Yüksek İdare Mahkemesi Numara 83/1998 Dava No 6/1998 Karar Tarihi 16.06.1998
Numara: 83/1998
Dava No: 6/1998
Taraflar: Vakıflar Örg. Ve Din İş. Dai. İle Girne Bel. Vd
Konu: Meşru menfaat
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 16.06.1998

-D.6/98
YİM 83/98
Yüksek İdare Mahkemesinde
Anayasanın 152. Maddesi Hakkında.
Yargıç Gönül Erönen Huzurunda

Davacı: Vakıflar Örgütü ve Din İşleri Dairesi, Girne Caddesi,
Lefkoşa
-ile-
Davalı: 1. Girne Belediyesi ve/veya Girne Belediye B-aşkanı,
Asbaşkanı, Belediye Meclis Üyeleri ve Girne
Hemşehrileri
2. Maliye Bakanlığı vasıtasıyle KKTC
3. İskân bakanlığı vasıtasıyle KKTC
4. Devlet Emlâk ve Malzeme Dairesi vasıtasıyle KKTC
5. Şehir Planlama -Dairesi vasıtasıyle KKTC
6. Girne Kaza Tapu Dairesi vasıtasıyle KKTC

A r a s ı n d a.

Davacı namına: Avukat Ergin Ulunay
Davalı no 1 namına: Avukat Emine Erk
Davalı no 2, 3, 4, 5, 6 namına : Başsavcı Yardımcısı Mehmet ali Şefik
İlgili Şa-hıs namına: Avukat Rifat Reis


-----------------







A R A K A R A R
Gönül Erönen: Davacı, 30.4.1998 tarihinde dosyaladığı dava ile aşağıdaki taleplerde bulunmuştur.
Dava konusu zamanlarda ve/veya bakanlar Kurulunun 9.9.1975 ta-rihli ve 7256 sayılı kararı ile 14.8.1991 tarihli ve E-768-91 sayılı kararı ile Karoğlanoğlunda bulunan Varaka/Harita no XII/10.E.1I ve EII, 91/2 (Yeni Kayıt)87/1/4 ve 87/1/5 ve/veya 87/1/5/2 Parsel nolu Taşınmazların kamu Yararına kamu Yolu ve Yeşil Saha- olarak ayrılmasından sonra bakanlar Kurulunun 24.11.1993 tarihli ve E- 1462-91 sayılı kararı ile kamu yararına yeşil saha olarak ayrılan dava konusu taşınmazların Ekonomi ve Maliye Bakanlığının kontrol ve denetimine verildikten sonra Parsel no 87/1/5'in 3-650 ayakkarelik kısmının ve/veya parsel no 87/1/5/2'nin Devlet Emlâk malzeme Dairesi tarafından Mehmet Savarona'ya kiralanmasının ve/veya bina ve inşaat yapmak amaçlı olarak Mehmet Savarona'ya kiralanmasının ve/veya kiralanma kararının ve/veya işlemlerinin- ve/veya Savarona'nın tasarrufuna verilmesinin tamamen hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğurmayacağına dair muhterem Mahkemenin karar vermesi,
Dava konusu Parsel 87/1/5 ve/vea 87/1/5/2 ile ilgili olarak Girne Belediyesinin Ekonomi ve Mal-iye Bakanlığına, Devlet Emlâk ve malzeme Dairesine ve/veya mehmet Savarona'ya verdiği 12/8/97 tarihli ve/veya herhangi bir tarihli inşaat ruhsatının ve/veya söz konusu inşaat ruhsatı verilmesi kararının ve/veya işleminin tamamen hükümsüz ve etkisiz olduğu-na ve herhangi bir sonuç doğurmayacağına dair muhterem Mahkemenin karar vermesi.


