Sayım Düzeni
Madde 29 - Sayım ve döküm açık olarak yapılır. Oy verme yerinde bulunanlar sayım ve dökümü izleyebilirler.
Kurul; çalışmalarının selamet ve düzeni bakımından, sayım ve döküm masası etrafında boş kalması gereken kısmı, bir karar ile belirtir ve bu kısım etrafında orada bulunanların bu işlemleri izlemelerine engel olmayacak (ip germek gibi) tedbirleri alabilir (298 S.K. 95).
Masa Üzerindeki Eşyaların Kaldırılması, Oy Verenler Sayısının Denetlenmesi ve Tutanağa Geçirilerek İlanı
Madde 30 - Masa üzerinde, sandıktan başka ne varsa kaldırılır ve bundan sonra sandık seçmen listesinde yazılı seçmenlerin adları ile karşılarındaki imza veya parmak izleri sayılarak oy vermiş olanların toplamı tespit edilir; 86 örnek sayılı basılı tutanaklara geçirilir ve sonucu yüksek sesle ilan edilir (298 S.K. 96).
Ancak:
1 - Sandık seçmen listesinde kayıtlı bulunan sandık kurulu başkanı, üyesi, bina sorumlusu veya güvenlik görevlileri olarak başka bir sandıkta görevli oldukları ilçe seçim kurulu başkanı tarafından bildirilenler sandık seçmen sayısına dahil edilmeyeceklerdir.
2 - a) Sandık seçmen listesinde kayıtlı bulunmayan ancak, sandık kurulu başkanı, üyesi, bina sorumlusu veya güvenlik görevlisi sıfatıyla oyunu kullanıp listenin sonuna yazılmış olanlar ile,
b) Milletvekili adaylığı kesinleşip seçim çevresi içinde oy kullanmalarına ilçe seçim kurulu başkanı tarafından izin verilerek listenin sonuna yazılanlar,
oyunu kullanan seçmen sayısına dahil edileceklerdir (298S.K. 94, 96).
Kullanılmayan Birleşik Oy Pusulaları ve Zarflar
Madde 31 - Seçimde, kullanılmayan birleşik oy pusulaları ve kullanılmayan zarflar sayılır; oylarını veren seçmen sayısına eklenerek kurula teslim edilmiş bulunan birleşik oy pusulası toplamına ve belli sayıdaki zarf miktarına olan uygunluğu denetlenir. Kullanılmayan birleşik oy pusulaları ve zarflar ayrı ayrı paket haline getirilerek (herhangi bir şekilde ıslatılmış mühür ile) mühürlenir, üzerlerine sayıları yazılır. Kullanılmayan zarf sayısı 86 örnek sayılı tutanağa yazılır.
Sandık kurulu başkanı (EVET) veya (TERCİH) mühürlerini bir zarfa koyarak bu zarfın ağzını kapatır ve mühürler; kullanılmamış ve paketlenmiş olan birleşik oy pusulaları ve zarflarla birlikte, EVET mühürleri konulmuş olan bu zarfı ilçe seçim veya görevli geçici ilçe seçim kuruluna teslim edilecek torbaya koyar (EVET veya TERCİH mühürünü taşıyan kapalı zarfın konduğu) ve torbanın bu kısmını sicimle bağlar.
Bu işlemler bitirildikten sonra sandıktan çıkacak birleşik oy pusulalarının konmasına yarayan torbanın boş olduğu tespit ve ilan olunur. Bütün bu işlemler tutanağa geçirilir (298 S.K. 97).
