Yüksek İdare Mahkemesi Numara 87/1988 Dava No 35/1990 Karar Tarihi 21.11.1990
Numara: 87/1988
Dava No: 35/1990
Taraflar: Selçuk Yıldırım vd ile İskân Bak. Vd
Konu: Yasal olmayan tasarrufun hiçbir hak kazandırmaması
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 21.11.1990

-D.35/90 YİM 87/88

Yüksek İdare Mahkemesi Olarak Oturum Yapan
Yüksek Mahkemede
Yargıç Celâl Karabacak huzurunda
Anayasanın 152. maddesi hakkında

Müstedi: 1. Selçuk Ahmet -n/d Selçuk Yıldırım 123 Karaoğlanoğlu
Caddesi, Karaoğlanoğlu, Girne.
2. Meryem Yıldırım n/d Meryem Koçak, 123 Karaoğlanoğlu
Caddesi, Karaoğlanoğlu, Girne.
3. Baki Koçak, 123 Karaoğlanoğlu Caddesi, Karaoğlanoğlu,
Girne.
--ile-
Müstedaaleyh: 1. İskân Bakanlığı vasıtasıyle KKTC, Lefkoşa.
2. Saptama Değerlendirme ve Tazmin Komisyonu
vasıtasıyle KKTC, Lefkoşa.
3. Girne Tapu Dairesi ve/veya Amiri vasıtasıyle
KKTC, Lefkoşa.
- A r a s ı n d a.

Müstediler namına: Ünsal Çağda
Müstedaaleyhler namına: Mustafa Arıkan
İlgili Şahıslar namına: Mustafa Güryel



Yasa Maddesi: 41/77 sayılı İskân, Topraklandırma ve Eşdeğer Mal Yasasının 29 ve 69(1). m-addeleri.

İstemin Özeti: Müstedi 1'e tahsisli işyerinin 7/1 nolu parsel ile herhangi bir ilişkisi olmadığını ve ayrıca işyerinin bulunduğu parselin de yol genişletme alanı içerisinde kaldığını bildiren Müstedaaleyhlerin kararı ile Müstedilerin eşdeğer ola-rak talep ettikleri malın kendilerine verilmeyip ilgili şahsa verilmesi ile ilgili Müstedaaleyhlerin kararının ve/veya işleminin ve/veya ihmalinin Anayasaya, yasalara ve diğer ilgili mevzuata aykırı olduğuna, işlemin tamamen hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve- herhangi bir sonuç doğurmayacağına karar verilmesi istemi.

OLAY: Müstedi No.1 Limasol göçmeni, Müstedi No.2 MüstediNo.1'in kızı, Müstedi No.3'de Müstedi No.1'in damadıdır. Müstedi No.1 eşdeğer mal alacaklısıdır. Başvuruya konu parsel, üzerinde 1974'den ö-nce bir koçan tahtında kayıtlı bir konut, bir kahvehane, bahçe ve yazlık sinemadan ibaret bir mülktür. Barış Harekatından sonra, idari tasarrufla tarımsal kaynak olarak ilgili şahıs Süleyman Beydağlı'ya, konut, Havva Mehmet'e, sinema, bitişiğindeki kahve d-e Müstedi No.1'e tahsis edildi. Kahvehaneyi bir süre sonra kızı ve damadına devreden Müstdi No.1 adadan ayrılmıştır. Konuta dönüştürülen kahvehanede Müstedinin kızı ve damadı ikamet etmektedir. Yol genişletme çalışmaları çerçevesinde Müstedi No.1'e ait par-selin tümü bu alan içerisine girmiştir. İlgili şahsın kendine tahsisli konut ile ilgili kesin tasarruf alması üzerine Müstedaaleyhlere avukatı vasıtası ile dilekçe yapan Müstedi No.1, şikâyette bulunmuş, aldığı yanıta karşı da işbu başvuruyu dosyalamıştır.-

SONUÇ: Müstedi 2 ve Müstedi 3'ün kahvehanedeki tasarrufları yasal olmayıp, tahsis sahibi 1'den devralmışlardır. Bu durumda adıgeçen Müstedilerin tasarrufu yasal değil, fiilidir. Fiili tasarruf ise hak sahibine herhangi bir hak bahşedemez. Bu durumda Müst-edi 2 ve 3'ün başvuru dosyalamak için meşru menfaatleri yoktur.
Başvuru reddolunur.