Davacı ayni tarihte dosyalamış olduğu tek taraflı bir istida ile bir ara emri talebinde bulunmuştur.
"1.Muhterem mahkemenin yukarıdaki ünvanlı
ve sayılı davada -karaoğlanoğlunda bulunan ve Yeşil Saha olan Varaka/Harita No XII/10.E.I, ve II.,91/2 (Yeni Kayıt) 87/1/5 ve/veya 87/1/5/2 sayılı parsel üzerinde Davalıların ve Mehmet Savarona'nın ve/veya ajanlarının ve/veya hizmetkârlarının ve/veya müteahhitlerinin inşaat- faaliyetlerini yasaklayan birer ara emrini her davalı ve/veya Mehmet Savarona ve/veya ajanları ve/veya hizmetkârları ve/veya müteahhitleri aleyhine verilmesi.
2.İşbu dava masrafları."


Mahkeme ilk nazarda ara emri vermek için Davacıyı ha-klı bularak 4.5.1998 tarihinde istida mucibince bir emir vermiştir. Keza aynı tarihte İlgili şahıs olarak Mehmet Savarona'yı davaya eklemiştir. Bu ara emri istidasına İlgili Şahıs 25.5.1998 tarihinde bir itiraz dosyalamıştır. Davalı 1,2,3,4,5 ve 6 İlgili Ş-ahsın itirazına katıldıklarını beyan ederek ayrı itirazname dosyalamadılar. Ara emrinin duruşmasına 5.6.1998 tarihinde başlanmıştır. Davacı Müstedi istidasını isbat etmek için Davacıyı temsilen Mustafa Kemal Kaymakamzadeyi tanık olarak dinletmiştir. 7 ade-t emare ibraz etmiş, başka tanık çağırmamıştır. İlgili Şahıs da bizzat şahadet vererek başka tanık çağırmamıştır. Daha sonra taraflar gerek olgusal gerekse hukuki noktalar üzerinde Mahkemeye hitapta bulundular. Sunulan şahadette, huzurumdaki olgular ara em-ri istida ve maksatları bakımından, şöyledir.

Eski adı Kameras Palas yeni adı Kervansaray Apartmanları olan tesisler 9.9.1975 tarihinde 7256 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile "Turizme dönük bir şekilde çalıştırılmak üzere vakıflar idaresinin" tahsisine ve-rilmiştir.

14.8.1991 tarihli E-768-91 sayılı kararı ile dava konusu
Parsel ile ilgili Bakanlar Kurulu aşağıdaki kararı almıştır.

Karaoğlanoğlu Varaka/Harita XII/10/E.I ve EII 91/2 (Yeni Kayıt) 8771/4 ve 87/1/5 numaralı önergeye ekli harita yeşil ve boya-nmış parsellerin KKTC Anayasasının 159. Maddesi (1)(b) ve (3). Fıkraları uyarınca Devletin mülkiyeti altında kalması ve eşdeğer maksatlarında kaynak teşkil etmemesi kaydı ile kamu yararına ayrılması.
Karaoğlanoğlu Varaka/Harita XII/10.E.I ve E.II (Eski Kay-ıt) 91 no'lu hali araziden geçip plajâ ulaşan ve önergeye ekli haritada sarıya boyanmış 36' genişliğindeki halen Kamu tarafından kullanılan yolun kamu Yolu olarak Tapu ve Kadastro Dairesince haritalara işlenmesi ve tescili".



Daha sonra 24.11.1993 tarih-inde "Karaoğlanoğlu Kervansaray Binaları önünde E-768-91 sayılı karar uyarınca kamu yararına ayrılan Yeşil Sahanın Ekonomi ve Maliye Bakanlığının Kontrol ve Yönetimine verilmesine" ilşkin 1462/93 sayılı karar altında Bakanlar Kurulu "Karaoğlanoğlu Kervansa-ray binaları önünde E-768-91 sayı ve 14.8.91 tarihli kararın 1. Maddesi ile Kamu Yararına ayrılan alanın Ekonomi ve Maliye Bakanlığının tasarrufuna verilmesini" onaylamıştır. (emare 2)

Emare 1 ve 2 kararlar hiçbir zaman Davacı Müstedi tarafından YİM'e yak-ınma konusu yapılmamıştır.