Sandığın Açılması, Zarfların Sayılması,
Geçerli ve Geçersiz Oy Zarflarının Ayrılması
Madde 32 - Yukarıdaki maddede yazılı işlemler tamamlandıktan sonra oy sandığı, oy verilen yerde bulunanların gözleri önünde açılır ve çıkan zarfların toplamı basılı tutanağa (Örnek: 86) geçirilir. Sandıktan çıkan zarf sayısı oy veren seçmen sayısı ile karşılaştırılır.
a) Zarf sayısı oy veren seçmen sayısından fazla çıkacak olursa, bütün zarflar, açılmaksızın tek tek elden geçirilerek seçim için belirlenen renkte olmayan, çift mühür taşımayan ve seçmenin kimliğini belli edecek şekilde işaretlenmiş bulunan zarflar ayrılır. Ayrılan bu zarfların, toplam zarf sayısından düşülmesi fazlalığın giderilmesine yetmiyorsa kurul başkanı eşitliği sağlayacak sayıda zarfı gelişi güzel çeker ve sadece bu zarflar açılmadan derhal yakılarak imha edilir. Gelişi güzel çekilerek yakılan zarf sayısı tutanağa yazılır. Bundan sonra geriye kalan geçerli zarflar sayılarak sandığa konulur (Eşitliği sağlamak üzere ayrılan ve çift mühürlü olmayan, seçmenin kimliğini belli edecek şekilde işaretlenmiş bulunan zarflar yakılmaz).
Zarf sayısı oy kullanan seçmen sayısına böylece eşit hale getirildikten sonra dahi geçersiz zarf kalmış ise (b) fıkrasındaki işlem uygulanır.
b) Oy kullanan seçmen sayısı ile sandıktan çıkan zarf sayısı eşit ise (bu halde (a) fıkrasındaki işleme lüzum kalmayacaktır) zarfların içinde genelgeye göre geçersiz sayılan zarf bulunup bulunmadığı denetlenir. Geçersiz zarf bulunursa bunlar sayılarak ayrılır ve paketlenir; paketin üzeri (herhangi bir şekilde ıslatılmış mühür ile) mühürlenir ve zarf sayısı yazılır. Geçersiz sayılarak saklanan bu zarfların sayısı tutanağa yazılır. Geçerli zarflar sayılarak sandığa konulur. Ara verilmeksizin döküme başlanır. Bütün bu işlemler tutanak defterine geçirilir (298 S.K. 98).
Sayım ve Döküm Cetvelinin Boş Bulunduğunun Orada Bulunanlara Gösterilmesi
Madde 33 - Sandık kurulu başkanı, sayım ve döküm işine başlamadan önce, sayım ve döküm cetvellerinin boş ve yazısız olduğunu orada bulunanlara gösterir (298 S.K. 100).
Başkanın Sayım ve Döküm Sırasında Kurul Üyeleri Arasında İş Bölümü Yapması
Madde 34 - a) Başkan, varsa değişik siyasi partilere bağlı iki üyeyi (yazıcı üye) sayım ve döküm cetvellerini işlemek,
b) Siyasi partilere bağlı bir üyeyi oy zarflarını sandıktan çıkarıp kendisine vermek,
c) Bir üyeyi de dökümü yapılmış oy pusulalarını, aşağıdaki maddede açıklandığı gibi torbaya atmak işleriyle görevlendirir (298 S.K. 78, 100).
Kurulda bu sayıda siyasi partiye mensup üye bulunmaması halinde bunların yerine diğer üyeler görevlendirilir.
