Yüksek İdare Mahkemesi Numara 47/1989 Dava No 31/1989 Karar Tarihi 29.06.1989
Numara: 47/1989
Dava No: 31/1989
Taraflar: İsmail Bayhanlı vd ile İskân Bakanlığı vd
Konu: Ara emri
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 29.06.1989

-D.31/89 YİM 47/89

Yüksek İdare Mahkemesi Olarak Oturum Yapan
Yüksek Mahkemede
Yargıç Hamdi Atalay Huzurunda
Anayasanın 152. Maddesi hakkında

Müstedi: 1. İsmail Bayhanlı, Zümrütk-öy
2. Şerife Bayhanlı, Zümrütköy
-ile-
Müstedaaleyh: 1. İskân Bakanlığı (İskân ve Rehabilitasyon Dairesi
Müdürlüğü) vasıtasıyle KKTC'yi temsilen KKTC
Başsavcılığı, Lefkoşa.
2. Maliye Bakanlığı (D.E.M.D.) Müdürlüğü vasıtasıyle
KKT-C'yi temsilen KKTC Başsavcılığı, Lefkoşa.
A r a s ı n d a.

Müstedi namına: Av. Osman İlter Zeki
Müstedaaleyh namına: Savcı Müjgan Irgat
İlgili şahıs namına: Av. Cahit- Yılmazoğlu ve Av. Ahmet Kalkan.



Yasa Maddesi: 41/77 sayılı İskân, Topraklandırma ve Eşdeğer Mal Yasasının 71(A), 72 ve 76 maddeleri, 9/76 sayılı Mahkemeler Yasasının 41. maddesi ve KKTC Anayasasının 152. maddesi.

İstemin Özeti: Müstedilerin, Zümrütköy-de yarım inşaat halindeki konuta ilgili şahsın veya yardımcılarının veya 3. şahısların, girmemeleri, herhangi bir tadilât veya tamirat yapmamaları, konutun bugünkü halinde herhangi bir değişiklik yapmamaları ve Müstedaaleyhlerin ilgili şahsa kesin tasarru-f belgesi vermemeleri hususunda bir emir verilmesi istemi.

OLAY: Anne ve babası ile ikâmet eden Müstedi 1, annesinin kendisine hibe etmeği taahhüt ettiği puanlar ile başvuru konusu konutun kendisine tahsisi için ilgililere müracaatta bulundu. Konutun kayn-ak paketinde ilân edilmesini beklerken, İlgili Şahıs tarafından tamire başlandığını görmüş ve yaptığı araştırmada evin İlgili Şahsa kiralandığını tespit etmiştir. İnşaatın durdurulmaması halinde konuttaki değişiklik dolayısı ile mülkiyetinin el değiştirebi-leceğini bu yüzden telâfisi imkânsız zarara uğrayacğını ifade eden İlgili Şahıs, ayrıca inşaatın onaylanmamış proje ve gerekli izin almadan yapıldığını iddia etti.

SONUÇ: Şahadete çağrılan tanıklardan inşaatan projesiz ve izinsiz yapıldığı anlaşılmaktadı-r. İlgili şahsın Güzelyurt Kaymakamlığından inşaat ruhsatı almadan, bir yıl için kiraladığı binayı tamir etmeğe hakkı olmadığı gibi ara emrinin verilmemesi halinde statüko değişmiş olacaktır. Bu nedenle ara emrinin verilmemesi halinde ileride telâfisi imkâ-nsız zarar doğacağı ve eskiye dönüşün zor olacağı anlaşıldığından daha önce verilen geçici ara emri kesinleşir.




K A R A R

Müstediler bu istidalarında esas başvurunun neticelenmesine kadar Zümrütköy, K 24/A numaralı yarım inşaat konuta Aydan Derya isi-mli şahsın veya yardımcılarının veya 3.cü şahısların girmemeleri veya herhangi bir tadilât veya tamirat yapmamaları veya konutun bugünkü durumunda herhangi bir değişiklik yapmamaları ve kesin tasarruf belgesi vermemeleri hususunda bir emir verilmesi istemi-nde bulunmuşlardır.

