Yüksek İdare Mahkemesi Numara 74/2012 Dava No 10/2015 Karar Tarihi 08.05.2015
Numara: 74/2012
Dava No: 10/2015
Taraflar: Sistem Compny Ltd. ile Merkezi İhale Komisyonu ve diğerlei arasında
Konu: İhale - İhalenin iptali - İhalenin iptali kararının hükümsüz olduğuna dair emir verilmesi talebi - Tekliflerin uygun olmaması halinde bir ihalenin iptal edileblmesi - İhalenin ödenek yetersizliği nedeniyle ihalenin iptali - Talebin reddi - Meşru menfaat
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 08.05.2015

-D. 10/2015YİM 74/2012

Yüksek İdare Mahkemesinde.
Anayasanın 152. Maddesi Hakkında.
Mahkeme Heyeti: Narin F. Şefik, Gülden Çiftçioğlu, Tanju Öncül.

Davacı: Sistem Company Ltd. Lefkoşa
ile -
Davalı: 1) Merkezi İhale Komisyonu ve/veya Başkanı vasıta-sıyla
KKTC Başsavcısı-Lefkoşa c/o Maliye Bakanlığı,
Lefkoşa
2) KKTC Maliye Bakanlığı vasıtasıyla KKTC Başsavcısı
Lefkoşa
3) KKTC İçişleri ve Yerel Yönetimler Bakanlığı
vasıtasıyla KKTC Başsavcı-sı - Lefkoşa


A r a s ı n d a.

Davacı namına: Avukat Barış Mamalı
Davalılar namına: Kıdemli Savcı İlter Koyuncuoğlu.


----------


H Ü K Ü M


Narin F. Şefik: Davacı, Yeni Elektronik Kimlik ve -Elektronik Pasaport Geçiş Projesi kapsamında yapılacak işler ve malzemenin temini konulu ihalenin iptaline ilişkin Davalıların ve/veya Davalı No.1'in karar ve/veya işlemlerinin tamamen hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğurmayacağına dair- karar verilmesini talep etmektedir.

Taraflar dava ile ilgili müşterek olgularını mahkemeye sunmuşlardır. 9 başlık altında sunulan müşterek olgular aynen şöyledir:

1) Davalı No.1 İhale Bülteni altında ve/veya ilan etmek suretiyle ve 14.12.2011 tarihinde- kapanacak şekilde Yeni Elektronik Kimlik ve Elektronik Pasaport Geçiş Projesi kapsamında yapılacak işler ve malzemelerin temini konusunda bir ihale açtı ve/veya ilan etti.
2) İşbu ihale kapsamında (Teklif Kabul No. 323/2011) Davacı 17.11.2011 tarihinde b-edelini ödeyerek ilgili teknik şartnameyi tedarik etti.
3) Davacı şartname tahtında teklifini hazırlayarak teklif kutusuna attı. Davacı keza Türkiye'den destekli Ölçsan isimli şirketle bu konuda bir de iş ortaklığı kurdu.
4) 14.12.2011 tarihinde ihale ka-pandı ve aynı gün Merkezi İhale Komisyonu huzurunda tüm teklifler açılıp kaydedildi. Yapılan teklifler ve/veya Davacının teklifi maddi açıdan ve/veya ödenek açısından ilk nazarda uygun görülerek ileri inceleme aşaması için bilirkişi heyetince tetkike tabi -tutuldu. 5) İhaleye Davacı dahil 8 teklif verilmiştir.
6) Davacı 30.1.2012 ve 13.2.2012 tarihli yazılar ile yani Emare No.8 ve Emare No.13 ile Davalılardan, ihalenin akıbeti hakkında bilgi talep etmiştir.
7) Davalı No.1 tarafından Davacıya gönderilen 27.2-.2012 tarihli bir yazı ile, ihalenin iptal edildiği bildirilmiştir.
8) Merkezi İhale Komisyonu dava konusu ihaleyi 8.2.2012 tarihinde iptal etmiştir.
9) Merkezi İhale Komisyonu 8/2012 sıra No.lu ihale ile yeni elektronik pasaport temini için tekrar ihaleye- çıkmıştır. Davacı bu ihaleye katılmış değildir.

Taraflar müşterek olgulardan sonra, emarelerini ibraz ettiler; şahadet ibraz etmeyen taraflar mahkemeye hitap etmekle yetindiler.

Davacı, dava konusu ihalenin Devlet İhale Tüzüğü'nün 14(2)(f) maddesi uyarı-nca iptal edildiğini, bu maddeye göre tekliflerin uygun olmaması halinde bir ihalenin iptal edilebileceğini, halbuki Davalının Emare No.14'e göre ihalenin ödenek yetersizliğinden iptal edildiğini belirttiğini, ödenek yetersizliğinin Merkezi İhale Komisyonu-nun bir sorunu olmadığını, bunun ihaleyi talep eden bakanlığın sorunu olduğunu, kararda tekliflerin uygun olmadığını gösteren bir unsur bulunmadığını, kararın açıkça hukuka aykırı olduğunu ileri sürmektedir.

