Yüksek İdare Mahkemesi Numara 78/2008 Dava No 22/2012 Karar Tarihi 09.10.2012
Numara: 78/2008
Dava No: 22/2012
Taraflar: Kıbrıs Türk Denizcilik Ltd. Şti. ile 1-KKTC Bakanlar Kurulu vasıtası ile KKTC Başsavcılığı, 2- KKTC Maliye Bakanlığı 3- KKTC İçişleri Bakanlığı arasında
Konu: Bakanlar Kurulunun 1975 yılında Kıbrıs Türk Denizcilik Şirketine muhtelif binaları tahsis etmesi - Bakanlar Kurulunun 2008 yılında tahsis kararını iptal etmesi ve binaların kontrol ve yönetiminin Maliye Bakanlığına verilmesi - Bakanlar Kurulu kararının iptali istemi - Yetki (koşutluğu) paralleliği ilkesi - İdari işlemin hangi makam tarafından alınmışsa o makam tarafından geri alınabilmesi veya sona erdirilmesi -YİMin yetki (koşutluğu) paralleliği ilkesi çerçevesinde tahsis kararını Bakanlar Kurulu aldığına göre aynı organ tarafından sona erdirilmesinin doğru olduğu bulgusu.
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 09.10.2012

-D.22/2012 YİM:78/2008


Yüksek İdare Mahkemesinde
Anayasanın 152. Maddesi Hakkında.

Mahkeme Heyeti:Necmettin Bostancı,Talât D.Refiker,Mehmet Türker.

Davacı: Kıbrıs Türk Denizcilik Ltd.Şti,3 Bülent Ecevit
Bu-lvarı, Gazimagosa

- ile -

Davalı:1-KKTC Bakanlar Kurulu vasıtası ile KKTC Başsavcılığı,
Lefkoşa
2-KKTC Maliye Bakanlığı vasıtası ile KKTC Başsavcılığı,
Lefkoşa
3-KKTC İçişleri Bakanlığı vasıtası ile KKTC
Başsa-vcılığı, Lefkoşa


A r a s ı n d a.


Davacı namına:Avukat Salih Can Doratlı şahsen ve Avukat
Münevver Saydam adına
Davalılar namına: Kıdemli Savcı Gülser Akanyeti


.................

H Ü K Ü M

Ne-cmettin Bostancı: Davacı, Davalılar aleyhine ikame ettiği davasında aşağıdaki şekilde talepte bulunmuştur:

"A-Davalıların takriben 09/04/08 tarihinde aldığı ve
davacıya bina, tersane sahası ve lojman tahsisi ile
ilgili 6444 sayı ve 20/03/1975 t-arihli kararın iptali
yönünde almış olduğu kararın ve/veya bu yönde aldığı
tüm kararların ve/veya yapılan işlemlerin hükümsüz ve
geçersiz olduğuna ve hiçbir yasal netice doğurmadığı ve
doğurmayacağına dair hüküm ve/veya karar ve/veya emir;
-
B-Davalıların takriben 09/04/08 tarihinde aldığı ve davacıya Gazi Magosa Associated Agencies Ltd.Şti. Binası, bu binanın karşısındaki ambar binası ile Gazi Magosa Limanındaki tersane sahasının, 63/1993 Sayılı Taşınmaz Hazine Malları (Kiralama ve Değerlen-dirme) Yasası altında değerlendirilmek üzere Maliye Bakanlığının kontrol ve yönetimine verilmesi yönündeki kararının ve/veya yapılan işlemlerin hükümsüz ve geçersiz olduğuna ve hiçbir yasal netice doğurmadığı ve doğurmayacağına dair hüküm ve/veya karar ve/-veya emir;

C-Mahkemenin adil ve uygun göreceği herhangi bir yardım
veya çare veya emir;

D-İşbu dava masrafları."


Davalılar, Davacının Talep Takririne karşılık, ön itiraz da içeren bir Müdafaa Takriri dosyalamışlardır.

Taraflar davada toplam 50 ade-t emare sunmuşlardır.

Davacı, davasını ispat için herhangi bir tanık dinletmemiş, sadece hitapla yetinmiş; Davalılar ise, bir tanık dinletmişler ve Mahkemeye hitap etmişlerdir.

