Yüksek İdare Mahkemesi Numara 6/1986 Dava No 41/1989 Karar Tarihi 18.10.1989
Numara: 6/1986
Dava No: 41/1989
Taraflar: Selçuk Dolmacı ile Lâpta Belediyesi
Konu: Emeklilik maaşının ayarlanması
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 18.10.1989

-D.41/89 YİM 6/86

Yüksek İdare Mahkemesi Olarak Oturum Yapan
Yüksek Mahkemede
Yargıç Celâl Karabacak Huzurunda
Anayasanın 152. Maddesi hakkında

Müstedi: Selçuk Dolm-acı, Lâpta,
-ile-
Müstedaaleyh: Lâpta Belediyesi veya namı diğerle Lâpta Belediye Başkanı,
Başkan Yardımcısı, Belediye Meclis Üyeleri ve Lapta
Hemşehrileri, Lâpta
A r a s ı n d a

Müstedi nam-ına: Av. Süleyman Dolmacı
Müstedaaleyh namına: Av. Mahmut Atakara



Yasa Maddesi: 26/1977 sayılı Emeklilik Yasasının 4(1)(a) ve 30 maddeleri ile Belediye Kamu Görevlileri Tüzüğü.

İstemin Özeti: Müstedinin emekli olduğu Lâpta Belediyesi İdare Amiri mevkii-nin bareminin barem 14'den barem 16'ya yükseltilmesine rağmen, emeklilik maaşının Müstedaaleyh tarafından bu yeni bareme göre yeniden ayarlanmaması ve yükselmenin olduğu tarihten itibaren kendisine barem 16'nın 2. kademesi esası üzerinden ödeme yapılmaması- şeklindeki ihmalin tamamen yapılmamamsı gereken bir ihmal olduğuna ve yapılması ihmal olunan bu eylem veya işlemin yapılmasına karar verilmesi istemi.

OLAY:Lâpta Belediyesinde İdare Amiri olarak görev ifa eden Müstedi kendi isteği ile emekliye ayrılmıştı-r. Yürütme Kurulu Belediyenin yeknesak emeklilik mevzuatı mevcut olmadığı için, Türk yönetimince memurlara uygulanan emeklilik mevzuatının Belediye memurlarına da uygulanmasını hükme bağlamıştır. Müstedi 26/77 sayılı Yasa hükümleri tahtında emekliye ayırmı-ştır. Emekliye ayrıldığında İdare Amirlerinin baremi 19 idi. Bilâhare 7/79 sayılı Kamu Görevlileri Yasasına göre yeniden uyarlanan baremlerde 14-15 olarak saptanan İdare Amiri mevkiinin baremi Müstediye de uygulanmış ve maaşı buna göre yeniden hesaplan- m-ıştır.
Uzun müddet vekaleten yürütülen Lâpta Belediyesi İdare Amiri mevkiine bilahare atama yapılmış ve barem 16'nın 2. basamağına intibakı yapılmıştır. Belediye Başkanı, İçişleri ve Sağlık Bakanlığına göndermiş olduğu bir yazıda, Lâpta Belediyesi İdare- Amiri maaşının barem 16'nın 2. kademesine intibak ettirilmesi gerektiğini bildirmiş ve Müstedinin intibakının onaylanmasını istemiştir. Olumlu yanıt almayan Müstedi işbu başvuruyu dosyalamıştır.

SONUÇ: Belediye İdare Amirinin maaşında sonradan meydana ge-len bu yükselmenin Emeklilik Yasasının 30. maddesi gereğince bu görevden emekli olan Müstediye de uygulanması gerekirdi. Müstedaaleyhin bu yeni durumu Müstediye uygulamamakla ihmalde bulunmuştur. Söz konusu ihmalin yapılmamasına ve yapılması ihmal olunan m-ezkur eylem veya işlemin yapılması gerektiğine karar verilir.




