Yüksek İdare Mahkemesi Numara 71/1987 Dava No 31/1991 Karar Tarihi 23.12.1991
Numara: 71/1987
Dava No: 31/1991
Taraflar: İzzet Riza Yalın ile BRT Kurumu
Konu: Görev ve yetkisinin iadesi istemi
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 23.12.1991

-D.31/91 YİM 71/87

Yüksek İdare Mahkemesi Olarak Oturum Yapan
Yüksek Mahkemede
Yargıç Celâl Karabacak Huzurunda
Anayasanın 152. maddesi hakkında.

Müstedi: İzzet Riza Yalın, BRT, Lefkoşa.
-ile
Müstedaaleyh: Bayrak Radyo Televizyon (BRT) Kurumu vasıtasıyle
KKTC., Lefokşa.
A r a s ı n d a.

(Başvurunun ünvanı Mahkemenin 23.12.1991 tarihli emri ile 23.12.1991 tarihinde aşağıdaki -şekilde tadil edilmiştir.)

Müstedi: İzzet Rıza Yalın, BRT, Lefkoşa.
ile
Müstedaaleyh: Bayrak Radyo Televizyon (BRT) Kurumu, Lefkoşa.
A r a s ı n d a.

Müstedi namına: Avukat Hüseyin C-elal.
Müstedaaleyh namına: Avukat Menteş Aziz adına Avukat İlker Sertbay.



Yasa Maddesi: 50/83 sayılı Bayrak Radyo Televizyon Kurumu Yasası, KKTC Anayasasının 130, 152(1) ve 152(4) maddesi, 7/79 sayılı Kamu Görevlileri Yasasının 18. maddesi.

İstemin Öze-ti: Müstedi, tayinli bulunduğu Bayrak Radyo Televizyon Kurumu Haber Amiri mevkiinin yasal görev ve yetkilerinin elinden alınması ve kendisine kullandırılmayarak başkalarına kullandırılması ve yaptırılmasına ilişkin Müstedaaleyhin her türülü karar veya işle-mlerinin tamamen hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğurmayacağına, mezkur görev ve yetkilerinin kendisine kullandırılmamasının yapılmaması gereken bir ihmal olduğuna ve ihmal olunan bu işlemin yapılması gerektiğine karar verilmesi istemi.-

OLAY: Müstedi Bayrak Radyo Televizyon Kurumu Haber Amiri görevinde iken bu görevin yasal görev ve yetkilerinin elinden alınması ve kendisine kullandırılmayarak başkalarına yaptırılmasına ilişkin Müstedaaleyhin her türlü karar veya işlemine karşı yapılmış- bir başvurudur.

SONUÇ: Müstedinin Kuruma yaptığı ve Haber Amiri mevkiinin yasal görev ve yetkilerin kullandırması yönündeki müracaatına Müstedaaleyhin hiçbir işlem yapmayarak bu mevkiin görev ve yetkilerini ona kullandırmaması bir ihmaldir ve bu ihmalin -yapılmaması gerektiğine, ihmal olunan bu işlemin yapılması gerektiğine karar verilir.

Atıfta Bulunulan Yargısal İçtihatlar:
-YİM 32/82 (D.32/83) sayılı Kemal Rüstem ile Eğitim, Kültür ve Gençlik Bakanlığı arasındaki Yüksek İdare Mahkemesi kararı.
-Christodolou v. The Republic, 1 RSCC.




H Ü K Ü M

İşbu başvuru ile Müstedi İzzet Riza Yalın; (a) tayinli bulunduğu Bayrak Radyo-Televi-zyon (BRT) Kurumu H-aber Amiri mevkiinin yasal görev ve yetkilerinin elinden alınması ve- -kendisine kullandırılmayarak başkalarına kullandırılması ve yaptırılmasına ilişkin Müstedaaleyhin her türlü karar ve/veya işlemlerinin tamamen hükümsüz ve etkisiz olduğu ve herhangi bir sonuç doğurmayacağı, (b) mezkûr görev ve yetkilerinin kendisine kulla-ndırılmaması- nın yapılmaması gereken bir ihmal ol-d-uğu ve yapılması ihmal olunan bu işlemin ise yapılması gerektiği, yani Haber- -Amiri mevkiinin yasal görev ve yetkilerinin Müstedaaleyh tarafından kendisine kullandırılması gerektiğ-i hus-u-s-larında karar verilmesini Mahkemeden talep etmiştir.

