Yüksek İdare Mahkemesi Numara 68/2001 Dava No 7/2007 Karar Tarihi 08.06.2007
Numara: 68/2001
Dava No: 7/2007
Taraflar: Gönyeli Belediyesi ile Şehir Planlama Dairesi Müdürlüğü vd.
Konu: İmar Planı
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 08.06.2007

-D. 7/2007 YİM 68/2001

Yüksek İdare Mahkemesinde
Anayasanın 152. Maddesi Hakkında.

Mahkeme Heyeti: Şafak Öneri, Necmettin Bostancı, Talat D. Refiker.

Davacı: Gönyeli Belediyesi ve/veya Gönyeli Belediye Başkanı, B-aşkan Yardımcısı, Belediye Meclisi Üyeleri ve Gönyeli Kenti Hemşehrileri, Gönyeli - Lefkoşa

- ile -

Davalı: 1- Şehir Planlama Dairesi Müdürlüğü ve/veya Planlama Makamı sıfatı ile Şehir Planl-ama Dairesi Müdürlüğü vasıtasıyla KKTC Lefkoşa
2- Başkent Lefkoşa İmar Planı için oluşturulan Birleşik Kurul Başkanı vasıtasıyle KKTC, Lefkoşa c/o Şehir Planlama Dairesi Müdürlüğü, Lefkoşa
3- Devlet Bakanlığı ve Başbakan Yardımcılığı vasıtası- ile KKTC, Lefkoşa


A r a s ı n d a.

Davacı namına: Avukat Ali Fevzi Yeşilada ve Avukat Ezer Özsoy
Davalılar namına: Kıdemli Savcı Behiç Öztürk.


----------

K A R A R

Şafak Öneri:55/89 sayılı İmar Yasası (kararın ileriki safhalarında- "yasa" olarak anılacaktır) uyarınca planlama makamı olarak yetkilendirilen davalı 1 Şehir Planlama Dairesi, Lefkoşa, Gönyeli, Alayköy, Hamitköy, Haspolat ve Kanlıköy yerleşme birimlerini kapsayan alanı, imar planı sınırı içine alarak bir imar planı hazırl-ama girişimini başlattı. Bu cümleden olmak üzere yasanın 7. maddesi kuralları uyarınca Lefkoşa, Gönyeli, Alayköy Belediyeleri ile Hamitköy, Haspolat ve Kanlıköy Muhtarlıklarına Emare 1'de ibraz edilen 25/2/1997 tarihli yazıyı göndererek, Lefkoşa İmar Plan-ının amacı ve imar planı sınırı ile ilgili bilgi verdi. Ayni yazıda ilgili Belediye ve Muhtarlıklardan, yasanın 7. maddesi uyarınca halkın yaşadıkları çevreye ilişkin şikayetlerini ve planlamaya ilişkin görüşlerini de alarak kendi görüş ve istemleri ile p-rogramlarını oluşturarak davalı 1'e göndermeleri talep edilmektedir. Davacı önce Emare 1'deki talep doğrultusunda yasanın 7(3)(d) maddesi uyarınca 13 Mart 1997 tarihli günlük iki ayrı gazeteye ilân vererek (Emare 2) Gönyeli halkına, Lefkoşa İmar Planı ile- ilgili bilgi verdi ve yaşadıkları çevre ile ilgili şikayetlerini keza planlamaya yönelik beklentilerini bildirmelerini istedi. Bilahare Belediye Meclisinin 2/7/1997 tarihinde aldığı karar doğrultusunda tutumunu değiştirerek Gönyeli için ayrı bir imar pla-nı talep etmeye ve Lefkoşa İmar Planı çalışmalarına katılmamaya karar vererek Emare 3'deki yazı ile durumu ilgili bakanlığın bilgisine getirdi.
Davacı, davalıların ısrarlı çabalarına rağmen bu tutumunu terk etmemiş, Lefkoşa İmar Planı hazırlıklarının her-hangi bir prosedürel safhasına katılmadığı gibi diyalog çağrılarına da uymamıştır. Sonuçta davalı 1 tarafından planlama makamı sıfatı ile yapılan "Başkent Lefkoşa İmar Planı" davacının ve Gönyeli halkının herhangi bir katkısı olmaksızın Birleşik Kurul tar-afından 23/2/2001 tarihinde onaylandı ve Resmi Gazetede 11/4/2001 tarihinde yayınlanarak, 17/4/2001 tarihinde yürürlüğe girdi.