Atıfta Bulunulan Yargısal İçtihatlar:
YİM 3/84 sayılı Hatice Arşanlı ile KKTC arasındaki Yüksek İdare Mahkemesi kararı.
YİM İstinaf 21/88 sayılı KKTC ile Merhum Mustaf-a Altan Terekesi arasındaki Yüksek İdare Mahkemesi kararı.




H Ü K Ü M

-İşbu başvuru ile Müstediler, Müstedaaleyh No.1 ve/veya Müstedaaleyh-ler tarafından alınan Müstedi No 1 Selçuk Ahmet'e tahsisli Girne Karaoğlanoğlu toprağında kain işyerinin pafta/harita XII/II W 2, parsel 15'de bulunduğunu, bunun 7/1 numaralı parsel ile i-lişkisi olmadığını ve parsel 15'in tümünün yol genişletme alanı içinde kaldığını bildiren 10.5.1988 gün ve GİD 29/88-14 sayılı karar veya işlem ile parsel 7/1/1 ve parsel 14/1/1'da kain 3 evlek 2350 ayak kareden ibaret taşınmaz malın kendilerinden başka ş-ahıslara ve özellikle Turan Beydağlı ve/veya Süleyman Beydağlı'ya eşdeğer mal olarak verilmesi karar veya işleminin tamamen hükümsüz ve etkisiz olduğu ve herangi bir sonuç doğurmayacağına; ayrıca tasarruflarında bulunan bu taşınmaz malların kendilerine ve-rilmemesinin tamamen yapılmaması gereken bir ihmal olduğu, ihmal olunan bu eylemin yapılması gerektiği hususlarında karar verilmesini Mahkemeden talep etmişlerdir.
-
Müstediler başvurularını ispat için 4 tanık çağırmışlardır. Müsteda-aleyhler ile İlgili Şahıslar herhangi bir tanık çağırmamışlar, sadece istintakla yetinmişlerdir. Duruşma esnasında 16 adet belge, emare 1-11 olarak Mahkemeye sunulmuştur.

Huzurumdaki t-üm şahadeti etraflıca tezekkür ettim. Şahadet veren tanıkları yakından müşahade altında bulundurdum. İnandığım şahadete dayanarak, olgular hususunda aşağıdaki bulguları yaparım.

Müstedi No 1 Selçuk Ahmet n/d Selçuk Yıldırım 1974 Limasol göçmenidir. Emare- 3, 4 ve 10'dan da görülebileceği gibi, Müstedi No 1 ve eşi Salise Ali eşdeğer mal almak için İTEM 13 formları ile ilgili makamlara müracaat etmişlerdir. 27.2.1963 doğumlu olan Müstedi No 2 adıgeçen ailenin çocuklarından biridir. Müstedi No 3 ise, T.C. uyr-uklu olup emare 5 Evlenme şahadetnamesine göre, 31.5.1986 tarihinden beri Müstedi No 2 ile evli bulun- maktadır.

Tapu ve Kadastro kayıtlarına göre, başvuruya konu olan Girne'de Karaoğlanoğlu toprağında pafta/harita XII/II W.2, parsel 7/1, 14/1 ve 15 Bar-ış Harekatından önce bir koçan tahtında kayıtlı olup üzerinde bir konut, bir kahvehane, bahçe ve yazlık bir sinema bulunmaktaydı. Barış Harekâtından sonra, idari tasarruflarla parsel 14/1 tarımsal kaynak olarak Süleyman Hulusi n/d Süleyman Beydağlı'ya; kon-ut Havva Mehmet'e; sinema bitişiğindeki kahvehane ise, Müstedi No 1 Selçuk Ahmet'e tahsis edilmişti.

