Yüksek İdare Mahkemesi Numara 92/1986 Dava No 1/1988 Karar Tarihi 13.01.1988
Numara: 92/1986
Dava No: 1/1988
Taraflar: Zahit Kamışoğlu ile M'sa İskân Şube Müdürü
Konu: Tahsis iptali
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 13.01.1988

-D.1/88 YİM 92/86

Yüksek İdare Mahkemesi Olarak Oturum Yapan
Yüksek Mahkemede
Yargıç Taner Erginel Huzurunda
Anayasanın 152. maddesi hakkında

Müstedi: Zahit Kamışo-ğlu, Güzelyol, No. 7 Magosa
- ile -
Müstedaaleyh: Gazi Magusa İsk(n Şube Müdürü Ve İnceleme ve Dağıtım Komisyonu (İ.D.K.) vasıtası ile İçişleri ve İsk(n Bakanlığı, Lefkoşa
A r a s ı n d a.

Müstedi namına: Cahit Yıl-mazoğlu
Müstedaaleyh namına: Ali F. Yeşilada


Yasa Maddesi: 41/77 sayılı İsk(n Topraklandırma ve Eşdeğer Mal Yasasının 29(2) maddesi.

İstemin Özeti: Müstedaaleyhin, Müstedinin adına tahsisli işyerini ipt(l kararının, Yasaya uymadığı gerekçesi ile hükümsü-z ve etkisiz olduğuna ve hiçbir sonuç doğurmayacağına karar verilmesi istemi.

OLAY: 1974 Barış Harek(tına astsubay olarak katılan Müstedi harek(t sonrası Kıbrıs'a yerleşti. Kedisine işyeri tahsis edildi. Müstedi, bazı kişilerle bu işyerinde alkollü içki i-m(li için ortaklık sözleşmesi imzaladı. Antlaşma gereği Müstedi işletmeciliğe karışmayacak sadece her yıl artan oranda k(r payı alacaktı. İşler umulduğu gibi gitmedi, bazı kişiler ortaklıktan ayrıldı, bir tanesi de işyerini terk etmemekte direndi. Müstedi -bunun aleyhine hukuk davası açınca, bu şahıs İsk(n Bakanlığına müracaatla Müstedinin adındaki tahsisi ipt(l ettirdi. Bir yazı ile durum bilgisine getirilen Müstedi, ilgili Bakanla görüşmek sureti ile dükk(nın "yeniden kullanımına" verilmesini sağladı. Faka-t yeniden kullanımın yasal bir müessese olmadığı gerkçesi ile işbu başvuruyu dosyaladı.

SONUÇ: İdare verdiği bir kararla gelişen ve bu kararın gerekçelerinin doğru olmayabileceğini gösteren ikinci bir karar verirse, yapılabilecek en uygun hareket idareyi-, çelişkiyi ortadan kaldırmaya davet etmektir. Bu durumda tahsisin ipt(li kararını ortadan kaldırmayı uygun buluyorum. Bu durumda işyeri tekrar Müstediye tahsisli hak geleceğinden, İskân Bakan- lığının arzusu işyerini Müstediye vermekse, herhangi bir karar- vermesi gerekmeyecektir. Aksi görüşte olması halinde ise kullanıma verme kara- rının etkisi ortadan kalkacağından yasal durum açıklığa kavuşacaktır.
Netice olarak, Müstediye tahsisli işyerinin tahsisini ipt(l eden kararın hükümsüz ve etkisi olduğuna ve- hiçbir sonuç doğurmayacağına karar verilir.
____________________


H Ü K Ü M

Müstedi Zahit Kamışoğlu Mağusa'da kendisine tahsis edilmiş olan işyerinin tahsisini iptal eden İsk(n Bakanlığı kararına karşı bu başvuruyu dosyalamış bulunmaktadır.

