Yüksek İdare Mahkemesi Numara 82/1981 Dava No 16/1982 Karar Tarihi 07.05.1982
Numara: 82/1981
Dava No: 16/1982
Taraflar: Ali Ekrem Özkan ile İçişleri ve İskan Bakanlığı
Konu: Tahsis iptali
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 07.05.1982

-D.16/82 YİM 82/81

Yüksek İdare Mahkemesi Olarak Oturum Yapan.

Yüksek Mahkeme Huzurunda.

Mahkeme Heyeti: Şakir Sıdkı İlkay, Salih S. Dayıoğlu, Aziz Altay.

Anayasanın 118. Maddesi hakkında.

Müstedi: -Ali Ekrem Özkan, Lefkoşa (Halen Türkiye).

ile -

Müstedaaleyh: İçişleri ve İskân Bakanlığı (İnceleme ve Dağıtım
Komisyonu) vasıtasıyle KTFD Lefkoşa

Arasında.

Müstedi namına: Fuat Veziroğlu namına, Hasan -Sözmener.
Müstedaaleyh namına: Mehmet A. Şefik.



Yasa Maddesi: 41/77 sayılı İskân, Topraklandırma ve Eşdeğer Mal Yasasının 29. maddesinin (2). fıkrası ile İnceleme ve Dâğıtım Komisyonu Tüzüğünün 14(2) maddesi.

İstemin Özeti: Müstedinin tahsis amaçlarına- aykırı kullandığı gerekçesi ile adına yapılan dükkân tahsisini iptal eden kararın tamamen hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğurmayacağına karar verilmesi istemi.

OLAY: 1974 Barış Harekâtı sonrası Türkiye'den Kıbrıs'a gelerek yerleşen M-üstediye başvuru konusu dükkân tahsis edildi. Dükkânı bir süre çalıştıran Müstedi bilâhare başkasının kullanımına verdi veya boş tuttu. Bundan hareketle tahsisi iptâl edildi.

SONUÇ: Müstedinin adına tahsisli dükkânın bir kısmını başkasının istifadesine te-rk etmesi sonucu Müstedaaleyh tarafından alınan kararın yasa ve tüzüklere uygun olduğuna kuşku yoktur..
Sonuç olarak başvuru reddolunur.




HÜKÜM

Şakir Sıdkı İlkay: Bu başvuruda, Mahkemenin hükmünü sayın Yargıç Aziz Altay verecektir.
Aziz Altay: Aslen Kı-brıs'lı olup 1936 yılında Türkiye'ye yerleşen ve 1974 Barış Harekâtından sonra Kıbrıs'a dönerek 30.10.1974 tatihinde
kendisine Güzelyurt'ta tahsis edilen evde ikamet etmeye başlayan müstediye 1975 yılında Güzelyurt'ta Edirne Sokak No. K122'de kâin bir dükk-ân tahsis edildi. Müstedinin konu dükkânı tahsis tarihinden bu yana kullanmadiğı veya tahsis amacına aykırı olarak boş ve kapalı bulundurduğu ve/veya yasa hilâfına başka bir şahsın kullanım ve tasarrufuna devrettiği nedeniyle müstediye yapılan tahsis İncel-eme ve Dağıtım Komisyonunun 1.12.1980 tarihli önerisi ve ilgili Bakanın aynı tarihli onayı ile iptal edildi. 10.2.1980 tarihinde gönderilen bir yazı ile söz konusu iptal kararının müstedinin bilgisine getirilmesini müteakip müstedi işbu başvuruyu dosyaladı- ve iptal kararında belirtilen gerekçelerin tamamen gerçek dışı olduğunu ileri sürerek iptal kararının hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğuramayacağına karar verilmesini istedi.