Müstedi No 1, 1977 yılı içinde işyerinin sınırlarına ilişkin olarak mezkûr konutu tasarrufunda bulunduran komşusu Havva Mehmet ile ihtilâfa düşmüştür. K-onunun Girne İskân Şube Müdürlüğüne intikal etmesi üzerine, olay mahallinde bir inceleme yapılmış ve sonuç 19.8.1977 gün ve GİD 29/77 sayılı yazı ile taraflara duyurulmuştur. Mahkemeye emare 2 olarak sunulan bu yazı şöyledir:



"KIBRIS TÜRK FEDERE DEVLETİ-
İMAR, İSKAN VE REHABİLİTASYON BAKANLIĞIİSKAN VE REHABİLİTASYON DAİRESİ MÜDÜRLÜĞÜGİRNE ŞUBESİ

Sayı: 29/77
Girne: 19 Ağustos, 1977
Konu: Sınır anlaşmazlığı hk.

Sayın Selçuk Ahmet
Karaoğlanoğlu Cad. No.123 A
KARAOĞLANOĞLU.

Sınır ihtilâfı- ile ilgili dilekçeniz alınıp incelenmiştir.

Yerinde yapılan tetkik neticesi 1 nolu asmanın C 12 nolu evde oturan Havva Mehmet'e ve 2 nolu asmanın ise size ait olduğu saptanmıştır.

Ekteki krokide görüldüğü gibi 2 nolu asmanın başladığı yerden sınırın a-yrılması uygun görülmüştür.

Bilgi ve gereğini rica ederim.

(Günay Keleşoğlu)
Şube Müdürü
Dağıtım:
Havva Mehmet C.12 K/oğlu
Emniyet Müdürlüğü - Girne.
Eki: Kroki - "

Müstedi No. 1 1986 yılında işyerini kızı ve damadına bırakarak eşi ile birlikte Londra'ya gitmiştir. Daimi ikametgahını Londra'da tesis eden Müstedi No 1, Kıbrıs'a ara-da sırada gelmektedir.

Bu işyerini Müstedi No 1'den devralan Müstedi No 2 ve 3, ilgili makamlardan izin almadan buraya parsel 7/1'e de tecavüz eden bir tuvalet ilâve etmişler, diğer bazı değişiklikler de yaparak onu konuta dönüştürmüşlerdir. Müstedi No 2- ile 3, o zamandan beri burayı konut olarak kullanmaktadırlar.

Girne - Karaoğlanoğlu Yol Güzerhahı Genişletme Projesine göre, parsel 15'in tümü, parsel 7/1 ile 14/1'in ise bir kısmı yol genişletme alanı içine girmektedir. Bu nedenle, parsel 7/1 ile parse-l 14/1 ifraz edilmiş ve yol genişletme alanı dışında kalan kısımları, 7/1/1 ve 14/1/1 olarak plânlara işlenmiştir (gör, emare 9).

Değiştirilmiş şekliyle 41/77 sayılı İskân, Topraklandırma ve Eşdeğer Mal Yasası uyarınca eşdeğer çalışmaları ilerledikçe, ha-k sahiplerine kesin tasarruf belgeleri verilmektedir. Girne İskân Şube Müdürlüğü de Süleyman Beydağlı'nın İTEM 21-22 değerlendirme formlarını düzenlemiş ve 11.12.1986 gün ve GİD 67/86-226 sayılı yazısı ile İskân ve Rehabilitasyon Dairesi Müdürlüğüne gönder-miştir. Bu yazı üzerine, parsel 7/1/1 ile parsel 14/1/1 Süleyman Beydağlı'nın emare 6 "T" cetvellerine işlenmiş, gerekli işlemlerden sonra da bu parseller ona ve eşi Zehra Mehmet'e 305 sayılı kesin tasarruf belgesi verilmiştir. Bu safhada iken hemen belirt-meliyim ki, Süleyman Beydağlı mezkûr maldaki 102118/446520 hisseyi 13.4.1988 tarihinde oğlu Turhan Beydağlı'ya hibe etmiştir (gör, emare 7). Parsel 15'in tümü yolu genişletme sahası içinde kalacağı cihetle, Girne İskan Şube Müdürlüğü bu parselle ilgili ola-rak değerlendirme forması tanzim etmemiş, sadece durumu 2.12.1987 gün ve GID 67/87-358 sayılı bir yazı ile ilgili Daireye bildirmiştir.

