Yüksek İdare Mahkemesi Numara 78/2010 Dava No 9/2011 Karar Tarihi 20.04.2011
Numara: 78/2010
Dava No: 9/2011
Taraflar: Prof. Dr. Ping Zhang ile Kuzey Kıbrıs Eğitim Vakfı, D.A.Ü ve diğerleri arasında
Konu: Göreve son verme - İdari karar - İdari karar Mahkemece iptal edilinceye kadar veya kararı veren organ tarafından geri alınıncaya kadar geçerli olması -
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 20.04.2011

-D.9/11
YİM 78/10

Yüksek İdare Mahkemesinde
Anayasanın 152. Maddesi Hakkında.
Yargıç Necmettin Bostancı Huzurunda.

Davacı:Prof.Dr.Ping Zhang,Donna Apartment,11,Yasemin Sokak,
Yeni Boğaziçi, Mağus-a

- ile -

Davalı:1-Kuzey Kıbrıs Eğitim Vakfı,D.A.Ü - Mağusa
2-Kuzey Kıbrıs Eğitim Vakfı Vakıf Yöneticiler
Kurulu,D.A.Ü - Mağusa
3-Doğu Akdeniz Üniversitesi, Mağusa

A r a s ı n d a.

Davacı namına: Avukat Hasan E-sendağlı
Davalılar namına: Avukat Fuat Veziroğlu.


-------------

A R A K A R A R

Doğu Akdeniz Üniversitesi'nde öğretim görevlisi olduğu esnada Davacının işine, Davalı No 2 aldığı bir kararla son vermiştir. Bunun üzerine Davacı bu davayı dosyalayar-ak aşağıdaki şekilde talepte bulunmuştur:

"A- Davalılar tarafından ve/veya Davalı No 2 tarafından
alınıp 1.7.2010 tarihli yazı ile davacıya bildirilen ve Davacının Doğu Akdeniz Üniversitesi'ndeki öğretim üyeliği işine ve/veya görevine 13.8.2010- tarihi itibariyle son verilmesini öngören 09-10/27-4 sayılı kararın etkisiz ve hükümsüz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğuramayacağına ilişkin bir mahkeme emri ve/veya hükmü.

B- Bu dava masrafları."
Aynı tarihte Davacı bir de ara emri talebinde b-ulunmuş, bahse konu talep üzerine Mahkemece Davalı No 2'nin dava konusu olan kararının icrası durdurulmuştur.

Daha sonra Davalı No 2, 30.12.2010 tarihinde Davacı ile ilgili aşağıdaki kararları almıştır:

"Karar No.
10-11/9(a)-1
(i.) Prof.Dr. Pi-ng Zhang'ın devamlı personel kadrosuna alınmasına ve/veya devamlı personel statüsüne geçirilmesine ve/veya devamlı personel yapılmasına ilişkin olarak Vakıf Yöneticiler Kurulu tarafından takriben 20.4.2006 tarihinde alınan 20.4.2006 tarih ve 05-06/21-18 sa-yılı kararın aşağıdaki gerekçeye dayalı olarak geri alınmasına ve/veya iptal edilmesine,

Karar No.
10-11/9(a)-2 Yukarıda zikredilen kararlar ışığında,
(i.) Prof.Dr. Ping Zhang'a takriben 1 Temmuz 2010 tarihli yazı ile bildirilen 30 Haziran 20-10 tarih ve/veya 09-10/27-4 sayılı,


Vakıf Yöneticiler Kurulu kararlarının da herhangi
bir hükmü kalmadığına ve/veya iptal edilmesine,

oybirliğiyle...
karar verilir."


