(2972 S. K. m. 25) (5393 S. K. m. 9, 12)
RGT: 29.03.2009
RG NO: 27184
Karar No: 529
KARAR
Başkanlıkça Kurulumuza sunulan 14/03/2009 tarihli yazıda; “2972 sayılı Mahalli İdareler ile Mahalle Muhtarlıkları ve İhtiyar Heyetleri Seçimi Hakkında Kanun’un 25. maddesi ve Kurulumuzca daha önceden verilen 29/12/2007 tarih ve 2007/920; 29/11/2008 tarih ve 2008/303 sayılı kararlar da göz önünde bulundurularak, 2009 yılı Haziran ayının ilk pazar günü yapılacak tüm seçimlerle ilgili düzenlemenin, Kurulumuzun önceki uygulamaları da dikkate alınarak, gerektiğinde komisyon çalışmasından sonra belirlenerek, karara bağlanmasını takdirlerinize arz ederim.” denilmiş ve Kurulumuzun 14/03/2009 tarih ve 442 sayılı kararı ile Kurulumuz Üyesi Hasan ERBİL Başkanlığında, Üyeler Hüseyin EKEN ve Sadri BOZKURT’tan oluşturulan Komisyon çalışmasını tamamlamış olmakla konu incelenerek;
GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:
Kurulumuzun 29/11/2008 tarihli, 303 sayılı kararıyla, mahalli idareler seçimlerinin başlangıç tarihi olan 01/01/2009 tarihinden başlayarak oy verme günü olan 29 Mart 2009 tarihine kadar olan süre içinde; yeni köy oluşturularak, köyü bölerek yeni oluşumlar doğuracak, köyün idari bağlılıklarını ve ilçeler arası sınırları değiştirecek idari kararların 29 Mart 2009 Pazar günü yapılacak olan seçimler yönünden dikkate alınmayacağı kabul edilmiştir.
5393 sayılı Belediye Kanununun 9 uncu maddesinin ikinci fıkrasında; belediye sınırları içinde mahalle kurulması, kaldırılması, birleştirilmesi, bölünmesi, adlarıyla sınırlarının tespiti ve değiştirilmesinin belediye meclisinin kararı ve kaymakamlığın görüşü üzerine valinin onayı ile olacağı, aynı Kanunun 12 nci maddesinin birinci bendinde de; 9 uncu maddeye göre verilen kararların kesinleşme tarihini takip eden yılın Ocak ayının birinci gününden itibaren yürürlüğe gireceği belirtilmiştir.
Haziran ayının ilk Pazar günü yapılagelmekte olan mahalli idareler ara seçimleri ise, 2972 sayılı Mahalli İdareler ile Mahalle Muhtarlıkları ve İhtiyar Heyetleri Seçimi Hakkında Kanunda; il genel meclisi, belediye meclisi, köy ve mahalle muhtarlıkları ile ihtiyar meclisi - heyeti üyeliği seçimleriyle sınırlandırılmıştır.
Öte yandan; herhangi bir nedenle boşalmış bulunan köy ve mahallelerde, 2972 sayılı Mahalli İdareler ile Mahalle Muhtarlıkları ve İhtiyar Heyetleri Seçimi Hakkında Kanunun 33. maddesinin ikinci fıkrasına göre her yıl Haziran ayının ilk Pazar günü muhtarlık seçimlerinin yapılacağı öngörülmüştür.
2972 sayılı Mahalli İdareler ile Mahalle Muhtarlıkları ve İhtiyar Heyetleri Seçimi Hakkında Kanunun 25 inci maddesinin, ikinci fıkrasında; “Bir seçim çevresinde yapılan seçimin, seçim işlemleri sebebiyle iptaline karar verildiği takdirde o seçim çevresinde yeniden seçim yapılır. İl seçim kurulu, seçimin iptaline dair kararı ilan ettiği gibi kararın kesinleşmesini müteakip o çevrede seçim yapılacağını da derhal ilan eder.”,
Aynı maddenin üçüncü fıkrasında da, “Bu ilandan sonra gelen 60 ıncı günü takip eden ilk Pazar oy verme günüdür.”,
hükmüne yer verilmiştir.
29 Mart 2009 günü seçimi yapılamamış belediye seçimleri ve muhtar ve ihtiyar meclisi – heyeti üyeliği seçimleri ile 01 Ocak 2009 tarihinden bu yana oluşan mahalli idare birimlerinden olan köylerin muhtar ve ihtiyar meclisi üyeliği seçimlerinin 07 Haziran 2009 Pazar günü yapılması gerekmektedir.