Müstedi No 1, 29.4.1988 tarihinde avukatı vasıtasıyle parsel sorunu ile ilgili olarak Girne İskân Şube Müdürlüğüne bir- dilekçe yapmıştır. Bu dilekçe incelenmiş ve ona, Mahkemeye emare 8 olarak ibraz edilen bir yanıt verilmiştir. Emare 8 aynen şöyledir:



"İSKAN VE RAHABİLİTASYON DAİRESİ MÜDÜRLÜĞÜ
GİRNE ŞUBESİ

Sayı: GİD 29/88-14
10 Mayıs, 1988
-Konu: .....
-
Sn: Av. Ünsal Çağda
Kolordu Sok. No:6 E
Girne.

İlgi: 29.4.88 tarihli dilekçeniz.

Müvekkiliniz Selçuk Ahmet'in parsel sorunu ile ilgili dilekçeniz incelenmiştir. Selçuk Ahmet'e tahsisli işyeri pafta/Harita XII.II W.2 parsel 15'de olup, 7/1 -No'lu parsel ile herhangi bir ilişkisi yoktur. Ayrıca parsel 15'in tümü yol genişletme alanının içerisinde kalmıştır.

Bilgi edinmenizi rica ederim.

(Mustafa Aktuğ)
İskân Şube Md."
-

Bu yazı üzerine Müstediler, 3.6.1988 tarihinde bu başvuruyu dosyala-mışlar ve alınan karar ve/veya yapılan işlem ve/veya ihmalin Anayasaya, yasalara ve diğer mevzuata aykırı olduğunu, yetkilerin aşılması veya kötüye kullanılması sonucu ve gerekli araştı-rma yapılmadan alındığını iddia ederek daha önce belirtilen taleplerde bulunmuşlardır.

Önce işyeri talebini incelemeğe çalışacağım.

Bu başvuruda esas tahsis sahibi Müstedi No 1'dir. Acaba bu şahsa ne tahsis edilmişti? Olgulardan görülebileceği gibi, 19-74 göçmeni olan Müstedi No 1'e yapılan tahsis, sinemanın bitişiğindeki kahvehane içindi. Bundan sinemanın ve dolayısıyle sinemanın içinde bulunduğu parsel 7/1'in Müstedi No 1'in tahsisi içinde olmadığı anlaşılmaktadır. Bu husus Müstediler tanığı Girne İskâ-n Şube Müdürlüğünde görevli Öztan Özenergün'ün bu konudaki şahadeti ile de desteklenmektedir. Yine bu tanık, parsel 14/1'in 1975 yılından itibaren tarımsal kaynak olarak Süleyman Beydağlı'ya tahsisli bulunduğunu söylemiştir. Mahkemeye ihtilâfsız olarak ibr-az edilen emare 11 belge de, bunun böyle olduğunu göstermektedir. Şahadete göre, Müstedi No 1'e tahsis edilen işyeri takriben 24 m2 idi. Bu işyerinin bir parsel üzerinde bulunduğuna kuşku yoktur. Huzurumdaki şahadet de işyerinin parsel 15 içinde olduğuna m-ütedairdir. Bu durumda, Müstedi No.1'in tahsisi parsel 15 ile sınırlıdır. Ancak parsel 15'in üzerinde Havva Mehmet'in tahsis ve tasarrufunda bulunan konut da vardır. Hava Mehmet ile Müstedi No. 1 daha 1977 yılında bu parselin kullanımı husu- sunda ihtilâfa- düşmüşlerdi. Girne İskân Şube Müdürülüğü de, o zaman parsel 15'i taraflar arasında emare 2 yazı ve ekinde belirtildiği şekilde bölüştürüp bunun taraflarca bu şekilde kullanılmasını sağlamıştır. Belirtilen tüm hususlar ışığında, Müstedi No 1'in tahsisinin -işyeri ve işyerinin üzerinde bulunduğu parsel 15'in ilgili kısımlarını kapsadığı, parsel 7/1 ile 14/1'in bu tahssisin dışında olduğu sonucuna varır ve bu şekilde bulgu yaparım. Parsel 15'in 1974 Barış Harekatından önce parsel 7/1 ve 14/1 ile birlikte bi-r tek koçan tahtında kayıtlı
olmuş olmasının yukarıda belirttiğim durumu değiştirmediği görüşündeyim.