İstida 41/77 sayılı Yasanın 71(A), 72 ve 76. madde tahtında çıkarılmış olan Tüzüklere, 9/76 sayılı Yasanın 41. maddesine dayandırılmıştır.

Müstedinin yemin varakası özetle şöyledir:

Anne ve babasına tahsisli konutta oturmakta olan- Müstedi 1'in annesinin güneyden, 1.797.892 puanı mevcuttur. Zümrütköy'de K 24/A konutun kiralanması veya tahsisi için 4.3.1988 tarihinde Güzelyurt İskân Şube Müdürlüğüne müracaat ettiklerini, annesinin puanlarını hibe edeceğine dair taahhütnamesi olduğunu- ve Müstedilere verileceği hususunda söz aldıkları halde kaynak paketinde ilân edilmesini beklerken 15.3.1988 tarihinden itibaren konutun tamirine başladığını görünce Müstedaaleyhler nezdinde araştırıldığını ve evin Aydan Derya'ya bir yıllık süre için kira-landığını öğrendiğini belirtmiştir.

İnşaatın durdurulmaması halinde konuttaki değişiklik dolayısı ile mülkiyetinin el değiştirebileceğini bu yüzden telâfisi imkânsız zarar ziyana uğrayacağını ifade etmiştir. Ayrıca bu tadilatın yapılmasında onaylanmış pr-ojeleri de mevcut değildir. Bunu yapmakla, başarılı olmaları halinde statükonun değişeceği de belirtilmiştir.

Müstedaaleyhler bu istidaya karşı itirazda bulunmamıştır.

İlgili Şahıs ise itiraznamesinde Eşdeğer Mal Yasasına göre kiralamanın eşdeğerde önc-elik hakkı tanınmadığı, kiranın bir sene için olduğunu, kiralamanın eşdeğer açısından bir aksaklık arzetmediğini, Müstedilerin ciddi bir dava sebepleri olamdığını, ara emri şartları için aciliyet olmadığını, 31.5.1989 tarihinden veya daha önce inşaat için -bağlantılara girdiğini, inşaatın yapılmaması halinde çok miktarda tazminat ödemek mecburiyetinde kalacağını, en az 25.000.000TL'lik zarara uğrayacağını, kendisinin de puanlarının bulunduğunu belirtmiştir.

Müstedi istidanın isbatı için üç tanık ve ilgili -şahıs da iki tanık dinletmiştir.

İskân Bakanlığının Hukuk İşleri Amiri olan Alibey Ahmet İlgili Şahısla yapılan kira mukavelesini ibraz etmiştir. Kira mukavelesine göre inşaatın tamiri için Bakanlığın izin vermesi gerektiğini, ancak böyle bir izin olduğu-nu bilmediğini ifade etmiştir.

İstintakında ise kaymakamlıktan da izin alınmadığını söylemiştir.

2. Müstedi Şerife Bayhanlı kayda değer birşey söylememiştir. 1. Müstedi İsmail Bayhanlı ise ara emrinin kesinleşmesi halinde zarara uğrayacağını ifade etmi-ştir.

İlgili Şahıs ve babası da şahadet vermişlerdir.

İlgili Şahıs özetle şahadetinde yemin varakasında yazdıklarını tekrar-layarak, inşaat için Kaymakamlıktan izin alınıp alınmadığını bilmediğini, onaylı proje olmadan inşaata başladıklarını ifade etmi-ştir.

İlgili Şahsın babası Kâmil Karamanoğlu da şahadet vermiştir. Halen kapı kasalarının konup mozayiklerin de döşendiğini, başvurunun kalması halinde Müstedilerin zararı olmayacağını, Güzelyurt Kaymakamlığına proje verildiğini, Şehircilikte bastırıldığ-ını ancak henüz inşaat izninin verilmediğini ifade etmiştir.

Dinlenen bütün şahadete göre ilk nazarda Müstedinin bu ara emrini alıp almamağa hakkı olup olmadığının incelenmesi lâzımdır. Hakkı mevcutsa ara emri verilmelidir. Ara emirlerinden maksat statük-onun başvuru sonuna kadar muhafazasıdır.