Huzurumuzdaki layihalar, beyanlar ve şahadet ışığında, dava ile ilgili olgu-ları aşağıdaki şekilde özetlemek mümkündür:

Davacı, Şirketler Mukayyitliğinde kayıtlı, deniz işletmeciliği alanında faaliyet gösteren bir limited şirkettir.

Kıbrıs Türk Federe Devleti Bakanlar Kurulu, 198/75 sayılı önergeye istinaden 20.3.1975 tarihin-de Davacı şirkete, bina, tersane sahası ve lojman tahsisi amacıyla, 6444 sayılı kararı almıştır. Konu karar aynen şöyledir:

"Kıbrıs Türk Denizcilik Ltd. Şirketine bina, tersane
sahası ve lojman tahsisi:

(Önerge No.198/75)
KARAR NO:
Bakanlar K-urulu, Kıbrıs Türk Denizcilik Ltd.
Şirketine:-

İş yeri olarak, Mağusa'da -
Hull Blyth, Araouzos Ltd.Şti. binasının;
Associated Agencies Ltd.Şti.binasının; ve
Bu binaların karşısındaki ambar binasının
tahsis edilmesine;
İçindekilerin Mal-iye Bakanlığınca tesbitini müteakip K.T.Denizcilik Ltd.Şirketi tarafından satılıp bedellerinin Maliye'ye yatırılması kaydıyle K.T.Denizcilik Ltd. Şirketine çalışma sahası olarak Mağusa Limanındaki Tersane sahasının tahsis edilmesine;

Şirketin devamlı çalı-şan yetkililerine, uygun yerlerde, İskân Dairesine başvurulmak suretiyle gerekli konutların kiralanması.


20/3/75"


Tahsisten sonra, Devlet Emlâk ve Malzeme Dairesi ile Davacı arasında, yukarıda belirtilen tahsis kararının 1(a)paragrafında belirtile-n Hull Blyth Areouzos Ltd. binasıyla ilgili müteaddit kira sözleşmeleri yapılmıştır. Kararın 1(b)paragrafında belirtilen şirketin mevcudiyeti saptanamamıştır; 1(c) paragrafında belirtilen mal ise askeri bölgededir.

Bilahare 9.6.1998 tarihinde 1(a)paragr-afında belirtilen mal Davacıya koçan edildi. Koçan edilmesine ilişkin Bakanlar Kurulu Kararı Emare 28 olup aynen şöyledir:

"K.T. Denizcilik Ltd.Şti.'nin Magosadaki Müdürlük Binası.
(Önerge No:247/98
- (M.B)
KARAR NO:
E-265-98
Bakanlar Kurulu, Magosa'da pafta/harita XXX111/12.3.2.Blok C Parsel 4 üzerindeki 9000 kayıt numaralı taşınmaz hazine malının T.C.M. Konsolide Fonu İnkişaf Sandığı'nın K.T.Denizcilik Ltd.Şti.'ne se-rmaye katkısı olarak koçanın devir işlemlerinin yapılacağı günde raiç değer olarak tesbit edilen
153.143 Stg'nin efektif satış kuru karşılığı Türk Lirası olarak hesaplanarak ayni sermaye olarak devredilmesini, yapılacak olan devir işlemleri ile -ilgili, her türlü harçtan muaf tutularak koçanın devredilmesi için Maliye Bakanlığı'nın yetkili kılınmasını onayladı.


23.2.1998"

Koçan devrinden önce konu malla ilgili devlete kira ödendi.

Kararın 1(b) paragrafındaki taşınmazla ilgili- kira mukavelesi yapılmadı. 1(c)'deki taşınmaz karşısındaki ambar binası da askeri bölge içindedir. Hiçbir zaman kullanılmadı, kiralanmadı.

Tersane binası, (b) paragrafında belirtilen mal içerisindedir. Tersanenin arkasındaki ambarlar ve binalar, 1975'te-n itibaren bir yıllık sürelerle, 1999 Nisan sonuna kadar, Davacı şirkete kiralandı. Ambar binaları, Devlet Emlâk Malzeme Dairesinden izin alınmadan, başka bir şirkete, Davacı şirket tarafından kiralandı. Bahse konu binalar, el'an Shipyard Famagusta Ltd. is-imli bir şirkete, Devlet tarafından kiralanmıştır. Kira mukavelesi 63/93 sayılı Taşınmaz Hazine Malları (Kiralama ve Değerlendirme) Yasası altında yapılmıştır. Tersane binası da şu anda Shipyard Famagusta Ltd. tarafından çalıştırılmaktadır. Bina ile ilgili-, Devlet Emlâk Malzeme Dairesi ile ilgili şirket arasında kira mukavelesi mevcuttur.

