Yüksek İdare Mahkemesi Numara 449/1983 Dava No 8/1985 Karar Tarihi 10.04.1985
Numara: 449/1983
Dava No: 8/1985
Taraflar: Kemal Kamkam vd ile M/Araçlar İzin Makamı
Konu: Otobüs çalıştırma izninin iptali istemi
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 10.04.1985

-D.8/85 YİM 449/83 Yüksek İdare Mahkemesi Olarak Oturum Yapan

Yüksek Mahkeme Huzurunda.

Mahkeme Heyeti:Şakir Sıdkı İlkay, Başkan, N. Ergin Salâhi,
Niyazi F. Korkut.
Anayasanın 118. Maddesi hakkı-nda.


Müstedi: 1. Kemal Kamkam, Ortaköy, Lefkoşa.
2. Kemal Nurioğulları, Ortaköy, Lefkoşa..

3. Mustafa Leymoncu, Orta.köy, Lefkoşa.

-ile-

Müstedaaleyh: İzin Makamı ve/veya Motorlu Araçlar İzin Makamı ve/-
veya İzin Makamı Dairesi vasıtasıyle KKTC, Lefkoşa.

Arasında.

Müstediler namına: Aytekin Musa.
Müstedaaleyhler namına: Mehmet Ali Şefik.



Yasa Maddesi: 27/75 sayılı Motorlu Araçlarla Yolcu ve Eşy-a Taşıması (Denetim) Yasasının 14(2), ve 15(1)(c)(d) maddeleri.

İstemin Özeti: Müstedilerin, ilgili şahıslara otobüs işletme izni verilmesi hakkındaki kararın hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğurmayacağına karar verilmesi istemi.

OLAY-: Müstediler, Müstedaaleyhin ilgili şahıslara Taşkınköy-Göçmenköy-Lefkoşa ve geri seferi için, Taşkınköy-Göçmenköy-THY önü Lefkoşa ve geri seferi ve Öğretmenevleri - Devlet Hastahanesi-Mehmet Akif Cad-Lefkoşa ve geri seferi için yol kullanımı izni vermesi -üzerine işbu başvuruyu dosyaladılar.

Müstediler başvurularında 15-20 yıldan beri yolcu ve yük taşımacılığı yaptıklarını ve bu hatlarla ilgili olarak halen vasıtalarını çalışır vaziyette tutacak kadar yolcu sayısı bulunmadığını ileri sürdüler.

- Müstedaaleyh tarafından şahadet veren İzin Makamı Başkanı izin verilen yerlerde meydana gelen yeni yerleşim yerleri nedeni ile nüfus artışı olduğunu bu nedenle ilgili şahıslara izin vermekle işlerde bir azalma olmadığını belirtti. Müstediler ile ilgil-i Şahısların güzergahlarının bazı yerlerde çatıştığını bazı yerlerde ise birlikte devam ettiğini belirtmiştir.

SONUÇ: Ön itiraz olarak öne sürülen meşru menfaat yönünden mesele incelendiğinde, Müstediler ile ilgili şahısların güzergahları bazı yerlerde ça-tışmakta bazı yerlerde ise birlikte devam etmekte olduğundan ön itirazın ileri gitmemesi gerekir.

İzin Makamı Başkanı Ünal Bektaşi 1974'den önce bu bölgelerde 10 olan otobüs sayısının bugün nüfus artışı da olmasına rağmen 13 olduğunu bu nedenl-e işlerde azalmanın söz konusu olmayacağını ileri sürdü. İzin Makamı Başkanının bu şahadetine inanmak uygundur.

Sonuç olarak başvuru oyçokluğu ile reddolunur.


HÜKÜM

Şakir Sıdkı İlkay, Başkan: Bu başvuruda müstedile-r ilgili şahıslara otobüs ışletme izni verilmesi hakkındaki bir kararın hükümsüz ve etkisiz odluğuna ve herhangi bir sonuç doğuramayacağına karar verilmesini istemektedirler. Müstedilerin meşru menfaatı bulunmadı ı yolunda itiraznamede ve başvurunun duruşm-asında ileri sürülen ö ı itiraz ise sadece güzergahların aynı olmadığı iddiasına dayandırılmıştır. Bu durumda ve meselenin tüm ahval ve şerati ışığında bu hususun ileri sürülen ön itiraz çerçevesinde karara bağlanmasını doğru ve uygun görmekte olduğumu bel-irtmek isterim. Buna tabi olarak Sayın Yargıç Niyazi F. Korkut'un biraz sonra okuyacağı hükümde belirtilen görüşler ve varılan sonuçla hemfikirim.