Başkent Lefkoşa İmar Planının Resmi Gazetede yayınlanmasını müteakip davacı huzurumuzdaki bu davayı dosyalayarak aşağıdaki ta-leplerde bulundu.
Talep Takririnin a, b ve c bentleri aşağıdaki gibidir;
"a)KKTC Planlama Makamı sıfatıyle Şehir Planlama Dairesi Müdürlüğü tarafından hazırlanan ve/veya yapılan ve Birleşik Kurul tarafından onaylanarak, Resmi Gazetenin 11.4.2001 tarihli s-ayısında Ek III'de Amme Enstrümanı 220 olarak yayınlanarak 17.4.2001 tarihinde yürürlüğe giren 'Başkent Lefkoşa İmar Planı'nın ve/veya bu husustaki karar ve/veya kararların ve/veya bu konuda yapılan işlem ve/veya işlemlerin Gönyeli Belediyesini ilgilendird-iği ve/veya Gönyeli Belediyesi hudutlarını içerdiği ölçüde tamamen hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve/veya hiçbir sonuç doğurmayacağına karar verilmesi,
b) Planlama Makamının Gönyeli Belediyesi ve/veya Gönyeli Kenti için ayrı bir İmar Planı hazırlamamasının -yapılmaması gereken bir ihmal olduğuna karar verilmesi,
c) Mahkemece uygun görülecek herhangi bir karar ve/veya hüküm verilmesi.
....................."

Davacının talep takririne ve yapılan duruşmada ileri sürdüğü argümanlarına göre, dava ile ilgili iddi-aları iki başlık altında toplanabilir.
1- 55/89 sayılı İmar Yasasının 7. maddesi uyarınca planlama makamı bir imar planı hazırlarken, ilgili Belediyenin istemlerini dikkate alır. Davacı, Gönyeli için ayrı bir imar planı istediğini ve Lefkoşa İmar Planın-a dahil olmak istemediğini bir çok kez davalılara bildirmiş olmasına rağmen bu talebi dikkate alınmayarak yasanın 7. maddesinde vazedilen amir hükümlere aykırı davranılmıştır.
2- Yasanın 8(1) maddesine göre her kent için ayrı imar planı hazırlanması gere-kir. Birden fazla kenti kapsamına alan imar planları yasaya aykırıdır. Başkent Lefkoşa İmar Planı, Gönyeli kenti ile birlikte Lefkoşa kentini de kapsadığı cihetle yetki aşımı sonucu üretilmiş olduğundan hukuken geçerli değildir.

Davalılar ise gerek mü-dafaa takririnde gerekse hitaplarında ileri sürdükleri argümanlarında davacının iddialarını reddetmektedirler.

Davalılara göre, yasanın 8. maddesi uyarınca bir imar planının konusu kent değil, yerleşim birimidir. 8. maddedeki düzenlemeye göre, imar pl-anı birden fazla yerleşim birimini kapsayacak şekilde düzenlenebilir. Bu nedenle, gerek Lefkoşa gerekse Gönyeli ayrı ayrı yerleşim birimleri olmalarına rağmen ayni imar planı kapsamına alınmaları yasa dışı değildir.
İmar planı yapmak davalı 1'in yetkisi-nde olduğu gibi, ayni zamanda görevleri arasındadır. İmar planına konu yerleşim birimlerinin imar planının hazırlanmasındaki yetkileri, ayrı bir imar planı talep etmeyi kapsamamaktadır. Bu nedenle, davacının ayrı bir imar planı talep etmeye hakkı olduğun-a ilişkin iddiaların yasal dayanağı yoktur.