Anayasanın 152. madesine göre Yüksek İdare Mahkemesinin bu konuda esas başvuruda karar verebilmesi için meşru menfaatin bulunması gerekir. Meşru menfaat da gücünü yasalardan alır.

Müstedaaleyhler geçen defaki ot-urumda istidada mevcut B paragra-fındaki taleplerin aleyhlerine kesinlik kazanmasını kabul etmiş, ilgili şahıs da itiraz etmemiş ve B paragrafındaki iddialar için ara emri kesinleştirilmişti. Burada İlgili Şahsın kabul etmediği hususlar istidanın A paragra-fındaki hususlardır. Bu da şu şekilde sıralanmıştır:

"-(A) Muhterem- Mahkemenin bir emir ve/veya ara emri ika eyleyerek yukarıda sayı ve ünvanı verilen başvurunun neticelenmesine değin istida konusu, Zümrütköy K 24/A numara-lı yarım inşaat, konuta Aydan D-erya isimli şahsın ve/veya yardımcılarının ve/veya ajanlarının ve/veya başka üçüncü şahısların girmemeleri ve/veya herhangi bir tadilât ve/veya tamirat yapmamaları ve/veya konutu-n bugünkü durum-unda bir değişiklik yapmamaları ve konutun bugünkü durumunda muhafaza edilmesi."

Verilen şahadete göre, sözkonusu yer yarım inşaattır. İlgili şahıs Aydan Derya'ya Müstedaaleyhler tarafından 1.2.1989 tarihinde bir sene süre ile bu taşınmaz mal olduğu şeki-lde kiralanmıştır. Aydan Derya halen nikâhlı olup yakında evlenecektir. Aydan'ın babası K-âmil K-aramanoğlu kızı Aydan'a puanlarını vermeğe hazır olduğunu söylemiştir. Kâmil Karamanoğlu'nun Emare XII'ye göre 19,502.090 puanları bulunmaktadır.

Yapılan mukavelename Emare I olarak ibraz edilmiştir. Mukavelenin 13. maddesi aynen şöyledir:

-"13. İşbu kira sözleşmesi, konusu kiralanan mal 27/82 sayılı Değişiklik Yasası ile değiştirilen 41/77 sayılı İskân, Topraklandırma ve Eşdeğer Mal Yasası maksatları için hak sahiplerine eşdeğer olarak verilebilir ve bu takdirde bu yasanın hükümlerine tabi o-lacaktır. Ancak bu kira münasebeti kiracıya eşdeğer mal uygulaması açısından herhangi bir öncelik kazandırmaz."
-
Bu taşınmaz malın İlgili Şahsa, kaynak paketinde gösterildikten sonra verildiğine dair şa-hadet yoktur. Esase-n bunun kaynak paketinden verilmediği ilgili şahıs tarafından da kabul edilmiştir.

Sözü geçen taşınmaz mal kaynak paketinde ilân edilse ilk nazarda Müstedilerin de güneyden eşdeğerleri olduğu için alabilme durumları mevcuttur. Nitekim Müstedi 1 de İskân -ve Rehabilitasyon Dairesine sözkonusu taşınmaz mal için kira veya eşdeğerine karşılık verilmesi için birçok müracaatlarda bulunmuşsa da bir cevap alamamıştır. Müstedi 1 de evlenme hazırlığı içindedir.

Başvuruya bağlı bu istidada ara emrini Mahkememiz 9/7-6 sayılı Mahkemeler Yasasının 41. maddesine göre verme yetkisine haizdir. Buna göre, özet olarak bir şahsın ara emri alabilmesi için,

Karara bağlanması gereken konunun ciddi olması,
Davacının iddiasında haklı olduğuna dair belirtilerin bulunması,
Men'i mü-dahale emri verilmezse ileride telâfisi mümkün olmayacak bir zararın doğacağı veya eski duruma dönüşün çok zorlaşacağı,

hususlarda Mahkemenin kanaat getirmesi gerekir.

