Yüksek İdare Mahkemesi Numara 79/1985 Dava No 60/1987 Karar Tarihi 29.12.1987
Numara: 79/1985
Dava No: 60/1987
Taraflar: Mehmet Hüseyin ile İs. Bak.
Konu: Tahsis iptali – Kira münasebetinin niteliği ne olursa olsun bu münasebet sona erdirilmeden hiçbir işlem yapılamaz
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 29.12.1987

-28.12.1987
D.60/87 YİM 79/85
Yüksek İdare Mahkemesi Olarak Oturum Yapan
Yüksek Mahkemede
Yargıç Celal Karabacak Huzurunda
Anayasanın 152. Maddesi Hakkında

Müstedi: Mehmet Hüse-yin - Karaoğlanoğlu
- ile -
Müstedaaleyh: K.K.T.C. İskan Bakanlığı - Lefkoşa
A r a s ı n d a.

Müstedi namına: Gözel Halim
Müstedaaleyh namına: Necla şenol
İlgili Şahıs namına: Solm-az Çerkez


Yasa Maddesi: 41/77 sayılı İskan, Topraklandırma ve Eşdeğer Mal Yasasının 38(2) maddesi.

İstemin Özeti: Müstedinin, adına tahsisli konutun iptali kararının hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğurmayacağına karar verilmesi iste-mi.

OLAY: 1974 Limsol göçmeni olan Müstedi ve eşi aynı zamanda eşdeğer mal alacaklısıdırlar. İlgili şahıs göçmen statüsünde değildir fakat nakil memur statüsündedir ve eşdeğer alacaklısıdır. İlgili şahsın kira ve tasarrufunda bulunan konut Müstediye tahsi-s edilmiş ve ilgili şahsa konutu tahliyesi bildirilmiştir Ancak kira münasebetinin sona erdirildiği bildirilen ilgili şahıstan kiralar muntazaman tahsil edilmeye devam edilmiştir. Daha sonra İnceleme ve Dağıtım Komisyonunun önerisi ve İskan Bakanının onayı- ile mezkur tahsis Müstediden iptal edilmiştir. Başvuru bu iptal kararından yapılmıştır.

SONUÇ: İlgili şahıs ile Devlet arasındaki kira ilişkisi sona erdirilmeden hiçbir işlem yapılamazdı. Buna rağmen yapılan işlemler geçersizdir. kaldı ki İnceleme ve Dağ-ıtım Komisyonunun ilgili şahsın adındaki tahsisi iptal etmeğe yetkisi yoktu bu da yapılan iptalin doğuştan yok addolunması

demektir. Hal böyle olunca da Müstediye yapılan tahsis mükerrer bir tahsis olmuştur ki mevzuat buna cevaz vermez. M-üstedaaleyh yaptığı hataları ferketmiş olacak ki, ilgili şahıstan kira almayı duruşma tarihine değin sürdürmüştür. Tahsisin Müstediden geri alınma işleminin ne Anayasaya ne de yasalara herhangi bir aykırılığı olmadığı gibi, Müstedaaleyhin yetkilerini kötüy-e kullanması da söz konusu değildir.
Başvuru reddolunur.

Atıfta Bulunulan Yargısal İçtihatlar:
1- YİM 5/76 sayılı Fevzi Direkoğlu ile KTFD arasındaki Yüksek İdare
Mahkemesikararı.
2- YİM 3/78 sayılı Mehmet Ziya Berkman ile KTFD arasındaki Yü-ksek
İdare Mahkemesi kararı.
___________________


H Ü K Ü M

İşbu başvuru ile Müstedi Mehmet Hüseyin, adında tahsisli bulunan Girne'de Alsancak Sokağı No.9 daki konutun tahsisini iptal eden ve Girne İskan Şube Müdürlüğü'nün 4.4.1985 gün ve G.İ.D. 5-6/85 sayılı yazısıyla kendisine bildirilen kararın tamamen hükümsüz ve etkisiz olduğu ve herhangi bir sonuç doğuramayacağı hususunda Mahkemeden bir karar talep etmektedir.

