Yüksek İdare Mahkemesi Numara 62/1995 Dava No 25/1996 Karar Tarihi 25.10.1996
Numara: 62/1995
Dava No: 25/1996
Taraflar: Mualla Tanlı ile Girne Belediyesi
Konu: İnşaat ruhsatının yenilenmemesi kararının iptali istemi - Meşru menfaat - Zamanaşımı
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 25.10.1996

-D.25/96 YİM 62/95

Yüksek İdare Mahkemesi Olarak Oturum Yapan
Yüksek Mahkeme Huzurunda
Anayasanın 152. maddesi hakkında.
Mahkeme Heyeti: Taner Erginel, Nevvar Nolan, Seyit A. -Bensen.

Müstedi: Mualla Tanlı, Girne.
ile
Müstedaaleyh: Girne Belediyesi adına Girne Belediye Başkanı veya namı diğerle
Belediye Başkanı, Başkan Yardımcısı, Belediye Meclis Üyeleri
ve Kasaba Hemşehrileri, Girne.
- A r a s ı n d a.

Müstedi namına Avukat Menteş Aziz ve Avukat Sadi Çelebi.
Müstedaaleyh namına Avukat Emine Erk.
İlgili Şahıs Şehircilik ve Planlama Dairsi namına Savcı Ali Fevzi Yeşilada.



H Ü K Ü M

Taner- Erginel: Bu başvuruda Mahkemenin hükmünü Sayın Yargıç Seyit A. Bensen okuyacaktır.

Seyit A. Bensen: Müstedi, 28.6.1993 tarihinde verilen 1313 no'lu inşaat ruhsatının yenilenmemesine ilişkin Müstedaaleyh Girne Belediyesi'nin 19/94 - 3013 sayı ve 10.1.1995- tarihli yazıda ifadesini bulan kararın ve bu karara mesnet teşkil eden Girne Belediye Meclisinin S-53/94 sayılı ve 22.12.1994 tarihli kararının iptalini talep etmektedir.

Başvurunun olguları özetle şöyledir; Müstedi, Girne'de Yukarı Girne Mahallesinde Pa-fta/Harita XII.22.E.2 Blok H'de bulunan 1434 numaralı parselin 7556 numaralı taşınmaz mal koçanı ile kayıtlı mal sahibidir.

Müstedi konu 1434 numaralı parsel üzerine dört katlı bir inşaat yapmak üzere proje hazırlatarak 8.9.1992 tarihinde inşaat ruhsatı -için Girne Belediyesi'ne müracaat etti. Herhangi bir inşaaat ruhsatı olmaksızın Müstedinin Aralık 1991 yılında inşaat başlattığının öğrenilmesi üzerine Müstedaaleyh, Müstedi aleyhine 12.10.1992 tarihinde Girne Kaza Mahkemesinde 3728/92 sayılı bir ceza dava-sı dosyaladı. Müstedaaleyh bu ceza davası altında 21.10.1992 tarihinde bir de tek taraflı istida dosyalayarak konu inşaatın dava sonuna dek durdurulmasına ilişkin bri ara emri aldı. Yine Müstedinin 1992 Girne Beyaz Bölge Emirnamesi kurallarına aykırı olara-k planlama onayı almadan inşaatta bulunduğunun tesbit edilmesi üzerine İlgili Şahıs Şehir Planlama Dairesi de 28.12.1992 tarihinde Müsetdiye bir Yaptırım Bildirimi göndererek planlama onayı için başvurması talep edildi. Müstedi bugüne kadar planlama onayı -için müracaat etmiş değildir.

Müstedaaleyh, Müstedi aleyhindeki ceza davası nedeniyle Müstedinin inşaat izin müracaatına uzunca bir süre geçmesine rağmen herhangi bir yanıt vermedi. Müstedi aleyhindeki 3728/92 sayılı ceza davasının 22.6.1993 tarihinde ge-ri çekilmesi üzerine, Müstedaaleyh 28.6.1993 tarihinde 1313 no'lu ruhsat ile Müstediye 27.6.1994 tarihine kadar geçerli olmak üzere inşaat ruhsatı verdi.