N: Ergirı Salâhi: Müstediler l5-20 seneden beri Ortaköy-Göçmenköy-Kumsal -Köş üçiftlik-Lefkoşa ve geri sefer-lerini yapan otobüs sahıbi kamu taşımacılığı ile iştigal eden kişilerdir. Müstedi 1'in 3 otobüsü
Müstedi 2'nin 2 ve müstedi 3'ün de 2 otobüsü mevcuttur. Bu şahıslar sene be sene izinlerini yenileyerek bu bölgede kamu taşımacılığı yapmaktatdır. Müstedi 1, G-öçmenköy yakınında Türk-Sen evleri veya diğer adı ile Taşkınköy diye bilinen ve yeni inşa edilmekte olan sosyal konutların mevcudiyetini de nazarı itibara alarak bölgeye verdiği hizmetine ilâveten bu bölgeye hizmet edebilmek için 12.12.1979 tarihinde kendi-sine ek bir otobüs ruhsatı verilmesi için müracaat etmiş ancak 21.7.1981 tarihinde müstedaaleyh tarafından verilen bir yanıtta bölgede yeterli sayıda kamu aracı bulunduğu gerekçesi ile müracaatı reddedilmiştir Bilâhare müstedaaleyh, alakadar şahıs durumund-a olan Derviş Dizliklioğlu'nun 8.6.1983 tarihli bir müracaatı üzerine bu şahsa TAR 179 plâkalı aracı için TaşkınköGöçmenköy-Türk Hava Yolları CSnü-Lefkoşa ve geri hatı için 1983 yılında izin vermiştir. Yine müstedaaleyh alâkadar şahıs durumunda olan Adnan -Yaşar Alpin'e 10.11.1983 tarihli müracaatını değerlendirerek bu şahsa da TAB 502 numaralı otobüsü için Taşkınlöy- Göçmenköy-Lefkoşa ve geri seferi yapmak üzere izin vermiştir. Alâkadar şahıs olan Mehmet Hasan Doğangün'ün 6.12.1983 tariihli müracaatını değe-rlendiren müstedialeyh


TN 029 plâkalı aracına Ortaköy yakınında yeni yapılan öğretmen evleri - Devlet Hastahanesi Mehmet Akif Caddesi - Lefkoşa ve geri seferi için yol kullanma izni vermiştir.

