Yüksek İdare Mahkemesi Numara 6/1983 Dava No 16/1983 Karar Tarihi 28.06.1983
Numara: 6/1983
Dava No: 16/1983
Taraflar: Arıkan Bahriyeli ile Ekonomi ve Maliye Bakanlığı
Konu: T.C. Büyükelçiliğindeki görevin emeklilik hakkı kazandırıp kazandırmadığı tartışması
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 28.06.1983

-D.16/83 YİM 6/83

Yüksek İdare Mahkemesi Olarak Oturum Yapan

Yüksek Mahkeme Huzurunda.

Mahkeme Heyeti: N. Ergin Salâhi, Niyazi F. Korkut, Aziz Altay.

Anayasanın 118. Maddesi hakkında.

Müstedi: Arıkan Bahriyeli, Lefkoşa.

- ile -

Müstedaale-yh:Ekonomi ve Maliye Bakanlığı vasıtasıyle KTFD, Lefkoşa.

A r a s ı n d a.

Müstedi namına: Gülsün Özveri.
Müstedaaleyh namına: Yaşar Boran.



Yasa Maddesi: 26/77 sayılı Emeklilik Yasasının 43(1) ve 3(5) maddeleri.

İstemin Özeti: Müstedinin T.C. Büyük-elçiliği Basın Müşavirliğindeki hizmetlerinin 26/77 sayılı Emeklilik Yasası kapsamına girmediği ile ilgili Müstedaaleyh kararının hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğurmayacağına karar verilmesi istemi.

OLAY: 1 Eylül 1960 ile 31 Ekim 197-0 tarihleri arasında T.C. Büyükelçiliğinde Basın Müşavirliği yapan Müstedi 26/77 sayılı Yasanın yürürlüğe girmesinden sonra bu hizmetlerinin emeklilik kapsamına alınmasını istedi. Müstedaaleyh Müstedinin bu talebini Yasanın yürürlüğe girdiği tarihte görev -başında bulunmadığı gerekçesine atfen reddetti. Başvuru Müstedaaleyhin bu kararından yapılmıştır.

SONUÇ: Geçmiş içtihat kararlarında da karara bağlandığı üzere Yasanın yürürlüğe girdiği tarihte görev başında bulunmayan Müstediye, 26/77 sayılı Yasanın uygu-lanması olası değildir.
Başvuru reddolunur.

Atıfta Buliuıulan Yargısal İçtihatlar:
1-YİM 21/78 sayılı Ahmet Mithat Berberoğlu ile Maliye Bakanlığı, Hazine ve Muhasebe Dairesi Müdürlüğü arasındaki Yüksek İdare Mahkemesi kararı.
2-YİM 77/79 sayılı (D.1/8-0) Abdurrahman Ali kanlı ile Ekonomi ve Maliye Bakanlığı arasındaki Yüksek İdare Mahkemesi kararı.



HÜKÜM

N. Ergin Salâhi: Müstedi işbu başvurusu ile müstedaaleyh tarafından müstediye gönderilen ve müstedinin 1 Eylül 1960 ile 31 Ekim 1970 tarihleri aras-ırida T.C. Büyükelçiliği Basın Müşavirliğindeki hizmetlerinin 26/77 sayılı Emeklilik Yasası kapsamına girmediğini bildiren HMD2l2/68/14 sayı ve 4 Kasım 1982 tarihli yazısı ile bildirilen kararın veya işlemin hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir son-uç doğuramayacağına karar verilmesi isteminde bulunmuştur.

Başvurunun duruşmasında taraflar şahit çağırmamışlardır. Olgularda taraflar arasında herhangi bir ihtilâf yoktiır. Müstedi 1 Eylül 1960 ile 31 Ekim 1970 tarihleri arasınrla T.G. Büyükelçiliği Bası-n Müşavirliğinde hizmet yapmış ve 31 Ekim 1970 tarihinde hizmetten ayrıldığında 10 sene bir ay füli hizmeti mevcuttu. Yine ihtilâfsız olgulara göre 26/77 sayılı Emeklilik Yasasının 3(5) maddesi uyarınca bu hizmet emeklilik kapsamına alınmıştır. Ancak müste-di 31 Ekim 1970 tarihinde görevden ayrıldığı ve Yasanın yürürlüğe girdiği 13.5.77 tarihinde görev başında bulunmadığı nedenine bağlı olarak emeklilik kapsamına alınan hizmetlerden faydalandırılamamış ve müracaatı Maliye Bakanlığınca reddedilmiştir.