Bayrak Radyo-Televizyon (BRT) Kurumu bu başvuruda teb-l-igat kabul etmiş ve başvuruya Müstedaaleyh sıfatı ile itirazname de dosyalamıştır. Dosyalamış olduğu itirazname ile Müstedinin iddialarını ret ve inkâr eden Müstedaaleyh, başvuruya karşı 2 de ön itiraz ileri sürmüştür. Bu ön itirazlar ise aynen şöyledir:

-"1. Müstedi işbu başvurunun yukarıdaki ünvan ve şekli ile daha ileri götürülmeden bu safhada red ve iptal edilmesi gerektiğini beyan ve iddia eder, şöyle ki: BRTK, 50/83 sayılı Yasa ile kurulmuş Kamu Tüzel kişiliğe sahip tarafsız bir kurumdur. BRTK ile KKT-C organları ara-sında herh-a-n-gi bir bağ yoktur ve Bayrak Radyo Televizyon Kurumu vasıtası ile KKTC aleyhine işbu ünvan ile bu başvurunun ileri götürülmeden iptal edilmesi gerekir.

2. Müstedaaleyh yukarıdaki 1'inci ön itirazına halel gelmeksizin Müste- dinin işbu başvuruda ileri sür-düğü her türlü karar ve/veya işlemlerin ve/veya Müstediye yetkilerini kullandırmadığı hususundaki iddiaları ve/veya Müstedinin yasal yetkilerinin başkalarına kullanıdırıldığı ve/veya yaptırıldığı iddia edilen hususların tümünde belirgin karar ve/veya işlem-den bahsedilmediği ve/veya müstedinin hangi işlemi olduğu tarih belirtilerek başvuruda açık olarak belirtilmediği ve/veya işlemlerin neler olduğu sarih olarak belirtilmediği cihetle başvu-rudaki taleplerin muğlak olduğunu ikinci ön itiraz olarak ileri sür-er."

Öncelikle yukarıdaki ön itirazları değerlendirmeğe çalışacağım.

ÖN İTİRAZ:

Başvurunun ünvan bölümü incelendiğinde, Müstedinin ünvanda "Bayrak Radyo-Televizyon (BRT) Kurumu vasıtası ile- KKTC'-yi Müstedaaleyh olarak belirttiği görülmektedir. Bu ünvandan ise, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti veya Devletinin bir organı veya makamı olan BRT Kurumu vasıtası ile dava edilmekte olduğu anlamı çıkmaktadır.

Müstedaaleyh, BRT'nin KKTC Devleti merkezi yönet-iminin bir organı veya makamı olmadığını, BRT Kurumunun 50/83 sayılı Yasa ile kurulmuş kamu tüzel kişiliğine sahip tarafsız bir kurum olduğunu, bu nedenler-le de yu-k-a-rıda belirtilen ünvanın hatalı olduğunu, başvurunun bu hatalı ünvan ve şekli ile daha ileri gitmeden reddedilmesi gerektiğini iddia etmiştir.

Gerçekten de BRT Kurumu, KKTC Anayasasının 130. maddesinde belirtilen hizmetleri yerine get-irmek amacı ile 50/1983 sayılı B-ayrak Radyo--Televizyon Kurumu Y-asası altında kurulan tar-afsız, kamu t-üzel kişiliğine sahip bir kurumdur. Söylenenlerden anlaşılabileceği gibi, BRT Kurumu KKTC Devleti merkezi yönetimden ayrı, kendine özgü kamu tüzel kişiliği bulunan özerk bir organ veya makamdır.