Bir hazine malı olan tersane sahası, Davacı şirkete Emare 1 kararla tahsis edildikten sonra, bu malla ilgili Davacı ile devlet arasında kira mukavelesi yapılmamıştır. Te-rsane binası, Davacı şirket tarafından, önce Gem-Yat Gemi İnşa ve Yatçılık Sanayi ve Ticaret A.Ş.ne daha sonra Shipyard Famagusta Ltd.e kiralandı. Kiralama, Devlet Emlâk Malzeme Dairesinin verdiği bir yetki tahtında yapılmamıştır.

K.K.T.C. Bakanlar Kurulu-, Maliye Bakanlığının 873/2008 sayılı önergesi üzerine, 9.4.2008 tarihinde S(K-II) 851-2008 sayılı kararı aldı. Davacıya, 18.4.2008 tarihinde bildirilen konu karar aynen şöyledir:

"KARAR NUMARASI:S(K-II)851-2008
KIBRIS TÜRK DENİZCİLİK LTD. ŞİRKETİNE BİNA -VE TERSANE SAHASI TAHSİSİNİN İPTALİ

(Önerge No:873/2008)
(M.B)

Bakanlar Kurulu aşağıdaki kararı aldı:

Kıbrıs Türk Denizcilik Ltd.Şirketine bina, tersane -sahası ve lojman tahsisi ile ilgili 6444 sayı ve 20/03/1975 tarihli kararın önergede detaylandırılan nedenlerden dolayı iptali ve

6444 sayılı kararda belirtilen, Gazi Mağusa Associated Agencies Ltd.Şti. binası, bu binanın karşısındaki ambar binası ile Ga-zi Mağusa Limanındaki tersane sahasının, 63/1993 Sayılı Taşınmaz Hazine Malları (Kiralama ve Değerlendirme) Yasası altında değerlendirilmek üzere Maliye Bakanlığı'nın kontrol ve yönetimine verilmesi.


9.4.2008


DAĞITIM:
Bilgi Gereği:
KKTC Başbakanlığı/(R-G)
Maliye Bakanlığı "

Kararın dayandığı 873/08 sayılı önerge ise aynen şöyledir:


"KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ
MALİYE BAKANLIĞI

BAKANLAR KURULUNA ÖNERGE

ÖNERGE NO:

Konu: Kıbrıs Türk Denizcilik Ltd.Şirketine, bina ve tersane
- sahası tahsisinin iptali hk.

Bakanlar Kurulu'nun 6444 sayı ve 20/03/1975 tarihli Kararının (Ek-1) 1.maddesinde Mağusa'da iki bina ve bir ambar iş yeri olarak, 2.maddesinde de Mağusa Limanındaki tersane sahası Kıbrıs Türk Denizcilik Ltd.Şirketine tah-sis edilmişti.
İlgili şirkete işyeri olarak tahsis edilen ve yukarıda belirtilen Bakanlar Kurulu Kararı'nda "Hull Blyth Aravzos Ltd. Binası" diye belirtilen bina 1976 yılından 1996 yılına kadar Kıbrıs Türk Denizcilik Ltd. Şirketine birer yıllık sürelerle -Devlet Emlak ve Malzeme Dairesi tarafından kiralanmıştır. Halen idari bina olarak kullanılan ve tapu kayıtlarında p/h XXXIII/12.3.2 Blok C parsel 4 üzerinde bulunduğu belirtilen bina Bakanlar Kurulunun E-265-98 sayı ve 23/02/1998 tarihli kararı ile (Ek-2) -sermaye katkı olarak K.T.Denizcilik Ltd. Şirketine koçan edilmiştir (Ek-3). Diğer bina ve ambarla ilgili herhangi bir kira ilişkisi olmadığı gibi ilgili şirket tarafından da kullanılmamaktadır.
6444 sayılı Bakanlar Kurulunun 2.maddesinde tahsis edilen Ter-sane sahası ise, 1975 yılından beri, Bakanlığımıza bağlı Devlet Emlak ve Malzeme Dairesi ile hiçbir kira ilişkisi olmadan K.T.Denizcilik Ltd.Şti.'nin denetiminde olduğu, 1989 yılından beridir konu şirket tarafından başka bir şirkete kiralandığı bilinmekted-ir (Ek-4).
K.T.denizcilik Ltd.Şti. Tarafından kullanılmayan bina, ambar Gazi Mağusa ve Magosa Limanı'ndaki tersane sahasının, Maliye Bakanlığı'nın denetim ve kontrolunda kalması kaydı ile konu şirket adına olan tahsis kararının iptal edilerek ekonomiye ka-tkı sağlanması amacıyle yeniden değerlendirmesi Bakanlığımızca uygun görülmektedir.

