Yüksek İdare Mahkemesi Numara 62/1992 Dava No 5/1994 Karar Tarihi 18.05.1994
Numara: 62/1992
Dava No: 5/1994
Taraflar: Bayram Çiylitepe ile İskân Bakanlığı vd
Konu: Tahsis iptali
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 18.05.1994

-D.5/94 YİM 62/92

Yüksek İdare Mahkemesi Olarak Oturum Yapan
Yüksek Mahkeme Huzurunda
Mahkeme Heyeti: Nevvar Nolan, Mustafa Özkök, Gönül Erönen.
Anayasanın 152. maddesi hak-kında.

Müstedi: Bayram Çiylitepe, n/d Bayram Asaf Çiylitepe,
Alsancak - Girne.
ile
Müstedaaleyh: 1. KKTC İskân Bakanlığı vasıtasıyle KKTC.
2. Eşdeğer Tazmin Komisyonu vasıtasıyle KKTC, Lefkoşa.
3. Saptama, Değerlendirme ve Tazmin Komisyonu vas-ıtasıyle
KKTC, Lefkoşa.
4. Tapu ve Mesaha Dairesi vasıtasıyle KKTC, Lefkoşa.
A r a s ı n d a.

Müstedi tarafından Av. H. Celâl adına Av. Tanju Öncül.
Müsteda-aleyhler tarafından Kd. Savcı Müjgan Irkad.
İlgili şahıs tarafından Av. Şefik Par.



H Ü K Ü M

Nevvar Nolan: Müstedi Yüksek İdare Mahkemesine dosyalamış odluğu işbu başvuru ile müstedaaleyhlerin kendi tahsis ve tasarrufunda bulunan Girne, Karaoğlanoğlu'n-da pafta/harita XII/18.E.1'de 405 parsel numaralı taşınmaz malın kesin tasarruf belgesini ve/veya tahsis belgesini Canec Turan'a vermelerine ve/veya mezkûr taşınmaz malın tahsis belgesini ve/veya kesin tasarruf belgesini kendisine vermemelerine ilişkin kar-ar ve/veya işlemlerinin ve/veya ihmallerinin hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğuramayacağına ve/veya yapılan ihmalin yapılmaması gerken bir ihmal odluğuna ve mezkur taşınmaz malın kesin tasarruf belgesinn kendisine verilmesi gerektiğine- dair karar talep etmektedir.

Müstedi başvurusunda müstedaaleyhlerin ve/veya onlar adına hareket eden görevlilerin 1975 yılında başvuruya konu taşınmaz malın da dahil olduğu bir kısım taşınmaz malı kendisi ile birlikte üç başka kişiye müştereken tahsis e-ttiklerini, 17.6.1982 tarihinde müstedaaleyhlere bir yazı yazarak Güneyde bıraktığı taşınmaz mala ait eşdeğer formalarını doldurup gerekli işlemleri yaptığını bu nedenle Karaoğlanoğlu''da yapıalcak mal dağıtımında tahsisinde bulunan bahçelerin eşdeğer malı-na karşılık kendisine verilemsini talep ettiğini, müstedaaleyhlerin de 28.6.1982 tarihli bir yazı ile Karaoğlanoğlu''dan eşdeğerde hak sahibi listesni aldığını, Karaoğlanoğlu''da yapılacak topraklandırma çalışma-larında Güney mal varlığının da dikkate alın-arak kulalndığı bahçeden kendisine de verileceğini bildirdiklerini, kendisi ile müşterek tahsis alan diğer üç kişi arasında yapılan 2.10.1985 tarihli yazılı anlaşma ile 405 ve 65 numaralı parsellerin kendisi ile kardeşine diğer parsellerin ise diğeriki şah-sa kaldığını, ekndisi ile kardeşinin 2.10.1985 tarihli anlaşma uyrınca kendileriene kalan parseleri 1985 yılında Sunzest şirketine kiralamak istediklerini, Sunzest şirketinin kendileri ile kira ilişkisine girebilmek için kendilerinden konu parsellerin tahs-is ve tasarruflarında olduğuna dair resmi belge talep ettiğini, kendielrinin de müstedaaleyhlere müracaat ettiklerin, bu müracaat üzerine müstedaaleyhlerin 10.10.1985 tarihli bir yazı ile narenciye bahçesi olan konu parsellerin kesin eşdeğer uygulamasına k-adar müsetdi ile kardeşinin kullanımında bulunduklarını bildirdiklerini, bunun üzerine 405 ve 65 nuamralı parselelri Sunzest şirketine altı yıllığına kiraladıklarını, daha sonra kardeşi ile anlaşarak parsel 405'in kendisine kaldığını, Mart, 192 de parsel 4-05 ile ilgili eşdeğer işlemlerini tamamlamak amacı ile müstedaaleyhlere başvurduğunda konu parselin kesin tasarruf belgesinin Canev Turan'a verildiğini öğendiğini, müstedaaleyhlerin parsel 405 ile ilgili müstedinin tahsis belgesini hiçbir zaman iptal etmed-iklerini ve/veya böyle bir işlem yapıldığını kendisine bildirmediklerini, müstedaaleyhlerin parsel 405'in kesin tasarruf belgesinin Canev Turan'a verilmesi kararının ve/veya parsel 405'in kesin tasarruf belgesinin Canver Turan'a verilmesi işleminin meşru m-enfaatleri doğrudan doğruya ve olumsuz yönde etkilediğini ileri sürmektedir.