İlgili Şahıs dava konusu taşınmaz ile hemhudut olan arazinin ve üzerinde bulunan 24 adet Bungallow'un sahibi, idarecisi ve işletmecisidir. Konu yer turizme yönelik olarak çalıştırılmaktadır. İlgili Şahıs dava konsuu taşınmaz mal-ları


takriben 5 yıl öncesinden ilgili makamların sözlü izni ve muvafakatları ile kullanmakta ve çalıştırmakta idi.

Daha sonra İlgili Şahıs 63/93 sayılı Taşınmaz Hazine Malları Kiralama ve Değerlendirme Yasası ve Taşınmaz Malları Kiralama ve Değerlendir-me Tüzüğü altında dava konusu yeri 15.7.1996 tarihli kira sözleşmesi tahtında 15.7.1996 tarihinden 14.7.2005 yılına kadar 9 yıllığına kiralamıştır. İlgili Şahıs Şehir Planlama Dairesi, Çevre Dairesi ve Turizm Dairesi nezdinde görüşmeler yaptıktan sonra dav-a konusu yeri inkişaf etmek amacı ile Girne Belediyesine başvurmuştur. Girne Belediyesine başvurmasını müteakip kendisine Girne Belediye Başkanının onayı ile 9 maddelik ek şartlarına tabii olmak kaydı ile 12.8.1997 tarihinde 1 sene geçerli olmak üzere inş-aat ruhsatı verilmiştir.(Emare 4)

İlgili Şahıs 18.2.1998 tarihinde emare 6 kira satış sözleşmesine dayanarak Hazine Malı Kira Belgesini Tapu ve Kadastro Dairesinden almıştır. (Emare 7)

Emare 5, ilgili bölgenin ve dava konusu taşınmaz malın bulunduğu ko-numu gösteren side planıdır.

Davacı Müstedinin iddiasına göre, İlgili Şahsın konu yeri kiralaması, inşaat ruhsatının verilmesi ve dava konsuu yerde inkişafa başlamasıyla bilgisine gelmiştir.

Ara emri istidası maksatları bakımından karar verilmesi gerek-en önemli hususlar ilk nazarda dava konusu yerin halen Davacı Müstedinin tahsisinde bulunup bulunmadığı ve bunun neticesinde Davacı Müstedinin davayı açmada meşru menfaatı olup


olmadığı dolayısıyle ara emri almaya hakkı olup olmadığı ile ilgilidir.

-Davacı Müstedi, konu yer Yeşil Saha olarak kalacağı cihetle Bakanlar Kurulunun 14.8.1991 ve 24.11.1993 tarihli kararlarına itiraz etmediğini ancak tahsisinin halen devam ettiğini iddia etmektedir.

Keza taraflar konu kararların halen yürürlükte ve geçerli- olduğunu kabul etmektedirler.

Davalı Müstedaaleyhler ve İlgili Şahsa göre ise konu yerin emare 1 ve 2 Bakanlar Kurulu kararı ile Davacı Müstedinin, dava konusu yer üzerindeki tahsisi ve hakları ortadan kalkmıştır. Tüm bu iddialar kanaatimce davanın esas-ında dinlenmesi ve karara bağlanması gereken konulardır. Bu nedenle ara emri istidası maksatları bakımından bu hususlara derinlemesine değinmeyi uygun görmüyorum.

İlgili taşınmaz mal emare 2 karar ile Davacı Müstediden alınıp Ekonomi ve Maliye Bakanlığın-ın yönetim ve kontroluna verilmiştir. Devlete ait taşınmaz hazine mallarının yönetim ve kontrolunu düzenleyen ilgili yasa 63/93 sayılı yasadır. Bu yasa Devlete "Kamu yararı" doğrultusunda hazine mallarını kiralama yetkisini vermektedir. 63/93 sayılı Yasanı-n tefsir bölümünde "Kamu Yararı" şöyle açıklamaktadır:

"Bu yasa kuralları çerçevesinde kiralanacak taşınmaz hazine malı üzerinde yeni büyük yatırım projelerinin gerçekleştirilmesi ve/veya varsa mevcutların büyük oranda yenilenmesi geliştirilmesi veya tam-amlanması
suretiyle üretimin istihdamın hizmetlerin ve
dolayısıyle milli hasıla ve gelirlerin
artırılarak ülkenin yaşam düzeyini

yükseltilmesini; sahil ve plajlara yurttaşların serbestçe girebilmesi ve yararlanabilmesi ve bu yörelerdeki doğal yapını-n muhafazası ve çevre kirliliğinin önlenmesi ile ekolojik dengenin korunmasını anlatır."