ÖNERİMİZ:
Bakanlar Kurulu'nun 6444 sayı ve 20/03/1975
tarihli kararının iptali.
6444 nolu kararda belirtilen,
Gazi Mağusa Associated Agencies Ltd.Şti.
Binası; ve
Bu bi-nanın karşısındaki ambar binası;
Gazi Mağusa Limanındaki tersane sahasının,
63/93 Sayılı Yasa altında değerlendirilmek üzere
Maliye Bakanlığı'nın denetim ve kontroluna
verilmesidir.

Konu Bakanlar Kurulu'nun bilgi ve onayına saygı ile arz olunur.
-
03/04/2008
AHMET UZUN
Maliye Bakanı


Ekler:1-6444 sayı ve 20/03/1975 tarihli Bakanlar Kurulu Kararı.
2-E-265-98 sayı ve 23/02/1998 tarihli Bakanlar Kurulu Kararı.
3-90-00 nolu Taşınmaz Mal Koçanı.
4-6 Nisan, 1999 tarihli Kira Sözleşmesi."


Davacının iddiaları: 8/69 sayılı Kıbrıs'ta Türk Cemaatının Kontrolünde Bulunan Bölgelerde Kâin Ve Türk Cemaatına Mensup Olmayan Şahıslara Ait Gayri Menkul Mallar İle İlgili Olar-ak İdare, Kira Münasebetleri Ve Sair Hususları Tanzim Ve Murakabe Eden Kural, yabancılara ait taşınmaz mallara ilişkindir, bu meseleye uygulanamaz. Bu meseleye uygulanacak olan yasa, Fasıl 224 madde 18'dir. Söz konusu maddeye göre devlet, devlet malları üz-erinde istediği şekilde tasarrufta bulunabilir. Fasıl 224 madde 18 kıyılarla ilgili koruma öngörür. 8/69 sayılı kuralda böyle bir koruma yoktur. Davacı, tersane sahasının kullanımını terketmedi, bu yeri Gem-Yat ve Shipyard Famagusta Ltd.e kiraladı. Bu nede-nle de, bu meselede kullanmamadan bahsedilemez.

Fasıl 224 altında verilen bir tahsis hiçbir zaman iptal edilemez. D.39/09 sayılı Yüksek İdare Mahkemesi davasında belirtilenler ışığında, Bakanlar Kurulu davaya konu kararı alamazdı. Davalı No:2, Da-vacıyı, kira sözleşmesi yapmaya davet etmedi. Bakanlar Kurulunun geri alma yetkisi olsa bile, ancak makul sürede geri alabilirdi. Emare 1 olan tahsis kararına, ne Bakanlar Kurulu, ne de diğer organlar, müdahale edebilir. Meğer ki; bu konuda yasal bir düzen-leme olsun.
Emare 37 dava konusu karar ve Emare 36'daki önergede herhangi bir gerekçe görülmemektedir. Malın başkasına kiralanmış olması, tahsisin iptali için gerekçe olamaz. Hazine malı olan bir taşınmazı ancak Maliye Bakanlığı geri alabilir. Bu meselede -şartları olmadığı için, Maliye Bakanlığı da geri alamaz. Emare 1'in b ve c paragrafındaki mallarla ilgili işlem yapma yetkisi, 3/75 ve 41/77 sayılı Yasalar altında hangi yasa esas alınırsa alınsın, İçişleri Bakanlığınındır, Bakanlar Kurulunun bu mallarla i-lgili karar alma yetkisi yoktur.