Müstedaaleyhler tarafından dosyalanan itiraznamede ise müstedinin Güney göçmeni olup konut tahsisi açısından hak sahibi odluğu ve halen kendisine tahsis edilen Alsancak'ta No.12- Kocatepe sokaktaki konutta ikâmet ettiği, başvuru konusu parselin Tarım Dairesi tarafından 1975 yılında müstedi ile birlikte kardeşi İlkay Asaf Çiylitepe, Kuydul Turan ve Fadıl Çağda isimli kişilere müştreken iki yıllığına tahsis edildiği, daha sonra Baka-nlar Kurulu kararı ile tahsis süresinin beş yıla çıarıldığı, beş yıllık süre sonunda tahsisin kendiliğinden sona erdiği, müstedinin olumsuz yönde etkilenen herhangi bir meşru menfaati bulunmadığı ileri sürülmektedir.

Başvuruya ilgili şahıs olarak eklenen- Canev Turan da itirazname dosyalayarak diğer hususlar yanında müstedinin konu taşınmaz malın koçanının kendisine verildiğini öğrendikten sonra yetmiş beş günlük hak düşürücü süre içerisinde başvuru dosyalamadığını, keza konu taşınmaz malın kendisine veril-mesi kararından olumsuz yönde etkilenen meşru bir menfaati bulunamdığını iddia etmiştir.

İlgili şahsın başvurunun yetmiş beş günlük süre içerisinde dosyalanmadığı iddiasını öncelikle ele alıp değerlendirmeyi uygun görürüz. İlgili şahıs Canev Turan'ın eşi- Kuydul Turan duruşamda şaahdet vermiştir. Kuydul Turan eşi Canev Tuan'ın konu taşınmaz malın koçanını Girne Tapu Dairesinden alacağı gün müsetdinin de Tapu Dairesi önünde olduğunu, Canev Turan'ın konu taşınmaz malın koçanını aldığını öğrendiğini ve bunu o-rada yüksek sesle protesto ettiğini şahadetinde ileri sürmüştür. Emare 13 taşınmaz mal koçanından konu 405 numaralı parselin 1.2.1991 tarihinde Canev Turan adına kaydedildiği görülmektedir. İşbu başvuru ise 13.4.1992 tarihinde dosyalanmıştır. Kuydul Turan'-ı' bu konudaki şahadetinin doğru kabul edilmesi halinde başvuru yetmiş beş günlük hak düşürücü süreden yaklaşık bir yıl sonra dosyalanmış olur. Duruşmada şahadet veren müstediye çapraz sorgulamasında konu parselin koçanının Canve Turan'a'verildiği gün Girn-e Tapu Daresi önünde bulunduğu ve Canev Turan'ı' koçan aldığını öğrendiği doğrultusunda herhangi bir soru sorulmadı, keza Kuydul Turan müstedinin Girne Tapu Dairesi önüne Canev Turan'ın konu parselin koçanını almasını yüksek sesle protesto ettiği esnada is-im evrerek başka kişilerin de hazır olduklarını söylereken bu konuda ilgili şahıs tarafından başka tanık da çağrılmadı. Bu durumda ilgili şahsın işbu başvurusunun yetmiş beş günlük hak düşürücü sre geçirildikten sonra dosyalandığı iddiasına itibar etmez ve- bu iddiayı kanıtlanmış bulmayız.

