Yüksek İdare Mahkemesi Numara 46/1982 Dava No 18/1983 Karar Tarihi 25.07.1983
Numara: 46/1982
Dava No: 18/1983
Taraflar: Cemal Ulaşan ile Motorlu Araçlar İzin Makamı
Konu: Yolcu taşıma izni
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 25.07.1983

-D.18/83 YİM 46/82



Yüksek İdare Mahkemesi Olarak Oturum Yapan

Yüksek Mahkeme Huzurunda.

Mahkeme Heyeti:Şakir Sıdı İlkay, Başkan, Niyazi F. Korkut, Aziz Altay.

Anayasanın 118. Maddesi hakkında.

M-üstedi: Cemal Uluşan, Doğancı.

- ile -

Müstedaaleyh: 1.Motorlu Araçlar İzin Makamı Başkanı ve/veya Motorlu Araçlar İzin Makamı vasıtasıyle KTFD.

2.İçişleri Bakanı ve/veya İçişleri ve İskân Bakanlığı vasıtasıyle KTFD.
Arasında.


Müstedi nam-ına: Ergin Ulunay.

Müstedaaleyh namına: Mehmet A. Şefik.

İlgili şahıs namına: Ahmet Nazım.


Yasa Maddesi: 27/75 sayılı Motorlu Araçlarla Yolcu ve Eşya Taşınması (Denetim) Yasasının 15. maddesi.


İstemin Özeti: Müstedaaleyh tarafından verilmesi reddedil-en yolcu taşıma izni ile ilgili kararın hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğurmayacağına karar verilmesi istemi.



OLAY: Makine mühendisi olan ve Güzelyurt Su İşleri Dairesinde çalışan Müstedi, ithal ettiği otobüs için Müstedaaleyhten yo-lcu taşıma izni talep etti. Müstedaaleyh Müstedinin bu talebini reddetti. Başvuru bu red kararından yapıldı.

SONUÇ : İzin Makamı kamu taşımacılığında yol kullanma izinlerini verip vermemek hususunda takdir hakkını kullanırken 27/75 sayılı Yasayı ve önceli-kle 15. maddesinde belirlenen kriterleri göz önünde tutmak zorundadır. Yüksek İdare Mahkemesinin İzin Makamının kararına müdahale edebilmesi için Müstedaaleyhin takdirini yanlış kullanması veya gerekli hususları göz önünde bulundurmamış olması veya yanlış -prensipleri uygulamış olması gerekir. Bu meselede Müstedaaleyhin takdirini yanlış kullandığı veya tüm olguları göz önünde bulundurmadığı ya da yanlış yasal prensipleri uyguladığı söylenemez.
Başvuru reddolunur.


HÜKÜM
Şakir Sıdkı İlkay, Başkan-: Bu başvuruda Mahkemenin hükmünü Sayın Yargıç Niyazi F. Korkut verecektir.

Niyazi F. Korkut: Müstedi makine mühendisi olup Doğancı'da sakindir ve halen Su Dairesinde çalışmaktadır. Müstedi 52 kişilik bir otobüs ithal ederek müstedaaleyhe yaptığı 5.10.198-1 tarihli bir dilekçe ile Doğancı-Güzelyurt-Lefkoşa ve geri seferi için yolcu otobüsü işletme izni istedi. Müstedi dilekçesinde ek bir otobüse ihtiyaç olduğunu da belirterek bu savını destekleyen köy muhtar ve azaları tarafından imzalı bir belgeyi ve birço-k köylünün imzaladığı başka bir belgeyi dilekçesine ekledi.

