Yüksek İdare Mahkemesi Numara 50/2001 Dava No 28/2010 Karar Tarihi 11.10.2010
Numara: 50/2001
Dava No: 28/2010
Taraflar: Kıbrıs Türk Kooperatif Merkez Bankası Ltd. ile Lefkoşa Kaza Tapu Amiri arasında
Konu: Davacı Bankaya ipotekli malın satışı - Satıştan elde edilen paradan dellaliye, stopaj vergisi ve vergi borcu kesildikten sonra bakiye kalan miktarın Davacıya verilmesi kararına Davacının itirazı ve kararı iptali istemi.
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 11.10.2010

-D. 28/2010YİM 50/2001
Yüksek İdare Mahkemesinde
Anayasanın 152. Maddesi Hakkında.
Mahkeme Heyeti: Necmettin Bostancı, Talat D. Refiker, Narin F. Şefik.
Davacı: Kıbrıs Türk Kooperatif Merkez Bankası Ltd., Lefkoşa
- ile -
Davalı: Lefkoşa Kaza Tapu -Amiri vasıtasıyla KKTC Lefkoşa
İlgili Şahıs: Mustafa Gayde, Lefkoşa

A r a s ı n d a.

Davacı namına: Avukat Erdaş Erbilen
Davalı namına: Başsavcı Yardımcı Muavini Nejla Şenol
İlgili Şahıs namına: Hazır değil temsil eden yok.


--------------


H Ü K Ü M


Necmettin Bostancı: Mahkemenin kararını sayın Yargıç Narin Ferdi Şefik okuyacaktır.

Narin F. Şefik: Davacı:

Lefkoşa Kaza Tapu Amiri ve/veya Davalı tarafından alınıp
MES 5/2000 sayılı ve 8.2.2001 tarihli bir yazı ile
takriben 8-.2.2001 tarihinde Davacıya gönderilen ve
Gönyeli'de Rahmenin Gölü mevkiinde Pafta No: XXI/20 WI and
EJ, Parsel 520'de kain olup, takriben 16.4.1999
tarihinde Mahkeme emri ve açık artırma usulü ile
17.12.2000 tarihinde satılan G491 koçan nu-maralı taşınmaz
malın satışı karşılığında tahsil edilen 25,010,000,000
TL'den, masrafa ilaveten, stopaj kesintisi yapılmasını ve
ayrıca, yukarıda mezkur mal sahibinin vergi borcu tutarı
olarak 12,185,313,049 TL'nin da Gelir ve Vergi Dairesin-e
ödenmesini ve ipotekli alacaklı durumunda olan Davacıya
sadece 11,944.536,951TL ödenmesini öngören kararın
ve/veya ifadesini yukarıda MES 5/2000 sayılı ve 8.2.2001
tarihli yazıda bulunan kararın ve/veya bu karar gereğince
yapılan işlem-lerin tamamen hükümsüz ve/veya etkisiz
olduğuna ve herhangi bir sonuç doğuramayacağına dair bir
Mahkeme kararı;

talep etmektedir.


Davalı dava konusu karar ve işlemlerin yasalara uygun yapıldığını ileri sürmektedir.