Davalıların iddiaları:

Davacının davayı ikâme etmekte meşru menfaati yoktur. Şöyle ki:
Bakanlar Kurulu 1975'te, kararın (b) paragrafında belirtilen
tersane sahasını Davacıya çalışma sahası olarak tahsis etti. Ancak Da-vacı bu yeri tahsisten sonra hiç kullanmadığından, kararın bir anlamı kalmamıştır. Bu nedenle de dava ikâme etmekte meşru menfaati yoktur.

8/69 sayılı kuralın 9'ncu maddesine göre, malı işgal eden malı başkasına devredemez. Davacı malı başkasının tasar-rufuna verdiğinden, devletin malı geri alma hakkı doğdu. Önerge de bu nedenle yapıldı.

8/69 sayılı kural bu malları Maliye Bakanlığının kontroluna verdi. Kamu malı oldukları için süresiz ve koşulsuz başka bir kişinin kullanımına verilemez. İdare malı her- zaman geri alabilir.

Bakanlar Kurulu, tahsis kararını Fasıl 224 madde 18'e dayanarak aldı.


İnceleme:
İlk etapta Davalıların meşru menfaat iddialarını incelemek gerekir. Daha önceki muhtelif Yüksek İdare Mahkemesi kararlarında belirtildiği gibi; meşru- menfaat, dava ikâme edebilmek ve davayı yürütmekle ilgili bir şekil ve usul şartıdır. Kişinin mesele üzerinde meşru menfaati olması demek, idari karara karşı dava açıp yürütebilmesi demek olup, davanın sonucu ile ilgili değildir. Davacının idari kararla m-akul bir alâkası varsa ve davası da ciddi ise, meşru menfaatin var olduğu kabul edilir.

Huzurumuzdaki meselede; iptal edilinceye kadar Davacıyı ilgilendiren, ona menfaat sağlayan bir Bakanlar Kurulu Kararı mevcuttu. Bu karar iptal edildi. Dava konusu kar-ar, doğrudan doğruya Davacıyı hedef alan, Davacı ile ilgili bir karardır. Davacının bu kararla ilgili ikâme ettiği dava ile ciddi, makul bir alâkası vardır. Davacının tahsis kararını sağlayan menfaatten yararlanmamış olması veya tahsis konusu malın tasarru-funun terk edilmiş olması, ona menfaat sağlayan kararın geri alınması veya iptali ile ilgili karar nedeni ile açılacak davada meşru menfaati yoktur anlamına gelmez. Bir kararın gereklerini yerine getirmemek, ancak o kararın idare tarafından geri alınması v-eya iptali için bir gerekçe teşkil edebilir.

Yukarıda belirtilenler ışığında, Davalıların meşru menfaat ile ilgili iddialarına itibar etmeyiz.

Konunun esasına incelemeden önce KKTC'nde, Fasıl 224 haricinde taşınmaz mallara ilişkin mevcut olan yasaları ha-tırlamakta yarar vardır. Bu aşamada hemen belirtmek isteriz ki, 1963'teki toplumlararası olaylardan sonra, 1969 yılında, Kıbrıs Geçici Türk Yönetimi Meclisi tarafından çıkarılan 8/69 sayılı kurala göre, Bakanlar Kurulunun, Kıbrıs Cumhuriyeti adına kayıtlı,- yabancıya ait ve sahibi tespit edilemeyen bir taşınmaz malı tahsis yetkisi yoktur; 8/69 sayılı kural buna olanak tanımamaktadır. Kural, Kıbrıs Geçici Türk Yönetimi ile, malı işgal eden veya edecek olan arasında, kiraya veren-kiracı ilişkisi ihdas etmekte -ve bu malların kontrol ve yönetimini, yürütme kurulu tarafından idareci olarak atanan kişiye vermektedir.

İdarecinin görev ve yetkileri kenar başlığını taşıyan, kuralın 5'inci maddesi aynen şöyledir:

"5. İdareci, gayri menkul malı işgal eden veya etmek- istiyenlerle ilgili mucir-müstecir münasebetlerini düzenler. Bu kural hükümlerine tabi olmak şartıyle:

bu münasebetlerin tesbiti için gereken teması yapar;
her hangi bir gayri menkul malın kirasını makul bir esasa dayanarak ilgili üyeliğin tasvibi ile te-sbit edebilir;
herhangi bir gayri menkul malın kiralanması veya istirdat edilmesi için gerekeni yapmak yetkisini haizdir;
(ç) umumiyetle kira münasebeti mevcut olan veya
olmayan hallerde mal sahibi sıfatıyle Mahkeme
nezdinde davacı veya davalı- olarak isbatı vücut
eder veya resmi makam veya herhangi bir daire ile
muhabere eder."