Müsted-i avukatı başvurusunu esas itibarı ile bir nokta üzerinde toparlamaktadır. 26/77 sayılı Emeklilik Yasasının 43(1) maddesi komu görevlileri ve siyasal kamu görevlilerine uygulanacak bir maddedir ve Yasanın 43(1) maddesi Yasanın 3(5) maddesi ile birlikte oku-nduğunda T.C. Büyükelçiliğinde 1.12.1976 tarihinden önce hizmet yapıp emeklilik hizmeti kazanan kişiler Yasanın yürürlüğe girdiği tarih olan 13.5.1977 tarihinde görev başında olmasalar dahi, emeklilik haklarını yitirmiş sayılmamaları gerekir. Müstedi avuka-tı yirıe devamla Yasanın 3(5) maddesinde öngörülen emeklilik kazandıran tarihin 1.12.1976 tarihi olduğunu, her halukârda Yasanın 43(1) maddesi uygulanacak olursa T.C. Büyükelçiliğinde 1.12.1976 tarihinden önce görev yapan kişiler 26/77 sayılı Emeklilik Yas-asıridan faydalanmamaları gerektiği anlamına geleceğini ileri sürmüş ve Yasanın amacının bu olmadığını iddia etmiştir.

Müstedaaleyh tarafından bulunan Savcı ile 26/77 sayılı Emeklilik Yasasının 43(1) maddesinin tefsiri yapılarak geçmiş içtihat kararlarınd-a karara bağlandığını ve bu kararlara göre Emeklilik yasasının ancak görev başında olan kişileri kapsadığını, Yasanın 43(1) maddesi sadece kamu görevlileri ve siyasal kamu görevlilerine teşmil edilemeyeceğini, emeklilik kapsamına alınan tüm kişilere uygula-nacağı görüşünü ileri sürmüştür.

Atıfta bulunulan 26/77 sayılı yasanın 3(5) ve 43(1) maddeleri şöyledir:
"3.(5) Türkiye Cumhuriyeti Kıbrıs Büyükelçiliğinde 1 Aralık 1976'dan önce hizmet ettikleri, T.C. Büyükelçiliği tarafından resmi belge ile saptanan Dev-let yurttaşlarının
yaptığı hizmet;

43.(1) Bu Yasa, yürürlükten kaldırılan Emeklilik Yasası ve
Emeklilik (Değişiklik) Yasaları gereğince emeklilik hak-
kına sahip olan veya bu Yasa ile hak sahibi olupda
- Yasanın yürürlük günü görev başında bulunan kişiler
bakımından, emeklilik hakkı kazandıran hizmete ilk ata-
ma veya seçilme tarihlerinden başlayarak uygulanır."

Yasanın 43(1) maddesi kamu görevlileri ve lileri açısından YİM 21/78 -sayılı Ahmet Mithat Berberoğlu ile Maliye Bakanlığı, Hazine ve Muhasebe Dairesı Müdürlüğü arasındaki davada incelenerek bir karara bağlanmıştır. Bu kararın 3 ve 4. Sayfalarında ise şöyle denmektedir:

"Yukarıda iktibas edilen 43. maddenin (1). fıkrası sa-rahatle Yasanın yürürlüğe girdiği tarihte görev başında bulunanları kapsamaktadır. 43. maddenin (2). fıkrası ise yasanın yürürlüğe girdiği tarihten önce emekliye ayrılmış kişilere şamildir. (2). fıkrada 'Yasanın yürürlüğe girmesinden önce emekliye ayrılmış- oiup olmadığına bakılmaksızın' deyimi ilk nazarda muğlak görülmekle beraber (2). fıkra (1). fıkra ile beraber dikkatlice okunduğurida bu deyimin esas amacının deyimden hemen önce tarifi yapılan emekli kişiyi anlattığı görülür ve böyle kişinin emekli olup -ikramiye ve haklarının ewelce hesaplanıp hesaplanmadığına bakılmaksızın bu fıkra hükümleri altında mücahitlik hizmetlerinin de kaale alınarak yeniden bir hesaplama yapılmasını öngördüğü açıktır.

43. madde, 'Emeklilik Yasası' yürürlüğe girmezden önce görev-den ayrlanlara emeklilik hakkı bahşetmemektedir. Müstedinin atıfta bulunduğu 'Emeklilik Yasası'nın diğer maddeleri veya herhangi bir maddesi de müstedi veya müstedinin durumunda olanlara emelilik hakkı vermemektedir."

Görülebileceği gibi kamu görevlileri -ve siyasal kamu görevlileri 26/77 sayılı Emeklilik Yasasından faydalanmaları için Yasanın yürürlük tarihi olan 13.5.1977 tarihinde görev başında bulunmuş olmaları gerektiği karara bağlanmıştı.

