Yüksek İdare Mahkemesi Numara 92/2000 Dava No 5/2005 Karar Tarihi 22.06.2005
Numara: 92/2000
Dava No: 5/2005
Taraflar: Mehmet S. Uğraşın, Lefkoşa ile KKTC Bakanlar Kurulu vasıtasıyla KKTC vd.
Konu: Ön İtiraz - Meşru Menfaat - Kamulaştırma Kararının İptali İstemi
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 22.06.2005

- - - D.5/05 YİM :92/00
Yüksek İdare Mahkemesinde
Anayasanın 152. Maddesi Hakkında.

Mahkeme Heyeti:Gönül Erönen ,Seyit A.Bensen, Necmettin Bos-tancı.

Davacı : Mehmet S. Uğraşın, Lefkoşa
- ile -
Davalı : 1. KKTC Bakanlar Kurulu vasıtasıyla KKTC, Lefkoşa
2. Çalışma, İskân ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, İskân
Şube Amirliği vasıtasıyla KKTC, Lefkoşa
3. Çalışma, İskân ve -Sosyal Güvenlik Bakanlığı, İskân
Encümen Başkanlığı vasıtasıyla KKTC, Lefkoşa

A r a s ı n d a.
Davacı namına : Davacı şahsen
Davalılar namına : Kıdemli Savcı Behiç Öztürk.