Söz konusu kararların kendisine tebligatını -müteakip Davacı 25/11 sayılı davayı dosyalayıp aşağıdaki şekilde talepte bulunmuştur:

"A- Davalı ve/veya Davalının Vakıf Yöneticiler Kurulu tarafından alınıp takriben 31.12.2010 tarihinde davacıya bildirilen ve Davacının Doğu Akdeniz Üniversitesi'nde deva-mlı personel kadrosuna alınmasına ve/veya devamlı personel statüsüne geçirilmesine ve/veya devamlı personel yapılmasına ilişkin olarak Vakıf Yöneticiler Kurulu tarafından takriben 20.4.2006 tarihinde alınan 20.4.2006 tarih ve 05-06/21-18 sayılı kararın ger-i alınması ve/veya iptal edilmesini öngören 10-11/9(a)-1 sayılı kararın etkisiz ve hükümsüz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğuramayacağına ilişkin bir mahkeme emri ve/veya hükmü.

B- Davalı ve/veya Davalının Vakıf Yöneticiler Kurulu tarafından alınıp tak-riben 31.12.2010 tarihinde davacıya bildirilen ve 10-11/9(a)-1 sayılı karar ışığında 30.6.2010 tarih ve 09-10/27-4 sayılı Vakıf Yöneticiler Kurulu kararının da herhangi bir hükmü kalmadığını ve/veya iptal edilmesini öngören 10-11/9(a)-2 sayılı kararın etki-siz ve hükümsüz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğuramayacağına ilişkin bir Mahkeme emri ve/veya hükmü.

C- Bu dava masrafları.


Davanın duruşmasına başlanacağı 6.4.2011 tarihinde Davalılar Avukatı şifahi olarak bir ön itirazda bulunarak davanın ileri g-ötürülmeden iptalini talep etmiştir. Bu konudaki hitabında Davalı Avukatı öncelikle 78/10 sayılı davadan bahsederken, birinci dava, 25/11 sayılı davadan bahsederken ikinci dava, birinci davaya konu karardan birinci karar, ikinci davaya konu karardan ikinci- karar olarak bahsedeceğini belirttikten sonra özetle aşağıdaki iddiaları yapmıştır. Davalı Avukatının talebinin gerekçeleri ve iddiaları özetle aşağıdaki gibidir:

Bir idari karar Mahkemece iptal edilinceye kadar veya kararı veren organ tarafından geri a-lınıncaya kadar geçerlidir. Birinci kararı geriye alan veya iptal eden bir karar halen geçerlidir. Şu anda bu davada Mahkemenin yargılayabileceği bir karar yoktur. Birinci davanın konusu ortadan kalkmıştır. Bu nedenle davanın iptal edilmesi gerekir.

İkin-ci davadaki kararın hukuka uygun olup olmadığı ikinci davada karara bağlanacaktır.

Davacının, birinci davada, kararın hukuka aykırı, yok hükmünde veya batıl bir karar olduğunu iddia ettiğini, Davalının da bu kararı geri aldığını, Davacının isteği doğrultu-sunda işlem yaptığını, Davacının kararın yürürlükte kalmasını istemesinin bir çelişki olduğunu, birinci davadaki ara emrinin icranın durması ile ilgili olduğunu, Davacının bu ara emrine dayanarak herhangi bir talepte bulunmasının mümkün olmadığını söylemiş-tir.

Davacı Avukatı Mahkemeye hitabında çok özetle, Davalıların birinci davaya konu kararı sakat olduğu için ve Davacının argümanları doğrudur diye geri almadığını, iradelerinin de bu yönde olmadığını, karar sakat olduğu veya Davacı iddialarında haklıdır -diye geri alınmış olsaydı Davacının davada meşru menfaatinin kalmayacağını, ikinci davada başarılı olması halinde eski durumun geri geleceğini ancak birinci dava iptal edilirse bu davaya konu kararla ilgili yargı denetiminin yapılamayacağını, bu nedenle h-er iki davanın birlikte ele alınması gerektiğini, davalıların ikinci kararı almakla ara emrine riayetsizlikte bulunduklarını, bu nedenle bir hapislik istidası dosyaladıklarını, bu istidada da başarılı olmaları halinde Davalıların emre itaatsizliği ortadan -kaldırma hakkı olacağını, yani emare 1'deki ikinci kararı kaldırma hakkı olacağını, birinci dava iptal edilirse birinci davadaki kararın idari denetimini yaptıramayacakları gibi hapislik istidasını da ileri götüremeyeceklerini, emare 1 kararın ara emrine r-iayetsizlik teşkil edip etmediğinin, hapislik istidasında değerlendirileceğini ileri sürmüştür.