Müstedi avukatı yukarıda değindiği nedenlere binaen T.C. Büyük-elçiliğinde hizmet görenler açısından bir ayırım yapılması gerektiğini ileri sürmüştür. Ancak yukarıda atıfta bulunulan 43(1) maddesi yürürlükten kaldırılan emeklilik Yasası ve emeklilik değişiklik yasaları gereğince emeklilik hakkına sahip olan kişileri k-apsadığı gibi 26/77 sayılı Emeklilik Yasası kapsamında ilk defa emeklilik hakkı kazanan kişileri kapsadığı ve bu kişilere de uygulanması gerektiği görülmektedir. Bu durumda müstedi avukatının savı ileri gidemez. Esasen bu konu YİM 77/79 sayılı davada da ka-rara bağlanmıştır. Bu kararın 2. sayfasında Yasanın 3(5) maddesine atıfta bulunularak şöyle denmektedir:


"İktibası yapılan 3. madde hangi hizmetlerin emeklilik hakkı kazandıran hizmet olduklarını saptayan bir madde olduğiına kuşku yoktur. Aynı maddenin -5. fıkrası ile, ilke olarak, Türkiye Cumhuriyetinin Kıbrıs Büyükelçiliğinde ifa edilen hizmetlerin emeklilik hakkı kazandıran hizmet olarak kabul edildiği açıktır. Sadece bu ilkeye kısıtlayıcı bir hüküm getirilmiştir. Bu kısıtlayıcı hüküm ise bu fıkradân y-ararlanacak kişileri 1 Aralık 1976' dan önce hizmete başlamalarıdır. Diğer bir deyimle 1 Aralık 1976'dan önce Türkiye'nin Kıbrıs Büyükelçiliğinde hizmet eden bir lişi bu gibi ve o tarihten sonraki hizmetini T.C. Büyükelçiliği tarafından verilen resmi bir -belge ile saptadığı takdirde onun gerek 1.12.1976 öncesi ve gerekse o tarihten sonraki hizimeti bir bütün olarak emeklilik hakkı kazandıran bir hizmet olur. Tabiatıyle 1.12.1976'dan sonra Büyükelçilikte hizmete başlayan bir kişi, mezkûr tarihten önce hizme-ti olmaması nedeniyle 3(5) maddesinden yararlanamaz."


Yine aynı kararın 3. sayfasında YİM 21/78 sayılı karara atıfta bulunarak şöyle denmektedir:

"Yim 21/78 Ahmet Mithat Berberoğlu ile Maliye Bakanlığı Hazine ve Muhasebe Dairesi Müdürlüğü isimli baş-vuruda 26/77 sayılı yasanın 43 (1) maddesinin sarahatle Yasanın yürürlüğe girdiği tarihte görev başında bulunanları kapsamaktadır denmektedir. Diğer bir deyimle bir kişi 26/77 sayılı yasadan yararlanabilmesi için Yasanın 3. maddesinde belirtilen emeklili-k hizmetlerinin birinde Yasanın yürürlüğe girdiği tarihte bulunması gerekir. Şayet müstedaaleyhin- iddiası kabul edilecek olunursa ve buna göre T.C. Kıbrıs Büyükelçiliğinde sadece 1.12.1976 ya kadar ifa edilerı hizmetler emeklilik kazandıran hizmetler olar-ak sözü edilen madde kapsamına alınacak olunursa, Büyükelçilikte çalışanların hiçbiri yasanın yürürlüğe girdiği tarihte görev başında olmadıkları için bu maddeden yararlanma olanakları yoktur meğer ki Büyükelçilikteki görevinden ayrılıp 3. maddede serdedil-en bir hizmete girmiş olsun. Böylesine acaip bir duruma cevaz vermek amacıyle 3(5) maddesinin yasa koyucu tarafından yasaya koniılduğuna imkân ve ihtimal vermiyoruz."

Yukanda alıntısı yapılan kararlardan açıklıkla görülebileceği gibi önümüzde başvuru konu-su teşkil eden benzeri konular özellikle 77/79 sayılı başvuruda karara bağlanmıştır.

Müstedi 31 Ekim 1970 tarihinde görevden ayrıldığı ve Yasanın yürürlüğe girdiği tarihte görev başında olmadığı cihetle 26/77 sayılı Emeklilik Yasasının 3(5) maddesinden fa-ydalanması olası değildir.


Yukarıda serdedilen görüşler ışığında müstedi başvurusunda mu- vaffak olmadığı cihetle başvuru reddedilir.


(N. Ergin Salâhi) (Niyazi F. Korkut) (Aziz Altay) Yargıç Yargıç - Yargıç

28 Haziran 1983





- 206 -



Full & Egal Universal Law Academy