Müstediler bölgede yeterli otobüs bulunduğunu, alâkadar şah-ıs, lara izin verirken kâfi araştırma yapılmadığını, talep ettikleri halde gerekçe verdiğini, mevcut araçlara bile tüm bölge kaale alındığında yeterli derecede yolcu bulunmadığını ileri sürerek müstedaaleyh, Motorlu Araçlar İzin Makamının, alâkadar şahısla-ra verdiği izinlerle ilgili kararının hükümsüz ve etksiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğuramayacağına karar verilmesi isteminde bulunmuşlardır. Müstedaaleyh ise dosyaladığı itiraznamede müstedilerin iddialarını reddetmiş ve ilâveten bir ön itirazda bulu-narak iptali istenen yönetsel kararın müstedilerin meşru menfaatlerini doğrudan doğruya veya tamamıyle etkilemediğini çünkü ilgili şahıslara verilen izinlerdeki güzergahların farklı olduğu ileri sürülmüştür. İlâveten başvuru konusu karar alınırken 1974'den- sonra Devlet Hastahanesinin hizmete açılmış olduğunu, Taşkınköy'ün inşa edilip yerleşime açılıp bölgenin büyüdüğünü, Öğretmen Evlerinin yakın geçmişte yerleşime açıldığını ve bu bölgede polis sosyal konutlarının yapılmakta olduğunu ve bu hususlar dikkate -alındığında bölgedeki mevcut izinli araçların ihtiyaca kâfi gelmediğini ileri sürmüştür.
Başvurunun duruşmasında ibrazı öngörülen Emareler ibraz edildikten sonra sırası ile müstedi 1, 2 ve 3 şahadet vermişlerdir. Müstedaaleyh ise Motorlu Araçlar İzin Makam-ı Başkanı Ünal Bektaşi'yi şahit olarak çağırmıştır.
Müstedi 1'in verdiği şahadete göz atıldığında özetle bölgede halen, çalışır vaziyette, alâkadar şahıslar. dışında, 8-9 araç bulunmakta ve kendileri uzun senelerden beri bu işi yapmakta olduklarından halka- daha verimli bir hizmet verebilmek için kendi aralarında bir dayanışma veya işbirliği içerisine girerek sabah iş saatlerinde daha fazla, iş saatleri dışında daha az ve iş dönüşlerinde de yine daha çok otobüsü hizmete koyarak genellikle 1/2 saat fasılalarl-a, belirlenen güzergahlar üzerinde yeterli otobüs çalıştırmaktadırlar. 1974 Barış Harekâtını müteakip senelerde Göçmenköy'de esasen göçmen olan nüfusun büyük bir kısmı başka yerlere göç etmiş ve bu bölgede tüm bölge kaale alındığında nüfus artışı olmadığı -bir yana nisbeten nüfus azalması olmuştur. Bunun nedeni sorulduğunda müstedi l, 1974'den önce Göçmenköy'de her evde birden fazla aile sıkışık vaziyette oturduğunu, ev sayısı azalmamasına rağmen oturan kişi sayısının azaldığını izah etmiştir. Bunun yanında -bu şahit bölgede sosyal konutlar yapılmakta olduğunu, 1979 yılı itibarı ile şimdi Taşkınköy diğer adı i1e Türk-Sen evleri diye bilinen yerin inşaat halınde olduğunu ve bunu da dikkate alarak bu yere de otobüs koymak amacı ile ek bir otobüs için müracaat et-tiğinü ancak 1981 yılında kendisine bölgede yeterli kamu aracı bulunduğu gerekçesi ile ret cevabı verildiğini ifade etmektedir. Yine bu şahit öğretmen evlerinin Ortaköy'ün hemen yanında bulunduğunu, bu bölgeye de kendi otobüsleri ile hizmet vermeye hazır o-lduklarını, Devlet Hastahanesine ise alâkadar şahıslar dışında halen izinli bir otobüs işletildiğini ve bu hususların İzin Makamınca dikkate alınmadığını ileri sürmüştür. Yine bu şahit daha önce kendilerine verilen izinlerde krokilerle güzergahların belirl-enmediğini, kroki ile güzergah belirlenmesinin 1984 yılında yapıldığını, alâkadar şahısların esas ana bölge olan Ortaköy ve Göçmenköy'den Lefkoşa'ya giderken takip edilen güzergâhlardan yolcu aldıklarını ve bölgenin tümü dikkate alındığında kendilerinin et-kilendiğini, işlerinin azaldığını iddia etmiştir.

Şahadet veren müstedi 2 ve 3 de genel anlamı ile aynı meyanda şahadet vererek müstedi 1'i teyit etmişlerdir.

Müdafaa tarafından çağrılan İzin Makamı Başkanı Ünal Bektaşi ise şahadetinde Ort-aköy-Göçmenköy ve civarında nüfus artışı olduğunu, özellikle alâkadar şahıs Yaşar Cemal namı diğerle Adnan Yaşar Alpin'e Taşkınköy'ün yerleşime açıldığı dikkate alınarak izin verildiğine, yine alâkadar şahıs Mehmet Doğangün'ün ise ruhsatının öğretmen evler-i ve Devlet Hastahanesine yeterli servis verilebilmesi için izin verildiğini ileri sürmüş ancak yine şaha.detinde bu şahısların ve diğer alâkadar şahsın çalışmakta olduğu güzergahlar i1e bazı kısımlarda müstedilerin güzergahları ile çakıştığını kabul etmiş-tir. Bu şahit ta başlangıçtan beri belirlenen güzergahlara göre izinlerin tanzim edildiğini, müstedilerce iddia edildiği gibi 1984 yılında tanzim edilmediğini ileri sürmüştür. Bu şahide 1982-1983 ve daha önceki senelerde verilen izinlerde güzergahtan bahse-dilmediği ve ancak alâkadar şahıslara izin verildikten sonra bu gibi krokilerin tanzim edildiğinin görüldüğü, sorulduğunda, krokilerin yanlışlıkla yazılı izinlere eklenmediği yönünde bir izahat vermiştir. Yine bu şahide şayet nüfus artmışsa ne kadar arttığ-ı sorulduğunda genel bir nüfus artışı olduğu kanısında olduğunu ancak detaylı bilgi veremeyeceğini, alâkadar şahıslara izin verirken Polis, Kaymakamlık veya Belediye gibi makamlardan rapor alınıp alınmadığı sorulduğunda alınmadığını, polisten alınan Emare -I raporun ise 22 Şubat 1974 tarihli olduğunu da.ha sonraki senelerde rapor alınma yönüne gidilmediğini kabul etmiştir.

