Yüksek İdare Mahkemesi Numara 86/1982 Dava No 9/1983 Karar Tarihi 27.04.1983
Numara: 86/1982
Dava No: 9/1983
Taraflar: İsmet Üstüner ile Ekonomi ve Maliye Bakanlığı
Konu: Vergi muafiyeti – Çocuk muafiyeti istemi
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 27.04.1983

-D.9/83 YİM 86/82
Yüksek İdare Mahkemesi Olarak Oturum Yapan

Yüksek Mahkeme Huzurunda.

Mahkeme Heyeti:Şakir Sıdkı İlkay, Başkan, Niyazi F. Korkut, Aziz Altay.

Anayasanın 118. Maddesi hakkında.

Müstedi: İsmet Üstüner, Mağusa.

- ile -

Müste-daaleyh: Ekonomi ve Maliye Bakanlığı (Gelir ve Vergi Dairesi) vasıtasıyle KTF'D Başsavcılığı.

A r a s ı n d a.

Müstedi şahsen hazır.
Müstedaaleyh namına: Yaşar Boran.



Yasa Maddesi: 13/61 sayılı T.C.M. Şahsi Vergiler (Gelir Vergisi) Yasasının -15. maddesi ile 24/82 sayılı Gelir Vergisi Yasasının 13(4) maddesi.


İstemin Özeti: Tüm çocuk muafiyetlerinin Müstdiye verilmesi talebini reddeden Müstedaaleyh kararının hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğurmayacağına karar verilmesi is-temi.


OLAY: Kıbrıs Türk Sanayi İşletmeleri Holding Ltd. de çalışan Müstedinin hanımı serbest meslek sahibidir. Müstedaaleyhe gönderdiği yazılarda tüm çocuk muafiyetlerinin kendisine verilmesini talep eden Müstedi; buna eşinin de itiraz etmediğini bildird-i. Müstedaaleyh Müstedinin bu talebini reddetti. Müstedi işbu başvurusu ile Müstedaaleyhin bu kararının hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğurmayacağına karar verilmesini istedi.


SOlVUÇ: Yasanın ilgili maddesi çocuk indirimine hak kazan-anın birden fazla olması halinde aralarında eşit olarak hesaplanacağına amirdir. Ayrıca indirimin eşler arasında devredilemeyeceğine dair kural da, içermektedir.
Başvuru reddolunur.

Atifta Bulunulan Yargısal İçtihatlar:
1-YİM 164/83 sayılı (D.14/82) İsme-t Üstüner ile Ekonomi ve Maliye Bakanlığı (Gelir ve Vergi Dairesi) arasındaki Yüksek İdare Mahkemesi kararı.



HÜKÜM

Şakir Sıdkı İIkay, Başkan: Bu başvuruda Mahkemenin hükmünü Sayın Yargıç Niyazi F. Korkut verecektir.

Niyazi F. Korkut: Müstedi Mağusa s-akinlerinden olup Kıbrıs Türk Sanayi Işletmeleri Holding Ltd.'de çalışmaktadır. Müstedi evli olup eşi Dolun Üstüner Mağusa'da serbest meslek sahibidir.
Müstedi 26/7/1982 tarihinde Gelirler ve Vergi Dairesi Müdürlüğüne bir yazı göndererek 1982 yılı pçin tüm- çocuk muafiyetlerinin kendisine verilmesini istedi ve eşinin de bir hak talep etmediğine ilişkin beyanını yazısına ekledi.

Müstedaaleyh 2.8.1982 gün ve F 3687 sayılı yanıtı ile müstedinin istemini reddetti. Müstedi 5.9.1982 tarihinde müstedaaleyhe ikinci- bir yazı göndererek verilen yanıtın hatalı olduğunu belirterek konunun yeniden incelenmesini istedi.

Bu başvurusuna bir yanit almayınca müstedi 13.9.1982 tarihinde müstedaaleyhe bir hatırlatma yazısı göndererek 25.9.1982 tarihine dek bir yanıt verilmemes-i halinde yasal işlem başlatacağını bildirdi.

25.9.1982 tarihine dek bir yanıt verilmemesi üzerine de 1.10.1982 tarihinde bu başvuruyu dosyalayarak müstedaaleyhin müstediye gönderdiği 2.8.1982 gün ve F 3687 sayılı yazı ile müstedinin 1982 yılı için çocuk -muafiyetlerinin tümünün kendisine verilmesi yolundaki talebini reddeden kararın hükümsüz ve/veya etkisiz olduğuna ve/veya herhangi bir sonuç doğuramayacağına ilişkin bir karar verilmesini istedi.

Müstedaaleyh ise bu başvuruya karşı dosyaladığı itiraznamed-e, sair şeyler yanında, 24/82 sayılı Gelir Vergisi Yasası'nın 13(4) maddesinin aynı çocuk için indirime hak kazanan birden fazla kişi bulunması halinde, bu çocuk için yapılacak indirimin, yükümlü olsun veya olmasın, ilgili kişilerin herhangi bir kaynaktan -sağladıkları gelirleri arasında eşit olarak hesaplanmasını öngördüğünü ve bu maddeye göre indirim hakkının eşler arasında devredilemeyeceğini ve bu nedenlerle müstedinin başvurusunun haksız ve mesnetsiz olduğunu ileri sürdü.

