Yüksek İdare Mahkemesi Numara 62/1989 Dava No 49/1989 Karar Tarihi 01.11.1989
Numara: 62/1989
Dava No: 49/1989
Taraflar: Saydam Berberoğlu ve diğeri ile Girne Belediyesi
Konu: İnşaat izni talebi
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 01.11.1989

-D.49/89 YİM 62/89

Yüksek İdare Mahkemesi Olarak Oturum Yapan
Yüksek Mahkemede
Yargıç Niyazi F. Korkut Huzurunda
Anayasanın 152. Maddesi hakkında.

Müstedi: 1. Saydam Berberoğl-u, 36, Müftü Raci Efendi Sokak, Lefkoşa.
2. Şükrü Berberoğlu, 36, Müftü Raci Efendi Sokak, Lefkoşa.
-ile-
Müstedaaleyh: Girne Belediyesi veya namı diğerle Girne Belediye Başkanı,
Başkan Yardımcısı, Belediye Üyeleri ve Girne Şehri Türk
Hemşehrile-ri, Girne.
A r a s ı n d a.

Müstedi namına: Kıvanç M. Riza
Müstedaaleyh namına: Neşe Keskin



Yasa Maddesi: 15/80 sayılı Belediyeler Yasasının 54(3), 54(7), 57(1) ve 59(1) maddeler-i ile 15/62 sayılı Zorla Mal İktisabı Yasasının 2(1) maddesi.

İstemin Özeti: Müstedilerin başvuruda referansı verilen taşınmaz mal üzerinde inşaat yapma talebine, Müstedaaleyhin, konu yerin istimlak edildiği gerekçesi ile red kararının, hükümsüz ve etkisi-z olduğuna ve herhangi bir sonuç doğurmayacağına ilişkin karar verilmesi istemi.

OLAY: Müstediler, usulüne uygun bir müracaatla, Müstedaaleyhe başvurarak, başvuruda referansı verilen gayri menkul üzerinde inşaat yapma talebinde bulundular. Müstedaaleyh uz-un süre Müstedilerin müracaatlarına cevap vermediğinden, Müstediler Yüksek İdare Mahkemesine başvuru dosyala- dılar. Bu başvurunun duruşma gününde, Müstedaaleyh Müstedilere bir yazı göndererek izin müracaatlarının Müstedaaleyhin istimlak kararı uyarınca re-ddedildiğini belirtti.
Bu red kararı üzerine Müstediler bu başvuruyu dosyaladılar.
SONUÇ: 15/62 sayılı Yasa altında Belediyenin şehir ve memleket plânlaması veya ev projesi için mal iktisap etmeğe yetkisi vardır. Ancak kamu yararı için mal kamulaştırıl-masının istenmesi halinde bu Yasanın 4. maddesi uyarınca iktisabı yapan makamın iktisap edilecek taşınmaz malı tarifi ile amaçlarını ve iktisap sebeplerini gösteren ve taşınmaz üzerinde herhangi bir şahsın, şayet itirazı varsa, itiraz etmeye davet eden bi-r ihtarın Resmi Gazetede yayınlanması gerekir. Müstedaaleyh tarafından bu yapılmadığı gibi iktisap emri de bugüne dek alınmamış ve yayınlanmamıştur. Bu durumda başvuruya konu kararın hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğurmayacağına karar -verilir.

Atıfta Bulunulan Yargısal İçtihatlar:
YİM 14/86 sayılı Yüksek İdare Mahkemesi kararı.
YİM 163/87 sayılı Yüksek İdare Mahkemesi kararı.





H Ü K Ü M

-Müstediler Girne'de, Aşağı Girne mahallesinde kain parsel 31 ve 49, harita/Pafta XII.13.4.XIII, blok C deki taşınmaz malların 165 ve 166 numaralı kesin tasarruf belgeleri gereğince kesin tasarruf sahibidirler. Müstediler yukarıda referansı verilen taşınma-z mal üzerinde inşaat yapmak için 29.4.1987 tarihinde, Müstedaaleyhe usulüne uygun bir müracaat yaparak, yürürlükteki mevzuat uyarınca gerekli olan tüm proje ve sair belgeleri de verdiler. Müstedilerin müra- caatlarının Müstedaaleyhce uzun bir süre yanıtla-nmaması üzerine Müstediler, Yüksek İdare Mahkemesinde 163/87 sayılı başvuruyu dosyaladılar. Bu başvurunun duruşma günü olan 22.2.1989 tarihinde, Müstedaaleyh Müstedilere bir yazı göndererek izin müracaatlarının Müstedaaleyhin konu taşınmaz mal ile ilgili 2-5.4.1988 tarih ve 218 sayılı istimlâk kararı uyarınca reddedildiğini belirtti.
-
Bu red kararı üzerine Müstediler bu başvuruyu dosyalayarak yukarıda atıfta bulunulan red kararının hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğuramıyacağına ilişkin bir karar verilmesini istediler.