Verilen şahadeti tezekkür etmeden önce az sonra kararını okuyacak olan Sayın Yargıç Niyazi F. Korkut'un kararını okuma fırsatını bul-dum ve ön itiraz hususunda serdettiği görüşler ve vardığı netice ile hemfikir olduğum cihetle bu konuya daha fazla değinmeyi uygun görmüyorum.

Verilen şahadeti tezekkür ettiğimde müstedi 1'in şahadetinin gayet olumlu, detaylı olduğu ve Şahadetinin doğ-ru ve inanılır olduğu kanaatindeyim. Müdafaa şahidi llnal Bektaşi'nin şahadetine gelince; kanaatimce krokilerin eskiden mevcut olduğu hususundaki şahadeti, ibraz edilen Emareler ışığında ve müstedi 1'in şahadetini de göz önünde tutulduğunda, doğruyu aksett-irmemektedir. Bölgenin nüfusunun arttığı hususunda söyledikleri ise sıhhatli verilere dayanmayıp kendisinin genel kanaatine dayanmaktadır. Ayrıca bu şahit alâkadar şahıslara izin verilmesi tezekkür edilirken bölgenin yolcu kapasitesi ve mevcut araçların ve-rimli çalışıp çalışmadığı yönünde sıhha.tli bir araştırma yapılmadığı merkezindedir. Örneğin konu ile ilgili polis raporu alınmamış, kaymakamlık veya belediyeden bu hususta herhangi bir rapor alınmamıştır. Sadece sosyal hizmetlerden bir rapor alınmıştır. E-mare VI olarak ibraz edilen Mehmet Doğangün'ün müracaatı ile ilgili raporuna göz atıldığında şu görüşlere yer verilmektedir:

"Aynı güzergah üzerinde Şükrü Akbatu ile Ertan Nurioğulları isimli iki şahsın daha müracaatı olduğu öğrenilmiştir. Bu şahıslara iz-in verilecek mi? Verilmişse ihtiyaç karşılanıyor demektir. Dilekçeler henüz sonuçlandırıkmamıştır. Mehmet Doğangün'ün müracaatı ile birlikte ele alınsın ve en uygun olan raporlar ışığında izin verilsin."

Görülebileceği gibi Sosyal Hizmetler Dairesi de ter-eddüt içinde olup kâfi araştırma yapılıp raporlar ışığında. izin verilmesini öngörmektedir. Halbuki bize ibraz edilen Emareler arasında herhangi bir rapor mevcut olmadığı gibi bu gibi raporların alındığı da ileri sürülmemiştir. Kanaatimce krokilerden görül-ebileceği gibi Ortaköy-Göçmenköy ve civarını teşkil eden dar bir bölgeye hizmet eden mevcut otobüslere ilâveten alâkadar şahıslara izin verilirken güzergahların çakışıp çakışmadığı bir yana bölgenin bir bütün olarak birlikte mütalâa edilip yeni otobüslere -gereksinme olup olmadığı detaylı ve titizlikle incelenmesi gerekirdi. Elbette ki bır ana güzergah üzerinde seyreden otobüs sadece o ana yol üzerinde bulunan konutlardan değil bölgedeki tali yollar üzerindeki kontlarda ikamet eden yolcuları da almaktadır. B-u durumda güzergahların belirli kısımlarda çakışıp çakışmaması kendi başına soyutlanıp değerlendirilmesi hatalıdır. Buna ilâveten Taşkınköy, Öğretmen Evleri gibi yeni yapılan bölgelere otobüs izni verirken bu yerlere hizmet verecek olan araçların da aynı b-ölgeler içerisinden geçip yolcu olabileceğini dikkate almalı ve özellikle tüm hölgenin ahenkli ve düzenli seferlerin bozulmamasına dikkat edilmeli idi. Şahadete göz attığımızda müstedilerin ve sair izinli otobüs sahiplerinin daha verimli hizmet verebilmele-ri için bir dayanışma ierisinde oldukları ve seferleri müşterek düzenledikleri görülmektedir. Bu gibi olumlu girişimlerin Ya.sa incelendiğinde teşvik edilmesi gerektiği vurgulanmaktadır. Mümkün olduğu nisbette yerleşime yeni açılan aynı bölge içerisindeki- yerlere servis götürürken bu dayanışma içerisinde bulunan kişilerin ahenkli çalışmasının bozulmamasına dikkat edilmesi gerektiği kanaatındayım. Özetle bölge bir bütün olarak mütalâa edilerek ilgili raporlar ve verilerin dikkatlice incelenerek değerlendiri-lmesi gerekirdi. Bu kanımca yapılmış değildir. 27/75 sayılı Motorlu Araçlarla Yolcu ve


