Yüksek İdare Mahkemesi Numara 74/1987 Dava No 32/1987 Karar Tarihi 02.07.1987
Numara: 74/1987
Dava No: 32/1987
Taraflar: Hüseyin Mehmet Türkan ile Güv. Kuv. Kom. Vd
Konu: Bedelli askerliğin kapsamı
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 02.07.1987

-
D.32/87 YİM 74/87
Yüksek İdare Mahkemesi Olarak Oturum Yapan
Yüksek Mahkemede
Yargıç Niyazi F. Korkut huzurunda
Anayasanın 152. Maddesi Hakkında

Müstedi: Hüseyin Mehm-et Türkan, London
- ile -
Müstedaaleyh:1. KKTC Güvenlik Kuvvetleri Komutanlığı, L/şa.
2. KKTC Güvenlik Kuvvetleri Komutanlığı, Asal
Şube Müdürü, Lefkoşa.
A r a s ı n d a-.

Müstedi namına: Menteş Aziz
Müstedaaleyh namına: Erden Algun


Yasa Maddesi: 43/83 sayılı Bedelli Askerlik Yasasının 1(1)(a)(b) maddesi ve 1/84 sayılı Af Yasası.

İstemin Özeti: Müstedaaleyhin, Bedelli Askerlik Yasasının geçici 1(1) madde- sinin 2. para-grafındaki şart bendine göre "Rum tarafına firar eden bedelli askerlik kapsamına girmez" hususundaki kararlarının geçersiz ve/veya hükümsüz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğurmayacağına dair karar verilmesi istemi.

OLAY: Ailesi ile birlikte 1959'da İngil-tere'ye yerleşen 1956 doğumlu Müstedi, Bedelli Askerlik Yasasından faydalanmak üzere Müdtedaaleyhe başvurdu. Müstedaaleyh, Müstediye verdiği yanıtta Rum tarafına firar eden veya ordan başka bir ülkeye geçenin bedelli askerlikten yararlanamayacağını bildirm-iş ve talebini reddetmiştir. Başvuru bu karardan yapılmıştır.

SONUÇ: Yasa koyucu bedelli askerlikten bu durumda olanların yararlanamaya- caklarına hüküm koymak istemiş olsaydı bunu açıkça belirtebilirdi. Halbuki yasa koyucu firar durumunda olanların affed-ilemeyeceğine ilişkin hüküm koymuştur. Bu durumda Müstedaaleyhin başvuruya konu kararı yasadaki kurallara tamamen ters bir karardır. Yoklukla malul karar 75 günlük süre ile bağlı değildir.
Başvuru kabul edilir.

Atıfta Bulunulan Bilimsel İçtihatla-r:
1- Prof. Dr. Sıddık Sami Onar, idare Hukukunun Umumi Esasları, 3.
Baskı, Cilt I, sayfa 323, 330.
____________________


H Ü K Ü M

Müstedi dosyalamış olduğu bu başvuru uyarınca müstedaaleyhlerin ve/ veya herhangi birinin 13 Mayıs, 1987 tarihli A-sal:4000-387-871617 sayılı müs- tedinin "Bedelli Askerlik Yasasının Geçici 1(1) maddesinin 2. paragrafındaki şart bendine göre Rum tarafına firar eden bedelli askerlik kapsamına girmez" hususundaki karar veya kararların geçersiz ve/veya hükümsüz olduğuna -ve her- hangi bir sonuç doğuramayacağına dair Mahkemenin bir emir ita eylemesine ilişkin istemde bulundu.

Olguların çoğu hususunda taraflar arasında mutabakat sağlanmıştır. Ta- raflarca mutabakata varılan olgular şöyledir:

1. Müstedi 1956 Larnaka doğ-umlu olup 1959 yılında ailesi ile birlikte İngiltere'ye göç etmiş ve orada yerleşmiştir.

2. Normal şartlar altında müstedi 4/83 sayılı Bedelli Askerlik Yasasının 4. maddesine binaen Bedelli Askerlikten yararlanmak maksad ıile - 10 Ekim 1986 tarihinde müstedaaleyhe müracaat etmiş ancak değiş- tirilmiş şekli ile Bedelli Askerlik Yasasının geçici 1'inci maddesine binaen Rum tarafına firar ettiği nedeni ile yararlanma olanağı ol- madığı kendisine 22- Ekim 1986 tarihinde bildirilmiştir.

3. Müstedi Bedelli Askerlikle ilgili olarak 6.5.1987 tarihinde yeniden Be- delli Askerlikten yararlanmak maksadı ile müracaat etmiş ve müsteda- aleyh kendisine göndermiş olduğu 13 Mayıs, 1987 tarihli bir -yazı ile bu istemini reddetmiştir.

Müstedaaleyh müstediye gönderilen bu ikinci yazının yeni bir karar olmadığını iddia etmekle beraber müstedi gönderilen bu yazının yeni bir karar olduğu iddiasında olup bu husus taraflar arasında ihtilaf konusudur.
-
4. Müstedinin izinsiz Rum tarafına geçişi 1/84 sayılı Af Yasası hüküm- lerine binaen ceza maksatları ile ilgili olarak affa uğramıştır. Taraflar arasında affa uğrayan bu suçun Bedelli Askerlik Yasasının geçici 1(1)' inci maddesini etk-ilemediği hususunda mutabakat sağlanmamıştır.

Taraflar tanık dinletmediler. Mahkemeye hitaplarında müstedaaleyhler müstedinin 75 günlük hak düşürücü süreyi geçirmiş olduğunu ve 49/83 sayılı Yasa ile tadil edilen 4/83 sayılı Bedelli Askerlik Yasasının Geç-ici 1. maddesi uyarınca müstedinin bedelli askerlikten yararlanamayacağını ileri sürdüler.