Müstediler istidalarında sair şeyler yanında-, yapmış oldukları izin müracaatlarının yürürlükteki mevzuata uygun olduğunu, Müstedaaleyhin göndermiş olduğu başvuru konusu yazıya karşın, istidanın dosyalandığı tarihe dek konu taşınmaz mallar ile ilgili olarak Resmi Gazetede herhangi bir istimlâk ilânı -ya da istimlâk emri yayınlanmadığı gibi böyle bir istimlâk kararının Bakanlar Kurulu tarafından görüşülüp onaylanmadığını, kaldı ki ortada bir istimlâk ilânı veya emri olsa bile Müstedaaleyhin başvuru konusu kararı almasına cevaz vermediğini ileri sürdü.

-Müstedaaleyh bu başvuruya dosyaladığı itiraznamede, sair şeyler yanında, Müstedilerin Mahkemeye başvuru süresini geçirdiğini, başvuru konusu karar nedeni ile, Yüksek İdare Mahkemesine başvurma hakları olmadığını ve başvuru konusu kararın iptalinde, Müsted-ilerin yasal ya da meşru menfaati bulunmadığını ileri sürdü. Müstedaaleyh itiraznamesine devamla, gerekli araştırmayı yaparak başvuruda referansı verilen taşınmaz malların kamu yararına iktisap edilmesine karar aldığını ve yetkiyi kötüye kullanma ya da key-fi hareketin sözkonusu olmadığını ileri sürdü.

Başvurunun duruşmasında şahadet veren Müstedi (1), başvuruda belirtilen olguları yineliyerek kendilerine bugüne dek red kararında sözü edilen istimlak ile ilgili olarak yazılı bir ihbar gelmediği gibi Resmi -Gazetede de böyle bir istimlâk yapıldığına ilişkin bir ihbar yayınlanmadığını, Müstedaaleyhe sundukları projede yanlışlık, eksiklik ya da hata var diye bir ihbar da gönderilme- diğini belirtti ve Müstedaaleyhin müracaatlarını olumlu karşılayarak izin verme-si gerektiğini yineledi.

Müstedaaleyh tarafından şahadet veren, Müstedaaleyh Belediyenin Bayındırlık İmar ve Şuişleri sorumlusu Nidai Göngördü, Müstedilerin, 29.4.1987 tarihinde başvuruda referansı verilen taşınmaz mallarına inşaat yapmak için bir izin m-üracaatında bulunduklarını, konu yer ile ilgili olarak Belediye Meclisinin 25.4.1988 tarihinde istimlâk kararı aldığını, başvuruda konu edilen yazıyı Müstedilere kendisinin gönderdiğini, Müstedilerin sunduğu projenin Belediye meclisince incelemeden istiml-âk kararı nedeni ile izin iste- minin reddedildiğini belirtti. İstintak sırasında da bu tanık, Müstedilerin projesini Şehir Plânlama Dairesine gönderip, olumlu görüş alındığını, Müstedilerin sunduğu projenin mevcut yasa ve tüzüklere göre incelenip, Belediy-e Meclisine sunulduğunu ve Fasıl 96 uyarınca konu projede eksik bir durum bulunmadığını belirtti.

Yukarıda özetlenen olgulardan da görülebileceği gibi, Müstedilerin Müstedaaleyhin 25.4.1988 tarihli istimlâk kararından başvuru konusu yazıdan önce bilgiler-i olduğuna ilişkin Müstedaaleyh tarafından somut bir şahadet sunulmamıştır ve bu nedenle Müstedaaleyhin ön itirazında ileri sürdüğü Müstedilerin Mahkemeye müracaat süresini geçtiklerine ilişkin ön itirazlarında bir mesnet göremiyorum. Müstedilerin Mahkemey-e başvurma hakkı olmadığı ve bir meşru menfaatları bulunmadığına ilişkin ön itirazlar üzerinde ise Müstedaaleyh, başvurunun duruşması sırasında durmadığı bir yana, izin müracaatının Müstedaaleyh tarafından olumsuz yanıtlanması üzerine, Mahkemeye başvurma h-akkı olduğuna ve meşru bir menfaatlarının olumsuz yönde etkilendiğine kuşku yoktur. Bu nedenle Müstedaaleyhlerin, konu ön itirazlarında da bir mesnet görmüyorum.