Davalı bir ihaleye çıkıldığı zaman bunun için b-ütçe gerektiğini, ihalenin bütçedeki karşılığının Merkezi İhale Komisyonuna bildirildiğini, bu davaya konu ihale ile ilgili bedelin, 1/2011 sayılı Bütçe Yasası'nda Analitik Bütçe Kodu 07-01-01-3-2-17-1-06-2-9-01 ile belirlenerek Yeni Pasaport ve Kimlik Kar-tına Geçiş Projesi için 2,369,740.09TL'nin ayrıldığını, Emare No.11'in ekinde görüldüğü gibi, ihaleye katılanların tekliflerinin tümünün de bu meblağın üzerinde olduğunu, Devlet İhale Tüzüğü'nün 14(2)(f) maddesi altında, Merkezi İhale Komisyonunun, "teklif-lerin uygun olmaması" başlığı altında ihale bedelini de dikkate alabileceğini, gerek İçişleri Bakanlığının, gerekse Merkezi İhale Komisyonunun yetkilerinin Bütçe Yasası'nda belirtilen ödeneklerle sınırlandırıldığını, bu nedenle ihalenin 14(2)(f) altında ip-tal edilmesinin hukuka aykırılık teşkil etmediğini, her halükarda 8/12 No.lu ihale iptal edildikten sonra, pasaporta ilişkin yeni bir ihale açıldığını ve buna Davacının ücretsiz katılabileceği, yani şartnameyi ücretsiz alabileceği halde yeni ihaleye katılm-amasının ardından, Davacının 8/12 No.lu ihalenin iptalinden herhangi bir meşru menfaatinin olumsuz bir şekilde etkilendiğinin ileri sürülemeyeceğini iddia etti.

Öncelikle meşru menfaat ile ilgili iddiayı değerlendirdiğimiz zaman, Davacı, Davalı No.1'in ç-ıktığı ihaleye teklif veren bir kişidir. Davacı sair kişilerle birlikte ihaleye teklif verdi, bilahare ihale, Merkezi İhale Komisyonu tarafından belirtilen ödenek yetersizliği nedenine istinaden iptal edildi. Daha sonra, Merkezi İhale Komisyonu ilk ihalen-in oluştuğu iki ayrı unsurdan (pasaport ve kimlik kartı) bir tanesi (pasaport) ile ilgili yeniden ihaleye çıktı ve bir önceki ihaleye katılanlara ödeme yapmaksızın ikinci ihaleye katılma hakkı tanıdı. Davacı ikinci ihaleye katılmadı.

Davacının, katıldığı -ve teklif verdiği bir ihalenin iptal edilmesi kararından olumsuz ve doğrudan doğruya etkilenmediğini söylemek mümkün değildir. Davacı, sırf ödeme yapmadan ikinci ihaleye katılmamış olmakla, teklif sunduğu birinci ihalenin iptalindeki meşru menfaatinin doğr-udan doğruya ve olumsuz bir şekilde etkilenmiş olma durumunun ortadan kalktığı kabul edilemez. İkinci ihale, farklı bir ihaledir. Birinci ihaleye teklif veren Davacının bu ihalenin iptal kararından meşru menfaatinin Anayasa'nın 152.maddesi kapsamında, olum-suz ve doğrudan doğruya etkilendiği kabul edilir.

İhale kapanış tarihi 14.12.2011'dir. Bu durumda bu ihalede uygulanacak Devlet İhale Tüzüğü o tarihte yürürlükte bulunan Tüzük olacaktır. İlgili tarihte yürürlükte bulunan Devlet İhale Tüzüğü en son 16/8/20-11 tarihinde tadil edilmiş şekli ile AE 110/86 sayılı Devlet İhale Tüzüğü'dür.

Bu Tüzüğün 14. maddesinin (1). ve (2). fıkraları aynen şöyledir:

"14. (1) İhale Komisyonu karar vermeden önce
aşağıdaki hususları dikkate alır.

(a) En dü-şük veya en yüksek fiyat, fiyatlar
arasındaki münasebet ve fiyatların keşif
bedeli veya geçer fiyatla ilgisi,
(b) Alınacak malzemenin numunesinin (gerekirse)
evsaf ve şartlara uygunluğu,
(c) Teklif yapa-n müessese veya müteahhidin
taahhüdüne sadakat durumu,
(d) Teklif sahibinin, teklifiyle beraber
sunması gerekli olan teminatın mevcut
olup olmadığı.