Müstedaaleyh dosyaladığı itiraznamede esaslı bir araştırma-ya dayanan iptal kararının ilgili yasalardan kaynaklandığını ve herhangi bir yetki aşımı olmadığı gibi yetkisini de kötüye kullanmadığını iddia

Başvurunun duruşmasında bizzat şahadet veren müstedinin şahadetine göre 1975-1978 yıllafı arasında konfeksiyon,- Nisan 1978'den Temmuz 1978'e kadar narenciye alım satımı için yazıhane olarak kullandığı konu dükkânı bu tarihten sonra Ekim 1980 tarihine kadar oğlu Faik Aktuğ Özkan ve Birol Suna ile beraber reklâm tabelacılık maksatları için kullandı. Ekim 1980 tarihin-de dükkânı paravana ile ikiye ayırarak ön kısmında konfeksiyonculuk yapmak üzere kendine bıraktı, dükkânın arka kısmını da Necmettin Özgen ile yapmış olduğu bir ortaklık sözleşmesi altında kuaför dükkânı olarak çalıştırmaya başladı. Konu dükkânı daima amac-ına uygun olarak çalıştırdığını ve hiçbir zaman boş ve kapalı bırakmadığı gibi başkasına da devretmediğini iddia etti. Reklâm ve tabelacılık yaptığını iddia ettiği zamanlarda hiç dükkâna gitmediğini kabul etmeyen müstedi bu süre ıarfında daima dükkâna gide-rek hesapları tuttuğunu söyledi ve ilgili hesap defterini de Mahkemeye emare olarak ibraz etti. Ne var ki defterin incelenmesinden reklâm ve tabelacılıkla ilgili herhangi bir hesabın tutulmadığı görülmüştür.
Müstedi 1.1.1981 tarihinden itibaren konu dükkân-da fülen kuaförlük yapmaya başlayan Necmettin t5ıgen ile her 15 günde bir hesaplaşarak kârı paylaşmaları gerekirken Necmettin Özgen'in ıararda olduğu gerekçesiyle herhangi bir hesaplaşmaya yanaşmadığını ve dolayısıyle kendisirue herhangi bir ödemede bulunm-adığını ve 1.5.1981 tarihinden sonra da kendisini dükkâna sokmadığını iddia etti. Yine müstedi Necmettin Özgen ile ortaklık sözleşmesi yapıp dükkânı ikiye ayırdıktan sonra kendine ayırdığı kısmı hiç çalıştırmadığını da kabul etti.
Güzelyurt İskân Dairesin-de geçici memur olarak çalışmakta olan Hüsnü Eriz annesinin konu dükkânın karşısında çalıştırdığı konfeksiyon
dükkânına devamlı gittiğini ve 1 Ocak ı981 tarihinden itibaren konu dükkânın tek bir dükkân halinde kuaför dükkânı olarak çalıştırıldtğını söyledi-. Şahit 10.11.1980 tarihinde saat 12.30'da ve 21.11.1980 tarihinde de saat 3.30'da olmak üzere konu dükkâna iki defa gittiğini ancak her iki defasında da kapalı bulduğunu belirtti.

Güzelyurt İskân Dairesi Hukuk Sorumlusu Zehra Delibaş ise müstedinin konu -dükkânı çalıştırmadığı veya amacına uygun olarak kullanmadığı veya başkasına devrettiği nedeniyle 1.12.1980 tarihinde tahsisin iptal edildiğini ve 10.2.1981 tarihli yazı ile iptal kararının müstediye bildirildiğini söyledi. Kararının bildirilmesinden 4-5 g-ün sonra müstedi ile oğlunun kendisini ziyaret ederek dükkânı Necmettin Üzgen ile ortak çalıştırdığını bildirdiğini de sözlerine ekledi.


32/75 sayılı 1975 Yabancı Taşınmaz Malları "Kontrol ve Yönetim" Yasasının 9. maddesi aynen şöyledir:

"9. Herhangi bi-r taşınmaz malı işgal eden bir kişi işgal etmekte olduğu malı veya tasarruf hakkını başkasına devredemez veya kısmen veya tamamen başkasının istifadesine tahsis edemez. Bu gibi hallerde taşınmaz malı devreden ile halen işgalinde bulunduran kişi aleyhine yö-neticinin 6. maddenin (2). fıkrasında belirtilen yöntem uyarınca derhal tahliye işlemi başlatma yetkisi vardır."

41/77 sayılı İskân, Topraklandırma ve Eşdeğer Mal Yasasının 29. maddesinin (2). fıkrası şöyledir:

"29. Bir Yasanın yürürlüğe girdiği tarihten- önce veya sonra;

(1). . . . . . .
(2)Kendisine tahsis edilen konut veya işyerini kullanmayan, başkasına devir veya satışını yapanlar,
(3). . . . . . .
(4). . . . . . .
(5). . . . . . .