Başvurunun duruşmasında tarafl-ar herhangi bir tanık çağırmadılar. Müstedi Mahkemeye hitabında, sair şeyler yanında, 24/82 sayılı Yasasın 13(4) maddesinin çocuk muafiyeti için birden fazla hak sahibi olması halinde ne yapılacağını gösterdiğini halbuki kendi meselesinde birden fazla hak -sahibi bulunmadığını, yükümlülük altında kazancı olan ya da hiç kazancı olmayan bir kişirün vergi yükümlüsü olamıyacağını; YİM 164/81 de anne çocuklartna bakmıyorum dediğinde hak sahibinin tek kişi olduğunun vurgulandığını ileri sürdü.

Müstedaaleyh ise, h-itabında, sair şeyler yanında, müstedi ve eşi çalıştıklarına göre Yasanın ilgili maddesi bakımından her ikisini de
indirim yönünden hak sahibi olduklarını ve kazancın önemli olmadığını, yasanın ayrıca indirimin eşler arasında devredilemiyeceğine ilişkin ya-saklama getirdiğini; YİM 164/81'de durumun farklı olduğununu ve 13/61 sayılı Yasanın 15 maddesi ile 24/82 sayılı Yasanın 13(4) maddesinin taban tabana zıt olduğunu 13/61 de hak sahipliği isteme bağlı iken 24/82'de hakkın eşler arasında devredilemiyeceğini -ileri sürdü.

Başvuru tetkik edildiğinde Müstedinin eşinin yükümlü olmactığını gösteren olguların başvuruda yer almadığı görülmektedir. Bu durumda Müstedi yasal iddialarında haklı olsa bile başvurusu ileri gidemez ve reddedilmesi gerekir.

Yukarıda varmış -olduğumuz karar ışığında müstedinin Yasanın ilgili maddesinin yorumuna ilişkin iddiasını incelememiz gerekmemekle beraber konunun önemine binaen bu hususu da incelemeyi uygun gördük.

13/61 sayılı T.C.M. Şahsi Vergiler (Gelir Vergisi) Yasasının 15(4) madde-si aynen şöyledir:

"Bu madde hükümleri gereğince ayni çocuk hususunda tenzil hakkına sahip iki veya daha fazla ferdin bulunması halinde, bu çocuk hususunda yapılacak tenzil, Müdürün kararlaştıracağı tarzda bu fertlere taksim edilir."

24/82 sayılı Gelir V-ergisi Yasasının 13(4) maddesi ise aynen şöyledir:

"Aynı çocuk için indirime hak kazanan birden fazla kişinin bulunması halinde, bu çocuk hususunda yapılacak indirim, yükümlü olsun veya olmasın, ilgili kişilerin herhangi bir kaynaktan sağladıkları gelirle-ri arasında eşit olarak hesaplanır. Bu indirim hakkı eşler arasında devredilemez."

YİM 164/81'de 13/61 sayılı Yasanın 15(4) maddesi incelenerek aynı çocuk için indirim isteyen birden fazla kişi bulunması halinde, böyle bir çocuk hususunda, müdürün takdir -hakkı bulunduğu ve kişilerin özel durumlarına göre müdüre gerekli uygulamayı yapmaya Yasanın yetki verdiği vurgulanarak ilgi başvuruda müstedi çocuklar için tüm muafiyetin kendisine verilmesine ilişkin istemde bulunup eşi de konu çocuklar ile ilgili olarak- herhangi bir istemde bulunmadığına göre müstedaaleyhin Yasanın 15(4) maddesi uyarınca, müstedinin istemi doğrultusunda bir karar vermesi gerektiği belirtilmişti.

Müstedaaleyhin belirtmiş olduğu ve alıntısı yapılan 24/82 sayılı Yasanın 13(4) maddesinden d-e görülebileceği gibi yeni Yasa ile farklı bir durum yaratılmıştır. Yasanın ilgili maddesi aynı çocuk için indirime hak kazananın birden fazla olması halinde bu çocuk için yapılacak indirimin, ilgili kişilerin yükümlü olup olmadıklarına bakılmaksızın, aral-arında eşit olarak hesaplanmasına amir hüküm getirmekte ve ayrıca böyle bir indirimin eşler arasında devredilemeyeceğine dair de kural içermektedir. Bu durumda ilgili maddeyi müstedinin ileri sürdüğü gibi yorumlayarak yükümlü olmayanın hak sahibi olmayacağ-ı anlamını vermek olası değildir.

Sonuç olarak başvuru reddedilir.


(Şakir Sıdkı İlkay) (Niyazi F. Korkut) (Aziz Altay)
Başkan Yargıç Başkan

27 Nisan, 1983





- 176 -



Full & Egal Universal Law Academy