Yüksek İdare Mahkemesi Numara 91/2019 Dava No 19/2020 Karar Tarihi 09.10.2020
Numara: 91/2019
Dava No: 19/2020
Taraflar: Salih Saadetoğlu ile KKTC Sosyal Sigortalar Dairesi vasıtası ile KKTC Başsavcılığı ve diğeri arasında
Konu: Anayasa Mahkemesine havale - Anayasa Mahkemesine havale koşulları - Havalenin uyuşmazlığın çözümünde etken olması koşulu
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 09.10.2020

-D.19/2020 YİM: 91/2019


Yüksek İdare Mahkemesinde
Anayasanın 152. Maddesi Hakkında


Mahkeme Heyeti: Mehmet Türker, Tanju Öncül, Beril Çağdal


Davacı: Salih Saadetoğlu, Güldamlası Sokak No:2 Haspolat -
Lefkoşa.-

- ile -


Davalı: No.1- KKTC Sosyal Sigortalar Dairesi vasıtası ile
KKTC Başsavcılığı, Lefkoşa.
No.2- KKTC Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı
vasıtası ile KKTC Başsavcılığı, Lefko-şa.

A r a s ı n d a


Davacı namına: Avukat Sinem Saadetoğlu Argın
Davalılar namına: Kıdemli Savcı Cemaliye Usanmaz Yüksel

-------------------

A R A K A R A R


M-ehmet Türker: Davacı Davalılar aleyhine ikame ettiği bu dava ile aşağıdaki taleplerde bulunmuştur:

"A. Davalı No.1 ve/veya Davalıların, Davacının Müteveffa
eşi Turhan Saadetoğlu'nun Sosyal Sigortalar
Dairesinden almakta olduğu emekli-lik maaşından
kendisine ölüm aylığı bağlanması talebini reddeden
22.4.2019 gün ve S.S.D.0:00III/Hİ/11-7/19-344 sayılı
yazısında ifadesini bulan kararın Davacının meşru
bir menfaatini direk olarak ve ters yönden
etkil-endiği cihetle hükümsüz ve etkisiz olduğu ve

herhangi bir sonuç doğuramayacağı zımnında bir
karar veya hüküm,
B. Mahkemece uygun görülecek başka herhangi bir emir
ve/veya karar verilmesi; ve
C. İşbu dava masrafları."


- Davalılar dosyaladıkları Müdafaa Takriri ile Davacının iddialarını reddederek Davacının davasının iptalini talep etmişlerdir. Müdafaa Takririnde sair şeyler yanında Davacının olumsuz yönde etkilenen meşru menfaatinin olmadığı iddia edilmişse de, Davalıl-ar adına bulunan Kıdemli Savcı Davacının, davada meşru menfaati olduğunu kabul ettiklerini beyan etmiştir.

Taraflar davanın duruşmasına başlanması üzerine mutabakatla 11 adet belgeyi Emare olarak ibraz etmişlerdir. Mesele ile ilgili ihtilafsız olgul-arı ise aşağıdaki şekilde belirtmişlerdir:

1. Davacı ile Turhan Saadetoğlu, Turhan Saadetoğlu'nun ölüm tarihi olan 16 Ocak 2019 tarihine değin evliydiler ve beraber yaşadılar.

2. Davacının eşi Turhan Saadetoğlu Sosyal Sigortalardan emekli aylığ-ı almakta olan bir kişiydi.

3. Davacı, Hazine ve Muhasebe Dairesinden halen 4881.55TL emekli maaşı almaktadır.

4. Eşinin ölümü üzerine Davacı 30 Ocak 2019 tarihinde Sosyal Sigortalar Yasası'nın ilgili maddelerine dayanarak müracaat etmiş, eşin-den dolayı kendisine ölüm aylığı bağlanması yönünde talepte bulunmuştur.