Anayasanın 152(1) maddesine gör-e-, idari başvurular hatalı olduğu iddia edilen karar ve/veya işlem ve/veya- ihmal aleyhine dosyalanır. İ-dari başvurularda husumet ise, yakınma konusu yapılan kararı alan, işlemi yapan ve/veya ihmalde bulunan organ, makam veya kişiye yöneltilir.

Bu başvuru incelendiğinde, Müstedinin BRT Kurumunun kararlarından ve/veya işlemlerinden ve/veya ihmallerinden yak-ındığı görülmektedir. Müstedi, BRT Kurumunun karar, işlem veya ihmalinden yakındığına ve BRT Kurumu da KKTC Devleti merkezi yönetiminden ayrı kamu tüzel kişiliği olan özerk bir organ veya makam olduğuna göre, başvurudaki husumetin doğrudan doğruya adı geçe-n kuruma yöneltilmes-i- ve Bayrak Radyo-televizyon- (BRT) Kurumunun Müstedaaleyh o-l-a-rak gösterilmesi gerekirdi. Halbuki, yukarıda da belirtildiği gibi Müstedi başvurunun ünvanında Müstedaaleyh olarak "Bayrak Radyo-Televizyon (BRT) Kurumu vasıtası ile KKTC'yi göstermiştir. Yukarıda belirtilenlere göre ise bunun hatalı olduğu kuşkusuzdur.

-Meselenin tüm ahval ve şeraitini nazarı itibare alan Mahkeme, başvuruyu bu hata nedeni -i-le iptal etmek yerine, Kıbrıs Cumhuriyeti Yüksek Anayasa Mahkemesinin Christodoulou v. The Republic 1 RSCC 1 davasında yaptığı gibi, hatalı ünvanı meselenin hakiki olguları ile bağdaştırmayı daha uygun bulmuştur. Mahkeme, bunu sağlamak için de orijnal ünva-ndaki "vasıtasıyle KKTC" kelimelerinin başvurudan çıkarılarak ünvanın tadil edilmesine emir verir. Mahkemece bu safhada yapılan böyle bir tadliât ise, yakınma konusu kararları alan, işlemleri yapan ve başvurunun tüm duruşmasında hazır bulunarak başvuruyu m-üdafaa eden BRT Kurumu-na herh-a-n-gi bir adaletsizlik yapmayacağı gibi, taraflar arasında adaletin sağlanmasına da katkıda bulunacaktır.

Yukarıda belirtilen tüm hususlar ışığında, Müstedaaleyhin 1. ön itirazı reddolunur.

ÖN İTİRAZ:

Müstedaaleyh, Müstedi tarafından başvuru konusu yapıla-n kararlar ve/veya işlemlerin gayet muğlak olduğunu, bu nedenle bu taleplerin daha ileri gidemeyeceğini de 2. ön itiraz olarak ileri sürmüştür.

Gerçekten başvurunun (a) pargrafındaki talepler incelendiğinde, Müsetdinin Müstedaaleyhin her türlü karar ve/v-eya işlemlerinden yakındığı görülmektedir. Bu denli genel ve muğlak hususların yargısal denetime olanak tanıyacak kadar belirgin olduğunu söyleme olanağı yoktur.

Yüksek İdare Mahkemesi, YİM 32/82, (D.32/83) sayılı Kemal Rüstem ile Eğitim, Kültür ve Gençl-ik Bakanlığı vasıtasıyle KTFD ve diğerleri arasındaki başvuruda, sayfa 2 ve 3'de bu konuda şöyle demiştir:

"Görülebileceği gibi müstedi yukarıda paragraf (A) altında değiştirilmiş şekli ile Fasıl 74 madde 5A ve 5B'nin yürürlüğe girmesi ile müstedaaleyhle-rin "fiilen uygulamaya geçirmiş oldukları ve müstediye Anayasal ve Yasal haklarından mahrum bırakan her çeşit eylem ve/veya işlemlerinin hükümsüz ve geçersiz olduğuna ve hiçbir sonuç doğurma-yacağına" dair hüküm ve/veya karar talep etmektedir.
...........-.............. ............................ ............................
Başvuru konusu yapılan bir kararın veya işlemin veya eylemin belirli ve spesifik olması gerekir. Belirli ve spesifik olmayan genel mahiyetteki işlemler kanımca başvuru konusu yapılam-az."