Taraflar davanın dinlenmes-i aşamasında müştereken Mahkemeye 9 emare ibraz ederek, müşterek olgularını aşağıda sıralandığı şekilde sunmuşlardır:
Davacı tarafından aleyhine hüküm alınan Mustafa Gayde takriben 18.3.1996 tarihinde Lefkoşa'da Davacı lehine tanzim ettiği DK 70/96 No'lu m-ersum ve/veya alelade bir borç senedi ve ipotek senedi tahtında Davacıdan 15.000 Stg borç para aldı ve mezkur borcunu senet ahkamı uyarınca ilk talepte senevi %17'lik kapitalize faizleri ile birlikte Davacıya geri ödemeyi kabul ve taahhüt etti. Mustafa Ga-yde mezkur borcunun ödenmesine bir teminat olmak üzere Gönyeli'de Rahmenin Gölü mevkiinde Pafta/Harita No: XXI/20 WI and EJ Parsel No: 520'de kain, Lefkoşa Kaza Tapu Dairesinde G491 koçan kayıt nosu ile kayıtlı 1 evlek 2200 ayakkareden müteşekkil tarla üze-rindeki mülkiyet hakkını usulüne uygun olarak Davacı lehine ipotek etti.
Bu borcun tahsili amacıyla Lefkoşa Kaza Mahkemesi huzurunda Davacı tarafından 1652/98 sayılı dava takriben 16.4.1999 tarihinde neticelendi ve Lefkoşa Kaza Mahkemesi diğer şeyler yanın-da G491 numaralı koçan ile kayıtlı taşınmazın satılıp mezkur satıştan elde edilecek miktarın dava konusu borca mahsup ve/veya tahsis edilmesini emretti.
Yukarıda sözü edilen taşınmaz mal 17.12.2000 tarihinde açık artırma usulü ile 25.010.000.000-TL'ye satı-lmıştır. Davalı ve/veya Lefkoşa Kaza Tapu Amiri sözkonusu satıştan elde ettiği 25.010.000.000-TL'den 4.800.000-TL dellaliye, 875.350.000-TL stopaj vergisi ve 12.185.313.049-TL vergi borcu yani ceman 13,065.463.049-TL kestikten sonra bakiye 11,944.536.951-T-L sini Davacıya vermeyi kararlaştırmış ve/veya vermiştir.
Davalı bu kararını MES 5/2000 sayılı 8.2.2001 tarihli yazı ile Davacıya bildirmiştir.
Davacı ise 20.01.2001 tarihli yazı ile Lefkoşa Kaza Tapu Amiri ve/veya Davalıya itirazını bildirmiştir.
Davalı -TK/27/01-3 sayılı 14.03.2001 tarihli yazı ile kararın doğru olduğunu bildirmiş ve bu kararda Kamu Alacakları Tahsili Usulü (Değişiklik) Yasası madde 46'yı dayanak göstermiştir.

Taraflar ayrı sözlü şahadet dinletmeyerek hukuki
argümanlarını sunmuşlardır. -

Emare 5 olarak ibraz edilen Gelir ve Vergi Dairesinin 24.1.2001 tarihli yazısı ile Tapu ve Kadastro Dairesi Müdürlüğü, Lefkoşa Kaza Tapu Amirliğine Mustafa Gayde'nin Aralık 2000 sonu itibarı ile 12,185,313,049 TL borcu olduğunu bildirmektedir.

Emare -6 harcama belgesi ile gerçekleşen satış sonrası yapılan kesintiler neticesinde Lefkoşa Kaza Mahkemesi deposito hesabına 11,944,536,951 TL'sı yatırılmıştır.

Davacı Talep Şerhinde Davalı tarafından MES 5/2000 sayılı ve 8.2.2001 tarihli bir yazı ile takribe-n 8.2.2001'de Davacıya gönderilen bir karardan bahsetmektedir. Ancak böyle bir yazı ve/veya karar dava dosyasına emare yapılmış değildir. 8.2.2001 tarihli Emare 5 harcama belgesi Davalı tarafından kaleme alınmış bir karar ve/veya yazı değildir. Emare 8 -olarak ibraz edilen yazıda ise Davalı Davacıya malı satılan kişinin vergi borcunun, Kamu Alacaklarının Tahsili Usulü (Değişiklik) Yasasının 46. maddesi altında, kamu alacağının önceliğinin düzenlenmiş olması nedeni ile, bu madde uyarınca satıştan elde edil-en meblağdan kesinti yapıldığı belirtilmektedir. Emare 8 yazı MES 5/2000 sayılı bir karar içermemektedir. Davalının madde 46 altında satıştan elde edilen meblağdan kesinti yaptığını bildiren karar Emare 5 değildir. Mahkeme huzurunda MES 5/2000 sayılı ve- 8.2.2001 tarihli bir karar yoktur. Bu durumda Davacı yanlış tarihli kararı dava konusu yapmış bulunmaktadır ve dava konusu yapmak istediği kararı da emare yapmamıştır. Herhalukârda Davacı şikayet etmekte olduğu hususu Talep Şerhinde detaylı bir şekilde- izah etmiştir. Davacı, Mustafa Gayde'nin hükümlü borcu nedeni ile yine aynı kişiye ait olup da satılan maldan temin edilen meblağdan Davalının Mustafa Gayde'nin vergi borcunu öncelikle tenzil etmiş olmasından şikayet etmektedir. Bu durumda ilgili karar -ibraz edilmemiş olmakla beraber Davacının şikayet konusu yaptığı işlemin ne olduğu bellidir ve yapılan bu işlemin yasal olup olmadığının incelenmesi için de yeterli veri Talep Şerhinde vardır. Bu durumda Davacının talebi incelenmelidir.