Müstedi başvurusunu isbat için sadece kendisi şahadet vermiştir. Müstedaaleyh ise,-İskan Bakanlığı Hukuk İşleri Amiri Alibey Ahmet ile Devlet Emlak ve Malzeme Dairesi Hukuk Müşaviri Hasan Piro'yu tanık olarak dinlet- miştir. İlgili Şahıs Nevzat Rahmi ise kendisi şahadet vermiştir Başvurunun duruşması esnasında, 25 adet emare de, taraflar-ca Mahkemeye sunulmuştur.

Huzurumdaki tüm şahadeti etraflıca tezekkür ettim. Şahadetten görülebi- leceği gibi, olgular hususunda taraflar arasında hemen hemen ihtilaf yoktur. Bu olgular ise özetle şöyledir:

Müstedi 1974 Limasol göçmenidir. Emare 18 ve -emare 19'a göre hem kendisi, hem de eşi eşdeğer mal alacaklısıdır.

İlgili Şahıs göçmen statüsünde değildir. Ancak, emare 21, 23, 24 ve 25'e göre o da eşdeğer mal alacaklısıdır. İlgili Şahıs 1974 Barış Harekatından önce Lefkoşa'da adına koçanlı bulunan- Mahmut Paşa Sokağı No.113'deki evde

ikamet etmekte ve Lefkoşa telefon Dairesinde memur olarak çalışmaktaydı. Barış Harekatını müteakip, Lefkoşa Telefon Dairesinden Girne Telefon Dairesine naklolunmuştur.

Başvuru konusu olan konut, Girne'de Alsanc-ak Sokağı No.9'da kain olup yabancıdan kalmadır.

Yukarıda belirtilen konut, 20.1.1975 tarihinde 009358 No.lu Tahsis Belgesi ile Girne'ye nakledilmiş bir memur olan İlgili Şahsa 1974 Otonom Kıbrıs Türk Yönetimi Personeline İkametgah ve Möble Tahsis Yönetm-eliği altında tahsis edilmiştir. Müteakiben de, İlgili şahsın maaşından her ay kira kesilmeğe başlanmıştır.

İlgili Şahsın tahsis, kira ve tasarrufunda bulunan mezkur konut, daha sonra, 17.11.1976 tarihinde İnceleme ve Dağıtım Komisyonu'nun 282/76 sayılı -kararı ile İlgili Şahıstan iptal edilerek aynı kararla Müstediye tahsis edilmiştir. Bu tahsisle ilgili olarak, 29.11.1976 tarihinde Müstediye 015846 numaralı emare 20 Tahsis Belgesi de verilmiştir.

Müstediye yapılan tahsisten sonra, Müstedaaleyh, konutta- oturmağa devam eden İlgili Şahıstan kira alınmamasını emare 1 ve 2 yazılarla istemiş; ancak, İlgili Daire, şu veya bu nedenle, İlgili Şahsın maaşından her ay kira kesmeğe devam etmiş ve bu durum, 30.9.1977 tarihine değin sürmüştür. (Gör: Emare 4, 9 ve 10)-. 1.10.1977 tarihinden sonra maaşından kira kesintisi durdurulan İlgili Şahsa, 1.2.1980 ve 20.2.1980 tarihli emare 7 ve 8 yazılar gönderilmiş ve devlet ile arasında bulunan herhangi bir kira münasebetinin sona erdirildiği ve/veya feshedildiği bildirilmişti-r. Daha sonra, emare 9 ve 10'daki 21 günlük ihbarlarla ise, 1.10.1977-1.4.1980 tarihleri arasında birikmiş kira borcu olarak İlgili Şahıstan cem'an 31,680.-TL talep edilmiştir. Bu talep üzerine, İlgili Şahıs mezkur devre arasındaki kiraları bir tamam ödem-iştir. Müstedaaleyh mezkur konuta ihtiyaç duyulduğu ve İlgili Şahsın bu konutu en geç 20.5.1980 tarihine değin tahliye etmesini de, 13.5.1980 ve 21.5.190 tarihli emare 11 ve 12 yazılarla istemiştir. Buna rağmen, İlgili Şahıs kira ödemeğe ve mezkur konutu t-asarrufunda bulundurmağa devam etmiştir. Daha sonra, İlgili şahsın aleyhine tahliye davası açılması için Başsavcılığa 6.10.1980 tarihinde emare 14 yazı yazıl- mıştır. Ancak, İlgili Şahsın aleyhine herhangi bir tahliye davası açıldığına dair huzurumda hiçbi-r şahadet yoktur. Aksine, maaşından lira kesilmeğe devam edilen İlgili Şahıs ile Devlet Emlak ve Malzeme Dairesi arasında 10.5.1985 tarihinde emare 17 yazılı kira sözleşmesi yapıldığı ve duruşma gününe kadar İlgili Şahsın kira ödediği hususunda Mahkeme huz-urunda şahadet vardır.