Davanın yasal dayanağını teşkil eden, 55/89 sayılı İmar Yasasının 7 ve 8. maddeleri aynen şöyledir.
"7(1)Planlama Makamı, bu Yasa amaçları bakımından, ülkesel fizik planın veya ülkesel fizik planın olmadığı -hallerde, kalkınma planının genel ilke, amaç ve hedeflerine uygun olarak, her büyüklükteki yerleşme birimi için, ilgili yerleşme biriminin Belediyesinin veya Muhtarlığının program ve/veya istemleri ile beklentilerini de dikkate alarak ve sorunların öncelik-lerini göz önünde bulundurarak, bu Yasa kuralları uyarınca İmar Planı yapmakla yükümlüdür.
(2)(A) Plan hazırlanmadan önce, İmar Planı yapılacak yerleşmenin veya yerleşmelerin, fiziki, ekolojik, ekonomik, sosyal, kültürel ve nüfus yapısını belirleyen ar-aştırmalar yapılır.
(B) Planla tamamlanıncaya kadar ve tamamlandıktan sonra da bu bilgiler sürekli gözden geçirilip değişiklikler belirlenir.
(3)(A) Planlama Makamı, imar planını hazırlamadan önce, yukarıdaki (2)'nci fıkra uyarınca yapaca-ğı araştırma ve çalışmaları sırasında, imar planının yapılacağı alanın Belediye ve/veya belediyelerinin veya Belediye yoksa Muhtarlıklarının görüş, istek ve/veya programlarını öğrenmek için görüşlerine başvurur.
(B)Program ve görüşleri-ni belirleyecek olan Belediye ve/veya Belediyeler veya Belediye yoksa Muhtarlıklar, halkın yaşadığı çevreye ilişkin şikâyetlerini ve planlamaya yönelik beklentilerini öğrenebilmek için, iki günlük gazetede, iki gün süre ile duyuru yaparak, altı hafta içeri-sinde, şikâyetlerin ve beklentiler ile ilgili görüşlerin kendilerine gönderilmesini isterler.
(C)Belediye veya Muhtarlıklar, altı haftalık süre bitiminde kendilerine ulaşan görüşlerin değerlendirmesi ile program ve istemlerine ilişkin görüşlerini on be-ş gün içerisinde Plânlama Makamına gönderirler.
(Ç)Planlama Makamı, bu madde kuralları uyarınca kendisine ulaşan görüş ve programları planlama safhasında dikkate alır.

8(1) Bu Yasaya göre İmar Planı, herhangi bir kentin veya daha küçük bir yerleşme biri-minin veya birden fazla yerleşme birimini içine alan bir alanın düzenli gelişmesini sağlamak;
yaşayanlarına sağlık, huzur, rahatlık, sosyal refah sağlayacak şekilde yaşanabilir bir çevre yaratmak ve bunun için gelişmeleri denetlemek ve yönlendirmek; belir-li amaç ve kullanımlar için bölgeler ayırmak; sosyal, kültürel, tarihi, mimari önemi ve özelliği olan yapı ve bölgeleri korumak; gelişmelerin aşama ve sınırını belirlemek amacı ile hazırlanır.
İmar Plânları, (1)'inci fıkrada belirtilen genel amaçlara uyg-un olarak bir bölgede yaşayanların gereksinmelerinin karşılanması için her türlü alt yapı, bina, park, yeşil alan, dinlenme, eğlence yerleri, açık alanlar, liman, uçak alanları ile konut, tarım, ticaret, sanayi, turizm ve diğer kullanımlara ayrılan bölgele-r ve bunlarla ilgili olarak geliştirilmiş önerileri içeren ve bu Yasanın 9'uncu maddesinde tanımlanan öncelikli alanları gösteren haritalar ve raporlardır.
.............."


Yasanın 8. maddesi, imar planının amaç ve kapsamını düzenlemektedir. Maddedek-i düzenlemeye göre, her büyüklükteki yerleşim birimi, imar planının konusunu oluşturur. Davalı 1'in görevi her büyüklükteki yerleşim birimi için imar planı yapmaktır. Davacı yasanın 8(1) maddesindeki "kent" teriminden hareketle, her kent için ayrı bir im-ar planı yapılması gerektiğini ileri sürmektedir. Mezkûr madde incelendiğinde "kent" tabirinin, "büyük yerleşim birimi" anlamında kullanıldığı herhangi bir yoruma gerek duyulmaksızın açıklıkla görülmektedir.