8/69 sayılı kuralın hükümleri karşısında, Savcının iddia ettiği gibi, Bakanlar Kurulunun "tahsis yetkisi olduğunu" kabul etmek olası değildir.

Fasıl 224 -madde 18, Bakanlar Kuruluna, Devlet malını tahsis yetkisi vermektedir. Bahse konu 18'nci maddenin Türkçe tercümesi aynen şöyledir:

"Bakanlar Kurulu, bir kamu yolu veya deniz sahili
dışındaki herhangi bir Devlet malını veya bu Yasa kurallarına ist-inaden Devlete verilmiş bir taşınmaz malı, herhangi bir amaç için ve koymayı uygun göreceği kayıt ve şartlara bağlı olarak, bağışlayabilir, icara verebilir,müdahale edebilir veya başka şekilde elden çıkarabilir.
Ancak Bakanlar Kurulu, herhangi bir kamu y-olunun herhangi bir kısmına karşılık başka yeterli kamu yolu sağlandığından veya o kısmı müdahalenin veya elden çıkarmanın ilgili kamu yolunu geliştireceğinden tatmin olması halinde o kısmı mübadele edebilir veya elden çıkarabilir.
Yine ancak, Bakanlar K-urulu, deniz sahilinin herhangi bir kısmını liman, dalgakıran, iskele, rıhtım, balıkçılık ve başka herhangi bir kamu yararı amacı için, koymayı uygun göreceği şartlara bağlı olarak, kiraya verebilir."

20.7.1974 tarihinde yürürlüğe giren ve 8/69 sayılı ku-ralı yürürlükten kaldıran 32/75 sayılı Yasa, Kıbrıs Türk Federe Devleti bölgesinde bulunan ve terkedilmiş olan yabancılara ait veya kimliği veya nerede olduğu bilinmeyen kişilere ait taşınmaz malların kontrol ve yönetimine ilişkin kuralları içermektedir. Y-asada belirtilen "yabancı" tanımı içerisinde Kıbrıs Cumhuriyeti yer almamaktadır. Aynı şekilde 15.9.1975 tarihinde KTFD Kurucu Meclisi tarafından kabul edilen 33/75 sayılı Kıbrıs Türk Federe Devleti Sınırları İçinde Yabancılara Ait Taşınmaz Malların Tahsis- ve Değerlendirilmesini Düzenleyen Yasa da yabancılara ait taşınmaz malların kontrol, yönetim ve tahsisini düzenlemekte ve bu konudaki yetkiyi Bakanlar Kuruluna vermektedir. 32/75 sayılı Yasa da, Kıbrıs Cumhuriyetini, yabancı tanımına almamış ve Kıbrıs Cum-huriyeti adına kayıtlı taşınmaz mallarla ilgili özel bir düzenleme getirmemiştir.

1977 yılında yürürlüğe giren 41/77 sayılı, İskân Topraklandırma ve Eşdeğer Mal Yasası amacını, yasadaki deyimi ile;
2(1) Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti denetim ve yönetimind-eki bölge dışında ikâmet eden yabancı kişiler veya kimliği veya nerede olduğu bilinmeyen yabancılar tarafından terkedilmiş bulunan; toprak, bahçe, konut, küçük işyeri, arsa ve benzeri taşınmaz malların; mülkiyet, tasarruf ve işletme şeklinin ve işletmelerl-e ilgili yapının verimlilik ve sosyal adalet ilkelerine uygun olarak düzenlenmesini;
(2)(a) ......................
Şeklinde ifade ederken, Yasa'nın kapsamına, KKTC'nin denetim ve yönetimindeki yabancı kişiler veya kimliği ve nerede olduğu bilinmeyen yabanc-ılar tarafından terkedilen malların girdiğini belirtmiştir. Ancak 41/77, diğer yasalardan farklı olarak Bakanlar Kuruluna, kararname ile diğer Devlet uyrukluları ile diğer ulus asıllılarını "yabancı" statüsüne alma yetkisi vermiştir.