Yapmış olduğum bu bulgu ışığında Müstedaaleyh No 1'e bağlı Girne İskân Şube Müdürlüğünün başvuru konusu yapılan ve Selçuk Ahmet'e tahsisli işyerinin p-arsel 15'de olduğu, bunun parsel 7/1 ile herhangi bir ilişkisi olmadığı hususundaki 10.5.1988 gün ve GİD 29/88-14 sayılı emare 8 kararı da hatalı değildir.

Olgulara göre, Müstedi No 1 işyerini 1986 yılında Müstedi No 2 ve 3'e devretmiştir. Böylece, Müste-di No 1 parsel 15'de bulunan işyeri ile olan alakasını sona erdirmiştir. Değiştirilmiş şekliyle 41/1977 sayılı İskân, Topraklandırma ve Eşdeğer Mal Yasasının 69(1) maddesine göre, halen tasarruf edilmekte olan taşınmaz mallar şahısların "T" cetvellerine iş-lenebilmektedir. Müstedi No 1 kendi hareketi ile işyeri üzerindeki tahsisten kaynaklanan tasarrufunu terketmekle, bu taşınmaz malın "T" cetvellerine işlenip eşdeğer mal olarak alma hakkını da yitirmiştir. Müstedi No 1'in 1986'dan itibaren bu işyeri üzerind-e bir hak veya alâkası kalmadığına göre, artık, onun işyeri ve işyerinin üzerinde bulunduğu parsel 15'in Girne Karaoğlanoğlu Yol Güzergahı Genişletme Projesi kapsamına girdiği hususundaki 10.5.1988 gün ve GİD 29/88-14 sayılı kararı başvuru konusu yapamaya-cağı, çünkü bunu yapabilmek için gerekli meşru menfaatının bulunmadığı kanısındayım.

Olgulardan görülebileceği gibi, Müstedi No 2 ile 3 işeyrini tahsis sahibi olan Müstedi No 1'den devralmışlardır. Ancak değiştirilmiş şekliyle 41/1977 sayılı Yasanın 29. -maddesi tahsis sahibinin işyerini amacına uygun olarak bizzat kullanmasını ve onu, kızı ve damadı olsa dahi başkasına devretmemesini amirdir. Müstedi No 1 bu işyerini Yasaya aykırı olarak devrettiğine göre, bunu devralan, bazı ilâve ve değişiklikleri mütea-kip konut olarak kullanan Müstedi No 1 ile 3'ün bu tasarrufları da yasal olamaz. Müstedi No 2 ve 3 işyerinin tasarrufu için isimlerine isdar edilmiş başka bir tahsis belgesi veya kira sözleşmesi de ibraz etmiş değillerdir. Bu durumda, adı geçen Müstedileri-n tasarrufları tamamen fiilidir. Fiili bir tasarrufun ise, tasarruf sahibine herhangi bir hak bahşetmediği Yüksek Mahkemenin birçok kararında vurgulanmıştır. İçtihat kararı vermek gerekirse, YİM 3/84 Hatice Arşanlı ie KKTC ve YİM İstinaf 21/88 KKTC ile Mer-hum Mustafa Altan Terekesi davaları gösterilebilir. Durum böyle olduğuna göre, Müstedi No 2 ile 3'ün de bu işyeri hakkında alınan karara karşı başvuruda bulunabilmek için meşru menfaatları yoktur.