5. 11 Şubat 2019 tarihinde Sosyal Sigortalar Dairesi Davacıdan bazı evraklar talep etmiş Davacı da bu evrakları Muhtar Şahadetnamesi da dahil olmak üzere Davalılara iletmiştir.-

6. Davalılar Davacının müracaatını reddetmiştir. Dava bu ret kararı aleyhine açılmış bir davadır.

Olgular ve emarelerin sunulması ve Davacının davada meşru menfaatinin var olduğunun kabul edildiği beyan edildikten sonra, Davacı Avukatı Mahkeme- huzurundaki davanın ve ihtilafın çözümünde etken olduğunu iddia ettiği 16/1976 sayılı Kıbrıs Türk Sosyal Sigortalar Yasası'nın 69. maddesinin (1)(A)(b) bendinin, "Çalışamayacak durumda malul veya 60 (altmış) yaşını doldurmuş olan ve geçiminin sigortalı ta-rafından sağlandığı belgelenen" kısmının ve 113. maddesinin (1). fıkrasının (B) bendinin yani, "Herhangi bir yasa altında gelir veya aylık almayan ve çalışmayan malul kocası veya 60 yaşını doldurmuş ve herhangi bir yasaya tabi olarak çalışmayan veya herhan-gi bir yasa altında gelir veya aylık almayan kocası"nın Anayasa'nın 1., 7. ve 8. maddelerine aykırı olduğu gerekçesiyle konunun Anayasa Mahkemesine havalesini talep etmiştir. Davacı Avukatı Anayasa Mahkemesine havale talebinde bulunduğu 16/1976 sayılı Kıbr-ıs Türk Sosyal Sigortalar Yasası'nın yukarıda belirtilen maddelerinin ilgili bendlerinin davadaki ihtilafın çözümünde etken olduğunu ve bu maddelerin Anayasa Mahkemesine havalesi talep edilen kısımları ile ilgili daha önce Anayasa Mahkemesinin bir karar ve-rmediğini belirtmiştir.

Davalılar adına bulunan Kıdemli Savcı da Davacı Avukatının Anayasa'ya aykırılık nedeniyle Anayasa Mahkemesine havalesini talep ettiği 16/1976 sayılı Kıbrıs Türk Sosyal Sigortalar Yasası'nın 69. ve 113. maddelerindeki ilgili k-ısımların davanın karara bağlanmasında etken olduğunu ve bu maddelerin havale talep edilen kısımları ile ilgili Anayasa Mahkemesinin daha önce vermiş olduğu herhangi bir kararı olmadığını tespit ettiğinden Anayasa Mahkemesine havaleye itirazı olmadığını be-lirtmiştir.

Bir yasanın veya yasanın herhangi bir kuralının Anayasa'ya aykırılığı nedeniyle Anayasa Mahkemesine havale talebi Anayasa'nın 148. maddesine istinaden yapılır.

"Anayasa'ya Aykırılık Konusunun Mahkemeler Tarafından Yüksek Mahkemeye -İletilmesi" başlığı altındaki Anayasa'nın 148. maddesi aynen şöyledir:

-"Madde 148
(1)İstinaf işlemleri de dahil olmak üzere, herhangi bir mahkeme işlemindeki bir taraf, bu işlemin herhangi bir safhasında bu işlemdeki uyuşmazlık konularından herhangi birinin karara bağlanmasında etkisi olabilen herhangi bir yasanın veya karar-ın veya sözkonusu yasa veya kararın herhangi bir kuralının Anayasaya aykırılığını ileri sürebilir ve bunun üzerine, mahkeme bu konuyu, Anayasa Mahkemesine sunar ve bu konu hakkında Anayasa Mahkemesince bir karar verilinceye kadar sözkonusu işlemi durdurur.-
Ancak Anayasa Mahkemesince herhangi bir yasanın veya kararın veya sözkonusu yasa veya kararın herhangi bir kuralının Anayasaya aykırılığı konusunda aynı veya benzeri bir konuda daha önce karar verilmişse, mahkeme konunun Anayasa Mahkemesine iletilmesinin- reddine karar verebilir.
(2) Anayasa Mahkemesi kendi kararına sunulan bir konuyu, tarafları dinledikten sonra inceler ve kararını verir. Alınan karar konuyu sunan mahkemeye bildirilir.
(3)Anayasa Mahkemesinin, bu maddenın (2). fıkrası gereğince verdiğ-i herhangi bir karar, konuyu sunan mahkemeyi ve ilgili tarafları bağlar. Alınan karar, yasanın veya kararın veya sözkonusu yasa veya kararın herhangi belli bir kuralının Anayasaya aykırı olduğu yolunda ise, sözkonusu yasa veya karar veya sözkonusu yasa ve-ya kararın herhangi belli bir kuralı, Anayasa Mahkemesince aksine karar verilmedikçe yalnız sözkonusu mahkeme işlemine uygulanmaz."