İmar, iskân ve rehabilitasyon işlerinden sorumlu Bakanlığın yazılı -tebligatını müteakip, en geç 1 ay içinde, sözü edilen konut veya işyerlerini herhangi bir hasara meydan vermeden tahliye etmek zorundadırlar. Tahliye etmedikleri takdirde ilgili bakanlık 30 gün içinde tahliye dava'sı açmakla yükümlüdür. .. .. . ... ...." 1-978 İnceleme ve Dağıtım Komisyonu Tüzüğünün 14(2) maddesi aynen şöyledir:

"14 (1). . . . . .
(2) Adına tahsis edilen konut ve işyeri ve tesisi uygun gerekçe göstermeksizin İmar İskân ve Rehabilitasyon Bakanlığından izin almaksııın başkasına devir vey-a satışını yapanların,
(3). . . . . .
(4). . . . . .
(5). . . . . .
tahsisleri komisyonun önerisi ve ilgili Bakanın kararı ile iptal edilir. Bu durum ilgiliye İskân ve Rehabilitasyon dairesi müdürlüğü hukuk işleri amirliğince yazı-lı olarak tebliğ edilerek söz konusu kaynağın en geç 1 ay içinde tahliyesi istenir." Yukarıda değinilen yasa ve tüzük maddelerinden de görüleceği gibi bir işyeri için adına tahsis alan bir kimsenin işyerini tahsis amaçlarına uygun şekilde ve bizzat kendisi-nin kullanması gerekmektedir. Başka bir deyişle kendi tahsisinde bulunan işyerini başkasına devredemez, kısmen veya tamamen başkasının istifadesine tahsis edemez. Buna göre yasa ve tüzüklere aykırı hareket edenlerin tahsislerini ilgili Bakanlığın iptal etm-eye hakkı olduğuna kuşku yoktur.

Huzurumuzdaki şahadetten müstedinin 1980 Ekiminde dükkânı ikiye ayırarak arka kısmını Necmettin Üzgen'e kiraladığı, dîğer kısmını da boş tuttuğu açıktır. Müstedinin Necmettin Üzgen ile yaptığı ve ortaklık sözleşmesi olduğu- iddia edilen sözleşmenin 1. maddesi aynen şöyledir:
"(1)- Edirne Sok. K122 No'lu Güzelyurt'ta kâin bulunan dükkân Ali Ekrem Özkan'a ilgili İskân Dairesi ve/veya İskân Bakanlığı tarafından tahsis olunmuş bir dükkândır. Ekrem Özkân dükkânın adına tahsisli o-luşu nedeniyle kira talep edemez. Ortağı Neçmettin Üzgen, işyeri hakkında hiçbir talepte bulunamaz ve işletmeci ortak mukavele müddetince iş ortağı olatak söz sahibi olur."

Gerek yukarıda alıntısı yapılaıı l. maddenin içeriğinden ve gerekse sözleşmenin bi-r bütün olarak incelenmesinden öyle anlaşılıyor ki konu dükkânın veya bir kısmının kiraya verilmesi tahsis amaçlarına ters düşeceği endişesiyle kiraya verme işlemine bir ortaklık görünümü vermeye çalışılmıştır. Necmettin Üzgen ile dükkânın yarısında ortak -kuaförcülük yaptığı iddia edilen zamanda müstedi kuaförcülükle hiçbir surette ilgilenmemiş, yapılan işleri yakından veya uzaktan denetlememiş, ortaklığı çalıştırdığını gösteren hiçbir davranışta bulunmamıştır. Bu durumda müstedinin konu dükkanın bir kısmın-ı başkasının istifadesine terk etmesi sonucu müstedaaleyh, tarafından alınan iptal kararının yasa ve tüzüklere uygun olduğuna kuşku yoktur.

Sonuç olarak başvuru reddolunur.


(Şakir Sıdkı İlkay) (Salih S. Dayıoğlu) (Aziz Altay)
Yarg-ıç Yargıç Yargıç

7 Mayıs 1982


Full & Egal Universal Law Academy