Huzurumdaki konuda YİM 25/11 sayılı davaya konu olan kararın (tarafların ifadesi ile ikinci karar) İdare Hukuku anlamında bir kaldırma (ilga) mı, yoksa geri al-ma mı olduğu tartışma konusu olabilir.

Bilgi vermek açısından, kaldırma ve geri alma müesseselerinin tanımına ve sonuçlarına bakmak gerekir.
Prof.Dr.Kemal Gözler İdare Hukuku Dersleri isimli eserinin 8.baskısında sayfa 403'de ilga (kaldırma)'yı aşağıdaki -şekilde tanımlamaktadır:

"İdarî işlemin yine idarenin alacağı bir kararla geleceğe yönelik olarak yürürlükten kaldırılmasıdır. İlga da ilga ettiği işlem gibi bir idarî işlemdir. Dolayısıyla o da idare adına irade açıklamaya yetkili bir kişi veya kişiler t-arafından yapılan bir "irade açıklaması " ile olur."

şeklinde izah etmektedir. Devamında, bir idari kararın kaldırılması halinde söz konusu kararın birey açısından doğurduğu hukuki sonuçların baki kaldığı ve bunlara dokunulmaması gerektiği belirtilmektedi-r. Aynı eserde hangi idari işlemlerin ilga edilebileceği ve keza hangi sürede ilga edilebilecekleri belirtilmektedir. Bu noktalara bu karar maksatları bakımından temas etmek YİM 25/11 sayılı davanın konusuna girmek olduğu gibi bu meselenin çözümüne de hizm-et etmez.

'Geri alma' da aynı eserde Sayfa 406'da şöyle tanımlanmaktadır:
"Tanım: Geri alma, bir idarî işlemin yine idarenin yapacağı bir işlemle geçmişe etkili olarak kaldırılmasıdır. Geri alma da geri alınan işlem gibi bir idarî işlemdir. Dolayısıyla- o da idare adına irade açıklamaya yetkili bir kişi veya kişiler tarafından yapılan bir "irade açıklaması" ile olur. Bir işlemin geri alınmasından bahsedilebilmesi için, bu işlemin geçmişe etkili olarak yürürlükten kaldırılmasına yönelik irade açıklamasını-n, bu işlemin tesis edildiği tarihten sonra yapılması gerekir."


İlga ile geri alma arasındaki fark, ilganın ileriye dönük olması, geri almanın ise geçmişe etkili olmasıdır. YİM 25/11 sayılı davaya konu olan kararın bir ilga mı? Yoksa geri alma mı oldu-ğu hususunda bulgu yapmak, söz konusu davaya müdahale
niteliği taşıyacaktır. Bu nedenle bu yönde bulgu yapamayacağım.

Bu karar maksatları bakımından ister ilga olsun, ister geri alma olsun, önemli olan ikinci karardan, bu davaya konu kararın akıbetinin n-asıl etkileneceğidir.

Aynı eser sayfa 408'de ............."Hakkında iptal davası açılmış bir işlem idare tarafından geri alınırsa, dava konusuz kalır, hâkim davanın konusuz kalması nedeniyle "karar vermeye gerek olmadığına" karar verir. Zira, davanın görü-leceği bir konu artık kalmamış, davacı ulaşmak istediği sonuca zaten ulaşmıştır. Buna karşılık, bir idarî işlemin "ilga" edilmesi ona karşı açılmış iptal davasını konusuz bırakmaz. Yukarıda gördüğümüz gibi ilga, idarî işlemi geleceğe yönelik olarak ortadan- kaldırır. İdarî işlem alındığı tarih ile ilga edildiği tarih arasında varlığını ve hüküm ve sonuçlarını korur. Bu hüküm ve sonuçların ortadan kaldırılması için iptal davasına devam edilmesi gerekir."