Zarfların Açılması ve Oyların Sayım ve Dökümü
Madde 35 - Başkan tarafından görevlendirilen üye oy zarfını sandıktan teker teker alarak başkana verir. Başkan oy zarfını açar, herkesin görebileceği ve işitebileceği şekilde okur ve bu iş için görevlendirilen üyeye verir, birleşik oy pusulası üzerinde hangi partiye ait yere "EVET" mühürü basılmış ise o partinin adı ile hangi bağımsız adaya oy verilmiş ise o bağımsız adayın ad ve soyadı okunur, birleşik oy pusulasını alan üye bunu torbaya atar. Oy pusulasının hesaba katılıp katılmamasında veya geçerli sayılıp sayılmamasında tereddüt edilirse bu oy pusulaları cetvele dökümü yapılmadan ayrılır, bir kenara konur. Bütün zarfların açılıp okunması bittikten sonra itiraz edilmeksizin geçerli sayılan oy pusulaları sayısı sayım ve döküm cetveline göre tutanağa (Örnek: 86) yazılır. Geçerliliği konusunda tereddüt edildiği için ayrılmış oy pusulalarının, geçerli olup olmadıkları, hesaba katılıp katılmayacakları sandık kurulunca karara bağlanır. Durum tutanağa geçirilir (Örnek: 86) ve geçerli sayılanlarla hesaba katılmasına karar verilenler de sayım ve döküm cetveline işlenir. Geçerli sayılmayan veya hesaba katılmayan oy pusulaları ayrıca paket yapılarak paketin üzeri (herhangi bir şekilde ıslatılmış mühür ile) mühürlenir ve saklanır. Sayısı tutanağa yazılır, (Örnek:86) bunlar kesinlikle yakılmaz, yırtılmaz ve yok edilemez.
Geçerli Sayılmayacak Zarflar ve Oy Pusulaları
Madde 36 - A) Aşağıda yazılı oy zarfları geçerli değildir.
aa) Sandık kurulunca verilen (SARI) renkte olmayan, çift mühür taşımayan,
ab) Hangi seçmen tarafından atıldığı belli olacak şekilde imza, mühür veya işaret taşıyan (geçersiz sayılıp ayrılan bu oy zarfları kesinlikle yakılmaz).
B) Aşağıda yazılı birleşik oy pusulaları geçerli değildir (Bu oy pusulaları paketlenip, üzeri mühürlenir ve sayısı yazılır).
ba) Sandık kurulunca verilemeyen, kağıdında (Türkiye Cumhuriyeti Yüksek Seçim Kurulu) filigranı bulunmayan, özel surette imal edilmiş kağıttan başka kağıda basılı veya yazılı birleşik oy pusulaları,
bb) Hangi seçmen tarafından atıldığı belli olacak şekilde imza, mühür veya işaret taşıyan birleşik oy pusulaları,
bc) Arkasında sandık kurulu mühürü bulunmayan birleşik oy pusulaları,
bç) Hiçbir yerine (EVET) veya (TERCİH) mühürü basılmamış birleşik oy pusulaları,
bd) Siyasi partilere veya bağımsız adaylara ayrılan alanlardan birden fazlasına (EVET) veya (TERCİH) mühürü basılmış birleşik oy pusulaları, (başka bir siyasi partinin veya bağımsız aday alanına taşmamak kaydıyla bir siyasi partinin alanına basılan birden çok (EVET) veya (TERCİH) mühürü birleşik oy pusulasını geçersiz kılmaz),
be) Birden fazla siyasi partiye veya bağımsız adaya ayrılan alana taşmış (EVET) veya (TERCİH) mühürlü birleşik oy pusulaları (bir siyasi parti veya bağımsız aday alanına basılan (EVET) veya (TERCİH) mühürünün sadece iki parti alanını ayıran çift çizgili bölgeye taşmış olması oy pusulasını geçersiz kılmaz).
bf) Zarfın içinde el ilanı, herhangi bir kağıt veya madde bulunan birleşik oy pusulaları,
Oy pusulasının katlanarak zarfa konulması sebebiyle (EVET) veya (TERCİH) mühürü ile oy pusulasının arkasına basılan sandık kurulu mühür izinin oy pusulasının diğer kısımlarına geçmesi oy pusulasını geçersiz kılmaz.
Birleşik oy pusulalarında baskıda silinme ve yanlışlık yapılmış olsa bile, hangi siyasi parti lehine kullanılmış olduğu (EVET) veya (TERCİH) mühürünün basıldığı yerden anlaşılan oy pusulaları hesaba katılır.