Eşya Taşınması (Denetim) Yasasının 14(2) maddesi uyarınca izin verilirken aynı Yasanın 15. maddesinin kaale alınması öngörülmektedir ki ilgili 15(1)(c) ve (d) bendleri- şöyledir:

"15(1)(c) Önerilmekte olan sefer hattının kamu yararı yönünden gereklilik derecesi ve kabul edilebilirliği;

(d)Bölgenin bir tüm olarak taşıma ile ilgili gereksinmeleri (yeterli, uygun ve başarılı sefer hatları, gerekli olmayan sefer hatlarını-n kaldırılması, kârsız sefer hatlarının sağlanması da dahil) ve her tür yolcu taşıt aracının koordinasyonu İzin Makamı, ayrıca, bu Yasanın yürürlüğe girdiği tarihte, aynı yolun geçtiği yerlerde veya yakınlarında veya bir bölümünde iyi niyetle ve makul olar-ak yeterli bir süre için taşıma işleri yapmış bulunan kişilerin muhtemel girişimlerini de gözönünde bulundurur."

Görülebileceği gibi yukarıda değinildiği gibi alâkadar şahıslara izin verilirken konu bölge bir bütün olarak mütalâa edilip, bölgede mevcut iz-inli kamu taşımacılığı yapan otobüsler ile bunların koordineli işleyiş şekilleri dikkate alınmalı idi. Bu yapılmamıştır. Ayrıca müstedi 1'in Taşkınköy için yapmış olduğu müracaata 21.7.1981 tarihinde 'bölgede yeterli kamu aracı bulunduğu' gerekçesi ile olu-msuz bir yanıt verilirken aradan bir buçuk yıl geçmeden ayni bölge için iki otobüse izin verilmesi İzin Makamının konuyu ciddiye alıp titizlikle incelemediğinin diğer bir kanıtıdır.
Yukarıda söylediklerine ilâveten başvuru konusu kararları başka bir yönü i-le inceleyerek bazı hususlara değinmeyi bir görev addederim. 27/75 sayılı Motorlu Araçlarla Yolcu ve Eşya Taşıması (Denetim) Yasasının 9(2) maddesi, İzin Makamırıın tutanak tutma ve alınan kararları ilgili kişilere bildirmesini öngörmektedir. Yasanın 13. m-addesi uyarınca kişilerin sırası ile 20 gün içerisinde konu kararın incelenmesi için Bakana ve bilâhare Yüksek İdare Mahkemesine başvurma hakları vardır. Bu durumda İzin Makamı tarafından tutulması yasal zorunluluk olan tutanakların izin verilir veya redde-dilirken dikkate alınan olgu veya faktörlerin en azından ana hatları ile serdedilmesi gerekir. Ayrıca bu tutanaklara dayanan kararların da, mümkün mertebe, ana hatları ile gerekçelerinin belirtilmesi gerekir. nnümüzdeki meselede başvuru konusu edilen ve tu-tanak ve karar diye ibraz edilen Emare IV, VII ve IX sırası ile aynen şöyledir:


"Emare IV ,

Toplantı Tutanakları

Toplantıda hazır bulunanlar (yazıldı)

Müracaatçıya ait bilgiler Alınan karar
Derviş Dizliklioğlu - Alacağı minibüse Taşkınköy Lefkoşa-1/MTV-6990 Göçmenköy anayolu geri sefer-
Lefkoşa-Taşkınköy lerinin verilmesi uygun
Görülmüştür.
Emare V-II,
Toplantı Tutanakları

Toplantıda hazır bulunanlar (yazıldı).

Müracaatçıya ait bilgiler Alınan Karar

Adnan Yaşar Alpin Yeni aldığıaraca Taşkınköy-
L/şa-1 MTV-5790 Göçmenköy- Lef-koşa vegeri
Göçmenköy-otobüs seferi uygun.


