Yüksek İdare Mahkemesi Numara 93/1989 Dava No 20/1990 Karar Tarihi 18.05.1990
Numara: 93/1989
Dava No: 20/1990
Taraflar: Ömer Faik Müftüzade ile Gümrük Dairesi Müd..
Konu: Arabanın gümrük vergisinden muaf tutulması istemi
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 18.05.1990

-D.20/90 YİM 93/89

Yüksek İdare Mahkemesi Olarak Oturum Yapan
Yüksek Mahkemede
Yargıç Salih S. Dayıoğlu huzurunda
Anayasanın 152. maddesi hakkında

Müstedi: Ömer Faik Müf-tüzade, Lefkoşa.
ile
Müstedaaleyh: 1. Gümrük Dairesi Müdürlüğü (ve/veya Gümrük ve Rüsümat
Dairesi) vasıtasıyle KKTC
Maliye ve Gümrükler Bakanlığı (ve/veya Ekonomi ve Maliye
Bakanlığı) Lefkoşa.
2. Maliye ve Gümrükler Bakanlığı (ve/-veya Ekonomi ve Maliye
Bakanlığı) vasıtasıyle KKTC, Lefkoşa.
A r a s ı n d a.

Müstedi namına: Oktay Feridun
Müstedaaleyh namına: Yaşar Boran



Yasa Maddesi: 2-8.8.1987 tarih ve 477 sayılı Amme Enstrümanı. (İndirimli gümrük uygulama talebi)

İstemin Özeti: Müstedinin, Kıbrıs'a kesin dönüş yaptığı nedenine binaen araba gümrük vergisinden muaf tutulmasını talep eden yazısına Gümrük Müdürünün verdiği red yanıtının h-ükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğurmayacağına karar verilmesi istemi.

OLAY: Bütün ilgili zamanlarda Ağrotur Bölgesinde görev yapan Müstedi 1975 Eylül ayında emekliye ayrılarak yerleşmek üzere İngiltereye gitti. KTFD'nin kurulmasına ra-stlayan bu günlerde Müstediye Londra Temsilciliği görevi teklif edildi. Müstedi bu görevi kabul etti ve 1982'ye kadar görev yaptı. 1988'de Kıbrıs'a kesin dönüş yaptı.

SONUÇ: Bu gibi bir kişinin durumu Devlet tarafından gönderilenlerin durumundan tamamen f-arklıdır. Yerleşmeğe gittikten sonra onun devlet tarafından istihdam edilmesi İngilterede ikamet ettiği gerçeğini ortadan kaldırmaz.
Sonuç olarak başvuru kabul edilir ve Gümrük Müdürlüğünün Müstediye bildirdiği kararının hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve -herhangi bir sonuç doğurmayacağına karar verilir.





H Ü K Ü M

-İşbu başvuruda olgular hususunda taraflar arasında ciddi sayılabilecek ihtilâf yoktur. Olgular şu şekilde izah edilebilir:
-
Müstedi, Temmuz 1974 tarihine kadar İngiltere Devleti tarafından Kıbrıs'ta Üslerde istihdam edilmekte idi. Mutlu Barış Harekâtının başlaması ile Limasol'da vukua gelen çarpışmalar netciesi Müstedi, Ağrotur İngiliz Üssüne sığındı. Ağrotur üssünde Kaymakam- olarak vazife gören Müstedi, 3 Eylül 1975 de emekliye ayrıldı ve yerleşmek üzere İngiltere'ye gitti. Bu sırada zamanın yetkilileri tarafından yapılan bir teklifi kabul eden Müstedi, 19.9.1975 de KTFD'nin Londra Temsilcisi olarak fiilen göreve başladı. Dah-a sonra Müstedi ile zamanın Savunma Bakanı arasında aktolunan üç yıllık bir sözleşme uyarınca Müstedi, sözü edilen Temsilcilk görevine hukuken 1.10.1975 tarihinde başladı. 24.3.1978 tarihli Üçlü Kararname ile Müstedi 1.4.1978 tarihinden itibaren 3 yıl müdd-et ile aynı göreve atandı. Bu süre esnasında Müstedi kiralık bir evde oturuyordu ve sözleşme uyarınca aldığı normal maaşına ek olarak Müstedi ayda 420 Sterlin de ev tahsisatı almakta idi. Müstedi 31.12.1982 tarihine kadar Temsilcilik görevine devam etti. T-emsilcilik görevinden 31.12.1982 de ayrılmasına rağmen Müstedi 6 yıl daha İngiltere'de ikamet etti ve 12.12.1988 de Kıbrıs'a kesin dönüş yaptı. Müstedi, sözü edilen tarihten beri Kıbrıs'ta Lefkoşa'da ikamet etmektedir. Girne'de ise ikamet edeceği bir konut- inşa ettirmektedir.