Seçim Sonuçlarının Sayım ve Döküm Cetvellerine Geçirilmesi
Madde 37 - Sandık kurulu başkanı, geçerli bulunduğunda veya hesaba katılacağında tereddüt edilmeyen her birleşik oy pusulasını okudukça, cetvel yazıcısı iki üye tarafından, Örnek: 85 sayılı cetvelin özel sütunlarına aşağıdaki şekilde işlenir.
Siyasi partilerin ve bağımsız adayların aldıkları geçerli her oy pusulası, adlarının altındaki sütuna sıra ile işaretlenir.
Anılan cetvellerde ilk önce seçime katılmış olan her siyasi partiye bir sütun ayrılmak ve birleşik oy pusulası sırası göz önünde tutulmak koşuluyla, siyasi partilerin adları soldan sağa doğru sütunların yukarısındaki hanelere ve bundan sonra da bağımsız adayların ad ve soyadları, (varsa; alfabe sırasına göre soyadı) sütunların yukarısındaki hanelere yazılır. Bu iş bitince ilk oy pusulası hangi bağımsız adaya ve siyasi partiye ait ise, o siyasi partiye veya bağımsız adaya ayrılmış bulunan sütundaki (1) rakamı çizilir ve bundan sonraki pusula, aynı siyasi parti veya bağımsız adaya ait ise, onun sütunundaki (2) rakamı çizilir. Şayet diğer bir siyasi parti veya bağımsız adaya ait ise, o siyasi parti veya bağımsız adaya ayrılmış sütundaki (1) rakamı çizilir ve işlemler böylece tekrarlanarak pusulaların sonuçları cetvellere işlenir. Pusulaların okunmasından sonra her sütunda çizilmiş bulunan son rakam, o sütuna sahip olan siyasi parti veya bağımsız adayın almış olduğu oy sayısını göstereceğinden, bu sayı sütunun altındaki haneye rakamla ve yazı ile yazılır. Sonuçlar orada bulunanlara yüksek sesle ilan edilir ve tutanak tarih ve imza atılarak kapatılır (298 S.K. 100).
Gözlemcilerin Oy Pusulalarını Denetlemeleri
Madde 38 - Sandıktan çıkan, sayım ve döküm cetvellerine işlenen oy pusulalarını, kurulun diğer üyeleri ve parti gözlemcileri isterlerse görebilirler. Bu sebeple aday ve parti gözlemcilerine sayım masası başında yer verilir. Ancak, parti gözlemcileri üçten fazla iseler, orada bulunan parti gözlemcileri arasından, başkan tarafından kurul önünde ad çekmek yoluyla sandık başında kalacak üç parti gözlemcisi tespit edilir. Diğer gözlemcilerle bağımsız aday gözlemcileri için sayım işlerini yakından izleyebilecekleri bir yer ayrılır (298 S.K. 100).
Sayım ve Döküm Cetvelleri Sonuçlarının İlanı ve Tutanağa Geçirilmesi
Madde 39 - Oyların sayımı, sayım ve döküm cetvellerine işlenmesi ve sandık kurulu başkanının sonuçları ilan etmesinden sonra;
a) Sandığın bulunduğu ilin, ilçenin ve seçim bölgesinin adı (her muhtarlık bir seçim bölgesidir) ile sandığın numarası, oy vermenin yapıldığı tarih ve gün,
b) Oy sandığının, sandık kurulu üyeleri ve seçim yerinde bulunanlar önünde açılış saat ve dakikası, şayet sandık saat 17.00'den sonra açılmış ise bunun sebebi,
c) Teslim alınan toplam zarf sayısı, kullanılmayarak artan zarf sayısı, teslim alınan toplam oy pusulası sayısı, kullanılmayarak artan oy pusulası sayısı,
ç) Sandık seçmen listesinde yazılı olan seçmenlerin sayısı,
d) Oy kullanan seçmenlerin sayısı,