Müstedi B-arış harek(tına katılmış bir astubaydır. Barış Harek(tından sonra Mağusa'ya yerleşen müstediye İnceleme ve Dağıtım Komisyonunun 25.6.1975 tarihli kararıyla Ziya Gökalp Caddesinde bir işyeri tahsis edildi. Kıbrıs'ta ticari işler yapmak için şirket kuran ve -19.3.1980 tarihinde K.T.F.D. vatandaşı olan müstedi 24.8.1981 tarihinde Hüseyin (Hasan) Alder ve diğer iki arkadaşı ile bir Ortaklık Sözleşmesi imzaladı. Bu ortaklığın amacı müstediye tahsisli işyerinde alkollü içki im(l etmekti. Ancak sözleşmenin 5. madd-esine göre müstedi hiçbir şekilde işletmeciliğe karışmayacak ve işletme k(r etsin veya etmesin ilk yıl için kendisine işletmeden 200,000.-TL ödenecekti. Ortaklık sözleşmesinde k(r hissesi olarak ifade edilen bu ödenek tarafların mutabakatı ile her yıl artı-rılacaktı. İçki imal(tı başlayıp fabrika faal duruma geçtikten sonra alkollü içkilerin Gazi Mağusa bayiliği de müstediye verilecekti. Ortaklık faaliyete başladıktan bir süre sonra Hüseyin Alder'in iki arkadaşı ortaklıktan ayrıldılar. Bayilik işi de başarıl-ı bir şekilde yürütülemedi. Buna rağmen Hüseyin Alder ile müstedi 24.8.1984 ve 24.8.1985 tarihlerinde iki kez ek anlaşma yaparak ortaklık sözleşmesini canlı tutmaya muvaffak oldular. Bu anlaşmalarla hem ortaklığın süresini 24.2.1986 tarihine kadar uzattıla-r hem de müstedinin aldığı k(r hissesini artırdılar. Ancak 24.2.1986 tarihinden sonra tarafların anlaşıp süreyi uzatmaları mümkün olmadı. 24.8.1984 tarihli ek sözleşmeye göre sürenin sona ermesi halinde Hüseyin Alder'in işyerini terketmesi veya terketmeyi- geciktirmesi durumunda müstediye 5,000,000.-TL tazminat ödemesi gerekiyordu. Hüseyin Alder 24.2.1986 tarihinden sonra işyerini terketmedi ve bunun üzerine müstedi 24.11.1986 tarihinde Mağusa Kaza mahkemesinde bir dava açarak Hüseyin Alder'in işyerini tahl-iye etmesini ve ayrıca tazminat talep etti. Taraflar Mağusa Kaza Mahkemesinde davalaşmakla yetinmeyip İsk(n Bakanlığı nezdinde de mücadelelerine devam ettiler. Hüseyin Alder, yöneticisi olduğu Yüce Ltd. adına 21.1.1986 tarihinde İsk(n Dairesi Mağusa Şubesi-ne verdiği bir yazıda müstedinin Şubat 1986 sonunda kendisini işyerinden çıkarmak istediğini, halbuki orada dört ailenin geçiminin sağlandığını, işyerinden ayrılma durumunda yeni bir işyeri bulup faaliyet göstermesinin güç olacağını, müstedinin Kıbrıs'ta i-kamet etmediğini, müstedinin şirketten hisse adı altında kira aldığını belirtti ve işyerinin kendisine kiralanmasını talep etti. İsk(n Bakanlığı 5.2.1986 tarihinde İnceleme ve Dağıtım Komisyonunun görüşünü de aldıktan sonra müstediye yapılan tahsisi iptal -etti. Tahsisin iptal gerekçesi şöyledir.

"Tahsisi alan şahsın işyerini tahsis amacına uygun olarak kullanmaması ve/veya ortaklık kurduğunu iddia ederek işyerini kısmen ve/veya tamamen başka şahısların tasarrufuna devretmesi"

13.2.1986 tarihli bir yazıyla- müstedinin bilgisine gelen bu tahsisin iptali kararından sonra müstedi İsk(n Bakanlığına başvurdu. Müstedi Mahkemede verdiği şahadette İsk(n Bakanının kendisine bir yanlışlık olduğunu ve bu yanlışlığın düzeltileceğini söylediğini iddia etti. Müstedinin Ba-kanla konuşması, ayrıntıları nasıl olursa olsun bir sonuç verdi ve İsk(n Dairesi müstediye 21Nisan 1986 tarihli ikinci bir yazı gönderdi. Bu yazıda şöyle denmektedir.