Müstedaaleyh 14.4.1982 gün ve 18/MTY-4847 sayılı yanıtı ile, Doğancı'da yeterli otobüs bulunduğu gerekçesi ile, müstedinin izin istemini reddetti.
Bu ret kararının kendisine tebliğinden sonra müs-tedi bu başvuruyu dosyalayarak müstedaaleyh no.l'in kendisine gönderdiği 14.4.1982 tarihli ve L/şa-18/MTV-4847 sayılı yazıda belirtilen, Doğancı-Lefkoşa ve geri seferi için otobüs iþletme "A" izni verilmesini reddeden izin Makamının 6.4.1982 tarihli ve 11/-82 sayılı kararının tamamen hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğuramayacağına karar verilmesini istedi.
Müstedi başvurusunda, sair şeyler yanında, Doğancı'nın 1000 nüfuslu bir köy olduğunu, her gün Güzelyurt ve Lefkoşa'ya çok sayıda yolcu- bulunduğunu, halihazırdaki 3 otobüsten birinin Taşpınar köyü için kullanıldğını ve mevcut otobüslerin etkin hizmet veremediğini ileri sürdü
Müstedaaleyh ise dosyalamış olduğu itiraznamede, sair şeyler yanında, müstedinin zengin bir aileye mensup olup otob-üs işletmeciliği yaparak geçimini temine gereksinmesi olmadığını, Doğancı-Lefkoşa seferini yapan mevcut otobüslere, Doğancı köyünden yolcu kapasitesi az olduğu için, Taşpınar, Şahinler ve Serhatköyden de yolcu alabilmesi için izin verildiğini, mevcut otobü-slerin köyün ihtiyacını rahatlıkla karşıladıklarını, müstedinin dilekçesinin ilgili Kaymakamlık ve Emniyet genel Müdürlüğünce de incelenerek istenen iznin uygun olmadığının izin makamına bildirildiğini ve bu nedenle müstedaaleyhin müstediye başvuru konusu -yanıtı göndererek istenen izni vermediğini ve bunu yaparken de müstedaaleyhin bölgenin bir tüm olarak taşıma ile ilgili gereksinimlerini gözönünde bulundurduğunu ileri sürdü.
Müstedi başvurusu ile ilgili olarak bizzat şahadet verdi ve ayrıca 4 de tanık din-letti.

Müstedi şahadetinde, başvuruda ileri sürülen savları yineleyerek sair şeyler yanında, Doğancı-Güzelyurt-Lefkoşa güzergahında Yoldaş Otobüs şirketi'nin 3 otobüsü çalıştığını, 3 otobüsün yolcu kapasite
sinin 113 olduğunu, bu şirket Taşpınar yolcu taş-ımacılığını da elinde tuttuğu için köye gerekli ve yeterli hizmet veremediğini, hergün için
Taşpınar dışında 150-160 civarında yolcu olduğunu, bir otobüsün Taşpınar'dan dolu geldiğini ve hergün ayakta yolcu getirdikleri için
-şirket aleyhine polis tarafından dava getirildiğini ileri sürdü. Müstedi tarafından tanık olarak çağrılan köy muhtarı Hasan Duysal ise şahadetinde müstediye izin verilmesi için tavsiyede bulunduğunu, ihti- yaç olduğu için devamlı şikâyet olduğunu ve rekabe-t olmasında da yarar olduğunu ve Yoldaş Şirketi ile kavgalı oldukları için anayola gidip vasıta bekliyenler bulunduğunu da ileri sürdü. Bu tanık istintak esnasında kendisine şahsen gelip şikayet eden olmadığını,köylülerinerin
-imzaladıkları belgeyi görüp halka yararlı olsun diye tavsiyede bulunduğunu ve köyün nüfusunun da 1000 civarında olduğunu belirtti.


Müstedi tarafından çağrılan Cemal Kukaral ile Hüseyin Vadilili de Yoldaş Otobüs şirketi ile seyahat ettiklerini, her gün iç-in köyden 100-150 yolcu olduğunu ve otobüslerin fazla yolcu aldıklarını ileri sürdüler.

Müstedaaleyh tarafından şahadete çağrılan Aydınköy polis karakol sorumlusu PÇ Emir Ali Bilginoğlu ise şahadetinde, sair şeyler yanında müstedinin müracaatı üzerine ami-rlerinden aldığı talimat uyarınca Kasım 1981'de soruşturma yaptığını, köydeki yolcu sayısını araştırdığını ve 10 gün süre ile yapılan trafik kontrolü sonucu her otobüsün günlük yolcu sayısının 25-30 civarında olduğunu saptadığını ve saptanan bu olguların E-mniyet Müdürlüðüne aktardığını belirtti. İstintâk sırasında da bu tanık Şubat 1982'de tekrar araştırma yapması istendiğini ve tekrar arşþtırma yaptığını ve tahminen daha önceki gibi ayni sayıda yolcu taşıdığını saptadığını belirtti. Mahkemenin bir sorusu ü-zerine de bu tanık mutad trafik kontrollerinde Yoldaş Otobüs Şirketinin fazla yolcu taşımadan rapor edilmiş olabileceğini ancak bunun kendi bilgisi dışında olduğunu belirtti.