e) Sandıktan çıkan zarf sayısı (imza sayısından az ise olduğu gibi yazılacak),
f) Zarf sayısı oy kullanan seçmen sayısından fazla ise, eşitliği sağlamak amacıyla; 298 sayılı Kanunun 98 inci maddesine göre;
fa) Yakılarak yok edilen zarfların sayısı,
fb) Saklanan zarf sayısı (Bu genelgenin 32 nci maddesi),
g) İtiraz edilmeksizin geçerli sayılan oy pusulalarının sayısı,
ğ) İtiraz edilen fakat geçerli sayılan oy pusulalarının sayısı,
h) Geçerli oy pusulalarının toplamı,
ı) Her siyasi partinin ve bağımsız adayın almış olduğu geçerli oy sayılarının toplamları (rakam ve yazı ile),
(GEÇERLİ OY PUSULALARININ TOPLAMI, SİYASİ PARTİLERİN VE VARSA BAĞIMSIZ ADAYIN ALMIŞ OLDUĞU GEÇERLİ OY SAYILARININ TOPLAMINA EŞİT OLMALIDIR)
i) Oy vermede kanuna aykırılık bulunduğu yolundaki ihbar ve şikayetlerin ve bunlara ait kararların nelerden ibaret bulundukları tutanağa geçirilir. Tutanağın altı başkan ve üyeler tarafından imzalanır (298 S.K. 105).
Sayım ve döküm işlemleri tamamlandıktan sonra; oy kullanan seçmen sayısı (=) tüm partilerin aldığı oylar (+) varsa bağımsızların aldığı oylar (+) geçersiz oyların toplamına eşit olması gerekir.
Milletvekili Seçim Sonuçlarını Gösterir Tutanak Özetlerinin
Sandık Alanına Asılması
Madde 40 - Bu genelgeye göre düzenlenen (Örnek: 86) tutanaktaki bilgilerden;
a) Geçerli oy pusulalarının toplamı,
b) Siyasi partilerin adları ile varsa bağımsız adayların soyadları ve adları,
c) Siyasi partilerin her birinin aldıkları oy sayısı,
ç) Bağımsız adayların aldıkları oy sayıları,
(Örnek: 87) tutanağa geçirilir ve altı sandık kurulu başkanı ve üyeleri tarafından imzalandıktan sonra bu tutanak sandık kurulu başkanı tarafından sandık çevresinde herkesin görebileceği bir yere asılır.
Bu tutanak bir hafta süre ile asılı kalır. Bu tutanağın onaylı birer örneğinin derhal ve mutlaka siyasi partilerin ve isterlerse bağımsız adayların gözlemcilerine veya kendilerine verilmesi gerekir (298 S.K. 106).
Sayıma İlişkin Kağıt ve Belgelerin Paketlenerek
Torbaya Konulması
Madde 41 - Sandık kurulları, kağıt ve belgeleri ayrı ayrı olmak üzere, ilçe seçim kuruluna teslim etmek için aşağıda yazılı şekilde hazırlar;
a) Hesaba katılan ve geçerli oy pusulalarını,
b) Sandık kurulunca düzenlenen tutanakları,
c) Alt tarafı imzalı sayım ve döküm cetvellerini,
ç) Geçersiz oy pusulalarını (kendi zarfları içinde olmak üzere),
d) İtiraza uğrayan oy pusulalarını (kendi zarfları içinde olmak üzere),
e) Hesaba katılmayan zarfları (açılmadan önce geçerli olmadığı anlaşılan zarflar (saklanan zarflar) ile içine oy pusulası konulmamış olan zarflar),
f) Kullanılmamış olan oy zarfları ve birleşik oy pusulalarını,
g) Tutanak defterini,
Ayrı ayrı paketler halinde sararak, sayılarını üzerlerine yazar ve üzerlerini sandık kurulunun mühürü ile mühürleyip imzalandıktan sonra hepsini birden torbaya koyup ağzını yine kurul (herhangi bir şekilde ıslatılmış) mühürüyle mühürler ve imzalar. Sandık kurulu başkanı sandık alanında seçimle ilgili hiçbir seçim evrakının unutulmamasına özen gösterir.