41/77 sayılı Yasa'da- Kıbrıs Cumhuriyeti adına kayıtlı taşınmazlarla ilgili özel bir düzenleme getirmemiştir. Yasa, kişi mallarını tahsis, değerlendirme ve dağıtım kapsamı içerisine almış, ancak 4'üncü maddenin 1'inci fıkrasında
"............................Kıbrıs Türk Fed-ere Devletinin ilan edildiği 13 Şubat 1975 tarihinde terkedilmiş bulunan veya sözkonusu tarihten sonra terkedilmiş veya sahipsiz mal olarak nitelendirilen tüm taşınmaz mallar, İskân işlerinden sorumlu Bakanlığın kontrol ve yönetimindedir. Bu mallardan orma-n, yeşil saha, anıt ve park yerleri, sular, yeraltı suları, doğal kaynaklar ve savunma alanları, kamu yönetimi ve askeri amaçlar için gerekli bina, tesis ve arsalar ile şehir ve kırsal planlama, toprak koruma amaçları için gerekli görülenler dışında kalan -taşınmaz mallar bu Yasa amaçları için kullanılırlar" demek suretiyle bazı malları amaç dışında tutmuş, keza (3)'üncü fıkrasında belirtilen malları da tahsis kapsamı içine almamıştır. Konu 3'üncü fıkranın ilgili kısmı aynen şöyledir:

"Sahiller, ormanlar, -parklar, Devletin hüküm ve
tasarrufu altında bulunması gerekli tabii kaynaklar,
su kaynakları, savunma alanları ve anıtlar, antik değeri
olan yer ve binalar, kamu hizmetinde kullanılacak olan
bina ve tesisler, sosyal konut ve tes-isler ile kamusal
tesisler için gerekli arsalar bu Yasa amacı için tahsis
kapsamı içine alınamaz."

Yasa yukarıdaki düzenlemeleri yaparken, kişi malı ve Kıbrıs Cumhuriyeti malı ayırımı yapmamıştır.

YİM 98/87 D.54/89 sayılı davada tek Yargıçt-an oluşan Yüksek İdare Mahkemesi, bir malın 41/77 sayılı Yasa altında dağıtım konusu olabilmesi için, bir yabancıya ait olması ve terkedilmiş olması gerektiğine hükmetmiştir.

1993 yılında çıkarılan 63/93 sayılı Taşınmaz Hazine Malları (Kiralama ve Değerl-endirme) Yasası, tefsir kısmında 2'nci maddesinde şöyle demektedir:

""Taşınmaz Hazine Mâlı", 15 Kasım 1983 tarihinde Kuzey
Kıbrıs Türk Cumhuriyeti sınırları içerisinde bulunan ve:
(1)Tapusu 16 Ağustos 1960 tarihinden önce Kıbrıs Hükümeti ad-ına kayıtlı taşınmaz mallar ile 16 Ağustos 1960 tarihinden sonra Kıbrıs Cumhuriyetine intikal eden tüm taşınmaz malları ve bu tarihten sonra Kıbrıs Cumhuriyeti adına kayıt edilen taşınmaz malları;

(2)Kıbrıs Türk Federe Devletinin ilan edildiği 13 Şu-bat 1975 tarihinde terkedilmiş bulunan veya söz konusu tarihten sonra, 1975 Yabancı Taşınmaz Malları (Kontrol ve Denetim) Yasası ile 1975 Yabancı Malların Tahsis ve Değerlendirilmesi Yasasının, İskân, Topraklandırma ve Eşdeğer, Mal Yasasının ve yürürlüktek-i diğer yasaların terkedilmiş veya sahipsiz taşınmaz mal olarak nitelendirdiği veya aidiyeti saptanamamış, ancak hüküm veya tasarrufu kamuya ait olması gereken tüm taşınmaz mallar ile bina ve tesisleri;


Görüldüğü gibi; 63/93 sayılı Yasa, açıkça Kıbrıs C-umhuriyeti adına kayıtlı taşınmazlarla ilgili kurallar getirmiştir ve bunların kullanım, bakım, onarım, kiralama ve korunmasını Maliye Bakanlığının sorumluluğuna vermiştir. Gerek 32/75, gerek 33/75, gerek 41/77 ve gerekse 63/93 sayılı yasalar, bu yasalar y-ürürlüğe girmeden önce, tahsis veya kira yöntemiyle bir şahsın tasarrufuna verilen Kıbrıs Cumhuriyeti adına kayıtlı taşınmazlarla ilgili özel bir düzenleme getirmemişlerdir. Keza, söz konusu Yasalar yürürlüğe girmeden önce, Fasıl 224 madde 18'e dayanılarak- yapılan herhangi bir tahsisi geçersiz kılan veya yürürlükten kaldıran veya iptal eden herhangi bir düzenleme getirmemiştir.