Bu başvurunun (a) paragrafında Müstedinin yakınma konusu yaptığı karar ve/veya işlemler de belirli ve spesifik olmadığına göre, yukarıdaki içtihat kararı ışığında Müstedi bunları başvuru konusu yapamazdı. Hal böyle olunca da, Müstedaaleyhin bu konud-aki 2. ön itirazının kabul edilmesi ve başvurunun (a) paragrafındaki taleplerin reddedilmesi gerekmektedir.

So-nuç olarak, 2. ön itiraz kabul e-dilerek başvurunun (a) paragrafındaki talepler reddolunur.

Ön itirazları bu şekilde değerlendirdikten sonra, şimdi de, başvurunun esasına geçip Müstedinin (b) paragrafındaki ihmal ile igili taleplerini incelemeğe çalışacağım.

Müstedi başvurunun ispat i-çin bizzat şahadet vermiştir. Bu şahadetinde, diğer şeyler meyanında, 1963 yılından beri BRT'de çalıştığını, 1985 yılında BRT Haber Amiri mevkiine atandığını, bu mevkiin görev, yetki -ve sorumluluklarının 50-/83 sayılı Yasaya ekli 1. Cetvelde sayfa 875'deki hizmet şemasında gösterildiğini, buna göre Haber Amirinin haber bültenleri ve habere dönük programlarla spor programlarını hazırlamak, denetlemek ve yayınlanmasını sağlamak, haber Bölümünü sevk ve idare etm-e, Haber Bölümüne bağlı birimlerde görevli elemanların hizmet içi e-ğitimlerini sağlamak, rotaları -h-a-zırlamak gibi görev, yetki ve sorumlulukları olduğunu, haber Amiri mevkiine atandıktan kısa bir süre sonra haber bültenlerinin hazırlanmasına bazı müdahaleler yapılmağa başlandığını, daha sonra ise bu görevin elinden alınarak Türkçe Haberler Sorumlusu Ali -Turgut Özgüven'e verildiğini, kendisinin rotaları yapmaktan men edildiğini, yine bunları hazırlama görev ve yetkisinin Ali Turgut'a verildiğini, personeli sevk ve idare etmesine mani olunduğunu, onlara karşı muhtelif tarihlerde yapmış olduğu yazılı ikaz ve- itirazlara hiç aldırış edilmediğini, müteakiben aleyhine bir disiplin soruşturması başlatıldığını, ancak meselenin Başsvcılık tarafından daha ileri götürülmediğini, bununla beraber o tarihten sonra da Haber Amiri olarak bu mevkiin gör-e-v ve yetkilerinin kendisine kullandırılmamağa devam edildiğini, bu görev ve yetkilerini kendisine kullandırmaları için 29.4.1987 tarihinde avukatı vasıtsıyle bir müracaatta bulunduğunu, fakat Müste-daaleyhin yine birşey yap-m-a-dığını, 3 yıldan beri BRT'de bir odada tek başına oturup iş yapmadan maaş aldığını, 20.5.1987 tarihinde bu başvuruyu dosyaladığını söylemiş ve başvuru gereğince -karar- verilmesini talep etmiştir.

Müstedaaleyh namına ise Süleyman Türem ile Hüseyin Çobanoğlu şahadet vermişlerdir.