İlgili Şahıs mezkur konutu tasarrufunda bulundurmağa devam ettiği cihetle, Müstedi konuta hiç girememiştir. Ayrıca, bu konut Müstedinin T 3A cetveline de dahil edilmemiştir. (Gör: Emare 18).

Daha sonra, 1.3.1985 tarihinde, İncele-me ve Dağıtım Komisyonu'nun (4) 82/77-1 sayılı önerisi ve İskan Bakanı'nın aynı tarihli onayı ile 17.11.1976 tarih ve 282/76 sayılı kararla Müstediye yapılan mezkur tahsis iptal edilmiş (Gör: Emare 15) ve durum Müstediye, Girne İskan Şube Müdürlüğü'nün 4.4-.1985 gün ve G.İ.D. 56/85 sayılı yazısıyla bildirilmiştir. Emare 15A olan bu yazı aynen şöyledir:

"Girne'de Alsancak Sok.9 No'lu konut 1974 Limasol göçmeni statüsünde İnceleme Dağıtım Komisyonunun 282/76 sayı ve 17.11.1976 tarihli kararı ile adınıza tahs-is eilmiştir.

Konu evin Nevzat Rahmi'ye Nakil Memur statüsünde tahsis edilmiş olması ve bilahare şahısla Devlet arasında kiracı-kiralayan münasebetinin yaratılmış olması ve/veya konut şahsın kirasında iken adınıza tahsis edilmiş bulunması ve/veya konut, -kaynak durumunda değilken adınıza tahsis edilmiş olması ve/veya aynı konut için mükerer bir tahsis işleminin yapılmış olması gerekçeleriyle konu konutun tahsisi İnceleme Dağıtım Komisyonunun (4) 82/77-1 sayı ve 1.3.1985 tarihli önerisi İskan Bakanlığının a-ynı tarihli onayı ile adınızdan iptal edilmiştir.

Bilgi edinmenizi rica ederim."

Bunun üzerine Müstedi, 9.5.1985 tarihinde işbu başvuruyu dosyalayarak mezkur kararın Anayasa'ya ve yasalara aykırı olduğu, Müstedaaleyhin bu kararı alırken yetkilerini aşt-ığı veya kötüye kullandığı iddialarıyla daha önce belirtilen istemlerde bulunmuştur.

Başvuru ile ilgili olgulara bu şekilde kısaca değindikten sonra, şimdi de, başvurunun esasını incelemeğe çalışacağım.

Müstedinin 17.11.1976 tarihli tahsisini iptal ede-n kararın gerekçeleri şöyledir:

1. Evin Nevzat Rahmi'ye Nakil memur statüsünde tahsis edilmiş olması ve bilahare şahısla Devlet arasında kiracı-kiralayan münasebetinin yaratılmış olması ve/veya


2. Konut Nevzat Rahmi'nin kirasında iken Müstediye tahsis e-dilmiş olması ve/veya

3. Konut kaynak durumunda değilken Müstediye tahsis edilmiş olması ve/veya

4. Aynı konut için mükerrer bir tahsis işleminin yapılmış olması.

Daha önce belirtilenlerden görülebileceği gibi, başvuru konusu konut 20.1.1975 tarihinde -Otonom Kıbrıs Türk Yönetimi Personeline ikametgah ve möble tahsis Yönetmeliği altında İlgili şahsa kira karşılığında tahsis edilmiştir. İlgili şahıs da bu tarihten sonra mezkur konut için kira ödemeğe başlayıp bunu ay be ay sürdürmüştür. Böylece, devlet il-e İlgili Şahıs arasında bir nevi kira münasebeti doğmuştur. İlgili Şahıs ile Devlet arasındaki bu kira ilişkisinin devam ettiği bir sırada ve bu münasebet sona erdirilmeden, kira ilişkisine konu olan mezkur konut Müstedaaleyhe bağlı İnceleme ve Dağıtım Kom-isyonu'nun 17.11.1976 gün ve 282/76 sayılı kararı ile İlgili Şahıstan iptal edilerek aynı kararla Müstediye tahsis edilmiştir.