Müstedi inşaat iznini almadan Aralık 1991 yılında mezkur parsel üzerinde başlattığı inşaatı, inşaat -ruhsatının hitamından sonra da izinsiz olarak 2.8.1994 tarihine kadar devam ettirmek inşaatın büyük bir kısmını tamamladı. Müstedinin inşaatı, inşaat ruhsatının hitam tarihi olan 27.6.1994 tarihinden sonra izinsiz olarak sürdürdüğünün öğrenilmesi üzerine, -Müstedaaleyh, Müstedi aleyhine 2.8.1994 tarihinde Girne Kaza Mahkemesinde 1946/94 sayılı bir ceza davası dosyaladı. Müstedaaleyh bu ceza davası altında 2.8.1994 tarihinde tek taraflı bir istida dosyalayarak konu inşaatın durdurulmasına ilişkin bir ara emr-i aldı. Konu ara emrinden sonra Müstedi inşaatın tamamlanabilmesi için 8.8.1994 tarihinde Müstedaaleyh Belediye'ye müracaat ederek 28.6.1993 tarihinde verilen 1313 no'lu inşaat ruhsatının yenilenmesini talep etti.

Müstedaaleyh uzunca bir süre müstedinin -müracaatına herhangi bir yanıt vermedi. Müstedinin ısrarlarına karşılık, Müstedaaleyh Belediye Başkanı Müstediye 10.1.1995 tarih ve 19/94 - 3013 sayılı bir yazı gönderdi. Mahkemeye Emare 29 olarak ibraz edilen yazının içeriği aynen şöyledir:

-"İlgili müracaatınızla konu ettiğiniz 28.6.1993 tarih ve 1313 sayılı inşaat ruhsatınızın uzatılması ile ilgili müracaatınız Belediye Meclisimizde değerlendirilmiştir. Bu karara göre; "Bahse konu inşaat dosyası ile ilgili olarak açılmış olan ceza davaları s-onuçlanıncaya kadar, Sayın Mualla Tanlı'nın talep etmiş olduğu 28.6.1993 tarih ve 1313 sayılı inşaat ruhsatının yenilenmesinin mümkün olamayacağına" oybirliğiyle karar verilmiştir. Bu nedenle yukarıda belirtilen 22.12.1994 tarih ve S-53/94 sayılı Belediye -Meclis kararına göre ilgili inşaat ruhsatınızın uzatılması uygun görülmemiştir.

Durumu saygı ile bilgilerinize sunarım."

Belediye Başkanı'nın yukarıdaki yazısında konu ettiği Belediye Meclis Kararı da şöyledir:

"Sn. Mualla Tanlı'nın 28.6.1993 tarih ve -1313 sayılı inşaat ruhsatının uzatılması ile ilgili belediyeye yaptığı 8.8.1994 tarihli dilekçesi, Belediye Meclisinde değerlendirilmiştir ve Belediye Meclisi;
Bu konu ile ilgili açılmış olan ceza davaları sonuçlanıncaya kadar, Sn. Mualla Tanlı'nın talep e-tmiş olduğu 1313 sayılı inşaat ruhsatının yenilenmesinin mümkün olamayacağına;
Ek II'deki Şehir Planlama Dairesinin 28 Aralık 1992 tarih ve 92 YB 5 sayılı "yaptırım bildirimindeki koşulların değişip değişmediği konusunda Şehir Planlama Dairesinden ivedi gö-rüş talep edilmesine"
karar oybilriği ile alınmıştır."

Müstedi Yüksek İdare Mahkemesine başvurarak 22.12.1994 tarih ve S-53/94 sayılı Girne Belediye Meclis kararı ile 10.1.1995 tarih ve 19/94-3013 sayılı Belediye Başkanı'nın yazısının hükümsüz ve etkisiz- olduğuna ve herhangi bir sonuç doğuramayacağına ilişkin karar talep etmektedir.

Müstedi, sair şeyler yanında Müstedaaleyhin almış olduğu kararların yasal gerekçe içermediğini, Fasıl 96 Yollar ve Binalar Düzenleme Yasasına ve Yollar ve Binalar Tüzüğüne a-ykırı olduğunu ve Müstedaaleyhin ilgili Yasa ve Tüzük uyarınca inşaat ruhsatını her zaman yenilemek zorunda olduğunu iddia etmektedir.