Yasanın alıntısı yapılan 7 ve 8. maddeleri bi-rlikte okunduğunda, keza, yasanın diğer maddeleri, -özellikle "imar planı sınırı"nı düzenleyen 11. madde- bir bütün olarak incelendiğinde, davalı 1'in plana konu olacak alanın tesbiti hususunda takdir yetkisi bulunduğu, bu takdir yetkisine istinaden davalı- 1'in, kentler veya küçük yerleşim birimleri için ayrı ayrı imar planı yapabileceği gibi, birden fazla yerleşim birimini içine alan alanlar için de örneğin; birden fazla kenti ve belediyesi olsun veya olmasın daha küçük yerleşim birimlerini kapsayan alan i-çin tek bir imar planı yapmaya yetkisi bulunduğu görülmektedir. Diğer bir anlatımla, davalı 1'in yasanın amaç ve prensiplerine uygun olmak koşulu ile imar planı sınırını tesbit etmek, bu cümleden olmak üzere birden fazla kenti veya daha küçük yerleşim bir-imini ayni imar planı kapsamına almak hususunda takdir yetkisi bulunmaktadır.

Taraflar, talep takririnde ileri sürdükleri iddiaları ve talepleri ile bağlıdırlar. Huzurumuzdaki meselede, davalı 1'in Gönyeli kentini Başkent Lefkoşa İmar Planı kapsamına -almakla takdir yetkisini yanlış kullandığına dair bir dava sebebi ileri sürülmediği gibi herhangi bir argüman da yapılmamıştır.

Bir imar planı yapılırken uyulması gereken kurallar ve prosedür ise yasanın 7. maddesinde düzenlenmektedir.
Söz konusu madde-ye göre, davalı 1, planlama safhasında, plan yapılacak alandaki varsa belediye yoksa muhtarlıkların görüş, istek ve programlarını dikkate alır.
Davacıya göre, maddede ifade edilen "istek" planlamayı reddetmeyi de kapsamaktadır.

Kanun koyucunun, imar pl-anının hazırlanmasında katılımcılığa büyük önem verdiği, bunu sağlamak için plana konu yerleşim birimlerinde yaşayan halkın plan yapımına aktif olarak katılımını sağlamayı hedeflediği görülmektedir.
Yasa bir bütün olarak incelendiğinde, 7. maddede ifades-ini bulunan "istek" sözcüğünün sadece planın içeriğine yönelik öneri ve talepleri kapsadığı, bunun dışında planı reddetme hakkını içermediği açıklıkla görülmektedir.

Yasanın 7(3)(c) maddesine göre, davalı 1, planlama yaparken, belediye ve muhtarlıkları-n istek ve görüşlerini dikkate alır. Kanaatimizce, "alır" tabiri ile kastedilen yükümlülük değil, takdir yetkisidir. Davalı 1, belediye ve muhtarlıkların istek ve görüşlerini, planın yasanın emrettiği amaçlara uygun şekilde hazırlanabilmesi hedefine ulaş-mak için değerlendirmek zorunda olmasına rağmen, plana yansıtıp yansıtmama hususunda takdirini kullanır. Nitekim davalılar, davacının Gönyeli için ayrı plan isteğini dikkate alarak incelemiş ve bunun mümkün olmadığı sonucuna vararak reddetmiştir. (Emare -11)

Huzurumuzdaki meselede davacı, Başkent Lefkoşa İmar Planı hazırlanırken, yasanın 7. maddesi uyarınca, planın içeriğine yönelik hiç bir istek ve öneride bulunmadığı cihetle, davalı 1'in planın hazırlanmasında 7. maddenin gereklerini yerine getirmediğ-inden veya takdir hakkını yanlış kullandığından söz edilemez.

Yukarıda alıntısı yapılan yasal mevzuat ışığında davalıların, Gönyeli kenti yerleşim alanını, Başkent Lefkoşa İmar Planına dahil etmekle hukuki bir hata işledikleri söylenemez.

Sonuç o-larak dava red ve iptal edilir. Dava masrafları ile ilgili herhangi bir emir verilmez.



Şafak Öneri Necmettin Bostancı Talat D. Refiker
Yargıç Yargıç Yargıç

8 Haziran 2007











7






Full & Egal Universal Law Academy