29 Mart 2009 Pazar günü yapılacak olan mahalli idareler seçimlerinden bir kısmının Yüksek Seçim Kurulunca, bazılarının ise il seçim kurullarınca seçim iş ve işlemlerindeki eksiklik ve usulsüzlükler nedeniyle yapılacak itiraz üzerine iptaline karar verilmesi halinde, o çevrede iptal edilecek seçimin yeniden yapılacağı il seçim kurulunca derhal ilan edilerek, bu ilandan sonra gelen 60 ıncı günü takip eden ilk Pazar günü oy verme işlemi gerçekleştirilir.
Yapılmış olan bir seçimin, sadece oy verme ve sonrasına ilişkin bazı işlemler nedeniyle iptal edilmiş ve sonuçlanmamış olması, seçimin yeniden yapılmasına karar verilmesi durumunda iptal edilen seçim nedeniyle yapılan veya yerine getirilen tüm işlemlerin yapılacak olan seçimde tekrarlanmasını gerektirmeyeceğinin kabul edilmesi gerekir.
29 Mart 2009 Pazar günü yapılacak olan mahalli idareler seçimlerinin seçim iş ve işlemleri sebebiyle iptallerine karar verilmiş olması nedeniyle yeniden yapılması gereken seçimlerin; bu seçimin tekrarı ve seçimin devamı niteliğinde bulunduklarının kabulü ile sadece oy verme işlemlerinin tekrarlanması suretiyle yapılmaları gerekmektedir. Başka bir anlatımla, 29 Mart 2009 tarihinde yapılacak olan seçimler için tespit edilmiş bulunan seçimin başlangıç tarihinden (01 Ocak 2009) itibaren oy verme günü olan 29 Mart 2009 tarihine kadar devam eden seçim süreci içinde, bu seçimler için yerine getirilmiş bulunan seçim iş ve işlemlerinin tümünün tekrarlanmasına gerek bulunmamaktadır.
Bu nedenle de, 298 ve 2839 sayılı Yasaların verdiği yetki gereği bir kısım süreler Yüksek Seçim Kurulunca, yapılacak seçim iş ve işlemleri gözetilerek kısaltılabilecektir.
Her ne kadar, ihtiyar meclisi – heyeti üyeliğinin boşalması halinde gerek ihtiyar meclisi - heyeti, gerekse muhtar seçiminin ilandan sonraki 60 ıncı günü izleyen ilk Pazar günü yapılması gerekirse de, ara seçim tarihi olan 07 Haziran 2009 gününe az bir zaman kala değişik yerlerde ve tarihlerde seçim yapılması gider arttırıcı nitelik (mali külfet) taşıdığından, seçim tarihi 29 Mart 2009 tarihinden sonraya rastlayan ve henüz ilanı yapılmamış ihtiyar meclisi - heyeti üyeleri seçimlerinin 07 Haziran 2009 tarihinde yapılması uygun bulunmuştur.
Bilindiği gibi seçimlerin amacı, belli görevleri yürütecek kişilerin, vatandaşların hür iradeleri ile belirlenmesidir. Bu bakımdan, yapılacak bir seçimin olumlu sonuçlanabilmesi için seçmen vatandaşların oy kullanmaları kadar seçim hangi seçim türü (organ) için yapılıyorsa o görevlere istekli kimselerin de bulunması zorunludur.
29 Mart 2009 tarihinde yapılacak mahalli idareler seçimleri sonrasında, köy veya mahallede, muhtar ve ihtiyar meclisi - heyeti üyelerinin seçilememesi durumu ile karşılaşılması halinde hem yerel hizmetlerin, hem de genel idareye ait iş ve işlemlerin aksayacağı ve bir takım sorunların çıkacağı ortadadır. Bu durumla karşılaşılması halinde mahallin en büyük mülki idare amirliği ile de temas edilerek, seçimler sonucu oluşacak yönetimin ve seçimin yararları köy veya mahalle halkına duyurularak, bu görevler için gönüllü ve isteklilerin seçime katılmalarının sağlanması ve seçimin yeniden yapılması gerekmektedir.
Bunlardan ayrı olarak, 29 Mart 2009 tarihinde seçimi yapılamamış olan beldelerin belediye başkanlığı ve belediye meclisi üyeliği ile muhtarlık ve ihtiyar meclisi – heyeti üyeliği seçimleri ile yeni kurulan köylerde yapılacak olan muhtar ve ihtiyar meclisi üyeliği seçimlerinde uygulanacak seçim takvimindeki işlerin düzenli biçimde yürütülmesi bakımından muhtarlık bölgesi askı listelerinin ara seçim yapılacak seçim bölgelerinde aynı tarihlerde askıya çıkarılıp askıdan indirilmesi uygun görülmüştür.