Müstedaaleyh Belediye, itirazname dosyalayarak sair şeyler yanında başvuruya konu taşınmaz malın 55/89 sayılı İmar Yasa-sına ve Yasa altında çıkarılan 1992 Girne Beyaz Bölge Emirnamesine ve bu emirnameyi yürürlükten kaldıran 1993 Girne Beyaz Bölge Emirnamesi kurallarına tabi olduğunu, Müstedinin ise planlama onayı almadan ve 1992 Girne Beyaz Bölge Emirnamesi hilafına mezkur- taşınmaz mal üzerinde inşaata başladığını ve Şehir Planlana Dairesi tarafından 28.12.1992 tarih ve 92 YB 5 sayılıYaptırım Bildirimi ile uyarılarak inşaatı yasal şartlar çerçevesinde yapmasının talep edildiğini ancak Müstedinin buna uymadığını, planlama on-ayı almaksızın Müstediye yasaya aykırı inşaat izni verildiğini, Müstediye yasaya aykırı 1313 nolu inşaat ruhsatını vermekle bir suç işlediğini, bu nedenle zamanın ilgili Belediye Başkanı ve Meclis Üyeleri aleyhine Girne Kaza Mahkemesinde 3848/94 sayılı bir- ceza davası ikame edildiğini, kanunsuz ve geçersiz olan mezkur ruhsatın yeninlenmemesiyle Müstedinin herhangi bir hakkının ihlal edilmediğini ileri sürdü. Keza, Müstedaaleyhin Yasa ve Emirnameler hilafına inşaat ruhsatı vermeye veya uzatmaya yetkili olmad-ığını ileri sürdü ve ilaveten inşaat ruhsatı yenileme talebi reddedilen müstedinin bu ret kararını Yüksek İdare Mahkemesine değil de Belediyeler Yasasının 23. maddesi tahtında 10 gün içerisinde İçişleri Bakanlığına itirazda bulunup kararda ısrar edilmesi h-alinde Yüksek İdare Mahkemesine başvuracağını, bu nedenle Müstedinin mezkur Meclis kararını başvuru konusu yapamayacağını ön itiraz olarak ileri sürmüştür.

Başvuruya İlgili Şahıs olarak eklenen Şehir Planlama Dairesi de Savcılık vasıtasıyle dosyalayarak -sair şeyler yanında, Müstedinin başvuru konusu inşaatı 55/89 sayılı İmar Yasası uyarınca hazırlanan 1992 Girne Beyaz Bölge Emirnamesi ve bu Emirnameyi yürürlükten kaldıran 1993 Girne Beyaz Bölge Emirnamesi bölgesi içinde olduğunu ve 55/89 sayılı İmar Yasas-ının 17, 18 ve 39. maddeleri uyarınca Emirname Bölgesinde planlama onayı alınmasının yasal zorunluluk olduğunu, Şehir Planlama Dairesi, Müstedinin planlama onayı almaksızın başvuru konusu Parselde inşaata başladığını tesbit ettiğini ve İmar Yasasının 27. m-addesi uyarınca Müstediye 28.12.1992 tarihinde Yaptırım Bildirimi gönderildiğini, inşaatın durdurulması ve planlama onayına başvurması istendiğine ancak Müstedinin planlama onayı almak için müracaat etmediğini ve inşaatı sürdürdüğünü, Müstedaaleyhin planla-ma onayı olmaksızın inşaat izni vermeğe yetkisi olmadığını, Müstedinin İmar Yasası hükümlerine aykırı olarak 28.6.1993 tarihinde aldığı inşaat izninin yoklukla malül olduğunu ve hiçbir geçerliliği olmadığını, planlama onayı olmaksızın Müstedinin yasal ve g-erçeli bir inşaat izni alınmasına olanak olmadığını, bu nedenle, müstedinin talep ettiği inşaat iznini almakta meşru menfaatinin olmadığını, keza Müstediye 28.12.1992 tarihinde gönderilen Yaptırım Bildirimi aleyhine 75 gün içinde başvuru dosyalanmadığından- işbu başvurunun 75 günlük gün içinde başvuru dosyalanmadığından işbu başvurunun 75 günlük zaman aşımı süresi nedeniyle ileri gidemeyeceğini ileri sürerek başvurunun reddini talep etmiştir.