Müstedaaleyh tarafından şahadete çağrılan Doğancılı Ali Behiç ise şahadet verdiğ-i günden 1 ay öncesine dek yapıcı olarak Lefkoşada çalıştığını, sabah 6 arabası ile Lefkoşa'ya geldiğini, hergün genellikle 22-25 yolcu olduğunu ve hiç sıkışıklık olmadığını belirtti.


Başvuruya ilgili şahıs olarak katılan Yoldaş Otobüs şirketi ortakların-dan Mehmet Cemal da şahadet vererek şahadetinde, sair şeyler yanında, halen 3 otobüsleri olduğunu, Doğancı'dan Lefkoşa ya 40 ve Taş- nar'dan 8 civarında yolcu olduğunu, hiç bir zaman ayakta yolcu ta -şımadıklarını ve köyün ihtiyacını karşıladıklarını belir-tti. İlgili şahıs tarafında şahadete çağrılan Taşpınar köyü muhtarı da köy nüfusunun 230 civarında olduğunu, kendisinin de bu otobüslerle sık sık seyahat ettiğini ve bir sıkışıklık var olmadığını belirtti.

Yukarıda özetlenmesi yapılan şahadeti incelemeye- geçmezden önce bu husustaki yasal duruma değinmede yarar vardır.


izin Makamı kamu taşımacılığında yol kullanma izinlerini verip vermemek hususunda takdir yetkisini kullanırken 27/75 sayılı Yasa hükümlerini ve özellikle Yasanın 15. maddesinde belirlenen -kriterleri göz önünde tutmak zorundadır.

Başvuruda verilen şahadet ve emareler incelendiğinde başvuruya ilgili şahıs olarak katılan Yoldaş Otobüs şirketinin Doğancı ve Taşpınar'ın ihtiyacını karşıladığı, polis tarafından yapılan trafik kontrollerinde kapa-site fazlası yolcu taşımadığının saptandığı ve şahadet veren bazı yolcuların da ayni hususu destekledikleri görülmektedir. Esasında İzin Makamı bu başvuruda tartışma konusu yapılan kararını alırken Emniyet Genel Müdürünün 9.11.1981 tarihli raporundan yarar-lanmıştır. Bu rapora göre o tarihte taşıma iznine haiz 4 otobüs bulunup köyün ihtiyacının rahatlıkla karşılanmakta olduğu belirtilmekte idi. Başvuruda verilen şahadet genellikle bu raporu desteklemektedir. Bu nedenle İzin Makamı konuyu incelerken bölgede d-üzenli ve yeterli sefer bulunduğu ve bölgedeki izinli otobüslerin ihtiyacı karşıladıkları kanaatına vararak müstedinin başvurusunu reddetmiştir.

Yapılan bir müracaat üzerine izin verip vermeme hususundaki takdir hakkı İzin Makamına aittir. Yüksek İdare Ma-hkemesi böyle bir takdir hakkının kullanılmasına müdahale edebilmesi için İzin Makamının takdirini kullanırken yanlış olgular gözönünde bulundurmuş olması ya da tüm gerekli hususları göz önünde bulundurmamış olması ya da yanlış yasal prensipleri uygulamış -olması gerekir. Bu meselede ise Müstedaaleyhin takdirini kullanırken gereksiz olguları gözönünde bulundurduğu veya tüm olguları göz önünde bulundurmadığı ya da yanlış yasal prensipleri uyguladığı hususunda tatmin edilmedik. Kanımızca önümüzdeki olgular ışğ-ında İzin Makamı vardığı sonuca varabilirdi.

Yukarıda söylenenlerden anlaşılacağı gibi müstedi başvurusunda başarılı olmamştır ve bu nedenle başvurunun reddedilmesi gerekir.

Sonuç olarak başvuru reddolunur. Masraflarla ilgili herhangi bir emir verilmez.
-

(Şakir Sıdkı İlkay) (Niyazi F. Korkut) (Aziz Altay) Başkan Yargıç Yargıç

25 Temmuz 1983





- 214 -



Full & Egal Universal Law Academy