Tanık Süleyman Türem şahadetinde, diğer şeyler meyanında, BRT'de Müdür Muavini (İdari) olduğunu, halen Müdür Vekili bulunduğunu, BRT'de çalı-şan Müstediyi tanıdığını, Müstedinin 1985 yılında BRT Haber Amiri mevkiine atandığını, görev yapmama, personel ile uyum içinde bulunmama v.s. suçlarından dolayı hakkında soruşturma yapmak amacıyle 31.10.1986 tarihinde soruşturma memuru olarak kendisinin gö-revlendirildiğini, gerekli soruşturmayı yaparak bir dosya hazırladığını, dosyanın Başsavcılığa gönderildiğini, ancak Başsavcılığın daha ileri işlem yapmadığını, buna rağmen o tarihten sonra da Müstediye Haber Amirinin görev ve yetkilerinn kullan-dırılmadığını, haberlerin ve rota-ların esk-isi gibi Müs-t-edinin astı-na yaptırılmağa devam edildiğini, görev ve yetkilerini kullanmak için avukatı vasıtasıyle bir yazı yazdığını, bu yazıya rağmen durumda değişiklik olmadığını-, Müs-t-ediy-e son 3 yıldan beri hiçbir görev ve-rilmediğini, Müs-t-e-dinin BRT ile sadece maaş i-lişkisi olup dairede iş yap-m-a-dan par-a- aldığını söylemiştir.

-Tanık Hüseyin Çobanoğlu da şa-h-a-detinde, diğer şeyler meyanında, 20 yıldan beri Müstediyi tanıdığını, Müstedinin 1985 yılında BRT Haber Amiri mevkiine atandığını, bir müddet sonra BRT Müdür Muavini (Yayın) ile sorunlarının başladığını, Müdür Muavini (Yayın)'-ın ayrılmasından s-onra 1988 yılında ise kendisinin bu mevkiye atandığını, bu mevkiye atan-ı-n-ca maiyetindeki Müs-t-e-diyi diyloğa çağırdığını, bu çağrısına rağmen Müstedinin kendisi ile -diyalog kur-madığını, işl-e-ri yürütmek için haberleri ve rotaları başka şahsa yaptırmağa de-vam ettiğini, Müs-t-e-dinin 1985 yılından beri görev yapmadığını, personel ile ilişkisinin de bulunmadığını belirtmiştir.

Duruşmada, yukarıdaki şahadetlere ilâveten 20 adet belge de emare 1-20 olarak Mahkemeye sunulmuştur.

Huzurumdaki tüm şahadetleri etraflıca tezekkür etti-m. Şahadet veren tanıkları yakından müşahade altında bulundurdum. İnandığım şahadete istinaden bu başvuru maksatları bakımından olgularla ilgili aşağıdaki bulguları yaparım:

Müstedi BRT Kurumu sürekli personelindendir. 1985 yılında Bayrak Radyo-Televziyo-n Yasasına ekli 1. Cetvelde belirtilen hizmet şeması uyarınca Haber Amiri mevkiine atanmıştır. Müstedi muntazaman görev yerine gitmekle beraber, Müstedaaleyh ona 3 yıl gibi çok uzun bir süre Haber Amiri mevkinin görev ve yetkilerini kullandırmamıştır. Müst-edi tayinli bulunduğu bu mevkiin görev ve yetkilerini kullanabilmek için 29.4.1987 tarihinde avukatı vasıt-a-sıyle bir müracaatta bulunmuşsa da, Müstedaaleyh Müstedinin hizmet şemasında belirtilen görev ve yetkilerini kullanması için herhangi bir işlem yapmamıştır. O da bunun üzerine 20.5.1987 tarihinde bu başvuruyu dosyalamıştır.

Yukarıdaki olgulardan görülebi-leceği gibi, Müstedi BRT Kurumunun sürekli bir personelidir. 50/1983 sayılı Bayrak Radyo-Televizyon Yasasının 52. maddesi, BRT Kurumu sürekli personelinin Bayrak Radyo-Televizyon Yasasındaki hakları yanında kamu görevlilerinin Kamu Görevlileri Yasası çerçe-vesinde kazanmış oldukları haklardan da aynen yararlanacaklarını hükme bağlamakatdır.

7/79 sayılı Kamu Görevlileri Yasasının konu ile ilgili 18. maddesi ise aynen şöyledir:

"Kamu görevlileri bu yasa ile bu yasaya dayanılarak çıkarılan yasa, tüzük ve yö-netmeliklere göre belirlenen ve saptanıp yürülükte bulunan kuralların kendileri hakkında aynen uygulanmasını isteme hakkına sahiptirler."