Sayıma İlişkin Torbanın (Kağıt ve Belgelerin) İlçe Seçim Kurulu Başkanına veya Görevli Geçici İlçe Seçim Kurulu Başkanına Teslimi
Madde 42 - Sandık kurulu tarafından hazırlanan mühürlü torba ve sandık kurulu mühürü, sandık kurulu başkanı ile ad çekme yoluyla belli edilecek en az iki üye tarafından hiçbir gecikmeye meydan verilmeksizin ve hiçbir yere uğranmaksızın en kısa zamanda, ilçe seçim kurulu başkanına veya görevli geçici ilçe seçim kurulu başkanına teslim edilir. Bu maddeye aykırı hareket edenler hakkında cezai kovuşturma yapılır.
Kurulun diğer üyeleri ile gözlemciler de isterlerse ve taşıtta yer varsa veya taşıt kendileri tarafından sağlanırsa başkanla birlikte gidebilirler.
İlçe seçim kurulu, torbayı ve sandık kurulu mühürünü alarak, torbayı getiren üyeler önünde açıp içindekiler hakkında 88 örnek sayılı tutanak düzenlenir.
Bu tutanağın alt tarafı torbayı ve mühürü teslim edenlerle ilçe seçim kurulu başkanı ve üyelerden biri tarafından imzalanır. Bu tutanağın bir örneği sandık kurulu başkanına verilir.
Kullanılan birleşik oy pusulası, zarf, tutanak ve cetvellere ilişkin bilgiler; ayrı ayrı sayılar halinde örnek 88 sayılı tutanakta gösterilir (298 S.K. 71, 107).
Sandık Kurullarınca Kullanılacak ve Düzenlenecek Basılı Kağıtlar
Madde 43 - Sandık kurullarının kullanacağı ve düzenleyeceği basılı kağıtlara genelgenin çeşitli maddelerinde değinilmiş veya bazıları örnek sayıları ile birlikte açıkça belirtilmiştir. Ancak, kurulların çalışmalarını kolaylaştırmak ve kendi kendilerini denetlemelerini sağlamak üzere bunların tamamı, hangilerinin hangi seçim veya iş için kullanılacağı ve düzenleneceği aşağıda gösterilmiştir.
A) Bütün seçimlerle ilgili genel nitelikte basılı kağıtlar;
- Örnek: 19 Nolu 298 sayılı Kanunun oy verme serbestliğine ve gizliliğine dair hükümlerini içeren bu levha sandık kurullarınca kapalı oy verme yerine asılacaktır.
- Örnek: 2 Nolu Sandık seçmen listeleri iki nüsha olacak, biri sandık alanının seçmenlerin kolayca görüp inceleyebilecekleri bir yerine asılacak diğer seçmenin isminin bulunması ve oyunu kullanan seçmenlerin imzalaması için kullanılacaktır.
B) Milletvekili seçimi için düzenlenecek basılı kağıtlar;
- Örnek 85 Nolu Sayım-döküm cetveli, iki nüsha düzenlenecek,
- Örnek 86 Nolu Tutanak, sayım-döküm işlemleri sırasında elde edilen bilgilerden ve sayım-döküm cetveli sonucundan yararlanılarak, bir nüsha düzenlenecek,
- Örnek 87 Nolu Tutanak, Örnek 86 Nolu tutanaktan sonra ve buradaki bilgilere dayanılarak düzenlenecek, sandık çevresi içinde herkesin görebileceği bir yere asılacak, burada bir hafta asılı kalacak, onaylı birer örneği siyasi partilere ve isterlerse bağımsız adaylara ve gözlemcilere verilecek.