İdare Hukukunda, yetki paralelliği ilkesi mevcuttur. Fasıl 224 madde 18'e göre, Bakanlar Kurulunun herhangi bir devlet malını tah-sis etme yetkisi vardır. Bakanlar Kurulunun tahsis yetkisi olduğu gibi, tahsisi iptal veya tahsis kararını geri alma hakkı da vardır. Bu yetki daha sonra çıkarılan bir yasa ile geri alınmadığı sürece devam eder. Prof.Dr.Şeref Gözübüyük ve Prof.Dr.Turgut Ta-n "İdare Hukuku" isimli eserlerinde, cilt 1 5'nci bası sayfa 451, paragraf 537'de aynen şöyle demektedir:

"537.- Yetki koşutluğu (paralelliği) ilkesi. Yetkiye ilişkin olarak yargı kararları ile geliştirilen önemli bir ilke yetki koşutluğu ilkesidir. Danı-ştay'ın bir kararında belirttiği gibi, "İdari işlemlerin geri alınmasının ancak tesis eden makam tarafından alınacak bir karar ile mümkün olduğu idare hukukunun ilkelerindendir. Bir başka deyişle,
bir idari işlem hangi makam veya organ tarafından yapılmışs-a, yasada başka türlü düzenlenmediği sürece, aynı organ veya makam tarafından sona erdirilebilir."

Yukarıda konuya ışık tutabilecek iddialara ve duruşma esnasında atıfta bulunulan yasalara temas ettik. Konu yasaların hiç birisinde, yukarıda da belirttiği-miz gibi, Bakanlar Kurulunun Fasıl 224 madde 18 altında kullandığı yetkiye istinaden gerçekleştirdiği tahsisi ortadan kaldıran bir hüküm yer almamaktadır. Yetki paralelliği ilkesi gereği
20.3.1975 tarihli Emare 1 tahsis kararını, ancak, işlemi yapan idari- organ olan Bakanlar Kurulu sonlandırabilirdi. Bu nedenle, Davacının Bakanlar Kurulunun "dava konusu kararı alma yetkisi olmadığı" iddiası geçerli bir iddia değildir. Davacının diğer bir iddiası, dava konusu kararın gerekçesiz olduğu iddiasıdır. Emar-e 36 olarak ibraz edilen önergede kararın gerekçesi açık ve net şekilde görülmektedir. Bu nedenle bu iddiaya da itibar etmeyiz.

Davacının bir iddiası da kararın makul sürede alınmadığı, bir idari işlemin müktesep hakları etkileyecek süre geçtikten sonra- geri alınamayacağı iddiasıdır. Tahsis kelimesi, Prof.Dr.Ejder Yılmaz'ın Öğrenciler İçin Hukuk Sözlüğü isimli eserinde, "-Ayırma; ödemeye ayırma; ayrı yere koyma; özgüleme; emrine verme" şeklinde tanımlanmaktadır. Bir taşınmaz malın kişiye tahsis edilmesi -halinde bahse konu işlem, kişiye o malı geçici olarak kullanma ve tasarruf hakkı verir. Kullanım ve tasarrufta daimilik söz konusu değildir. Dolayısıyla kişi açısından daimi ve kalıcı bir statü oluşturmaz. Bu vasfı nedeniyle tahsisle ilgili müktesep haktan- bahsedilemeyeceği gibi, uzun süre geçtikten sonra, tahsis kararının geriye alınmasına da bir engel yoktur. Bu nedenle yukarıdaki iddiaya da itibar etmeyiz.

Yukarıda belirtilenler ışığında Davacı davasında başarılı olamamıştır, bu nedenle dava ret ve ipt-al edilir.

Masraf emri verilmez.



Necmettin Bostancı Talât D.Refiker Mehmet Türker
Yargıç Yargıç Yargıç


9 Ekim, 2012













15






Full & Egal Universal Law Academy