Müstedaaleyh itiraznamesinde, işbu başvurunun ileri gidemeyeceği-ni, çünkü inşaat ruhsatı yenileme müracaatı reddedilen müstedinin ret kararına karşı önce 15/80 sayılı Belediyeler Yasası'nın 23. maddesi gereğince 10 gün içerisinde İçişleri Bakanlığına itiraz etmesi ve ondan sonra Yüksek İdare Mahkemesine başvuruda bulun-ması gerektiğini ön itiraz olarak iddia etmiştir.

Belediye hudutları dahilinde başlatılacak inşaatlar ve yenilenecek ruhsatlarla ilgili düzenleme getiren yasa Fasıl 96 Yollar ve Binalar Düzenleme Yasasıdır. İnşaat ruhsatları konusunda özel bir yasa olan -Fasıl 96 Yollar ve Binalar Düzenleme Yasası'nda bu konuda hüküm bulunduğuna göre artık Belediyeler Yasasının mezkur genel maddesinin önümüzdeki meseleye uygulanamayacağı kanısındayız. Bu durumda Müstedinin İçişleri Bakanlığına itiraz etmeden doğrudan doğru-ya Yüksek İdare Mahkemesine başvuruda bulunabilme hakkı vardı. Müstedi Yüksek İdare Mahkemesine başvurmakla yasaya aykırı hareket etmiş değildir. Belirtilenler ışığında Müstedaaleyhin ön itirazı reddedilir.

Başvurunun esasının incelenmesine gelince: Müst-edi Müstedaaleyhin inşaat ruhsatının yenilenmesini reddeden kararının yasal gerekçe içermediğini ve Fasıl 96 Yollar ve Binalar Düzenleme Yasasına aykırı olduğunu iddia etmiştir.

Mahkemeye Emare 29 olarak ibraz edilen 10.1.1995 tarhli ve yukarıda iktibas -edilen yazı ve bu yazıya mesnet teşkil eden 22.12.1994 tarihli Girne Belediye Meclis kararı incelendiğinde Müstedaaleyh Müstedinin inşaat ruhsatının yenilenmesinin mümkün olamayaağına ilişkin "konu inşaat dosyası ile ilgili olarak açılmış olan ceza davalar-ının sonuçlanmamış" olmasını gerekçe olarak göstermiştir.

Müstedi aleyhine 1946/94 ve Girne Belediye Meclisi eski üyeleri aleyhine de 3848/94 sayılı ceza davalarının Girne Kaza Mahkemesinde ikame edildikleri kabul edilen bir olgudur.

Bu başvuruda Müste-di, inşaat ruhsatının hitam tarihinden sonra ve inşaat ruhsatını yenilemeden inşaatını izinsiz olarak sürdürmüş ve Müstedaaleyh Bele- diyenin 2.8.1994 tarihinde Müstedi aleyhine ikame etmiş olduğu 1946/94 sayılı ceza davası ile bu dava altında alınan ara e-mri ile inşaat durdurulmuştur. Müstedi inşaat ruhsatını yenilemeden inşaatına izinsiz olarak devam etmiş ve aleyhine 1946/94 sayılı ceza davası ikame edilmiştir. Bilahare planlama onayı olmaksızın Müstediye 1313 no'lu inşaat ruhsatını vermeleri nedeniyle z-amanın ilgili Belediye Başkanı ve Meclis üyeleri aleyhine de 3848/94 sayılı ceza davası ikame edilmiştir. Bu ceza davalarının ikame edilmiş ve halen sonuçlanmamış olması Müstedinin ruhsatını yenilemek için yasal bir gerekçe olamaz.
İnşaat ruhsatlarının ye-nilenmesi ile ilgili mevzuat Fasıl 96 Yollar ve Binalar Düzenleme Yasasının 5. maddesidir. Bu madde aynen şöyledir.