Şikayet ve İtiraz
Madde 44 - Sandık kurulu başkanlarının veya bu kurulların yaptıkları işlemlere veya aldıkları tedbirlere ve bunlara benzer sair işlemlerine veya herhangi bir kimsenin Kanunun koyduğu yasaklara aykırı davranışlarına karşı, bu işlem veya tedbirlerin veya sair işlemlerinin düzeltilmesi veya yasaklara aykırı davranışların önlenmesi için sandık kurullarına başvurulabilir. Bu şekildeki başvuruya (şikayet) denilir. Sandık kurullarınca verilmiş herhangi bir kararın Kanuna aykırı olması yüzünden kaldırılması veya Kanuna uygun bir şekle sokulması için ilçe seçim kurullarına başvurulabilir. Bu başvurmaya da (itiraz) denilir (298 S.K. 110, 116, 119).
Şikayete Yetkili Kimseler
Madde 45 - Şikayete yetkili kimseler, yalnız şunlardır;
a) Seçme yeterliğine sahip yurttaşlar;
b) Siyasi partiler veya bunların tüzüklerine göre kuruluş kademelerinin (örneğin il ve ilçe kuruluşlarının) başkanları veya vekilleri,
c) Gözlemciler,
ç) Adaylar ile Milletvekilleri (298 S.K. 110, 116).
Şikayetlerin Nasıl Yapılacağı ve Sözlü Şikayetin Tutanağa Geçirilmesi
Madde 46 - Şikayet dilekçe veya sözle yapılabilir. Sözlü şikayetler gerekçesiyle birlikte özel bir tutanağa yazılır. Bu tutanak adı, soyadı ve adresi de yazılarak şikayetçiye imza ettirilir. Şikayetçi imza atamaz ise sol elinin baş parmağı bastırılır. (298 S.K. - 110, 116)
Şikayet Üzerine Yapılacak İnceleme
Madde 47 - Şikayet dilekçesini alan veya şikayeti yukarıdaki madde gereğince tutanağa geçiren sandık kurulu, ilk önce şikayetçinin bu genelgenin 45 inci maddesine göre şikayete yetkili kimselerden olup olmadığını inceler ve şikayetçi, şikayete yetkili kimselerden değilse, başka bir yön üzerinde durmaksızın şikayeti hemen reddeder. Kurul, şikayetçinin şikayete yetkili kimselerden olduğunu anlarsa, o zaman şikayetin haklı veya yerinde olup olmadığını inceler.
Şikayetin Karara Bağlanması
Madde 48 - Şikayetin haklı veya yerinde görülmesi halinde, kurul, karar yazmağa ihtiyaç olmaksızın, şikayet konusu tedbir veya işlemi düzeltir yahut bu tedbir veya işlemi kaldırır.
Şikayetçinin şikayete yetkili olmaması veya şikayetin süresinden sonra yapılmış olması veya haksız yahut yersiz görülmesi halinde kurulca şikayetin reddine karar verilir. Bu halde kurulun kararını tutanak defterine yazması ve bu kararın başkan ve üyeler tarafından imzalanması lazımdır.
Kurul kararları salt çoğunlukla yani kurul başkan ve üyelerinin yarıdan fazlasının oylarının o karar üzerinde toplanmasıyla verilir. Oylarda eşitlik halinde başkanın katıldığı tarafın oyu üstün tutulur.
Şikayetin reddine ilişkin kararın bir örneği şikayetçiye verilir (298 S.K. 117).
Şikayetin Süresi ve Süresinden Sonra Yapılacak Şikayetin Reddi
Madde 49 - Şikayet en geç, seçim sonuçlarını tespit eden tutanağın sandık kurulunca düzenlenmesine yani yazılıp onu imzalaması anına kadar sandık kuruluna ulaşmalıdır.
Tutanak imzalandıktan sonra ve fakat sandık kurulu dağılmadan önce yapılan sözlü şikayetlerin veya verilen şikayet dilekçelerinin sürenin geçmiş olması sebebiyle reddine karar verilir (298 S.K. 127).