H Ü K Ü M

İşbu başvuru ile Müstedi Selçuk Dolmacı emekli olduğu Lâpta Belediyesi İdare Amiri mevkiinin bareminin barem 14'den barem 16'ya yükseltilmesine rağmen, emeklilik maaşının Müsted-aaleyh tarafından bu yeni bareme göre yeniden ayarlanmaması ve yükselmenin olduğu 1.2.1984 tarihinden itibaren kedisine barem 16'nın 2. kademesi esası üzerinden ödeme yapılmaması şeklindeki ihmalin tamamen yapılmaması gereken bir ihmal olduğu ve yapılması -ihmal olunan bu eylem veya işlemin yapılması yani, emeklilik maaşının 1.2.1984 tarihinden geçerli olmak üzere barem 16(2)'ye göre yeniden ayarlanması ve k-e-ndisine ödenmesi gerektiği hususunda karar verilmesini Mahkemeden talep etmiştir.

Başvurunun duruşması esnasında taraflar, ilgili belgeleri emare olarak sunmuşlar, tanık çağırmayıp Mahkemeye hitap etmekle yetinmişlerdir.

Lâyihalar ve ibraz edilen emare-lere göre olgular özetle şöyledir:
Lâpta Belediyesi'nde İdare Amiri olarak görev ifa eden Müstedi, 30.6.1978 tarihinde kendi isteği ile emekliye ayrılmıştır. (gör, emare 1).

Emeklilik konusunda Belediyelerin yeknesak bir emeklilik mevzuatı mevcut değild-i. Bu nedenle, Yürütme Kurulu 14.11.1972 tarihinde 4069 sayılı emare 8 kararı almıştı. Bu kararda, diğer şeyler meyanında, tüm Belediyelerde, Türk Yönetimince Türk Yönetimi memurlarına uygulanan emeklilik mevzuatının Belediye memurlarına da uygulanması hük-me bağlanmıştır. Müstedinin emekliye ayrıldığı tarihte Devlet tarafından kamu görevlilerine uygulanan mevzuat 26/1977 sayılı Emeklilik Yasası idi. Müstedi de mezkûr Yasa hükümleri tahtında emekliye ayrılmıştır.

İlgili zamanda Lâpta Belediyesi İdare Amiri- mevkiinin baremi, barem 19 (1152 x 48 -1344 x 54 - 1560KL) idi. Müstedi emekliye ayrılmazdan hemen önce bu baremin 2. kademesinden maaş almaktaydı. Müstedinin emeklilik işlemleri de bu maaş esas alınarak yapılmıştır.

Bilâhare, Lâpta Belediyesi'nin maaş -baremleri 7/1979 sayılı Kamu Görevlileri Yasası'ndaki baremlere göre ayarlanmıştır. Bu ayarlamaya göre, İdare Amiri mevkiinin baremi, birleşik barem 14-15 olarak saptanmıştır (gör, emare 9).

Mezkûr ayarlamayı müteakip Müstedi barem 14'ün 2. kademesine o-turtulmuş ve emeklilik maaşı buna göre yeniden hesaplanmıştır.

Uzun bir müddet vekâleten yürütülen Lâpta Belediyesi İadre Amirliği mevkiine, 1.2.1983 tarihinde barem 14 ile Ahmet Denizer atanmıştır (gör, emare 10 ve 14).

Lâpta Belediyesi Meclisi 3.2.19-84 tarihinde toplanarak bazı kararlar almıştır. Mahkemeye emare 2 olarak sunulan bu kararların ilgili kısmı aynen şöyledir:

"13/84 Belediyemizin İdare Amiri mevkiine bulunan Ahmet Denizer'e Barem 16'nın verilmesine ayrıca bir yılını doldurması- nedeni ile bir de barem içi a-rtışın verilmesine oybirliği ile karar alınmıştır."


Yukarıdaki karar İçişleri ve Sağlık Bakanlığı'nın onayına sunulmuş ve mezkur karar adıgeçen Bakanlık tarafından da onaylanmıştır (gör, emare 5 ve 7).