Müstedinin başvurusunda başvuru konusu 405 nuamralı parselin de dahil olduğu bir kısım taşınmaz malın müstedaaleyhler tarafından 1975 yılında müstediye ve üç başka kişiye müştereken tahsis edildiği iddiası yer almaktadır-. Müstedaaleyhler tarafından dosyalanan itiraznamede müstedaaleyhler konu parselin 1976 yılında müstedi ile birlikte İlkay Çiylitepe, Kuydul Turan ve Fadıl Çağda'ya müştereken iki yıllığına tahsi edildiğini, daha sonra Bakanlar Kurulu kararı ile tahsis sür-esinin beş yıla çıkarıldığını ve beş yıllık süre sonunda tahsisin sona erdiğini ileri sürmeketdirler. Başvuruya konu taşınmaz mal Girne, Edremit toprağında, pafta/harita XII/18.E.1 de 405 numaralı parseldir. Başvurunun talep kısmında konu taşınmaz malın Ka-raoğlanoğlu toprağında olduğuna yer verilmişse de huzurumuzdaki emarelerden bunun hata olduğu konu taşınmaz malın Karaoğlanoğlu toprağında değil de Edremit toprağında olduğu anlaşılmaktadır. 405 numaralı parsel bir narenciye bahçesidir ve narenciye bahçele-rinin tahsis süresi 29.7.1975 tarih ve 7030 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile beş yıla çıakrılmıştır. Bu durumda 405 parsel nuamralı narenciye bahçesi ile ilgili 1975 yılında yapılan tahsisin 1980 yılında sona erdiği görülmektedir. YİM 50/79 ve YİM 73/79 s-ayılı başvurularda da karara bağlandığı gibi belli bir süre için yapılan, belli bir ile kısıtlı olan bir tahsis süresinin dolması ile kendiliğinden sona erer. Süresi sona eren bir tahsisin bir ihbarla sona erdirilmesi gereği yoktur. Parsel 405 ile ilgili t-ahsisin süresinin uzatıldığına veya konu parselin müstediye yendien tahsis edildiğine dair şahadet de yoktur.

Beş yıllık tahsis süresinin 1980 yılında tamamlanmasından sonra müstedinin 405 numaralı parseli tasarrufu yürürlükteki bir tahsise dayanaktadır. -Girne Tarımsal Rehabilitasyon Şube Müdürünün ilgili makama diye hitap eden 10.10.1985 tarihli Emare 8 yazısında 405 parsel nuamralı narenciye bahçesinin kesin eşdeğer uygulamasına kadar müstedi ile kardeşi İlkay Çiylitepe'nin kullanımında bulunduğu ifade e-dilmektedir. Ancak bu yazıdan İskân Bakanlığınca verilmiş yazılı bir kullanım belgesi tahtında müstedi ile kardeşinin konu parseli tasarruf ettikleri sonucu çıakrılamaz. 41/77 sayılı İskân, Topraklandırma ve Eşdeğer Mal Yasasının tefsir bölümünde tasarruf- sözcüğünün tanımlanması yer aslmaktadır ve bu tanımlamada tasarruf tahsis veya kira mukavelesi yanında Bakanlıkça verilmiş yazılı kullanım belgesi tahtındaki kullanımı da anlatır denmektedir. "Bakanlıkça veilmiş yazılı kullanım belgesi" ifadesi 41/77 say-ılı Yasada 3.3.1989 tarihli Resmi Gazetede yayınlanıp ayni tarihte yürürlüğe giren 12/89 sayılı İskân, Topraklandırma ve Eşdeğer Mal (Değişiklik) Yasası ile yer almıştır. Anlaşılabileceği gibi Girne Tarımsal Rehabilitasyon Şube Müdürünün 10.10.1985 tarihli- yazısı 3.3.1989 tarihinde 41/77 sayılı Yasada yer alan "Bakanlıkça verilmiş yazılı kullanım belgesi" değildir. 1980 yılında tahsis süresinin sona ermesinden sonra Girne Tarımsal Rehabilitasyon Şube Müdürünün 28.6.1982 tarihli Emare 5 ve 10.10.1985 tarihli- Emare 8 yazılarından müstedaaleyhlerin konu 405 parsel nuamralı narenciye bahçeisni eşdeğer uygulamasına kadr müstedinin kullanmasına göz yumdukları, müstedinin kullanımına müdahale etmedikleri ve müdahale etme niyetleri olmadığı anlaşıl-maktadır.