Sandık Kurullarının Kararlarına İtiraz
Madde 50 - Bir şikayetin reddine ilişkin sandık kurulu kararları ile seçim sonuçlarını gösteren tutanakların sandık kurullarınca düzenlenmesi işlerine veya sandık kurullarının diğer kararlarına karşı itiraz olunabilir.
İtirazda bulunabilecek kimseler, yalnız bu genelgenin 45 inci maddesi gereğince şikayete yetkili olan kimselerdir.
Sandık Kurullarının İtirazı İlçe Seçim Kuruluna Ulaştırması ve İtirazcıya Alındı Kağıdı Verilmesi
Madde 51 - Yukarıdaki maddede anılan itirazlar, sandık kurullarınca seçim sonuçlarını gösteren tutanağın düzenlenmesine kadar, sandık kurulu, aracılığı ile sözle veya dilekçe verilerek ileri sürülebilir.
Sözlü itiraz, sandık kurulunca gerekçesi ile birlikte özel bir tutanağa geçirilir. Bu tutanak; adı, soyadı ve adresi de yazılarak itirazcıya imza ettirilir; itirazcı imza atamaz ise parmak bastırılır.
Gerek sözlü, gerek yazılı itirazların ileri sürülmüş olduğunu ve yapıldığı tarihi gösteren bir alındı kağıdı itirazcıya verilir.
Sözlü itiraza ait tutanak veya itiraz dilekçesi ile itirazcı tarafından bunlara eklenen deliller ve itiraza uğrayan sandık kurulu kararı, ya itirazcı veya güvenilir bir kimse eliyle sandık kurulunca derhal ilçe seçim kuruluna yollanır (298 S. K. 71/4, 112/1, 128).
İtiraz Üzerine Verilecek Karara Sandık Kurulunun Uymak Zorunda Olması
Madde 52 - İtiraz üzerine ilçe seçim kurulu başkanınca veya ilçe seçim kurulunca verilen karar ile sandık kurulunun bir işlemi veya tedbiri düzeltilirse veya sandık kurulunun kararı hükümsüz bırakılırsa, bu karar hemen sandık kuruluna bildirilir. Sandık kurulu bu karara uymak, yani bu kararı olduğu gibi yerine getirmek zorundadır (298 S.K. 127).
Şikayetin Veya İtirazın Sandık İşlerini Durdurmayacağı
Madde 53 - Sandık kurullarının kararlarına veya tutanakları düzenleme işlerine itiraz edilmiş veyahut kurulların veya başkanlarının işlemlerine yahut tedbirlerine karşı şikayet edilmiş olması, oy vermeye ve her türlü seçim işlerinin devamına engel olmaz. Yani herhangi bir itiraz veya şikayet yokmuş gibi seçim işlerine sandık kurullarınca devam olunur (298 S.K. 118).
Kararların Bildirilmesi ve Tebliği
Madde 54 - İtiraz üzerine kesin olmayarak verilen kararlar itiraz eden hazır ise sözle bildirilir, sözlü bildirmede, kararın bildirildiği gün ve saat tutanağa geçirilerek kendisine imza ettirilir. İsterse kararın bir örneği de verilir. İtiraz eden hazır değilse, seçim kurullarının bulunduğu kasaba veya şehirde muayyen bir yer gösterilmiş olması halinde, karar; bu yere asılmak suretiyle tebliğ olunur.
Kurulların kesin kararı tebliğ olunmaz. Ancak, itiraz eden başkana başvurduğu takdirde, kendisine gösterilir, isterse bir suret de verilir.
Genelgenin Dayanağı ve Yürürlüğe Girmesi
Madde 55 - Bu genelge, 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun ile 2839 sayılı Milletvekili Seçimi Kanunu hükümleri dikkate alınarak 298 sayılı Kanunun 14 üncü maddesinin 10 uncu bendi uyarınca Yüksek Seçim Kurulunun 26/05/2007 gün ve 308 sayılı kararı ile kabul edilmiştir. (¤¤)

Full & Egal Universal Law Academy