Böylece, Müstedaaleyh 1.2.1984 tarihinden geçerl-i olmak üzere İdare Amiri Ahmet Denizer'e barem 14 yerine barem 16 esasından ve bu baremin 2. kademesi üzerinden maaş vermiştir.

Müstedaaleyh, emekli İdare Amiri olan Müstedinin emeklilik maaşında bu konuda hiçbir ayarlama yapmamış, Müstediye barem 14'ün- 2. kademesi üzerinden hesaplanmış olan emeklilik maaşını ödemeği sürdürmüştür.

31.10.1984 tarihinde yayımlanıp aynı gün yürürlüğe giren Belediye Kamu Görevlileri Tüzüğü, Belediye İdare Amiri mevkiini İdari Hizmetler Sınıfı içinde değerlendirmiş, İdari H-izmetler Sınıfını da aşağıdaki derece ve baemlere ayırmıştır:

"Hizmet SınıflarıSınıflarınSınıfiçiDerecelerin
BaremleriDerecelerBaremleri

İdari Hizmetler12-17B 1. Derece16-17B
11. Derece14-15
111. Derece12-13 "

Lâpta Bel-ediyesi'nin intibak alışmaları 1985 yılı içinde yapılmıştır. Bu arada barem 16'nın 2. kademesinden maaş çeken İdare Amiri Ahmet Denizer, idari hizmetler sınıfı, 1. derece, birleşik barem 16-17B'nin 16(2) kademesine; barem 14'ün 2. kademesi esası üzerinden -emekli maaşı alan Müstedi de, idari hizmetler sınıfı, II. derece, birleşik barem 14-15'in 14(2) kademesine intibak ettirilmişlerdir (gör, emare 3 ve 14).

Belediye Başkanı, 26.6.1985 tarihinde, İçişleri ve Sağlık Bakanlığı'na göndermiş olduğu emare 3 yazı- ile, diğer şeyler meyanında, Müstedinin intibakının hatalı yapıldığını, Lâpta Belediyesi İdare Amirinin bareminin 1.2.1984 tarihinden itibaren barem 16'nin 2. kademesine yükseltildiğini, bu yükselmenin 26/1977 sayılı Emeklilik Yasası'nın 30. maddesi uyarı-nca 1.2.1984 tarihinden itibaren Müstediye de uygulanması ile onun da 31.10.1984 tarihli Belediye Kamu Görevlileri Tüzüğü uyarınca yapılan intibakta barem 16'nın 2. kademesine intibak ettirilmesi gerektiğini bildirmiş ve Müstedinin intibakının Bakanlıkca b-u şekilde onaylanmasını istemiştir.

İçişleri ve Sağlık Bakanlığı 10.7.1985 tarihinde bu yazıya bir yanıt vermiştir. Emare 4 olarak Mahkemeye sunulan bu yanıt aynen şöyledir:


"KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ
İÇİŞLERİ VE SAĞLIK BAKANLIĞI

Sayı: İçişleri-B.- Lâpta-13/75 Lefkoşa, 10 Temmuz,1985
Konu: Belediye Emeklisi İdare Amiri
Selçuk Dolmacı'nın intibakı hk.

Belediye Başkanlığı,
Lâpta.

İLGİ: 26 Haziran, 1985 gün ve 32/72/16 sayılı yazınız.

Bakanlığımıza muhatap dağı-tımı Sayştay Başkanlığı'na da yapılan ilgi yazımızda, Emekli İdare Amiriniz Selçuk Dolmacı'nın Barem 14'ün 2. kademesine intibakının hatalı yapıldığını ve Barem 16'nın 2. kademesinde intibakının yapılması gerektiği belirtilmektedir.

Selçuk Dolmacı emekli-ye ayrıldığı zaman İdare Amiri Barem 14'ün 2. kademesinden emekliye ayrılmıştır. Belediye Kamu Görevlileri Tüzüğü'ne göre intibakı İdari Hizmetler Sınıfı II. Derece Barem 14'ün 2. kademesine yapılmıştır.