Ortadaki mevcut ihtilâf, yarım inşaat olan taşınmaz mala İlgili Şahsın yaptığı bir s-enelik sözleşme ile girmesi ve tamirine gitmesidir. Müstedilerin de eşdeğerleri olduğu taraflarca kabul edilmiş ve B paragrafı kesinlik kazanmıştı. Buna göre B paragrafı ilk nazarda bir hakkı olabileceği ve ancak kaynak paketinde ilân edildikten sonra puan- durumlarına göre tarafların haklılıklarına göre alma ihtimali olabileceğinden burada şimdilik kat'ı bulgu yapmamakla birlikte ilk nazarda bir hakkı olabileceği kanısındayım.

Binanın İlgili Şahıs tarafından tamirine gelince; İlgili Şahıs durumundaki Ayda-n Derya bu taşınmaz malın kira yöntemi ile kendisine verildiğini ve hatta inşaat ustalarına para da ödediklerini söylemiştir. Babası Kâmil Karamanoğlu da şahadetinde bunu doğrulamış ve hatta birçok tamirci ustalarının faturalarını Mahkemeye ibraz etmiştir-. Şahadetinde bu inşaatın 31.5.1989 tarihine kadar bitirilmediği, eğer bitirilmezse tazminat ödeme ile karşı karşıya kalınacağını söylemiştir. Ayrıca ara emri kesinleşirse vaktin geçmesinden dolayı 25.00.000TL zararı olcağını, halen bir miktar da yapıcı ve- mozaikçiye ödeme yaptığını ifade etmiştir. Ne var ki bu taşınmaz malın, Devlet, kesin tasarruf belgesini İlgili Şahsa vermemiştir. Yapılan sözleşme ise bir sene için kullanımını öngörmektedir. Sözleşmede bu taşınmaz mal olduğu şekilde kiralanmıştır ve tam-ir edilmesine ait bir madde içermemektedir. Aksine 6. maddesine göre kiracının yapacağı her türlü tadilât ve ilâvenin kiralayana ait olduğunu, koşula uyulmamasının sözleşmenin fesih sebebini oluşturacağı yazılıdır.

İskân ve Rehabilitasyon Dairesinin verd-iği izin incelediğinde şarta bağlı olduğu ve Kaymakamlığın onayını şart koştuğundan ancak Kaymakamlığın vereceği izinden sonra tamire başlanacağı belirtildiğinden ilgili şahsın bu tadilâtı yapmağa bugünkü durumda hakkı yoktur.

28.2.1989 tarihli İskân ve -Rehabilitasyon Dairesi yazısı okunduğunda 3. madde aynen şöyledir:

-"3. Güzelyurt Kaymakamlığından gerekli inşaat ruhsatı almanız koşulu halinde yarım inşaat konutunuzu tamamlamanız uygun görülmüştür.
-
Yukarıdaki hususlara uymanızı aksi takdirde aleyhinize yasal işlem başlatılabileceğini bildirir gereğini saygı ile rica ederim."

Verilen şahadette ne İskân, Rehabilitasyon Hukuk Müşaviri, ne İlgili Şahıs ve ne de İlgili Şahsın babası Kâmil Karamanoğlu- inşaat için henüz Kaymakamlıktan ruhsat alınmadığını söylemiştir.

Bütün bu nedenlerden dolayı İlgili Şahsın sözkonusu inşaata Fasıl 96 Yollar ve Binalar Kanunu gereğince Güzelyurt Kaymakamlığından inşaat ruhsatını almadan bir sene için kiraladığı binayı- tamir etmeğe hakkı yoktur. Ara emri verilmezse statüko değişmiş olacak ve istidanın kesinleştirilmememsi halinde başvuruda verilecek kararda eskiye dönüş çok zor olacaktır.

Yukarıda kat'ı olmayan bulgulara göre başvuru sahibinin ilk nazara istidasının A- paragrafına göre de ciddi bir iddiası olduğu ve iddiasında haklı olabilecek belirtilerin mevcut olduğu ve bu ara emrinin verilmemesi hainde ileride telâfisi mümkün olmayan bir zarar doğacağı ve eskiye dönüşün zor olacağı anlaşıldığından evvelce verilmiş o-lan A paragrafındaki geçici ara emri kesinleşir.

Masraflar için emir verilmez.


(Hamdi Atalay)
Yargıç

29 Haziran 1989






-


-541-



-


Full & Egal Universal Law Academy