Bu meselede esas itibarıyle üzerinde durulması gereken husus, Müste- daaleyhin başvuruya kon-u red kararını alırken bu karara mesnet teşkil eden istimlâk kararını almaya yetkili olup olmadığı ve Müstedaaleyhin sadece böyle bir istimlâk kararı almış olmasının, Müstedilerin istediği izni vermeyi reddetmeğe cevap verip vermediğidir.

Müstedaaleyhin -Müstedilere gönderiği ve başvuruya konu teşkil eden 22.2.1989 gün ve 19/89-11455 sayılı yazı aynen şöyledir:

"Sayın Saydam Berberoğlu ve
Sayın Şükrü Berberoğlu,
Lefkoşa.

Girne'deki park alanlarının giderek inşaatlarla ortadan kaldırılması, ayrıca turist-ik Girne'nin hızla devam eden inşaatlarla bir beton yığınına dönüşmesi ve en önemlisi Girne'de halen mevcut en büyük mabedin yapılması düşünülen yüksek bir apartmanla kapatılması dikkate alınarak bahse konu müracaatınızdaki Aşağı Girne harita/pafta XII.13.-4.XIII blok C parsel 31 ve 49 Belediye Meclisimizin 25 Nisan 1988 tarih ve 218 sayılı oybirliği ile anılan kararı sonucu istimlâk edilmiştir. Belediyemizce hükümete duyurulan istimlâk kararına ilişkin, hükümetten şu ana kadar, herhangi bir olumlu veya olum-suz yanıt alınamadığından, bu aşamada bahse konu inşaat projenize olumlu yanıt vermemiz mümkün görünmemektedir.
Durumu bilgilerinize saygı ile sunarım."

-İlgili yazıdan da görülebileceği gibi, Müstedaaleyhin, Müstedilere inşaat izni vermeyi reddetmesi, başvuru konusu taşınmaz malların Müstedaaleyhin 25.4.1988 gün ve 218 sayılı istimlâk kararına dayanmaktadır. Esasında Müstedaaleyhin konu ile ilgili kararı -No.219 olup sehven 218 yazıldığı anlaşılmaktadır.
-
Müstedaaleyhin 219 sayılı kararı ise aynen şöyledir:

"KARAR NO: 219

Girne İmar Plânı çalışmaları çerçevesinde Girne Belediye hudutları dahilinde, Aşağı Girne Mahallesi, Kasaba içi mevkiinde Pafta NO: XII, Harita No:13.4.XIII, Ada C, Parsel 49'un tam-amı ve ekteki haritada turuncuya boyanan ve Lefkoşa sakinlerinden Saydam Berberoğlu'na ait gayrimenkul ile yine Aşağı Girne Mahallesi, kasaba içi mevkiinde Pafta No: XII, harita No:13.4.XIII, Ada C, Parsel 31'in tamamı ve ekteki haritada turuncuya boyanan -ve Lefkoşa sakinlerinden Şükrü Berberoğlu'na ait gayrimenkullerin amme menfaat-ları yararına olan maksat için, Belediyenin yasal amaçlarının sağlanması ve ilerletilmesi, yani halka açık tesis, dinlenme yeri, yeşil alan, oto park ve şehir plânlaması maksatl-arı için iktibası gerekli olduğu cihetle, 15/80 sayılı Belediyeler Yasası, 15/62 sayılı Zorla Mal İktisabı Yasası ve KKTC Anayasasının verdiği yetkilere dayanarak kamulaştırılmasına ve 15/62 sayılı Zorla Mal İktisabı Yasasının 4'üncü maddesi tahtında kamul-aştırma ihbarının tanzim olunmasına ve Resmi Gazete'de yayınla- nabilmesi maksadı ile İçişleri, Köyişleri ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı kanalı ile Bakanlar Kuruluna bir ihbarın yapılmasına ve yer plânı üzerinde turuncuya boyalı yerler üzerinde her nevi inşa-ata, tadilâta, taksimata ve tamirata izin verilmemesine ve diğer yasal işlemlerin yapılmasına ve meclis adına Girne Belediye Başkanının tam yetkili kılınmasına oybirliği ile karar verilmiştir."