Prof.Dr. Şeref Gözübüyük ve Prof.Dr.Turgut Tan İdare- Hukuku isimli eserin 1. cilt 5. basısında sayfa 515'de paragraf 593'de kaldırmayı şöyle tanımlamaktadır:

"593- İdari işlem ve kararın idare tarafından ileriye yönelik olarak sona erdirilmesine kaldırma denir. İdarenin işlemini ileriye yönelik olarak sona- erdirebilme yetkisini düzenleyici işlemlerle birel işlemler açısından ayrı ayrı değerlendirmek gerekir."


Ayni eser sayfa 516 paragraf 594'de ise geri almayı şöyle tanımlamaktadır:

"594- İdari işlemin, yargısal yolla iptalinde olduğu gibi, yapıldığı ta-rihten itibaren bütün sonuçlarıyla ortadan kaldırılması işlemine geri alma denilmektedir. İdari işlemin idarece geri alınması yargısal yoldan iptali ile aynı sonuçları yarattığı için iptal davasını da konusuz bırakmaktadır."

Netice olarak gerek geri alma-da, gerek ilga (kaldırma)'da bireysel hak yaratan idari işlem hukuk aleminden silinmektedir. Böyle bir durumda artık, işbu davaya konu karar, ikinci kararın alındığı tarih itibariyle yoktur. Ancak ortada bir sorun vardır ve vardığım bu netice, bahsedeceğim- sorunu çözmemektedir.

İşlem ister ilga, ister kaldırma olsun bununla ilgili karar bir idari işlem veya karardır ve yargı denetimine tabidir. Nitekim YİM 25/11 sayılı davanın konusu, geri alma işleminin hükümsüz ve etkisiz olduğuna ilişkindir. Davacının -bu davada ilk nazarda ciddi iddiaları vardır. Davacının bu davada başarılı olması halinde durum ne olacaktır? Kaldırma veya geri alma kararının Mahkemece geçersiz ve etkisiz olduğu sonucuna varılması halinde eski durumun avdet etmesi gerekir. İşbu dava, ko-nusuz kalması nedeniyle, iptal edilmesi gerekir, fikrinden yola çıkılarak Mahkemece iptal edilirse ve Davacı da YİM 25/11 sayılı davada başarılı olursa hukuki durum ve Davacının statüsü geri gelecektir. Yani eskiye avdet edecektir. Ancak dava iptal edildiğ-i için davanın canlandırılması hukuken mümkün olmayacaktır. 75 günlük süre geçtiği için de Davacının yeniden dava açma olanağı olmayacaktır. Bu nedenlerle adaletin tecellisi açısından işbu davanın askıya alınmasına ve YİM 25/11 sayılı dava sonuçlandıktan s-onra bu davanın kaderini belirlemenin en uygun yol olduğu kanaatindeyim.

Davacının ara emri mevcut olması halinde, ara emrine konu işlemle ilgili Davalının herhangi bir karar alamayacağı yönünde iddiası vardır. Bu konuda bulgu yapmam halinde YİM 25/11 sa-yılı davada bu safhada bir sonuca varacağım açıktır. Bu nedenle bu yönde bulgu yapmam doğru olmaz.

Netice olarak, Davalı Avukatının ön itirazının reddine, işbu davanın, 25/11 sayılı davanın sonuçlanmasına değin askıya alınmasına ve masrafların dava s-onunu takip etmesine emir ve karar veririm.


Necmettin Bostancı
Yargıç


20 Nisan, 2011




8






Full & Egal Universal Law Academy