Tasarruflarında bulunduğunu iddia ettikleri parsel 7/1/1 -ve 14/1/1'in kendilerine verilmeyip İlgili Şahıslara verilmesi de, Müstedilerin diğer yakınma konularıdır. Acaba Müstediler bu parselleri tasarruf etmişler midir? Tasarruf etmişler ise, bu tasarrufları yasal mıdır?

Bu konudaki şahadeti inceledim. Müstedi-lerin, kısa bir süre dahi olsa parsel 14/1 veya bir kısmını tasarruflarında bulundurduklarına dair hiçbir ifade şahadette yer almamaktadır. Öte yandan şahadet, bu parselin 1975 yılından beri tarımsal kaynak olarak Süleyman Beydağlı'ya tahsisli olduğunu gös-termektedir. Parsel 14/1 Süleyman Beydağlı'ya tahsisli bulunduğuna göre, Müstedilerin bunu veya bir kısmını yasal olarak tasarruf etmelerine de zaten olanak yoktur. Belirtilenler ışığında, Müstediler parsel 14/1/1'in yasal tasarruflarında bulundu-ğunu kanı-tlayamamışlardır.

Müstedi No 3 parsel 7/1'i tasarruf ettiklerini göstermek için şahadetinde, diğer şeyler meyanında, bu parsel içinde bulunan eski bir tuvaleti bir müddet kullandıklarını, bilâhare işyerinin bitişiğinde parsel 7/1'e taşan yeni bir tuvalet- ilâve ettiklerini, yeni tuvalet yapılınca da işyerinde bulunan şişeleri eski tuvalete taşıyarak tuvaleti ambar olarak kullanmaya devam ettiklerini, parselin geri kalan kısımlarını ise ekip biçtiğini söylemiştir. Aksine şahadet olmadığına göre, bunun doğru- olduğunu kabul etmem gerekir. Bu durumda, Müstedilerin parsel 7/1'i kullandıkları sonucuna varır ve bu şekilde bulgu yaparım. Görülebileceği gibi, Müstediler bu tasarruflarını işyerinin tasarruf hakkına dayandırmak istemektedirler. Müstedilerin parsel 7/1-'i işyeri münasebetiyle tasarruf ettikleri bir gerçektir. Ancak Müstedilerin işyerini tasarruf etmiş olmaları onlara tahsis kapsamı içinde bulunmayan bu parseli yasal olarak tasarruf etme hakkı verme- mektedir. Müstediler parsel 7/1'i tasarruf etmelerinin -yasal olduğunu gösteren başka bir tahsis belgesi veya herhangi bir belgeyi de Mahkemeye sunmamışlardır. Belirtilenler ışığında, Müstedilerin parsel 7/1 veya bir kısmını yasal olarak tasarruflarında bulundurdukları söylenemez. Yasal olmayan fiili bir tasarr-ufun ise, kişilere hiçbir hak kazandırmayacağına daha önce değinmiştim. Bu durumda, Müstedilerin parsel 7/1/1 ile ilgili herhangi bir meşru menfaatları bulunmadığı sonucuna varmam kaçınılmazdır.

Yukarıda belirtilenler ışığında, Müstediler parsel 7/1/1 il-e 14/1/1'e ilişkin taleplerinde haklı olmadıkları gibi, bunların Müstedaaleyh No 1 veya Müsteda- aleyhlerce İlgili şahıslara verilmesini de yakınma konusu yapamazlar.

Sonuç olarak, tüm söylenenler ışığında, başvuru reddolunur.

Meselenin tüm ahval ve şe-raiti nazarı itibare alınarak masraflar hususunda herhangi bir emir verilmez.


(Celâl Karabacak)
Yargıç

21 Kasım 1990

-


-275-



-


Full & Egal Universal Law Academy