Güney- göçmeni olup konut tahsisi açısından haks ahibi olan müsetdi halen kendisine tahsis edilen No.12 Kocatepe Sokak, Alsancak'taki konutta ikâmet etmektedir. Müstedinin konutu 496,018 puan değerindedir. Güneyde taşınmaz mal terketmeyen müstediye T(2) cetveli -çıkarılmamış, başvurudan sonra 1.2.1993 tarihinde Tahsislere Mülkiyet T Cetveli çıkarılmıştır. Müstediye annesinden 24.10.1984 tarihinde 6,954 eşdeğer puanı intikal etmiştir; ayrıca müstedinin 326,111 mücahit puanı vardır. Müstedinin yukarıda belirtilenler-in dışındaki başka herhangi bir puanı yoktur. 405 parsel nuamralı narenciye bahçesini Kuydul Turan'ın T(2) cetveline işleyen müstedaaleyhler Emare 12 den anlaşılabileceği gibi Kasım, 1990 da konu taşınmaz malı ilgili şahıs Canev Turan'a kesin tasarruf belg-esi ile verme kararı aldılar ve Emare 13 koçandan görülebileeceği gibi 1.2.1991 tar,ihinde ilgili şahıs adına kaydettiler. 405 parsel nuamralı taşınmaz mal 5 dönüm narenciye bahçesi olup 522.000 puan değerindedir. Topraklandırmadan hak sahibi olmayan müste-dinin konu parselin ilgili şahsa kesin tasarruf belgesi verilmesi kararının alındığı Kasım 1990 veya konu parselin ilgili şahıs adına Girne Tapu Dairesinde kaydedildiği 1.2.1991 tarihinde 41/77 sayılı Yasa altında 522,000 puan değerindeki parseli elde etme- oalnağı yoktur. Topraklandırmadan hak sahibi olmayan müstedi puanlarını öncelikle konutu için kullanmak zorunda idi ve halen de öyledir. Müstedinin elinde 6,954 eşdeğer puanı ile 326,111 mücahit puanı bulunduğu, tahsisindeki konutun 496,018 puan değerinde- olduğu gözönüne alındığında müstedinin puanlarının tahsisindeki konutu dahi karşılamadığı görülmektedir.

Müstedaaleyhlerin başvuruya konu 405 parsel nuamralı narenciye bahçesinin kesiin tasarruf belgesini ilgili şahsa verme kararını veya konu parselin i-lgili şahıs adına kayı işlemlerini müsetdinin Anayasanın 152. maddesi altında Yüksek İdare Mahkemesine başvuru dosyalayarak yakınma konusu yapabilmesi için sahip olduğu meşru bir menfaatın yakınma konusu ettiği karar veya işlem yüzünden olumsuz yönde etkil-enmiş olamsı gerekir. Yukarıda ifade edilenlerden anlaşılacağı gibi müstedaaleyhlerin 405 parsel numaralı narenciye bahçesini ilgili şahsa verme kararı aldıkları Kasım 1990, konu parseli ilgili şahıs adına Girne Tapu Dairesinde kaydettikleri 1.2.1991 tarih-lerinde ve halen konu parseli elde etme olanağı bulunmayan müstedinin konu parsel üzerinde olumsuz yönde etkilenecek meşru bir menfaatinin var olduğu söylenemez.

Sonuç olarak başvuru reddedilir. Başvuru masraflarının müstedi tarafından ödenmesine emir ve-rmeyi düşündüysek de aşağıda belirteceklerimiz ışığında masraf emri vermemeyi uygun gördük.

Müstedinin 405 parsel nuamralı narenciye bahçesi üzerinde meşru bir menfaati bulunmadığı bu nedenle müstedaaleyhlerin konu parseli ilgili şahsa verme kararına kar-şı başvuru dosyalayamayacağı gerekçesi ile başvuruyu reddetmemşze rağmen aşağıdaki konulara değinmeyi de yararlı görürüz.

Kuydul Turan'ın 22.8.1990 tarihli T cetvelleri Emare 10 olarak Mahkeme önündedir. Kuydul Turan'ın T(2) cetveline, yani Kuzey'de tasa-rruf ettiği taşınmaz malları gösteren cetvele, 16 parça taşınma mal işitmiştir. BU taşınmaz mallar toplam 9,14,250 puan değerindedir. Bunlardan bir tanesi Girne'de 488,274 puan değerinde bir konuttur; diğer 15 parça ise 80 dönüm kadar arsa nitelikli arazi -olarak gösterilmektedir. Bu 15 parça müstediye, İlkay Çiylitepe'ye, Fadıl Çağda'ya ve Kuydul Turan'ın T(2) cetveline hangi mevzuat altında işlenmiştir? Müsetdaaleyhlere göre yukarıda belirtilen kiilere yapılan müşterek tahsis beş yıl sonunda yani 1980 yılı-nda sona ermiştir. Sona eren bir tahsis tahtındaki tasarruf yasal tasarruf olmadığına göre, bu 15 parçanın tümünü de tasarrufunda bulundursa dahi, bu taşınmaz malların Kuydul Turan'ın T(2) cetveline işlenmemesi gerekirdi. Bu 15 parça taşınmaz mal Kuydul Tu-ran'ın 22.8.1990 tarihli T(2) cetveline işlendi ve daha sonra, bir parsel dışında, Kuydul Turan'a, Canev Turan'a ve Mukaddes Turan Terekesine verildi.