Bu nedenle, seçim iş ve işlemlerinde birlik sağlanabilmesi için yenileme ve ara seçim tarihinin 07 Haziran 2009 Pazar günü olarak belirlenmesi uygun görülmüş ve ilçe seçim kurullarınca hazırlanacak olan seçim takviminde muhtarlık bölgesi askı listelerinin 20 Nisan 2009 Pazartesi günü askıya çıkarılması ve 30 Nisan 2009 Perşembe günü askıdan indirilmesinin uygun olacağı ayrıca aşağıda yapılan açıklamalar doğrultusunda işlem yapılmasına karar vermek gerekmiştir.
SONUÇ: Açıklanan nedenlerle;
A) MAHALLE KURULMALARINDA UYGULANACAK YÖNTEM;
5393 sayılı Kanunun 9. maddesi gereği 2009 yılı içerisinde yeni kurulmuş olan mahallelerde, aynı Kanunun 12. maddesi uyarınca 01 Ocak 2010 tarihine kadar bir seçim yapılmayacağına ve 2010 yılı Ocak ayının birinci günü esas alınarak 2009 yılı içerisinde yeni kurulmuş ve kurulacak olan mahallelerde 2972 sayılı Mahalli İdareler ile Mahalle Muhtarlıkları ve İhtiyar Heyetleri Seçimi Hakkında Kanunun 33 üncü maddesinin üç ve devamı fıkraları uyarınca ilan tarihinden sonra gelen 60. günü izleyen ilk Pazar günü muhtar ve ihtiyar heyeti üyeliği seçimlerinin yapılmasına,
B) SEÇİMİ YAPILAMAMIŞ BELEDİYE VE MUHTARLIK SEÇİMLERİ İLE YENİ KURULAN KÖY MUHTARLIĞI ile İHTİYAR MECLİSİ ÜYELİĞİ SEÇİMLERİ YÖNÜNDEN;
1- Çeşitli nedenlerden dolayı 29 Mart 2009 tarihinde seçimi yapılamamış belediye başkanlığı ve belediye meclis üyeliği ile muhtar ve ihtiyar meclisi üyeliği,
2- İdari değişiklik sebebiyle, 01 Ocak 2009 tarihinden sonra kurulmuş ve 29 Mart 2009 tarihinde seçimi yapılmamış olan veya kuruluşunu 29 Mart 2009 tarihinden sonra tamamlayan köy muhtarlığı ve ihtiyar meclisi üyeliği ile mahalle iken köy statüsüne dönüştürülen yerleşim birimlerinde,
3- 29 Mart 2009 tarihinde yapılacak olan seçimlerden, herhangi bir nedenle boşalacak köy ve mahalle muhtarlıkları ile ihtiyar meclisi - heyeti üyeliği,
4- Seçim günü 06 Nisan 2009 tarihinden sonraya rastlayan ve ilanı yapılmamış ihtiyar meclisi - heyeti üyeleri ve birlikte yapılması gereken muhtarlık,
seçimlerinin 07 Haziran 2009 Pazar günü yapılmasına,
5- Bu seçimlerin başlangıç tarihinin 06 Nisan 2009 Pazartesi günü olduğuna,
6- İlçe seçim kurullarınca, seçimi yapılacak belde, köy ve mahalle adlarının en geç 06 Nisan 2009 tarihine kadar Yüksek Seçim Kuruluna bildirilmesine,
7- 29 Mart 2009 tarihinde yapılacak mahalli idareler seçimlerinde seçimi yapılamayan belediye seçimleri için, yeni bir süreç başlatılarak seçim iş ve işlemlerinin yürütülmesi gerektiğinden, bu seçim türü için ilçe seçim kurulunca hazırlanacak seçim takviminde,
a) Adaylık için görevinden ayrılması gerekenlerin durumuna,
b) Bu seçime katılabilecek olan siyasi partilerin tespit ve ilan edilmesine,
c) Siyasi partilerin bu seçimler dolayısıyla, hangi usul ve esaslarla aday tespiti yapacaklarının ilgili siyasi partilerden istenerek sonucun ilgili seçim kuruluna ulaştırılmak üzere ilgili il seçim kuruluna bildirilmesine,
ç) Seçime katılabileceği tespit ve ilan olunan siyasi partilerin birleşik oy pusulasındaki yerlerinin (sıralarının) Yüksek Seçim Kurulunca ad çekme suretiyle belirlenmesine,
d) Bu konuda Yüksek Seçim Kurulunun görev alanına girecek sair konulara,
yer verilmesine,