-Yukarıda alıntısı yapılan kararın içeriğinden de görülebilceği gibi, Müstedaaleyh 15/80 sayılı Belediyeler Yasası ile 15/62 Zorla Mal İktisabı Yasası'na dayanarak, Belediye, halka açık tesis, dinlenme yeri, yeşil alan, oto parkl ve şehir plânlaması maksat-ları ile konu istimlâk kararını almıştır.
-
15/80 sayılı Belediyeler Yasası'nın 54(7) maddesi, Belediyelere sadece sosyal konut yapmak veya sağlamak maksadı ile, arazi kamulaştırma yetkisi vermektedir. Aynı Yasanın 54(3) maddesi altında dinleme yerleri yapma, 57(1) maddesi uyarınca, kültür eğlence- yerleri yapma ve 59(1) altında, oto park yapması, görevleri arasında bulunmasına karşın yukarıda atıfta bulunulan 54(7) maddesi bu amaçlar için kamulaştırma yapmalarına cevaz vermemektedir. Ancak 15/62 sayılı Zorla Mal İktisabı Yasası'nın 2(1) maddesinde -Belediyeler "iktisabı yapan makamlar" arasında yer almakta olup 15/62 sayılı yasa halen yürülüktedir ve bu yasa altında Belediyenin yasanın 3(1) maddesine uygun olarak şehir ve memleket plânlaması veya ev projesi için mal iktsap etmeye yetkisi vardır. Anca-k kamu yararına bir taşınmaz malın kamulaşmasının istenmesi nedeni ile bu yasanın 4. maddesi uyarınca iktisabı yapan makamın iktisap edilecek taşınmaz malın tarifi ile amaçlarını ve iktisap sebeplerini gösteren ve bu gibi taşınmaz mal üzerinde menfaati ola-n herhangi bir şahsın, şayet itirazı varsa, itiraz etmeye davet eden bir ihbarı Resmi Gazete'de yayınlaması gerekir. Bu maddeye göre iktisap yapacak makamın bir Belediye ya da Cemaat Meclisi olması halinde bu gibi ihbarın yayınlanacağı hakkında Bakanlar Ku-ruluna 15 günlük bir ihbar gönderilmesi gerekir. Bu maddeye uygun olarak, bu meselede Müstedaaleyh, Bakanlar Kurulu'na gerekli ihbarı göndermesine karşın, Müstedilere başvuruda atıfta bulunulan yanıt verildiği tarihe kadar ve yasanın 4. maddesinin öngördüğ-ü şekilde Resmi Gazete'de de herhangi bir ihbar yayınlamadığı gibi, aynı yasanın 6. maddesinin öngördüğü bir iktisap emri de bugüne dek alınmamış ve yayınlan- mamıştır. Yani halen ortada yasal anlamda bir kamulaştırma mevcut değildir. Bu durumda Müstedaale-yhin sadece kendi aldığı 219 sayılı karara dayanarak Müstedilere izin vermeyi reddeden kararı haklı bir nedene dayanmadığı gibi, yasal dayanaktan da yoksundur. Bu durumda başvuruya konu kararın, Müstedilerin başvurularında istedikleri gibi, hükümsüz ve etk-isiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğuramıyacağına karar verilmesi gerekir.

Son olarak bir konuya daha değinmeyi uygun gördüm. YİM 14/86 da da vurgulandığı gibi inşaat izinleri ile ilgili olarak dilekçe yapan vatandaşların başvurularının ilgili belediy-e tarafından makûl bir süre içerisinde incelenip karara bağlanması gerekir. Aksi halde adli ihbar olabileceğinin, mevcut enflasyon nedeni ile vatandaşların yapmayı tasarladıkları projenin maliyetinin artacağı ve vatandaşlara telâfisi imkânsız zarar olacağı- da dikkate alınarak bu tür dilekçelerin gerekli olan en erken bir zamanda incelenip sonuçlanması gereği bir kat daha önem kazanır. Halbuki bu meselede Müstediler 29.4.1987 tarihinde izin için başvurup uzun bir süre yanıt alamayınca Belediye aleyhine bir b-aşvuru dosyalamaya mecbur bırakıldılar ve Müstedaaleyh ancak o başvurunun duruşması için tayinli günde bu başvuruya konu edilen red kararını göndermiştir. Bu tür gecikme ve uygulamalara bir son verilerek vatandaşlara bu tür müracaatlarında, makûl bir süre -içerisinde yanıt verilmesi grektiğini bir kez daha vurgulamayı yararlı gördük.

Sonuç olarak başvuru kabul edilerek, Girne'de Aşağı Girne mahallesinde kain olup 165 ve 166 numaralı kesin tasarruf belgeleri gereğince Müstediler adına kayıtlı olan taşınmaz -mallar üzerine yeni inşaat yapmak için Müstedilerin yapmış oldukları müracaata Müstedaaleyhlerin vermiş olduğu 19/89-11455 sayılı ve 22.2.1989 tarihli kararın tamamen hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğuramıyacağına hükmolunur.

Masrafl-arla ilgili herhangi bir emir verilmez.


(Niyazi F. Korkut)
Yargıç

1 Kasım 1989





-


-644-



-


Full & Egal Universal Law Academy