Emare 10 T cetvelinden Güneyde 30,307 eşdeğer puıanı değerinde taşınmaz mal terkettii görünen Kuydul Tu-ran eşdeğer mal açısından hak sahibidir. Kuydul Turan''n 30,307 puana ek oalrak daha sonra, büyük bir olsaılıkla bağış yolu ile, başka puanlar da temin ettiği Emare 12 den anlaşılmaktadır. Bu durumda son bulmuş tahsis tahtında tasarrufunda bulundurduğu 15 -prça taşınmaz maldan Kuydul Turan'' haks ahibi odluğu ölçüde taşınmaz mal yeniden tahsis edilebilirdi; ancak bu yapılmadı. 1976 yılında diş hekimi olan ve aynı yıl klinik açan Kuydul Turan mütedaaleyhlere göre topraklandırmadan hak sahibi değildir. Kuydul- Turan müstedaaleyhler tarafından topraklandırmadan haks ahibi, kabul edilseydi puanları karşılamasa bile yöre normu kadar arazi yeniden kendisine tahsis edilebilirdi.

Bie an için Kuydul Turan'ın 80 dönüm kadar olan bu 15 parça taşınmaz malı tasarrufunun- yasal tasarruf olduğu kabul edilse, durum ne olurdu? Tasarrufu yasal olduğu için T(2) cetveline işlenen bu taşınmaz mallardan Kuydul Turan hak sahipliği ölçüsünde yani puanları yettiği kadar mal alabilirdi. Kuydul Turan'ın puanları yöre normu kadar tarıms-al arazinin puan değerinin üstünde olduğu cihetle Kuydul Turan'ın topraklandırmadan hak sahibi olup olmaması bir önem taşıamzdı. Yöre normu Edremit'te narenciye bahçesi olarak yaklaşık 6 dönümdür. Kuydul Turan'ın T(2) cetveline işlenen taşınmaz mallar aras-ında 6 dönümün çok üstünde narenciye bahçeleri vardır. Kuydul Turan'ın puanalrı yöre normu kadar tarımsal araziyi karşılamasaydı işte o zaman ancak topraklan-dırmadan hak sahbi olduğu takdirde puan temine derek sadece yöre normu kadar tarımsala razinin kes-in tasarruf belgesini alabilirdi. Kuydul Turan'ın ve eşinin puanalrı Kuydul Turan'ın T(2) cetveline işlenen tüm taşınmaz malalrı karşılamaktan uzaktır. Yukarıda ifade ettiğimiz gibi T(2) cetveline işlenen tüm taşınmaz malalrın Kuydul Turan'ın yasal tasarru-funda olduğu kabul edilse bile Kuydul Turan bu taşınmaz malalrdan eşinin puanalrı ile birlikte puanları yettiği kadarının kesin tasarruf belgelerini alabilirdi; kalan araziler de eşdeğer alacaklıları için kaynak paketlerinde ilan edilirdi. Halbuki Kuydul T-uran, Canev Turan ve Mukaddes Turan terekesi puanlarını birleştirerek kendi aralarında anlaştıkları miktar hisselerle Kuydul Turan'ın T(2) cetveline işlenen tüm taşınmaz malalrıni 756,900 puan değerindeki bir parsel dışında, kesin tasarruf belgelerini aldı-lar. Ağustos 1990, Kasım 1990 ve Şubat 1991 tarihlerinde yapılan bu işlemlerin 41/77 sayılı Yasaya uygun olamdığını, bu işlemlerin müstedaaleyhler tarafından 41/77 sayılı Yasaya aykırı yapıldığını belirtiriz.


(Nevvar Nolan) (Mustafa- Özkök) (Gönül Erönen)
Yargıç Yargıç Yargıç

18 Mayıs, 1994



-


-7-



-


Full & Egal Universal Law Academy