8- İlçe seçim kurullarınca, SEÇSİS’ten alınacak muhtarlık bölgesi askı listelerinin, 20 Nisan 2009 Pazartesi günü askıya çıkarılmasına ve 30 Nisan 2009 Perşembe günü saat: 17.00’de askıdan indirilmesine,
9- Yapılacak güncelleştirme işleminin, Yüksek Seçim Kurulunun 30/12/2008 tarihli, 335 sayılı kararı ile kabul edilen Seçmen Kütüğünün Güncelleştirilmesi Usul ve Esaslarını Gösterir Örnek: 140/I sayılı Genelgemizin bu kararımıza aykırı olmayan hükümleri çerçevesinde yürütülmesine,
10- Yeni kurulan köylerle, mahalle iken köy statüsüne dönüşen yerleşim birimlerinde ve herhangi bir nedenle organları boşalan köy ve mahallelerde veya 29 Mart 2009 tarihinde seçimi yapılamamış beldeler ile köy ve mahallelerde 07 Haziran 2009 Pazar günü yapılacak seçimlerde, SEÇSİS merkezi seçmen kütüğünde güncelleştirilmiş bilgilere göre sandık seçmen listeleri alınarak kullanılmasına,
C) 29 MART 2009 TARİHİNDE YAPILACAK OLAN MAHALLİ İDARELER SEÇİMLERİNDE, SEÇİMİN SEÇİM İŞ VE İŞLEMLERİ NEDENİYLE İPTALİNE KARAR VERİLMESİ HALİNDE;
I- Belediye ve il genel meclisi seçimlerinde;
1- Seçime katılabilecek siyasi partilerin yeniden tespit ve ilan edilmesine gerek bulunmadığına, 29 Mart 2009 tarihinde yapılacak seçime katılmış olan siyasi partilerin bu seçime de katılabileceklerine ve bu seçimler içinde oy verme gününün 07 Haziran 2009 Pazar günü olduğuna,
2- Siyasi partilerin yeniden aday tespiti yapamayacaklarına, ancak; ölüm, istifa gibi nedenlerle meydana gelecek boşalmaların ilgili seçim kurullarının belirleyeceği tarihe kadar doldurulabileceğine,
3- 29 Mart 2009 Pazar günü yapılacak seçime bağımsız aday olarak katılacak olanların bu seçime de katılabileceklerine yeniden bağımsız adaylık başvurusu kabul edilemeyeceğine,
4- Birleşik oy pusulalarının basımında 29 Mart 2009 tarihinde yapılacak seçim için uygulanan esasların aynen uygulanması gerektiğine,
II- Muhtarlık ve ihtiyar meclisi – heyeti üyeliği seçimlerinde;
29 Mart 2009 tarihinde yapılacak mahalli idareler seçimlerinde, seçimleri yapılmakla birlikte, seçim iş ve işlemleri sebebiyle iptaline karar verilmiş olunan muhtar ve ihtiyar meclisi – heyeti üyeliği seçimlerinde, sadece oy verme işlemlerinin tekrar edilmesine ve muhtarlık seçimlerinde adaylık usulü bulunmadığından, bu seçimler için iptal edilmiş seçimde aday olmuş kişilerden başka kişilerin de muhtar adayı olabileceklerine,
III- Ortak Hükümler;
1- 29 Mart 2009 tarihinde yapılacak seçimler için güncelleştirilmiş ve kesinleşmiş olan sandık seçmen listelerinin yeni bir güncelleştirme yapılmaksızın bu seçimlerde de kullanılması gerektiğine,
2- Bu seçimlerle ilgili seçim takviminin, seçimi yönetecek olan ilçe seçim kurullarınca hazırlanarak uygulanmasına,
3- Bir seçim çevresinde seçimin iptal edilmesi halinde durumun Yüksek Seçim Kurulu Başkanlığına da bildirilmesi gerektiğine,
Ç) GENEL OLARAK UYGULANACAK ORTAK HÜKÜMLER YÖNÜNDEN;
1- SEÇSİS kullanım kılavuzunda belirtildiği şekilde, yapılacak seçim türlerinin bilgisayarda tanımlanmasına,
2- Güncelleştirme yapılması gereken seçimlerinde, seçmen hareketinin … Mayıs 2009 olarak belirlenmesine,
3- Yapılacak olan bu ara seçimlerde kullanılacak sandık seçmen listelerinin, her sandık için (350 – 400) seçmeni kapsayacak şekilde düzenlenmesine,