Halen görevde bulunan ve İdari Hizmetlerde çalışan- memurunuz Belediye Kamu Görevlileri Tüzüğü yürürlüğe girmeden önce, Belediye Başkanlığınca terfi ettirildiğinden intibakı buna göre yapılmış ve İdari Hizmetler Sınıfı I. Derece, Barem 16'nın 2. kademesine intibak ettirilmiştir.

Buna göre Emekli Selçuk D-olmacı ve Ahmet Nidai ile ilgili Bakanlığımızca Belediye Kamu Görevlileri Tüzüğü'ne göre yapılan intibakları doğrudur.



Bilgi ve gereğini saygılarımla rica ederim.

(Ünal BEKTAŞİ)
B-akanlık Müdürü
Dağıtım: Sayıştay Başkanlığı
Lefkoşa. "


Lâpta Belediye Başkanı 2.8.1985 tarihinde Say-ı-ştay Başkanlığı'na emare 5 yazıyı yazarak konu hakkındaki görüşlerini sormuştur.

Sayıştay Başkanı 12.8.1985 gün ve 868/78 sayılı emare 6 yanıtında, diğer şeyler meyanında, Müstedinin intibakının hatalı olduğunu, onun da benzeri gibi barem 16'ya intibak e-ttirilmsi gerektiğini belirtmiş, yanıtın bir suretini İçişleri ve Sağlık Bakanlığı'na da iletmiştir.

İçişleri ve Sağlık Bakanlığı'ndan bu konuda değişik bir yanıt alamayan Müstedaaleyh, adıgeçen Bakanlığın görüşünü benimseyerek Müstediye barem 14'ün 2. k-ademesi üzerinden hesaplanan emeklilik maaşını ödemeğe devam etmiştir.

1.11.1985 tarihinde Lâpta Belediyesi'ne giden Müstedi, İdare Amiri Ahmet Denizer'in maaşının 1.2.1984 tarihinden itibaren revize edildiğini, kendi maaşının ise Bakanlığın direktifi üz-erine ayarlanmadığını ve ayarlanmayacağını, dolayısıyle, Müstedaaleyhin kendine 1.2.1984 tarihinden itibaren yeni ayarlanmış emekli maaşı ödemesi yapmıyacağını öğrenmiştir.

Bunun üzerine Müstedi, 14.1.1986 tarihinde işbu başvuruyu dosyalamış ve yapılan i-hmalin, diğer şeyler meyanında, yasalara aykırı ve keyfi olduğunu, İdare Hukuku ilkelerine aykırı olduğunu iddia ederek yukarıda belirtilen taleplerde bulunmuştur.

Müstedi avukatı hitabesinde, diğer şeyler meyanında, 4069 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı uy-arınca Belediye Kamu Görevlilerine de devletin kamu görevlilerine uyguladığı Emeklilik Yasasının uygulandığını, 26/77 sayılı bu Emeklilik Yasasının 30. maddesi uyarınca emekliye ayrılan bir şahsın emekliye ayrılmış olduğu görevin emeklilik amaçları için ka-bul edilen ödeneklerinde sonradan yükselme olması halinde böyle bir kişinin emeklilik maaşının yeniden ayarlanarak yükselmenin olduğu tarihten başlayarak kendisine ödendiğini, yeni idare Amirinin maaş baremi 14'den barem 16'ya yükseldiği için, bu yükselmen-in Müstediye de yansıtılması ve ona da 1.2.1984 tarihinden itibaren barem 16 esası üzerinden emekli maaşı verilmesi gerektiğini, nitekim Sayştay'ın da bu görüşte olduğunu, Müstedaaleyhin Müstedinin emeklilik maaşını yükseltip ona ödeme yapmamakla ihmalde b-ulunduğunu ve başvuru gereğince karar verilmesi gerektiğini iddia etmiştir.