Yüksek İdare Mahkemesi benzer bir meselede, YİM 3/78 sayılı Mehmet Ziya Berkman ile K.T.F.D. arasındaki başvuruda, sayfa 2'de ş-unları belirtmiştir:

"......... Müstedi ile Müstedaaleyh arasındaki "kira" münasebetinin niteliği ne olursa olsun bu münasebet sona erdirilmeden hiçbir işlem yapılamazdı, kanısındayız.

Bu nedenle, Müstediye yapılan tahsisi iptal eden karar geçersiz- dir-."

Bu içtihat kararı ışığında, İlgili Şahıs ile Devlet arasındaki mezkur kira ilişkisi sona erdirilmeden bu meselede de hiçbir işlem yapılamazdı. Başka bir deyişle, ve İlgili Şahsın tahsisi iptal edilebilir, ne de Müstediye mezkur tahsis yapılabilirdi. B-una rağmen, Müstedaaleyh yukarıda belirtilen işlemleri yapmıştır ki, bunlar geçersizdir.

Ayrıca, 17.11.1976 tarihinde yürürlükte bulunan mevzuata göre, İnceleme ve Dağıtım Komisyonu'nun tahsisi iptal etmeğe yetkisi olmadığı, iptal yetkisinin Bakanda oldu-ğu, yetki gasbı suretiyle yapılan bu tür iptallerin doğuştan yok addolunması gerektiği Yüksek İdare Mahkemesi'nin YİM 5/76

sayılı Fevzi Direkoğlu ile K.T.F.D.arasındaki içtihat kararında, sayfa 8'de sarahaten belirtilmiştir. Bu durumda, İnceleme ve Da-ğıtım Komisyonu tarafından 17.11.1976 tarihinde yetki gasbı suretiyle yapılan ve İlgili Şahsın mezkur tahsisini iptal eden işleminin de doğuştan yok sayılması gerekmektedir. Böyle bir iptal hukuken geçerli olmadığına göre, tanık Alibey Ahmet'in şahadetinin- aksine, mezkur konut kaynak durumuna geçmemiş, dolayısıyle, aynı kararla Müstediye yapılan tahsis de mükerrer bir tahsise neden olmuştur. Mükerrer tahsise ise mevzuat cevaz vermemektedir.

Yönetimin yasalara açıktan açığa aykırı veya tamamıyle görev ve -yetki dışı tasarrufları hükümsüzlükle malul olduklarından ve bunlar hiçbir zaman sıhhat iktisap etmiyeceklerinden her vakit ortadan kaldırılabilirler. (Gör: YİM 5/76 Fevzi Direkoğlu ile K.T.F.D., sayfa 9). Nitekim Müstedaaleyh de, 17.11.1976 tarihinde Müst-ediye yapılan mezkur tahsisten bir müddet sonra, hatalarının farkına varmiş olacak ki, İlgili Şahıstan kira almağa devam etmiş ve bunu duruşma tarihine değin sürdürmüştür. Müstedaaleyh ayrıca, Müstedinin mezkur tahsisini yukarıda belirtilen gerekçe ve/veya- gerekçelerle geri almıştır. Bunlarda ne Anayasa'ya, ne de yasalara herhangi bir aykırılık olmadığı gibi, Müstedaaleyhin yetki aşımı veya yetkilerini kötüye kullanması da söz konusu değildir.

Müstedinin tahsisi iptal edilmekle beraber, mezkur konutun tas-arrufu Müstedide olmadığı için, Değiştirilmiş şekiyle 41/77 sayılı İskan, Topraklan- dırma ve Eşdeğer Mal Yasası'nın 38(2) maddesinin şart bendi bu meselede ona uygulanamazdı.

Yukarıda belirtilen nedenlerden dolayı, Müstedi başvurusunda başarılı olamamış-tır ve başvurunun reddedilmesi gerekmektedir.

Sonuç olarak başvuru reddolunur.

Meselenin tüm ahval ve şeraiti nazarı itibare alınarak masraflar husu- sunda herhangi bir emir verilmez.


- (Celal Karabacak)
Yargıç

29 Aralık 1987



Full & Egal Universal Law Academy