Müstedi, adaya döndükten sonra 10 Şubat 1989 tarihinde Gümrük Müdürlüğüne yazmış olduğu bir yazı ile Kıbrıs'a kesin dönüş yaptığını ifade eden yazısına doldurduğu formu da ekleyerek indirimli motorlu araç ithali için gerekli gümrük v-ergisi muafiyetinin kendisine tanınmasını istedi. Gümrük Müdürü Müstedinin sözü edilen yazısına verdiği 13.3.1989 tarihli bir yanıt ile Müstedinin Devlet haricinde bulunduğu sürede KTFD ile ilişkisi dikkate alındığında yurt dışında yerleşmiş bir kişi olmad-ığı nedeni ile talebinin uygun görülmediğini bildirdi. Bunun üzerine bu başvuruyu dosyalayan Müstedi, Gümrük Müdürünün sözü edilen yazısında ifadesini bulan kararının hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğuramayacağına karar verilmesini ist-edi.

Başvurunun duruşması esnasında sadece Müstedi şahadet verdi ve yukarıda özetlenen iddialarda bulundu. Müstedaaleyhler ise herhangi bir şahit celbetmediler.

Mahkeme önüne serdedilen gerek sözlü gerekse belgesel şahadetten aşağıdaki bulguları yaparı-m:

Bütün ilgili zamanlarda Müstedi Kıbrıs'ta İngiliz Hükümran Bölgesi olarak bilinen Ağrotur bölgesinde Kaymakam olarak görev yapmakta idi. Bu görevi Eylül 1975'e kadar sürdüren Müstedi emekliye ayrıldıktan sonra daimi ikametgahını kurmak üzere İngiltere-'ye gitti. İngiltere'ye henüz yerleşmiş bulunan Müstedi varlığını henüz ortaya koymakta olan KTFD'nin Londra Temsilciliği görevini kabul etti. Bu husus daha sonra Savunma Bakanlığı ile Müstedi arasında yer alan ve 3 yıllık süreyi kapsayan bir sözleşme ile -tevsik edildi. Yazılı sözleşmenin sona ermesini müteakip Müstedinin Temsilcilik görevi Üçlü Kararname ile yenilendi ve bu görev 1982 yılı sonuna kadar devam etti. Bundan sonra temsilcilik görevi yenilenmeyen Müstedi İngiltere'de kalmağa devam etti ve altı -yıl sonra 12.12.1988 tarihinde Kıbrıs'a kesin dönüş yaptı. Önümde şahadet veren Müstedinin tavır ve hareketlerini müşahade altında bulundurdum. Müstedinin Eylül 1975 de İngiltere'ye gitmesinin asıl nedeninin oraya yerleşmek için olduğu hususundaki şahadeti-ne inanırım. Savcılığın esas iddiası Müstedinin Devlet tarafından istihdam edilmesi keyfiyetinin onun İngiltere'de yerleştiğini veya Devletten uzak kaldığı olgusunu ortadan kaldırdığı merkezindedir.