Müstedaaleyh avukatı ise hitabesinde, diğer şeyler meyanında, olgularla hemfikir olduğunu, ancak emekliye ayrılan herhangi bir kişinin emeklilik maaşının yeniden ayarlanabilmesi -için, o şahsın emekliye ayrılmış olduğu görevin emeklilik amaçları için kabul edilen ödeneklerinde sonradan bir yükselme olması gerektiğini, bu başvuruda yeni İdare Amirine barem 16'nın verilmiş olmasının bir terfi olup mevkiin ödeneğinde bir yükselme mahi-yetinde telâkki edilemiyeceğini, bu nedenle Müstedinin emeklilik maaşının ayarlanmasına ve ona ödeme yapılmasına gerek olmadığını, bu durumda, ortada bir ihmalin bulunmadığını, Müstedinin almakta olduğu emeklilik maaşının esası barem 14'ün 2. kademesi oldu-ğuna göre Belediye Kamu Görevlileri Tüzüğü'ne istinaden yapılan intibakın da Tüzüğe uygun bulunduğunu, haksız ve mesnetsiz olan bu başvurunun reddedilmesi gerektiğini savunmuştur.

26/1977 sayılı Emeklilik Yasası'nın 30. maddesi şöyledir:

"30. Bu Yasanın- başka kurallarına bakılmaksızın:

Herhangi bir nedenle emekliye ayrılmış kişinin, emekliye ayrılmış olduğu görevin emeklilik amaçları için kabul edilen ödeneklerinde, sonradan yükselme olması halinde, böyle bir kişinin emeklilik maaşı yeniden ayarlanır ve- yükselme olduğu tarihten başlayarak kendisine ödenir."

-Bu maddeye göre, emekliye ayrılmış bir kişinin emekliye ayrılmış olduğu görevin emeklilik amaçları için kabul edilen ödeneklerinde sonradan yükselme olması halinde, böyle bir kişinin emeklilik maaşının yeniden ayarlanması ve yükselme olduğu tarihten kendis-ine ödenmesi gerekir.
-
Olgulardan görülebileceği gibi, Müstedi 30.6.1978 tarihinde Lâpta Belediyesi İdare Amiri mevkiinden emekliye ayrılmıştır. 1.2.1984 tarihinde ise, Lâpta Belediyesi yeni İdare Amiri Ahmet Denizer'e barem 14 yerine barem 16 üzerinden maaş vermeğe başlamıştı-r. Müstedi bunun İdare Amiri görevinin maaşına artış getiren bir barem ayarlaması olduğunu, bu artışın Emeklilik Yasa- sının 30. maddesi gereğince kendisine de yansıması gerektiğini iddia ederken; Müstedaaleyh, yapılan işlemin sadece Ahmet Denizer'ı ilgile-ndiren bir terfi olduğunu söylemektedir. Bu durumda, ilk önce 3.2.1984 tarihinde Müsteda- aleyhce yapılan ve Ahmet Denizer'e 1.2.1984 tarihinden itibaren barem 16'nın ve bu baremin 2. kademesinin verilmesini öngören işlemin mahiyetini tesbit etmem gerekmek-tedir.