İlgili Yasanın 5. Maddesi ise şöyledir:

"Devlete ait taşınmaz hazine malına yatırım yapma hazine malını geliştirme veya değerini artırma amacıyla veya Devlet ekon-omisine katkı sağlayacak bina veya tesislerin yapımı için ve/veya mevcutların geliştirilmesi için, taşınmaz hazine mallarını gerçek ve tüzel kişilere kiralamaya, 12'nci maddede öngörülen kira süre ve koşullarına uygun olmak ve kamu yararı bulunmak koşuluyl-a, bakanlık yetkilidir."


Huzurumdaki meselede ilk nazarda Devlet, Ekonomi ve Maliye Baklanlığı nezdinde ve Devlet Emlâk ve Malzeme Dairesi vasıtasıyle kamu yararını gözeterek ilgili taşınmaz malları İlgili Şahsa kiralamıştır. Gerek bugün yürürlükte bulu-nan konuya ilişkin mevzuat, geekse ara emrinin verilip verilmemesi ile ilgili içtihat kararlarını dikkate aldığımda (bilhassa YİM/İSTİNAF 6/94 (D.1/95) İlk nazarda Davacı Müstedinin Anayasanın 152. Maddesi tahtinda "doğrudan doğruya" etkilenen meşru menfa-atı bulunmadığından ara emrinin yürürlükte kalmasının doğru olmadığı görüşüne varmış bulunmaktayım.

YİM/İstinaf 6/94 D. 1/95 sayılı kararda Sn. Yargıç Ergin Salahi sayfa 14'de şöyle demiştir.


"Bu konuyu incelediğimizde Zaim Necatigilin Kuzey Kıbrıs Tü-rk Cumhuriyetinde Yönetim Hukuku ve Anayasa Yargısı isimli kitabının 35. Sayfasında"meşru menfaatın 'doğrudan doğruya' etkilenmiş olması gerektiğinden, davacıyı doğrudan hedef almayan yönetsel işlemler idari dava konusu yapılamaz." Denmektedir ve örnek ola-rak Firuz Sami ile K.T.Yönetimi yürütme Kurulu vasıtasıyle Türk Amme Komisyonu arasındaki YİM: 4/72 sayılı içtihat kararı gösterilmektedir. Bu içtihat kararında hedef sözcüğü belirli bir manada kullanılmış olmasına rağmen kanatimizce murat edilen mana alı-nan kararın Müstedi aleyhine alınmış olması gerekmemektedir. Ancak meşru bir menfaatın olumsuz yönde etkilenmiş olabilmesi için ihlal edilen menfaatın şahsi mahiyette olması ve idari kararın böyle bir menfaatı doğrudan doğruya etkilemiş olması gerektiğini -murat etmektedir. Hedef sözcüğünden güdülen amaç da böyle bir meşru menfaatla alakalı veya bağlantılı olabilecek ve onu doğrudan doğuya etkilemiş olan durumda olması gerekir."

Yukarıdaki nedenlerle 4.5.1998 tarihinde verilmiş olan ara emrinin iptal edilm-esi gerektiği görüşüne varmaktayım. Bu görüşüm neticesinde diğer iddialarla ilgili görüş beyan etmeye gerek duymuyorum.
Neticede verilen ara emri iptal edilir.
İşbu istida masraflarını Davacı/Müstedi, İlgili Şahsa ödeyecektir.



Gönül Erönen
- Yargıç

16 Haziran, 1998



































8






Full & Egal Universal Law Academy