KKTC'ye devamlı olarak yerleşmeğe gelenler statüsünde o-lup motorlu araç için indirimli gümrük talebinde bulunmağa hak kazananlar ile ilgili mevzuat 28.8.1978 tarihli ve 477 sayılı Amme Enstrümanı başlık no.01, yan başlık no.16 tahtında olup aynen şöyledir:-



"Muafiyetin Açıklanması:

Devlete devamlı olarak y-erleşmek amacıyle gelen ve yerleştiğini resmi belgelerle kanıtlayan 18 yaşını doldurmuş Kıbrıs asıllı kişilerin devlete yerleşmek amacıyle geliş tarihinden önce veya bu tarihten itibaren 6 ayı aşmayan bir zaman zarfı içerisinde veya Müdürün kanaatlerine gö-re makûl nedenlerin varlığı halinde Müdürün müsaade edeceği ve her halûkarda 6 aylık sürenin sona ermesinden itibaren 6 ay içerisinde ithal edecekleri veya satın alacakları bir adet motorlu araç. Bu yan başlık altında anılan "Yerleşmeye gelen kişi" en az -Devletten 10 yıl uzakta kalmış ve tekrar Devlete göç etmiş Kıbrıs Asıllı Kişileri kapsamına alır. 10 yılın hesaplanmasında üniversite veya yüksek okulda geçirilen öğrencilik süreleri dikkate alınmaz."


-İktibası yapılan mevzuattan açıklıkla görülebileceği gibi yerleşmeye gelen kişinin en az Devletten 10 yıl uzakta kalması gerekir. Müstedinin Eylül 1975 de İngiltere'ye yerleşmek maksadı ile gittiğine dair herhangi bir şüphem yoktur. Onun daha sonra Devlet- tarafından istihdam edilmesi İngiltere'de ikamet ettiği gerçeğini herhangi bir şekilde ortadan kaldırmaz. Çünkü zaten Müstedi orada yerleşmiş durumda idi. Müstedinin İngiltere'ye yerleşmek niyeti ile gittiği ve yerleştiği gerçeği onun temsilcilik görevind-en ayrıldığı 1982 senesinden sonra İngiltere'de ikamete devam etmesiyle de teyit edilmektedir. Müstedi durumunda olan bir kişinin yani, "Devletten on yıl uzakta kalmış" bir kişinin KTFD tarafından istihdam edilmesinin bu gibi bir kişiyi "devletten uzak" ka-ldığı statüsünden arındırdığına dair yukarıda iktibası yapılan mevzuatın içeriğinde herhangi bir ibare göremedim. Bu safhada, esas yerleşme yerinin Kıbrıs'ta olup da Devlet tarafından istihdam edilmek suretiyle harice gönderilenlerin durumunu tamamen ayrı -tutmaktayım. Müstedinin Devlet tarafından istihdam edilmesi onun oradaki ikametini veya Devletten uzak kalmışlığını herhangi bir şekilde haleldar etmediğine ve ülke dışında mevzuatın öngördüğü sürenin de üstünde bir süre kaldığına ve 1988 de Kıbrıs'a kesin- dönüş yaptığına göre Müstedinin talep ettiği şekilde araç ithal etmeye hakkı vardır. Bunun aksine bir karar vermekle Emare 5 de ifadesini bulan ve başvuru konusu edilen Gümrük Müdürünün kararının iptal edilmesi gerekir.
-
Sonuç olarak başvuru kabul edilir. Gümrük Müdürlüğü tarafından alınan ve Müstediye 13.3.1989 tarihli bir yazı ile bildirilen kararın hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğuramayacağına karar verilir.

Başvuru masrafları Devlet tarafından- ödenecektir.


(Salih S. Dayıoğlu)
Yargıç

18 Mayıs 1990


-


181



-


Full & Egal Universal Law Academy