Ord. Prof Dr. Sıddık Sami Onar'a göre terfi, memurun hiyerarşi, meratip silsilesi içinde yükselmesi, daha büyük selâhiyetler ve menfaatler iktisap etmesidir (gör, İdare Hukukunun Umumi Esasları, 3. baskı, cilt III, sayfa 1211). Olgulardan görülebi-leceği gibi, Ahmet Denizer 1.2.1983 tarihinde barem 14 ile Lâpta Belediyesi İdare Amiri mevkiine atanmamıştı. 3.2.1984 tarihinde ona barem 14 yerine daha yüksek bir barem olan barem 16 uygulanmıştır. Bunun sonucu olarak, adıgeçenin maaşında bir yükleme olm-uştur. Ancak, Ahmet Denizer'e barem 16'nın verildiği tarihte ve ondan sonraki tarihlerde mevkii, ilk tayininde olduğu gibi, Lâpta Belediyesi İdare Amiri olarak aynen kalmıştır. Başka bir deyişle, adıgeçen daha büyük menfaat elde etmekle beraber, hiyerarşi -içindeki derecesinde, görev ve sorumluluğunda hiçbir değişiklik olmamıştır. Kaldı ki, ilgili zamanda Lâpta Belediyesi İdare Amiri mevkiinin başka derecesi de mevcut değildi. Belirtilenlerden anlaşılabileceği gibi, Müstedaaleyh tarafından 3.2.1984 tarihinde- alınan veya yapılan ve İdare Amiri Ahmet Denizer'e 1.2.1984 tarihinden itibaren barem 16 ve bu baremin 2. kademesinin verilmesini öngören mezkûr karar veya işlem bir terfi olamaz. Emare 2'deki diğer kararlar da incelendiğinde, bu uygulamanın sadece Ahmet -Denizer'e yapılmadığı, benzer uygulamaların Lâpta Belediye Başkanı dahil hemen hemen tüm Belediye personeline yapıldığı görülecektir. Bu da, Ahmet Denizer'e barem 16 ve bu baremin 2. kademesinin verilmesini öngören mezkûr karar veya işlemin bir terfi mahiy-etinde olmadığını teyid eder mahiyettedir. Kanaatimce Müstedaaleyh, Lapta Belediyesi maaş ayarlama ve intibak işlemlerinin bir parçası olarak Belediye İdare Amiri mevkiinin baremini birleşik barem 14-15'den barem 16'ya yükselmiş ve 1.2.1984 tarihinde bu gö-revde 1 yılını doldurmuş bulunan Ahmet Denizer'i de bu baremin 2. kademesine intibak ettirmiştir.

Belirtilenlerden anlaşılabileceği gibi, Müstedi emekliye ayrıldıktan sonra emekliye ayrılmış olduğu Lâpta Belediyesi İdare Amiri görevinin bareminde bir yük-selme olmuştur. Baremde yapılan bu yükselme baremin onikide birini teşkil eden görevin maaşını etkilemiş ve maaşta bir yükselme meydana getirmiştir. Maaş, 26/1977 sayılı Emeklilik Yasası'nın 4(1)(a) maddesi gereğince emeklilik amaçları için kabul edilen bi-r ödenektir. Bu böyle olduğuna göre, Lâpta Belediyesi İdare Amiri görevinin maaşında sonradan meydana gelen bu yükselmenin Emeklilik Yasasası'nın yukarıya çıkarılan 30. maddesi uyarınca bu görevden emekli bulunan Müstediye de yansıtılması gerekmekteydi. B-ir başka deyişle, Müstedaaleyhin Müstedinin emeklilik maaşını barem 16'nın 2. kademesine göre yeniden ayarlanması ve yükselmenin olduğu 1.2.1984 tarihinden itibaren ona ödemesi gerekirdi. Halbuki, Müstedaaleyh mezkûr yasa tarafından yapılması emredilen bu -işlemi yapmağı ihmal etmiştir.

Olgulardan görülebileceği gibi, Müstedinin bu konudaki mağduriyeti daha sonra İçişleri ve Sağlık Bakanlığı tarafından Belediye Kamu Görevlileri Tüzüğü tahtında yapılan intibak işlemleri esnasında da giderilmemiştir.

Sonuç- olarak, Müstedaaleyh Müstedinin emeklilik maaşını barem 16'nın 2. kademesine göre yeniden ayarlamamakla ve yükselmenin olduğu 1.2.1984 tarihinden itibaren ona bu esas üzerinden emeklilik maaşı ödememekle bir ihmalde bulunduğuna, söz konusu ihmalin tamamen- yapılmaması gerektiğine ve yapılması ihmal olunan mezkûr eylem veya işlemin yapılması gerektiğine karar verilir.

Masraf hususunda herhangi bir emir verilmez.


(Celâl Karabacak)
- Yargıç

18 Ekim 1989


-


-598-



-


Full & Egal Universal Law Academy