"5. A permit shall be valid for one year from the date of the issue there of:
Provided that, if the work or other matter is not completed -within that period, the permit shall be renewable at any sunsequent time if not conflicting with any Regulation in formce at the time of such renewal, upon payment of the freeprescriben for the original permit or of ywo pounds whichever is the less. The pe-rmit so renewed shall be valid for one year from the date of renewal."

Yasanın 5. maddesi tetkik edildiğinde bir inşaat ruhsat-ı verildiği tarihten itibaren bir yıl geçerlidir. Ancak inşaat bir yıl içinde tamamlanmazsa asıl ruhsat, yenileme zamanında yürürlükte olan herhangi bir Tüzüğe aykırı olmaması kaydıyle daha sonraki herhangi bir zamanda yenilenebilir.

Müstedaaleyhin Fasıl- 96 Yollar ve Binalar Düzenleme Yasasının 5. maddesi altında Belediye hudutları dahilindeki inşaatlar için ruhsat yenileme yetkisi bulunduğu kuşkusuzdur. Müstedaaleyh ruhsat yenileyip yenilemiyeceğini incelerken daha önce verilen asıl ruhsatın yürürlükte o-lan herhangi bir Tüzüğe uygun olup olmadığına bakar. Bu başvuruda Müstedi 8.8.1994 tarihinde 1313 no'lu inşaat ruhsatının yenilenmesi için Girne Belediyesine başvurmuştur. Belediye Meclisi Müstedinin inşaat ruhsatını yenileme müracaatını Fasıl 96, madde 5 -uyarınca yürürlükte olan herhangi bir Tüzüğe uygun olup olmadığını incelemeli ve kararını ondan sonra vermeliydi. Halbuki Girne Belediye Meclisi 22.12.1994 tarihinde almış olduğu S-53/94 sayılı kararla konu inşaat ile ilgili açılmış olan ceza davaları sonu-çlanıncaya kadar Müstedinin talep etmiş olduğu 1313 sayılı inşaat ruhsatını yenilemesinin mümkün olamayacağına karar vermiştir. Kanımızca verilen bu gerekçe hatalıdır. Çünkü yukarıya alıntısı yapılan 5. maddeden görüleceği üzere Girne Belediye Meclisi yürü-rlükte olan herhangi bir Tüzüğe aykırı olması halinde talep edilen inşaat ruhsatının yenilenmesini reddedebiliridi. İnşaat ruhsatı yenilememesinin gerekçesi inşaatın Tüzüğe aykırı olmasına bağlıdır. Halbuki Belediye Meclsinin ileri sürdüğü gerekçe yuakrıda- belirtilen maddeye değil de konu inşaatla ilgili Müstedi ve Belediye Meclisi eski üyeleri aleyhine açılmış olan ceza davalarını sonuçlanmasına bağlı kalmıştır. Bu durumda 5. madde ile Müstedaaleyhin kararında ileri sürdüğü gerekçe uyum içinde değldir.

Y-ukarıdakiler ışığında Müstedinin inşaatı ruhsatını yenileme müracaatını Fasıl 96, madde 5 uyarınca incelemesi gerekli iken Müstedaaleyh böyle bir inceleme yapmadan, konu inşaat ruhsatının yürürlükteki herhangi bir Tüzüğe uygun olup olmadığını araştırmadan,- Müstedinin inşaat ruhsatının yenilenmesinin mümkün olamayacağına karar vermekle hatalı hareket etmiştir.

Başvuruyu yukarıdaki şekilde bir sonuca bağladıktan sonra şimdi de Müstedaaleyh ve İlgili Şahsın itiraznamelerinde ileri sürdükleri iddialarına karş-ı kısa bir cevap vermeyi de bu aşamada uygun bulduk.

Müstedaaleyh ve İlgili Şahıs 55/89 sayılı İmar Yasası ve bu Yasa altında yapılan 1992 Girne Beyaz Bölge Emirnamesi ve bu emirnameyi yürürlükten kaldıran 1993 Girne Beyaz Bölge Emirnamesi tahtında planl-ama onayı almadan Müstediye inşaat ruhsatı verilemeyeceğini ve Girne Belediye Meclisi eski üyelerinin Yasa ve Emirnamelere aykırı olarak Müstediye vermiş oldukları inşaat izninin yoklukla malül ve geçersiz olduğunu iddia ettiler.