4- a) Bu ara seçimlerin gerektirdiği çalışmalar diğer seçimlere oranla sınırlı bulunduğundan, ödeneğin harcanılmasında tasarruf ilkelerinin göz önünde bulundurulmasına ve yapılacak ara seçimde;
İlçe Seçim Kurulu Başkanlarına;
aa) 1 – 3 sandık bölgesi itibariyle EN ÇOK 5 gündelik,
ab) 4 – 7 sandık bölgesi itibariyle EN ÇOK 7 gündelik,
ac) 8 – 11 sandık bölgesi itibariyle EN ÇOK 10 gündelik,
ad) 12 – 15 sandık bölgesi itibariyle EN ÇOK 13 gündelik,
ae) 16 – 20 sandık bölgesi itibariyle EN ÇOK 16 gündelik,
af) 21 – 30 sandık bölgesi itibariyle EN ÇOK 21 gündelik,
ag) 30 sandık bölgesinden fazla olanlar için 26 gündelik,
tahakkuk ettirilmesine,
Yukarıda belirtilen gündelik sayılarının ancak gerekçesi belirtilmek ve Kurulumuz Başkanlığından izin alınmak suretiyle aşılabileceğine,
İlçe Seçim Kurulu Üyelerine ise kanunda belirtilen görevleri yapmak üzere çalıştıkları süreler esas alınmak suretiyle en çok (3)’er gündelik ödeneceğine,
İl Seçim Kurulu Başkan ve üyelerine;
İl seçim kurulu ve başkan ve üyelerine ise, kanunda belirtilen görevleri yapmak üzere çalıştıkları süreler esas alınmak suretiyle, gündeliğe hak kazandıracak bir işin resmi çalışma saatlerinin tamamını kapsayacak süre içinde yapılmış olması göz önünde bulundurularak ödemede bulunulmasına,
b) Ara seçimlerde sandık kurulu başkanlarına kurs dahil (3)’er – kurs verilmez ise (2)’şer gündelik ödeneceğine, sandık kurulu üyelerine ise; ilçe seçim kurulu başkanlığınca kurs verilmesi halinde memur üyeye (2)’şer – kurs verilmez ise (1)’er, partili üyeye (1)'er gündelik ödeneceğine ve sandık kurullarından gelen bordrolar ile sayım – döküm cetveli, tutanak defteri ve diğer tutanaklardaki isim ve imzalar kontrol edilip birliktelik sağlandıktan sonra, fiilen görev yapan sandık kurulu başkan ve üyeleri için tahakkuk yapılması gerektiğine ve tahakkuk işlemlerinin gecikmeden yapılmasına,
c) Yapılacak olan ara seçimlerin iş hacmi göz önünde bulundurulduğunda, bu seçimler için bina sorumlusu görevlendirilmeyeceğine,
ç) Ara seçim yapılacak yerlerde İlçe Seçim Kurulu Başkanının takdirine göre büro personeline sadece seçim takvimi içerisinde yer alan resmi tatil günlerini kapsayacak şekilde yürütülecek iş ve işlemler nedeniyle yapacakları çalışmalar için gündelik ödeneceğine,
d) Telefon görüşmeleri sırasında seçimle ilgisi olmayan resmi veya özel hiç bir konuşma yapılmamasına ve tasarrufa azami özenin gösterilmesi gerektiğine,
e) Örnek: 104 sayılı Harcama Çizelgesinin en geç 10 gün içinde SEÇSİS kapsamında gönderilmesi gerektiğine,
f) Yapılacak köy muhtarlığı ve ihtiyar meclisi üyeliği ile mahalle muhtarlığı ve ihtiyar heyeti üyeliği seçimlerinde kullanılacak oy pusulalarının şekline ilişkin usul ve esasların belirlenmesinde, Başkanlığımızın 10/01/2009 gün ve 2009/2 sayılı Genel Yazısı eki Yüksek Seçim Kurulunun 09/01/2009 günlü, 2009/13 sayılı kararının da göz önünde bulundurulmasına,
5- Karar örneğinin;
a) İl ve İlçe Seçim Kurulu Başkanlıklarına,
b) Kurulumuz Seçmen Kütüğü Genel Müdürlüğüne ve İdari ve Mali İşler Dairesi Başkanlığına,
c) Siyasi Partiler Genel Başkanlıklarına,
gönderilmesine,
6- Karar örneğinin Resmî Gazete'de yayımlanmasına,
28/03/2009 tarihinde oybirliği ile karar verildi. (¤¤)
Full & Egal Universal Law Academy