Müstedi ise, sair şeyler yanında, müstedaaleyhlerin başvuru konusu kara- rının yasanın geçici 1'inci maddesine aykırı olarak alınmış bir karar olduğu gerkçesi ile -75 günlük süre ile bağlı olmadıklarını ve keza Yasanın geçici 1. maddesinin müstedinin bedelli askerlikten yararlanmasına engel teşkil edemeye- ceğini ileri sürdü.

Bu durumda müstedaaleyhlerin ilgili kararının yasanın geçici 1. madde- sine uygun olarak -alınmış bir karar olup olmadığını incelemek gerekir. Çünkü ilgili karar açıktan açığa 4/83 sayılı yasaya aykırı olarak alınmış bir karar ise konu karar yoklukla malul olur ve bu nedenle süre aşımı söz konusu olamaz.

Ordinaryus Profösör Dr. Sıddık Sami On-ar'ın İdare Hukukunun Umumi Esasları kitabının 3. Baskı cilt I sayfa 323'de Yoklukla malul olan işlemlerle ilgili olarak şöyle denmektedir:

"Umumi olarak bir hukuki tasarrufun maddi veya hukuki yapıcı unsurla- rının yokluğu bu tasarrufun da yok, hükümsüz -sayılmasını; unsurların kanunun emir ve nehyedici hükümlerine muhalif hareket mutlak butlanı, tarafların rızalarındaki fesat, bozukluk ise, nisbi butlanı hususle getirir. Bu itibarla hukuki tasarruflardaki sakatlıkların müeyyidesi esas itibarıyle yokluk, m-utlak butlan ve nisbi butlan şeklinde görülür."

Yine aynı kitapta sayfa 330'da şöyle denmektedir:

"Yokluk iddiası bir iptal davası mahiyetinde olmadığı için böyle bir iddia- nın gerek dava ve gerekse def'i şekilde dermeyanı da bir müddetle mukayyet deği-ldir."

İhtilaf konusu olan Bedelli Askerlik Yasasının geçici 1(1) maddesi aynen şöyledir:

"(1) Bu Yasanın yürürlüğe girdiği tarihten önce saklı, yoklama kaçağı, bakaya veya firar olanlardan durumları 4. maddenin (1). fıkrasının (a-) ve (b) bendlerine uyanların bu Yasa kurallarına uygun olarak askerlik yükümlülüklerini yerine getirmek üzere başvurmaları ha- linde yukarıda belirtilen suçlar nedeniyle kovuşturma yapılmaz.
Ancak Rum bölgelerine firar eden -veya bu bölgeye firar ederek yabancı bir ülkeye gidenlerle başvurudan sonra askerlik yükümlü- lüğünü yerine getirmeyenler ve bu Yasanın öngördüğü döviz tuta- rını ödemeyenler hakkında bu fıkra kuralları uygulanmaz."

Yasa-nın geçici 1(1) maddesine göre yasa yürürlüğe girmezden önce saklı, yoklama kaçağı, bakaya veya firar olanlardan durumları Yasanın 4(1((a)(b) bentlerine uyanların askerlik yükümlülüklerini yerine getirmek üzere başvurmaları halinde yasanın ilgili maddesind-e belirtilen suçları nedeniyle kovuş- turma yapılmayacağı belirtilmekte ancak şart bendinin içeriğinden de görülebileceği gibi yasa koyucu Rum bölgelerine firar eden veya bu bölgelere firar ederek yabancı bir ülkeye gidenler hakkında bu fıkra kurallarının -uygulana- mayacağına ilişkin hüküm koymuştur. Yasa koyucu bur durumda olanların bedelli askerlikten yararlanamayacaklarına ilişkin hüküm getirmek istemiş olsay- dı bunu açıklıkla belirtebilirdi. Halbuki geçici 1(1) maddesinin şart bendinde sadece ilgili ma-ddede belirtilen suçlar nedeniyle bu gibi firar durumunda olanla- rın affedilemeyeceğine ilişkin hüküm koymuştur. Bu durumda müstedaaleyhlerin başvuruya konu olan yazılarında belirttikleri gibi müstedinin bedelli askerlikten yararlanamayacağına ilişkin kar-ar yasadaki kurallara tamamen ters bir karardır. Bu durumda ilgili karar sakat olup, yukarıda atıfta bulunulan alıntılar uyarınca da, yoklukla malul olduğuna göre müstedi 75 günlük süre ile bağlı değildir. Bu nedenle süre ile ilgili müstedaaleyhlerin itira-zları ileri gidemez ve bu itirazın reddedilmesi gerekir.

Hak düşürücü süre ile ilgili itiraz reddedildikten sonra ve Yasanın geçici 1(1) maddesi ile ilgili yorum ışığında müstedinin bedelli askerlikten yararlanama- yacağına ilişkin müstedaaleyhlerin kara-rı da, yukarıda değinildiği gibi, sakat bir karar olduğuna göre ilgili kararın, başvuruda istendiği gibi, geçersiz ve hüküm- süz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğuramayacağına ilişkin karar verilmesi gerekir.

Sonuç olarak başvuru kabul edilir ve müsteda-aleyhlerin ve/veya her- hangi birisinin 13 Mayıs, 1987 tarihli ve Asal:4000-387-871617 sayılı Müstedi- nin "Bedelli Askerlik Yasasının 1(1) maddesinin 2. paragrafındaki şart bendine göre Rum tarafına firar eden bedelli askerlik kapsamına girmez" hususundak-i karar veya kararlarının geçersiz ve/veya hükümsüz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğurmayacağına dair karar verilir.

Masraflarla ilgili herhangi b ir emir verilmez.


- (Niyazi F. Korkut)
Yargıç

2 Temmuz 1987



Full & Egal Universal Law Academy