- K A R A R


Gönül Erönen : Bu davada ön itirazın kararını Sayın Yargıç Seyit A. Bensen okuyacaktır.
Seyit A.Bensen : Doğancı'da Pafta/Harita XIX/53, Parsel 212/2/1 sayılı taşınmaz mal, davalı 2 ve 3 tarafından 16. kaynak paketinde 17097 sıra numa-rası altında kaynak olarak ilan edildi. Davalı 1 Bakanlar Kurulu, 11.5.1994 tarihinde A-586-94 sayılı kararı alarak Sosyal Konut Yasasının 9(1) maddesi uyarınca kırsal kesimde hak sahibi gençlere verilmek üzere önergeye ekli listede belirtilen arsaların is-timlâk edilmesine karar verdi ve 27.5.1994 tarihli Resmi Gazete'de sayı 59'da Ek IV'de kararı yayımlandı. Önergeye ekli listede dava konusu taşınmaz mal da bulunmakta idi.
15.12.1999 tarihinde dava konusu taşınmaz mala, kırsal kesim arsası almay-a yönelik, birçok müracaat yapılmış ve hak sahibi 24 kişiye (ki bu kişiler bu davada İlgili Şahısdırlar) dava konusu taşınmaz mal kırsal kesim arsası olarak dağıtılmıştır.
Davacı dosyalamış olduğu işbu dava ile Yüksek İdare Mahkemesinden :
Bakanlar Kurul-unun Doğancı'da Pafta/Harita XIX/53, Parsel 212/2/1 sayılı taşınmazı kamulaştırdığına ilişkin kararının iptal edilmesi ve/veya hiç doğmamış olduğunun ilân edilmesi,
Davalı 2 ve/veya davalı 3'ün 16. kaynak paketinde 17097 sıra no'su ile ilan edilmiş olan Pa-fta/Harita XIX/53, Parsel 212/2/1 sayılı taşınmaza ilişkin 14.7.1992 tarih ve 2889 sıra no'lu davacı dilekçesine olumlu ve/veya olumsuz bir yanıt vermemesinin yapılmaması gereken bir ihmal olduğuna karar vermesini talep etmektedir.
Davanın duruşmasına baş-landığı safhada davalılar tarafından bulunan Savcı, Mahkemeye yaptığı müracaatta müdafaalarında ileri sürdükleri ön itirazlarının öncelikle ele alınmasını ve bu konuda karar verilmesini istedi. Davacının bu isteme karşı çıkmaması ve Mahkemenin de yapılan i-stemi uygun bulması neticesinde ilkin davalılar tarafından yapılan ön itirazların hükme bağlanmasına karar verildi.
Davanın duruşması safhasında taraflar herhangi bir tanık dinletmediler. Taraflar 24 adet belgeyi emare 1-24 (emare 11 hariç) itirazsız olar-ak Mahkemeye sunmuşlardır.
Huzurumuzdaki dava layihaları ile emareler incelendiğinde, ön itirazlara ilişkin olgular aşağıdaki şekilde özetlenebilir.
Doğancı'da Pafta/Harita XIX/53, Parsel 212/2/1 sayılı dava konusu taşınmaz mal Davalı 2 ve 3 tarafından 1-6. kaynak paketinde 17097 sıra numarası altında ilan edilmiştir. Dava konusu taşınmaz mal 19 dönüm 2 evlek alanında olup 1,014,000 puan değerindedir.
Davacı dava konusu taşınmaz mala babası, annesi ve kızkardeşi ile birlikte 14/7/1992 tarihinde müracaat e-tmiştir.
Davacının babasının 198,665 eşdeğer, 350,000 mücahit puanı, annesinin toplam 431,814 eşdeğer puanı, kızkardeşinin 401,306 eşdeğer puanı, davacının da 401,307 eşdeğer ve 250,000 mücahit puanı mevcuttur. Davacının kendisinin puanları tek başına da-va konusu taşınmaz malı almaya yeterli değildir.
Davalı 2 ve 3 dava konusu malı kaynak paketinde değerlendirmeye almadan, İçişleri Bakanı emare 11'den görüleceği üzere 10.5.1994 tarihinde Bakanlar Kuruluna Kırsal Kesim Tüzüğü uyarınca kırsal kesimde konut- yapımı için arazi istimlâk edilmesi hakkında bir önerge sunarak, özetle Sosyal Konut Yasası'nın 9(1) maddesi uyarınca kırsal kesimde hak sahibi gençlere verilmek üzere önergeye ekli listedeki arazilerin istimlâk edilmesini talep etmiştir. Önergeye ekli li-stede dava konusu taşınmaz mal da bulunmakta idi.
Bakanlar Kurulu, 11.5.1994 tarihinde A-586-94 sayılı kararı alarak Sosyal Konut Yasası'nın 9(1) maddesi uyarınca kırsal kesimde hak sahibi gençlere verilmek üzere önergeye ekli listede belirtilen arazi ve- arsaların istimlâk edilmesine karar verdi ve emare 12'de görüleceği gibi 27.5.1994 tarihli Resmi Gazetede Sayı 59'da Ek IV'de kararı yayımladı.
Davacı babasının yetkili vekili sıfatıyla 14.10.1996 tarihinde Yüksek İdare Mahkemesine dosyaladığı, emare 14'-den görüleceği üzere, 180/96 sayılı dava ile Bakanlar Kurulu kararlarının iptali için dava açmıştır.
Davacı emare 16'dan görüleceği üzere 29.1.1999 tarihinde davasını geri çekmiştir.
15.12.1999 tarihinde dava konusu taşınmaz mala kırsal kesim arsası alma-ya yönelik bir çok müracaat yapılmış ve hak sahibi 24 kişiye (ki bu kişiler ilgili şahıslardır) dava konusu taşınmaz mal kırsal kesim arsası olarak dağıtılmıştır.
Davalılar tarafından müdafaada ileri sürülen ön itirazlar özetle şöyledir:
Davacı dava konus-u taşınmaz mal hakkında Bakanlar Kurulunca alınan A-586-94 sayılı kararlar hakkında babasının yetkili vekili sıfatıyle YİM 180/96 sayılı davayı açmış ve bu davayı 29.1.1999 tarihinde geri çekmiştir. Davacının yakınma konusu yaptığı istimlak kararını çok uz-un zaman önce bilmesi ve Anayasanın 152. maddesindeki 75 günlük hak düşürücü süreyi aşması nedeni ile bu davanın iptal olunması gerekir.
16. Kaynak Paketinde ilân edilen dava konusu taşınmaz mala davacı tek başına müracaat etmemiş olup, babası,annesi ve k-ızkardeşi ile birlikte müracaat etmiştir. Davacının babası, annesi ve kızkardeşi bu davada davacı olmayıp dava konusu mal hakkında herhangi bir talepleri yoktur. Davacının dava konusu malı tek başına talep etmeye ve/veya almaya yetecek puanı olmadığından b-u dava meşru menfaat unsurundan yoksun olup daha ileriye götürülmeden iptal edilmesi gerekir.
Dava konusu taşınmaz malların kırsal kesimde hak sahibi gençlere verilmek üzere ayrılması için alınan kararlardan sonra hak sahibi kişilere arsaların verilmesi k-ararları ile bu doğrultuda yapılan ve tamamlanan işlemlerin iptali dava konusu yapılmamış olup sadece dava konusu taşınmaz malın kamulaştırılmasına ilişkin bir dava açılmıştır. Bu nedenle Mahkeme kamulaştırma kararının iptaline emir verse bile bilahare ars-aların gençlere verilmesi ve/veya tahsis edilmesi karar ve işlemleri yürürlükte olacağı cihetle bu davanın sonucu akademik kalacağından bu davanın daha ileri gitmeden reddolunması gerekir.
İlgili Şahıslar herhangi bir müdafaa dosyalamadılar ancak Başsavcı-lığa katılmışlardır.
İlk önce 2. ön itirazı ele almayı uygun bulduk. Dava konusu taşınmaz mal, Doğancı'da, Pafta/Harita XIX/53, Parsel 212/2/1 sayılı bir arazidir. 19 dönüm 2 evlek alandan müteşekkil bu taşınmaz mal İskân Encümeni tarafından 1,014,000 puan- değeri ile 16. kaynak paketinin 17097 sırasında kaynak olarak ilan edilmiştir.
Bir eşdeğer mal alacaklısı olan davacının 401,307 eşdeğer puanı + 250,000 mücahit puanı vardır. Dava konusu taşınmaz mal 16. kaynak paketinde 1,014,000 puan değeri ile kaynak -olarak ilan edilmiştir. Puanları konu kaynak için yeterli olmayan davacı, babası, annesi ve kızkardeşi ile birlikte müştereken dava konusu taşınmaz mal için 16. kaynak paketine müracaat etmiştir.
Dava konusu kaynağın Bakanlar Kurulu kararı ile kamulaştırı-lması kararına karşı dosyalanan bu davada davacının babası, annesi ve kızkardeşi davacı olarak yer almamaktadır.
Birleştirilmiş YİM 3/90, 10/91 ve 48/91 (D.14/94)'de vurgulandığı gibi kendi puanları yeterli olmayan ve bu nedenle babası, annesi ve kızkarde-şi ile birlikte konu kaynağa müracaat eden davacı konu kaynağın kamulaştırılması kararından tek başına yakınamaz.
Kendi puanları yeterli olmayan ve bu nedenle en yakın akrabaları ile birlikte konu kaynağa müracaat eden davacının Bakanlar Kurulunun kamulaş-tırma kararından tek başına olumsuz yönde ve doğrudan doğruya etkilenen meşru bir menfaatı bulunduğu söylenemez.
KKTC Anayasasının 152(2) maddesine göre "sahip olduğu meşru bir menfaatı olumsuz yönde ve doğrudan doğruya etkilenen kişi" Yüksek İdare Mahke-mesine başvurabilir. "Meşru menfaat" Yüksek İdare Mahkemesine başvurmak için bir önköşuldur veya başka bir ifade ile dava açabilme şartıdır.
Yeterli puanları bulunmayan davacının bu davada meşru menfaatı bulunmadığı sabittir. Meşru menfaat yokluğunda ise -dava ileri gidemez ve reddedilmesi gerekmektedir.
Davada yukarıda paragraf 4 B'de görülebileceği gibi davalı 2 ve/veya 3'ün dava konusu taşınmaz mala ilişkin yapılan dilekçeye yanıt verilmemesinin yapılmaması gereken bir ihmal olduğuna karar verilmesi tal-ebi de vardır.
YİM 71/84 (D.16/86), YİM 70/85 (D.22/87) ve YİM 92/89 (D.16/93)'de vurgulandığı gibi yapılan bir dilekçeye Anayasanın 76. maddesinin öngördüğü 30 gün içinde gerekli yanıt verilmediği hallerde ilgili kişinin yetkili Mahkemeye müracaat etme h-akkı vardır. Ancak böyle bir kişi, bu davada olduğu gibi, yetkili mahkemeye başka bir çare için müracaat ettiği zaman artık onun yapmış olduğu dilekçeye yanıt verilmediğinden yakınması söz konusu olamaz. Böyle bir durumda onun artık meşru bir menfaatı kalm-az.
Davacının bu davada meşru bir menfaatı bulunmadığı sonucuna vardıktan sonra davalıların ileri sürdüğü diğer ön itirazların da incelenmesine gerek kalmamıştır.
28. Sonuç olarak ön itiraz kabul edilir ve davacı meşru
menfaata sahip olmadığı cihetle, d-ava red ve iptal olunur.
29. Masraflar davacı aleyhine olacaktır.



-Gönül Erönen Seyit A. Bensen Necmettin Bostancı
Yargıç Yargıç Yargıç



22 Haziran, 2005
-


7



-


Full & Egal Universal Law Academy