Müstedaaleyh Belediyesin-in kararı incelendiğinde müstedinin inşaat ruhsatını yenilememe gerekçesinin yukarıdaki iddialar doğrultusunda olmadığı görülür. Yukarıdaki iddiaların Mahkemece değerlendirilebilmesi için Müstedaaleyhin ilk önce o iddialar doğrultusunda bir karar üretmesi -veya almış olduğu kararı (yasal olarak mümkün olması halinde) geri alması gerekir. Mahkeme, Müstedaaleyhin kararındaki gerekçeler dışında bir değerlendirme yapma görev ve yetkisine sahip değildir. Bu görev ve yetki yasal çerçevede dahilinde Müstedaaleyhind-ir. Dolayısıyle Müstedaaleyh, Müstedinin inşaat ruhsatı yenileme müracaatını ele alıp mevcut Yasa ve Tüzük kurallarına uygun olarak yeniden değerlendirmekte serbesttir.

İlgili Şahıs, planlama onayı almaksızın Müstedinin yasal ve geçerli bir inşaat izni a-lmasına olanak olmadığını, bu nedenle Müstedinin talep ettiği inşaat iznini almakta meşru menfaatinin olmadığını, keza Müstediye 28.12.1992 tarihinde gönderilen 92 YB 5 sayılı Yaptırım Bildirimi aleyhine 75 gün içinde başvuru dosyalamadığından işbu başvuru-nun 75 günlük zaman aşımı süresi nedeniyle ileri gidmeyeceğini ileri sürmüştür.

Müstedi 8.8.1994 tarihinde mevcut 1313 no'lu inşaat ruhsatının yenilenmesi için Müstedaaleyhe başvurmuştur. Müstedinin izin yenileme müracaatı Müstedaaleyh tarafından olumsuz- yanıtlanmıştır. Bu olumsuz yanıt üzerine Müstedinin meşru menfaatının olumsuz yönde etkilendiğine kuşku yoktur. Bu nedenle Müstedinin meşru menfaatı bulunmadığı yolundaki İlgili Şahsın iddiası reddolunur.

Zaman aşımı ile ilgili itiraza gelince: Başvuru -esas itibarıyle inşaat ruhsatı yenilemesini reddeden karar ile bu karar mesnet teşkil eden Girne Belediye Meclisinin kararına yöneliktir. Müstedi 28.12.1992 tarih ve 92 YB 5 sayılı Yaptırım Bildirimi aleyhine bir başvuru dosyalamış değildir. Olgulardan gör-ülebileceği gibi inşaat ruhsatı yenilemenin reddi kararı ile bu karara mesnet teşkil eden Belediye Meclisi kararı Müstediye 10.1.1995 tarih ve 19/94-3013 sayılı emare 29 yazı ile tebliğ edilmiştir. Bu yazının taşıdığı 10.1.1995 tarihinden başvurunun dosyal-adığı 23.3.1995 tarihine değin ise 75 günlük hak düşürücü süre geçmemiştir.

Yukarıda belirtilen hususlar ışığında, başvurunun zaman aşımına uğardığı hususunda İlgili Şahıs tarafından yapılan itiraz reddolunur.

Sonuç olarak başvuru kabul edilerek Müsted-aaleyh tarafından S-53/94 sayılı ve 22.12.1994 tarihinde alınan ve Müstediye 19/94-3013 sayı ve 10.1.1995 tarihinde bildirilen ve Müstedinin başvuru konusu inşaat ruhsatı yenileme müracaatını reddeden kararın hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir so-nuç doğuramayacağına karar verilir.

Masraflarla ilgili herhangi bir emir verilmez.


(Taner Erginel) (Nevvar Nolan) (Seyit A. Bensen)
Yargıç Yargıç - Yargıç

25 Ekim 1996

















-







-


1



-


Full & Egal Universal Law Academy