Emare IX,
Toplantı Tutanakları

Toplantıda hazır bulunanlar (yazıldı)

Müracaatçtya ait bilgiler Alınan Karar

Mehmet Doğangül - Otobüs "T"izni uygun
Lefkoşa-1 MTV-7979 Ortaköy - Öğretmen evleri - Lefkoşa Devlet Hastahanesi Mehmet
- Akif Caddesi Lefkoşa ve geri
Seferi olmak kayıdıyıle.


Yukarıda aynen alıntısı yapılan Emarelerden görülebileceği üzere tutanaklarda hiçbir bilgi verilmediği gibi k-ararlarda da en ufak bir gerekçe mevcut değildir. Yasanın 13. maddesi uyarınca Sayın Bakanın gözden geçirme yetkisinü kullanması durumunda acaba neyi gözden geçirecekti? İdari yargı yetkisini kullanan Yüksek İdare Mahkemesi ise nasıl ve ne şekilde idari ya-rgı yetkisini kullanabilir? Kanaatimce yukarıda alıntısı yapılan tutanak ve özellikle kararlar herhangi bir ıdari yargı yetkisine cevaz vermeyecek şekilde gerekçeden yoksundur ve kararların bu durumu bunları kendiliğinden sakat kılmağa yeterlidir.
İdari Ya-rgıda takdir hakkını kullanan bir idari makamın idari kararının gerekçeli olması yerleşmiş bir hukuk prensibidir. Bu durum sadece genel takdir hakkının kullanılması hallerinde dahi zorunlu iken yasaların özellikle komisyonlara verdiği bu gibi yetkilerin da-ha titizlikle kullanılması gerektiği görüşündeyim. Kararların gerekçeli olması gerektiği hususunda E. Forsthoff "The Administrative Act" (1963) isimli kitabının 38. sayfasında şöyle denmektedir:

"Giving of reasons must, as a rule, be deemed to be require-d by Law today. This is a consequence of the quarantee of access to administrative courts as provided by Law. Usually, and certainly in case of decisions made in the exercise of discreation, the person concerned is only able to pursue his rights if he know-'s the reasons for an administrative act."
Zaim Necatigil ise Administrative Law isimli kitabında yerli karaxlara değinerek özet-le birçok ahvalde idari kararlarda yeterli gerekçe verilmemesi o kararı kendiliğinden sakat kılmaya yeterli olduğunu vurgulamaktadır. Bu hususta sayfa 192 ve 193'de Şöyle denmektedir:

"In later Cyprus decisions the view has prevailed, however, that absenc-e of due reasoning is by itself a ground for invalidating the particular decision.
The object of the rule requiring reasons to be given for administrative decisions is to enable the person concerned as well as the court on review to ascertain in each case -whether the decision is well founded in fact and in law. The reasons therefore, (a) must be stated clearly and unambiguously; (b) must be expressed in the sense in which reasonable persons affected thereby would understand them; and (c) must be stated in t-erms fulfilling the object of the rule. The mere fact therefore that some doubt that is not merely fanciful, exists as to the meaning of the reason behind an administrative decision, is sufficient to vitiate such decision."
As in the case of insufficient r-easoning, vague reasoning is tantamount to absence of reasoning and renders the sub judice act or omission null and void."
Serdedilen yerle-şmiş idare hukuku prensipleri ığığında yukarıda alıntısı yapılan tııtanak ve kararlarda en ufak bir gerekçeye dahi yer verilmediğine göre idari yargı yetkisinin kullanılmasına da cevaz verilmemektedir. Bu durumda kanaatimce başvuru konusu kararların kendil-iğinden bu yönü ile de sakat olduğu açıktır.
Sonuç olarak alâkadar şahıslara izin verilmesi hususunda Motorlu Araçlar İzin Makamının almış olduğu başvuru konusu kararların hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğuramayacağına karar verilmesi -gerektiği görüşündeyim.

Niyazi F: Korkut: Bu başvurudaki müstedi (1)'in Ortak-Göçmenöy-Kumsa -Köş üçiftlik-Lefkoşa ve geri seferini yapan 3 otobüsü, müstedi (2)'nin ise Ortaköy-Devlet Hastahanesi-Ali Riza Ef. Sok. (T.H.Y. önü)-Lefkoşa ve geri seferini yap-an 2 otobüsü ve müstedi (3)'ün de bir Ortaköy-Göçmenköy-Lefkoşa ve geri ve ötekü de Göçmenköy-Kumsal-Köşklüçiftlik-Lefkoşa ve geri seferini yapan 2 otobüsü vardır.