-Anayasa'nın 148. maddesinden anlaşılacağı üzere, Anayasa'ya aykırılığı iddia edilip Anayasa Mahkemesine havalesi talep edilen bir yasa veya kararın veya yasa veya kararın herhangi bir kuralının Anayasa Mahkemesine havale edilebilmesi için aranan tek koşul,- Anayasa'ya aykırılığı iddia edilen yasa veya herhangi bir kuralının uyuşmazlık konularından herhangi birinin karara bağlanmasında etkisi olmasıdır. Anayasa'ya aykırılığı iddia edilen yasa veya herhangi bir kural ihtilafın çözümünde etken değilse, Anayasa -Mahkemesine havalesi yapılamaz. Bunun yanında, bir yasanın veya herhangi bir kuralının Anayasa'ya aykırılığı konusunda aynı veya benzer bir konuda Anayasa Mahkemesi tarafından daha önce bir karar verilmişse, ilgili mahkeme konunun Anayasa Mahkemesine sunul-ması talebini reddedebilir (Bu hususta
Gör.Anayasa Mahkemesi 8/1999 D.5/1999).

Davacı tarafından Anayasa'ya aykırılığı iddia edilip Anayasa Mahkemesine havalesi talep edilen 16/1976 sayılı Kıbrıs Türk Sosyal Sigortalar Yasası'nın 69(1)(A)(b) bendinin- ilgili kısmı sigortalı kadının ölümü halinde eşine ve/veya kocasına hangi durumda ve/veya şartlarda aylık bağlanabileceğini, 113. maddesinin (1). fıkrasının (B) bendi ise Yasa'nın uygulanmasında kocanın hangi hallerde veya şartlarda sigortalının (kadın si-gortalı) geçindirmekle yükümlü olduğu kimse olarak kabul edilebileceğini düzenlemektedir.

Bu davadaki Davacı, ölen kadın sigortalının kocasıdır. Davacı Davalılara yaptığı başvuru ile ölen sigortalı karısının aldığı aylıktan Yasa'nın hak tanıdığı oran-da kendisine aylık bağlanmasını talep etmiştir. Ancak Davalılar Anayasa'ya havale talebine konu maddelere veya Anayasa'ya aykırılığı iddia edilen kısımlarına dayanarak Davacının talebini reddetmiştir.

Belirtilenlerden anlaşılacağı gibi 16/1976 sayılı- Kıbrıs Türk Sosyal Sigortalar Yasası'nın 69. maddesi (1). fıkrasının (A) bendinin (b) alt bendi ve 113. maddesinin (1). fıkrasının (B) bendi davada uygulanacak kurallar olup davadaki ihtilafın ve/veya davanın çözümünde etkendir.

Keza, her iki tarafı-n da beyan ettiği ve bizim de saptadığımız gibi bu kuralların Anayasa'ya aykırılığı konusunda ayni veya benzer bir konuda Anayasa Mahkemesince
daha önce verilmiş bir karar bulunmamaktadır.

Belirtilenler ışığında, 16/1976 sayılı Kıbrıs Türk Sosyal Si-gortalar Yasası'nın 69. maddesinin (1). fıkrasının (A) bendinin (b) alt bendinin "Çalışamayacak durumda malul veya
60 (altmış) yaşını doldurmuş olan ve geçiminin sigortalı tarafından sağlandığı belgelenen" söz dizisi kısmının ve 113. maddesinin (1). fıkras-ının (B) bendinin, Anayasa'nın 1., 7. ve 8. maddelerine aykırı olup olmadığı sorusunun karara bağlanması için, konunun Anayasa Mahkemesine havalesine karar veririz.

Havale edilen konu hakkında Anayasa Mahkemesi tarafından karar verilinceye kadar, dav-a ile ilgili işlemlerin durdurulmasına emir verilir.



Mehmet Türker Tanju Öncül Beril Çağdal
Yargıç Yargıç Yargıç

-
9 Ekim, 2020
-







6



-


Full & Egal Universal Law Academy