Yukarıda yapılan alıntıdan görülebileceği gibi kamu görevlilerinin, dolayısıyle BRT Kurumu sürekli personeli ile Müs-tedinin yürürlükte bulunan kuralların kendileri hakkında aynen uygulanmasını isteme hakları vardır.

BRT Kurumu Haber Amiri mevkiinin görev, yetki ve sorumluluklarını gösteren hizmet şeması Bayrak Radyo-Televizyon Yasasına ekli 1. Cetvelde sayfa 875'de gö-sterilmiştir. Mevzuat olan bu hizmet şemasının ilgili kısımları ise aynen şöyledir:

"Haber Amiri
1. Görev, Yetki ve Sorumluluklar:

Genel Yayın İlkeleri ve BRT Yönetim Kurulu'nun ilke karar-ları çerçevesinde radyo ve televizyonda yayınlana-cak haber bü-ltenlerini ve habere dönük programlarla spor program---larının hazırlanmasını, denetlenmesini ve yayınlanmasını sağlar.
BRT Haber Bölümünü sevk ve idare eder.
BRT Kurumu Yasası'nın öngördüğü metin ve tespitleri yaptırır, saklı tutar; ileride yararlanılması gerekecek olanların ses, metin ve görüntü arşivlerinde- korunmasını sağlar.
Haber Bölümü'ne bağlı birimlerde görevli elemanların hizmetiçi eğitimlerini sağlar ve denetler.
Bölümüyle ilgili verilecek başka görevleri yapar.

Çalışma vardiya düzeninde olabilir."

Olgulardan görülebileceği gibi, Müstedi 1985 yılı-nda yukarıda belirtilen hizmet şeması uyarınca Haber Amiri mevkiine atanmış olup, hizmet şeması da halen yürülükte bulunmaktadır. Mezkûr hizmet şeması yürülükte kaldığı müddetçe, Müstedinin bu hizmet şemasının kendisine uygulanmasını isteme hakkı vardır. N-itekim, Müstedi de 29.4.1987 tarihinde avukatı vasıtasıyle yapmış ol-d-uğu yazılı bir müracaatla bu hakkını kullanarak hizmet şemasının aynen kendisine uygulanmasını ve orada belirtilen görev ve yetkilerin kullandırılmasını istemiştir. Yapılan bu müracaat üzerine Müstedaaleyhin idarenin kanuniliği ilkesine uyarak, hizmet şema-sındaki mezkûr görev ve yetkilerini Müstediye kullandırması gerekirdi. Buna rağmen, Müstedaaleyh ısrarla bu konuda hiçbir işlem yapmayarak bir ihmalde bulunmuştur.

Böyle bir ihmal halinde müracaat sahibinin Anayasanın 152(1) maddesi uyarınca Yüksek İdare- Mahkemesine müracaat ederek söz konusu ihmalin yapılmaması gerektiği ve yapılması ihmal olunan eylem veya işlemin yapılması gerektiği hususunda karar verilm-e-si isteminde bulunabilir. Nitekim, Müstedi de başvurunun (b) paragrafı ile bunu yapmıştır.

Yukarıda belirtilen tüm hususlar ışığında, B-RT Kurumu H-aber Amiri mevkiinin yasal görev ve yetkilerinin kullandırılması hususunda Müstedi tarafından yapılan 29.4.1987 tarihli müracaata rağmen hiçbir işlem yapmayarak bu mevkiin görev ve yetkilerini ona kullandırmayan Müstedaaleyhin bir ihmalde bulunduğuna, bu i-hmalin yapılmaması gerektiğine ve yapılması ihmal olunan bu işlemin yapılması gerektiğine, yani Haber Amiri mevkiinin yasal görev ve yetkilerinin Müstediye kullandırılması gerektiğine Anaya-s-anın 152(4) maddesi uyarınca karar verilir.

Meselenin tüm ahval ve şeraiti nazarı itibare alınar-ak masraflar hususunda herh-a-n-gi bir emir verilmez.


(Celâl Karabacak)
Yargıç

23 Aralık 1991







-


569



-


Full & Egal Universal Law Academy