Müstedaaleyhin ilgili şahıs Yaşar Cemal'in TAD 502 no'lu otobüsüne Taşkınköy-Göçmenk-öy-Lefkoşa ve geri seferi Derviş Dizliklioğlu'nun TAR 179 plâkalı aracına Taşkınköy-Göçmenköy-THY önü-Lefkoşa ve geri seferi ve Mehmet Hasan Doğangün'un TIV 029 plâkalı aracına da öğretmen evleri-Devlet Hastahanesi-Mehmet Akif Caddesi-Lefkoşa ve geri sefer-i için yol kullanma izni vermesi üzerine müstediler işbu başvuruyu dosyalayarak müstedaaleyhlerin konu kararının hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğuxamayacağına ilişkin bir emir verilmesi isteminde bulundular.
Müstediler, başvurularında-, sair şeyler yanında, bu hatlarda 1 S-20 yıldan beri yolcu ve yük taşımacılığı yaptıklarını, bu hatlarda ilgili zamanlarda ve halen vasıtalarını çalışır vaziyette tutacak kadar yolcu sayısı bulunmadığını, müstedi (I)'in 12.12.1979 tarihli müracaatını 21.7-.1981'de yanıtlayan müstedaaleyhin bölgede yeterli sayıda kamu aracı bulunduğu gerekçesi ile reddettiğini, müstedaaleyhin başvuxu konusu kararı alırken haklı nedene dayanmadığını, gerekli inceleme ve araştırma yapmadığını, kendilerine itiraz etme olanağı v-erilmediğini ve konu izinlerin verilmesi üzerine sürekli olarak zarara uğradıklarını ileri sürdüler.
Müstedaaleyh ise dosyaladığı itiraznamede bir ön itirazda bulunarak iptali istenen yönetsel kararın müstedilerin meşru menfaatlerini doğrudan doğruya ya da- tamamıyle etkilemediğini çünkü ilgili şahıslara verilen izinlerdeki güzergâhlaxın farklı olduğunu ileri sürdü.
İtiraznamede, ilâveten, başvuru konusu karar alınırken 1974 öncesi taşımacılığın durumunun, Devlet Hastahanesinin hizmete açılmış olduğunun, Taş-kınköy'ün yerleşime açılıp büyümekte olduğunu, öğretmen evlerinin yerleşime açılarak genişlemekte olduğunun, o bölgede polis sosyal konutu projesinin tatbik sahasına konduğunu, sanayi bölgesinin kurulduğunun ve devlet sosyal konutlarının başlatıldığının gö-z önünde bulundurulduğunu ileri sürdü.
Müstediler başvurularında ileri sürdükleri sav ve istemlerini kanıtlamak için bizzat şahadet verdiler ve müstediler şahadetlerinde özetle ilgili güzergâhlarda yeterli yolcu olmadığını ve ilgili şahıslara izin verildik-ten sonra işlerinde düşüş olduğunu ileri sürdüler.
Müstedaaleyh tarafından İzin Makamı Başkanı Ünal Bektaşi şahadete çağırılmıştır. Bu tanığa göre ilgili şahıs Yaşar Cemal'a Taşkınköy için izin verilmiştir. Bu izin uyarınca müstedi (1)'in otobüsü ile sadec-e Un Fabrikası yanında bir çatışma olmaktadır. Müstedi (2) ile de a.ynı yerde çatışma olmakla beraber Lefkoşa'ya kadar güzergâhları birlikte devam etmektedir. Müstedi (3)'ün birinci otobüsü ile sadece Un Fabrika.sında çatışmakta ikinci otobüsü ile ise Bel--Kola'da çatışıp Lefkoşa'ya kadar güzergâhları birlikte devam etmektedir.
Ünal Bektaşi'ye göre diğer ilgili şahıs olan Derviş Dizliklioğlu'nun birinci otobüsü de müstedilerin otobüsleri ile yukarıda belirtilen yerlerde çatışmaktadır; ikinci otobüsün takip e-ttiği güzergâh ise müstedilerin takip ettiği güzergâhlardan tamamen farklıdır. Yine bu tanığa göre üçüncü ilgili şahıs olan Mehmet Hasan Doğangün'e verilen izin öğretmen evleri ve Devlet Hastahanesi-Lefkoşa ve geri seferi içindir. Onun güzergâhı da müstedi- (1)'in bir otobüsünün güzergâhı ile Ortaköy içerisinde çatışıp Lefkoşa'ya kadar birlikte devametmektedir.