(2) İhale Komisyonu incelemelerinde;
(a) K-uzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ve Türkiye
Cumhuriyetinin hangi mamullerine ve ne
oranda öncelik tanınacağı Bakanlar
Kurulunca çıkarılacak bir Tüzük veya
Yönetmelikle saptanır. Tüzük veya
yö-netmelikte öngörülecek önceliklere
göre karar alır.
(b) İhale Komisyonu incelemelerinde uzmanlık
isteyen işlerde gerekli görülmesi halinde,
İhale Komisyonu üyeleri haricinde konu
ihalenin özel-liğine göre yurt içinden
veya yurt dışından geçici olarak Bakanlar
Kurulu tarafından atanan veya Bakanlar
Kurulu atama yapmaması halinde ihalenin
ilgili olduğu Bakanlık tarafından
görevle-ndirilen, en az iki kişiden
oluşturulan inceleme ve değerlendirme
bilirkişi heyetinin tavsiyesine
başvurabilir.
(c) Mukabil şartlı teklifleri hiçbir surette
incelemeye koymaz ve dikkate almaz-.
(d) En düşük veya en yüksek fiyat birden
fazla ise aynı kişiden ikinci bir teklif
istenebilir veya açık eksiltme veya açık
artırma usulüyle aynı anda ihaleye
gidilebilir.
(e) İhal-e Komisyonu en düşük veya en yüksek
bir teklifi kabul etmek mecburiyetinde
değildir. Ancak en düşük veya en yüksek
fiyat kabul edilmediği hallerde, kabul
edilen daha yüksek veya daha düşük
- teklifin, kabul gerekçesi karar
tebligatlarında açıkça belirtilir ve bu
konuda Bakanlığa bilgi verilir.
(f) İhale Komisyonu, tekliflerden birini
mutlak surette kabul etmek mecburiyetinde
de-ğildir. Tekliflerin uygun olmaması
halinde, ihale iptal edilir ve gerek-
çesiyle birlikte Bakanlığa bildirilir."


2011 yılına ait 1/2011 sayılı Bütçe Yasası'nın bu konu ile ilgili olan 187. sayfasına bakıldığı zaman, "Yeni- Pasaport ve Kimlik Kartına Geçiş Projesi" için 2,500,000 TL'nin ayrıldığı ve bunun Emare No.20 yazıdan da, görüldüğü gibi Maliye Bakanlığı tarafından bu maksat için bloke edildiği görülür. Emare No.1 yazıda da tahsisatın Emare No.20'de belirtilen kalemde -mevcut olduğu belirtilmektedir.

İhaleye katılan şirket ve/veya kişilerin, bu ihale maksatları için bloke edilmiş bulunan meblağın miktarını bildiklerini gösteren herhangi bir emare yoktur. İhale bedelinin azami miktarının ne olması gerektiğini bilmeden -ihaleye katılmanın, her halükarda daha adil ve gerçekçi teklif sunulmasına olanak sağladığı kabul edilmelidir. Bu nedenle, şartnamede bu bedelin yer almamasında bir eksiklik olduğunu kabul etmek mümkün değildir.

Emare No.11'in ekinde sunulan Merkezi İhale- Komisyonunun değerlendirme çizelgesinde, dava konusu ihaleye verilen teklifler yer almaktadır. Tekliflerin tümü de 2,500,000 TL'nin çok üzerindedir. İlgili Bakanlığın bütçede ayrılan meblağdan daha yüksek bir meblağı Maliye bakanlığından tedarik edemediği- takdirde, ki tedarik ettiği doğrultusunda da bir iddia huzurumuzda yapılmış değildir, ihaleyi sonuçlandırması olanaksızdır. Bu ihale maksatları için ödenebilecek meblağ 2,500,000TL iken, Emare No.11'de görülen daha yüksek bir meblağa ihalenin neticelendir-ilmesi mümkün değildi.

Bu koşullarda Merkezi İhale Komisyonunun Devlet İhale Tüzüğü'nün ilgili tarihte yürürlükte olan 14(2) (f) maddesi altında, ihale maksatları için yapılan tekliflerin uygun olmadığı nedeniyle ihaleyi iptal etmesinde herhangi bir hata -yoktur. Nitekim, Emare No.14 yazıda ödenek yetersizliğinden bahsedilmektedir. Bütçe Yasası'nda belirtilen ödenekten daha yüksek meblağ içeren tekliflerin yapılması halinde, Merkezi İhale Komisyonunun yapılan tekliflerin uygun olmadığına yönelik karar verm-esi kaçınılmazdır ve doğrudur.

Tüm söylenenler ışığında, Davacı davasında muvaffak olmaz ve Davacının davası ret ve iptal edilir.

Dava masrafları Davalı lehine verilir.



Narin F. Şefik Gülden Çiftçioğlu Tanju Öncül
Yargıç Y-argıç Yargıç


8 Mayıs 2015



7






Full & Egal Universal Law Academy