"Adınızdan iptal edilmesine karar verilen Gazi Mağusa Ziya Gökalp Cad. 41/A nolu işyerin-in yeniden kullanımınıza verilmesi Bakanlığımızın talimatına atfen uygun görülmüştür."

Bu yazı üzerine avukatına başvuran müstedi isk(n mevzuatında kullanıma verme diye yasal bir müessese olmadığı olsa bile tahsis gücünde olmadığı görüşünden hareketle bu -başvuryu dosyaladı. Başvurunun duruşmasında müstedi avukatı tahsisi iptal eden kararın yasaya uymadığı görüşünü öne sürdü. Buna karşılık savcı tahsisin iptalinin 41/77 sayılı İsk(n Topraklandırma ve Eşdeğer Mal Yasasının 29 uncu maddesine dayandığını ve bu- meseledeki koşulların yasanın aradığı koşullara tamamen uyduğunu öne sürdü. Yasanın 29(2) maddesi aynen söyledir:

"Kendisine tahsis edilen konut veya işyerini kullanmayan, başkasına devir veya satışını yapanlar Bakanlığın yazılı tebligatını müteakip en g-eç 1 ay içinde tahliye etmek zorundadırlar."

Önümüzdeki şahadet ışığında tahsisin iptali için yasanın aradığı şartların yerine gelip gelmediğini incelememiz gerekmektedir. Duruşmada müstedinin işyerini devredip devertmediğini tesbit etmemize yardımcı ola-ck yeterli şahadet ve belgeler Mahkemeye ibraz edilmiştir. Ancak bu delillere eğilmeden önce 21 Nisan 1986 tarihli karar üzerinde durmamız kaçınılmazdır. Çünkü İsk(n Bakanlığı müstediye tahsisli işyerine ilişkin bir karar verdikten sonra bu kararla çelişen- ve bu karara zıt ikinci bir karar vermiştir. Gerçi savcı bu ikinci kararın yasal bir anlamı olmadığını öne sürmüş ve müstedi avukatı da isk(n mevzuatında kullanıma verme diye yasal bir müessese olmadığını veya olsa bile tahsis gücünde olmadığını belirtere-k bir ölçüde bu görüşe katılmıştır. Buna rağmen ikinci karar geri çekilmeyen ve izahı yapılmayan bir olgu olarak ortadadır ve en azdan birinci kararın gerekçelerinin doğru olmayabileceğini göstermektedir. Şöyle ki müstedi işyerini dervettiği için ona yapıl-an tahsis haklı olarak iptal edilmişse işyerini tekrar onun kullanımına vermenin bir anlamı yoktur. İkinci kararda yer alan "yeniden kullanımınıza verilmesi...." sözleri de Bakanlıkta geçmiş durumu canlandırma niyeti olduğunu açıkça göstermektedir.

İdare- verdiği bir kararla çelişen ve bu kararın gerekçelerinin doğru olmayabileceğini gösteren ikinci bir karar verirse kanımca yapılabilecek en uygun hareket idareyi çelişkiyi ortadan kaldırmaya davet etmektir. Bu amaçla tahsisi iptal eden 5.2.1986 tarihli kar-arı ortadan kaldırmayı doğru buluyorum. Bu durumda işyeri tekrar müstediye tahsisli hale geleceğinden İsk(n Bakanlığının arzusu işyerini müstedinin kullanımına vermekse herhangi bir yeni karar vermek gerekmiyecektir. İsk(n Bakanlığı tahsisi iptal etmekte k-ararlı ise ve bu yönde bir karar verirse 21.4.1986 tarihli kullanıma verme kararının etkisi ortadan kalkacağından yasal durum açıklığa kavuşmuş oalcaktır.

Yukarıdaki nedenlerle 5.2.1986 tarihli olup müstediye tahsisli işyerinin tahsisini iptal eden karar-ın hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve hiçbir sonuç doğurmayacağına karar verilir.

(Taner Erginel)
Yargıç

13 Ocak 1988






5






Full & Egal Universal Law Academy