Ünal Bektaşi şahadetinde ayrıca şehir içi taşımacılığında tüm yol boyunca yolcu alınıp indirilebildiğini, Taşkınköy'e 200 ve öğretmen evlerine t-akriben 62 aile yerleştiğini, bölgelerin büyümeye devam ettiğini 1974'den önce Göçmenköy-Ortaköy-Lefkoşa arasında 10 otobüs çalıştığını, halen ise aynı güzergâhta sadece 13 otobüs çalıştığını, 1981 sayımına göre bölgenin nüfusunda artış olduğunu ve ilgili -şahıslara izin verilmesi ile müstedilerin işinde bir azalma olmadığını belirtti.

Bu meselede öncelikle karara bağlanması gereken husus müstedaaleyhin ön itirazıdır. Müstedaaleyh itirazında güzergahların aynı olmadığı görüşünden hareketle müstedilerin -meşru menfaatları olmadığını ileri sürmüştür. Özetlemesi yapılan şahadetlerden de görülebileceği gibi müstediler ile ilgili şahısların güzergahları bazı yerlerde çatışmakta, bazı yerlerde ise birlikte devam etmektedir. Bu olgular ışığında da yapılan itiraz-ın ileri gitmemesi gerekir.

Başvurunun esasına gelince; gerek müstediler, gerekse müstedaaleyh adına şahadet veren İzin Makamı Başkanı bölgenin ihtiyacı, otobüslerin bölgede yeterliliği, bölgelerin gelişip büyümesi hakkında şahadet vermişlerdir. Müste-diler, ilgili şahıslara izin verilmesi üzerine işlerinde azalma olduğu gibi bölgede denüfusun azaldığını ileri sürdüler. İzin Makamı Başkanı lJnal Bektaşi ise müstedilerin bu iddialarının doğru olmadığını çünkü bölgede öğretmen evleri, Taşkınköy gibi yeni -yerleşim bölgeleri kurulduğu gibi Devlet Hastahanesinin, Fuarın, Yeni .Sanayi Bölgesinin açıldığını ve Göçmenköy'ün büyüyerek nüfusunun arttığını dikkate alarak izin verildiğini söylemiştir. Bu tanık ilâveten yeni yerleşim bölgeleri ve Devlet Hastahanesi a-çılmazdan ewel 1974 öncesi bile bölgede 10 otobüs çalışırken bugün ilgili şahıslara verilen izinlerle otobüs sayısının 13'e çıktığını ve bu sayının bölgenin ihtiyacından fazla. olmadığını belirtmiştir. Bu özetlemeden de görüleceği gibi müstediler genel ola-rak ve herhangi bir olguya dayanmadan nüfus azaldığını ve işleri düştüğünü söylerken, Ünal Bektaşi bilimsel ve gerçeklere dayanan izahatta bulunmuştur. Bu nedenlerle Ünal Bektaşi'nin şahadetine inanmayı uygun buldum.
Ünal Bektaşi'nin şahadetine göre ilgili- şahıslara verilen izinlerin başlangıç noktaları yeni yerleşim bölgeleri olup müstedilerin güzergâhı ile sadece belirli bölgelerde çatışmakta olup müstedileri etkilememektedir. İlâveten yeni yerleşim bölgelerinden müstedilerin yolcu almaya izinleri olmadığ-ına göre bu bölgede oturanların şehre taşınabilmeleri sadece ilgili şahısların araçları ile yapılmaktadır. İlgili şahısların güzergâh üzerinde yolcu almalarının engellenmesi yönünde izinlerine kısıtlama konması halinde Taşkınköy ve öğretmen evlerinde otura-nların evlerine dönmeleri imkânsız veya en azından çok güç olur.
Bütün bunlar bir yana Ünal Bektaşi'nin doğru olarak kabul ettiğim şahadetine göre yeni yerleşim bölgelerine ilâveten Göçmenköy'ün nüfusunun artması ile yolcu sayısında da artış olmuştur.
Yuka-rıda söylenenler ışığında başvurunun reddedilmesi gerektiği görüşündeyim.

Şakir Sıdkı İlka, Başkan: Sonuç olarak başvuru, oyçokluğu ile, redo unur.


(Şakir Sıdkı İlkay)(N.Ergin Salâhi)(Niyazi F. Korkut)
Başkan Yargıç Yargıç
-
10 Nisan 1985





- 51 -



Full & Egal Universal Law Academy