Davalı yaptığı i-şlemin dayanağı olarak 48/77 sayılı Kamu Alacaklarının Tahsili Usulü (Değişiklik) Yasasının 46. maddesine dayanmaktadır.

Bu yasanın safahatlarına baktığımız zaman 48/77 sayılı orijinal yasanın 46. maddesinde "gümrük resmi, bina ve arazi vergisi gibi... t-aşınmaz malın aynından doğan kamu alacakları ... taşınmaz malın bedelinden tahsilinde rehineli alacaklardan önce gelir" denmektedir.

28/85 sayılı yasa ile 46. maddeye tadilat getirilerek madde genişletilmiştir. Yeni 46. maddede "gelir vergisi, kurumlar v-ergisi, kaçakçılık, kusur ve usulsüzlük cezaları ile bunların gecikme zamları" nın ilave edildiği görülmektedir. Davacının üzerinde durduğu YİM 60/95 sayılı davada verilen çoğunluk kararında bu ilave edilen kelimelerin de 'taşınmaz malın aynından doğan ka-mu alacağı olması halinde önceliği olduğuna karar verilmiştir. Azınlık kararı ise ilave sözlerin taşınmaz malın aynından doğamayacağı için gelir vergisi, kurumlar vergisi, kaçakçılık, kusur ve usulsüzlük cezaları ile bunların gecikme zamlarının önceliği o-lduğunu ifade etmiştir.

23/97 sayılı tadilat yasası ile 29.4.1997 tarihinden itibaren "taşınmaz mal vergisi" de 48/77 sayılı yasanın 46. maddesine dahil edilmiştir.

54/99 sayılı yasa ile 48/77 sayılı yasa 8.11.1999 tarihi itibarı ile Resmi Gazete'de y-ayınlanarak be tekrar tadil edilmiştir. Bu tarihten sonra yürürlüğe giren 46. madde aynen şöyledir:

"46. Üçüncü şahıslar tarafından Gelir ve Vergi
Dairesinden mal sahibinin Devlete borcu olmadığına
ilişkin onay alınması koşuluyla ipotek altına alınıp
- haczedilen mallar, paraya çevrilmeden önce o mal
üzerinde kamu alacağı için de haciz konulmuşsa, bu
alacak da hacze iştirak eder ve satış bedeli aralarında
alacaklarına oranla eşit şekilde bölüşür.
Ancak, malın aynından doğan kamu alacakları ile
Gel-ir ve Vergi Dairesinden onay alınmaksızın ipotek
altına alınan malların haczinde, ipotek konduğu tarihe
kadar doğan kamu alacakları, malın bedelinden tahsilinde
diğer alacaklardan önce gelir."


Davalı hitabında 54/99 sayılı yasa ile yapılan tadilat n-eticesinde yürürlüğe giren 46. maddeye dayanmakta olduğunu ifade etmiştir. 54/99 sayılı yasa ile değiştirilen 46. maddede öncelikli olan alacak "ipotek konduğu tarihe kadar doğan kamu alacakları"dır.

Davacı Davalının 23/97 sayılı yasa ile tadil olan 48-/77 sayılı yasanın 46. maddesinin uygulanamayacağını iddia etmiştir. Tarafların iddiaları yasanın farklı metinlerine dayandığı için ilk etapta hangi tarihteki mevzuatın uygulanacağına karar vermek gerekir.

Mustafa Gayde'ye ait mal 10.3.1996 tarihinde ip-otek verilmiş ve ipotek 21.8.1996'da Emare 3'de görüldüğü şekilde Tapu Dairesine kayıt edilmiştir. Satış ile ilgili Mahkeme emri 16.4.1999'da verilmiş, satış 17.12.2000'de gerçekleşmiştir. Mustafa Gayde'nin malını ipotek verdiği 1996 yılında yürürlükte o-lan mevzuatta 28/85 sayılı yasa ile getirilen tadilat neticesinde gelir vergisinin de ipotekli alacağa önceliği olduğu görülmektedir. Ancak YİM 60/95'de çoğunluk kararı bu verginin malın aynından kaynaklanmasına karar vermiştir. Mal ile ilgili satış emri- verildiği tarihte de aynı mevzuat yürürlükteydi. Malın satış tarihinde ise 54/99 sayılı yasa ile getirilen tadilat yürürlüğe girmiş ve 46. maddenin şart bendine göre "Gelir ve Vergi Dairesinden onay alınmaksızın ipotek altına alınan malların haczinde, ip-otek konduğu tarihe kadar doğan kamu alacakları" için öncelik verilmektedir. Yani bu şart bendinde öncelik verilen alacak Mustafa Gayde aleyhine ona ait mala ipoteğin konduğu 1996 yılına kadar var olan kamu alacağı içindir. 1996 yılına kadar Mustafa Gayd-e'nin vergi borcunun ne olduğuna dair huzurumuzda şahadet yoktur. Huzurumuzda satıştan tenzil edilen vergi borcunun ipotek tarihinde mevcut olmadığı ve bu nedenle bu meblağın önceliği olmaması gerektiği doğrultusunda da bir argüman yapılmış değildir. Dav-acı argümanını 23/97 sayılı yasa ile yapılan tadilata ve YİM 60/95'le sınırlamıştır.

Kanaatimizce dava konusu olay ile ilgili 48/77 sayılı yasa malın aleni müzayede ile satışı yapıldığı tarihten sonra önem arz etmiştir. Satıştan elde edilen meblağdan ne- tür kesinti yapılması gerektiği o tarihte önem arz etmiştir. Bu nedenle 48/77 sayılı Kamu Alacakları Tahsili Usulü Yasasına bakıldığı tarihteki mevzuata göre işlem yapılması gerekmektedir. (Bak: Yargıtay/Hukuk 63/86 D.28/89)

Yani 48/77 sayılı yasanın -uygulanması söz konusu olduğu tarihteki mevzuat ne ise onun uygulanması gerekir. Bu da bize satış tarihinde geçerli mevzuatın bu meseleye uygulanması gerektiğini gösterir. Satış tarihinde 48/77 sayılı yasanın 54/89 tarihli yasa ile tadil edilmiş şekli yü-rürlükteydi, bu durumda Mustafa Gayde'nin malının satışı neticesinde temin edilen meblağa 54/89 sayılı yasa ile tadil edilen 48/77 sayılı yasanın 46. maddesinin uygulanması gerekir.

8.11.1999 tarihi itibarı ile yürürlüğe giren 54/99 sayılı yasa ile tad-il edilen 48/77 sayılı yasanın 46. maddesi altında
(1) Malın aynından doğan kamu alacakları ve
(2) Gelir ve Vergi Dairesinden onay alınmadan ipotek alınan
malların haczinde, ipotek konduğu tarihe kadar doğan kamu
alacaklarının
malın bedelinden t-ahsilinde diğer alacaklardan önceliği vardır.

Dava konusu meselede satış bedelinden stopaj ve gelir vergisi kesilmiştir. Stopaj malın aynından doğan bir kamu alacağıdır. Bu nedenle stopaj miktarı olarak 875,350,000TL'nin 46. madde altında önceliği vard-ır. Mal sahibinin Gelir ve Vergi Dairesine olan bir borcu ise malın aynından doğan bir kamu alacağı olmadığı için bu kriter altında bu borcun önceliği yoktur. Ancak 46. maddenin şart bendi altında Mustafa Gayde'nin satılan malından ipotek tarihine kadar- mevcut olan kamu alacaklarının önceliği yine vardır. Emare 5'de belirtilen 12,185,313,049 TL Mustafa Gayde'nin Aralık 2000'e kadar olan Gelir ve Vergi Dairesine olan borcunu göstermektedir. Mevzuata göre Mustafa Gayde'nin ancak malını ipotek verdiği 199-6 yılına kadar olan vergi borcunun önceliği olabilir. Bu durumda Emare 5'de belirtilen meblağın tümü ile satış bedelinden tahsil edilmesi yanlış olmuştur.

Netice itibarı ile Davalının dava konusu kararının stopaj kesintisi yapılması ile ilgili kısmı-n doğru olduğuna, vergi borcu tutarı için kesinti yapılması ile ilgili kısmın hatalı olduğuna karar veririz. Bu durumda Davalının kararının, vergi tutarı olarak 12,185,313.049 TL'nin Vergi Dairesine ödenmesi ve Davacıya 11,944,536.951 TL ödenmesi ile ilgi-li kısmın hükümsüz ve etkisiz olduğuna karar veririz.

Dava masrafları Davacı lehine verilir.




Necmettin Bostancı Talat D. Refiker Narin F. Şefik
Yargıç Yargıç Yargıç


10 Kasım, 2010
-



8






Full & Egal Universal Law Academy