Yüksek İdare Mahkemesi Numara 44/1985 Dava No 20/1987 Karar Tarihi 24.04.1987
Numara: 44/1985
Dava No: 20/1987
Taraflar: Üner Nabi ile Güv. Kuv. Kom
Konu: Bedelli askerliğin kapsamı
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 24.04.1987

-
D.20/87 YİM 44/85
Yüksek İdare Mahkemesi Olarak Oturum Yapan
Yüksek Mahkemede
Yargıç Taner Erginel Huzurunda
Anayasanın 152. Maddesi Hakkında

Müstedi: Üner Nabi, Londr-a.
- ile -
Müstedaaleyh: Güvenlik Kuvvetleri Komutanlığı vasıtasıyle KKTC, Lefkoşa.
A r a s ı n d a.

Müstedi namına: Kıvanç M. Riza
Müstedaaleyh namına: Erden S.- Algun


Yasa Maddesi: 4/83 sayılı Bedelli Askerlik Yasasının 3, 4(1)(a ve 4(2) madde- leri.

İstemin Özeti: Müstedinin kesintisiz 2 yıl yurt dışında yerleşmişliği bulunmadığı, bu nedenle Bedelli Askerlik Yasası kapsamında olmadığı ile ilgili Müstedaaleyh -kararının hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğurmayacağına karar verilmesi istemi.

OLAY: Kıbrıs doğumlu olan Müstedi orta ve yüksek tahsilini İngiltere'de yaptı. Yüksek tahsil üstü ihtisas yaptığına dair belge alan Müstedi her yıl aynı n-edenle askerliğini tecil ederek Kıbrıs'a gelip gitti. Neticede KKTC Londra Temsilciliğine müracaat ederek bedelli askerlikten faydalanmak istedi. Müracaatı olumlu karşılandı ve askerlik yapmak üzere Kıbrıs'a geldi. Ancak son askerlik yoklamasında, yurt dış-ında kesintisiz 2 yıl yerleşmediği tespit edildiğinden bu yasadan yararlanamayacağını öğrendi ve bu başvuruyu dosyaladı.

SONUÇ: Müstedinin ailesi, 6.7.1974'de İngiltere'ye yerleşmiştir. Müstedi de ailesi ile birlikte İngiltere'ye yerleşmiştir. Müstedinin -ailesi 1975'de İngiltereyi terk ett. Müstedi ikamete devam etti, tahsilini tamamladı. ve 1984'den itibaren de çalışmaya başladı. Müstedinin 1974-1975 yılları arasında ailesi ile birlikte İngiltere'ye yerleştiği kesindir. Müstedinin ikamet ettiğini kabul et-tikten sonra onu bu statüden çıkarabilmek için önemli nedenler aranması gerekir. Müstedinin 1974'de İngiltere'ye yerleştiği ve 28 Ocak 1983 tarihinden önce İngiltere'ye yerleştiği ve daha sonra 2 yılı aşkın süre öğrenim görmeden çalıştığı nazarı dikkate a-lınarak bu başvuruda haklı olduğu sonucuna varılması gerekir.
Müstedinin bedelli askerlikten yararlanamayacağını ifade eden kararın hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğurmayacağına karar verilmesi.
____________________


H Ü K Ü M-

Müstedi 1960 yılında Kıbrısta dünyaya geldi ve 1971 yılında tahsil yap- mak amacıyla İngiltereye gitti. Orta ve yüksek tahsilini İngilterede yapan müs- tedi 4.7.1981 tarihinde Kent Üniversitesinden mezun oldu. Müstedi 24.8.1981 tarihinde Eğitim, Kültür- ve Gençlik Bakanlığından yüksek tahsil üstü ihtisas yaptığına dair bir belge aldı ve askerliğini bir yıl tecil ettirdi. Daha sonra her yıl aynı nedenle askerliğini tescil ettiren müstedi 27.2.1984 tarihinde K.K.T.C. Londra Tmsilciliğine başvurarak bedelli- askerlik yasasından yararlanmak istedi. Müstedinin müracaatı önce olumlu karşılandı ve müstedi gerekli dövizi yatırarak 7.1.1985 tarihinde başlıyacak temel eğitime katılmak üzere Kıbrıs'a geldi. Ancak Askerlik Kurulu son yoklamasında müstedinin yurt dışın-da öğrenim maksadıyla bulunduğunu, 13 Mayıs 1980'den önce yurt dışında kesintisiz 2 yıl yerleşmişliği bulunmadığını tespit etti ve Bedelli Askerlik Yasası kapsamında olmadığını müs- tediye bildirdi. Müstedi bu karara karşı Yüksek İdare Mahkemesine başvurar-ak bu kararın hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğurmayaca- ğına karar verilmesini talep etti.

Başvurunun duruşmasında taraflar tanık çağırmıyarak davanın olgularında anlaştıklarını ifade ettiler. Tarafların üzerinde anlaştıkları olgula-r ana hatları ile yukarıda belirtilenler olmakla birlikte değişik hususları da içermektedir. Tarafların birlikte ifade ettikleri gerçeklere göre müstedinin ailesi 6.7.1974 de İngiltereye göç ederek oraya yerleştiler. Bu tarihten sonra müstedi de ailesiyle -birlikte İngilterye yerlemiş oldu. Müstedinin ailesi 14.9.1975'de Kıbrıs'a döndü fakat müstedi İngilterede ikamet ederek tahsiline devam etti. Müstedi 4.7.1981 tarihinde Üniversiteden mezun olduktan sonra Wiggins Group isimli bir şirkette ihtisas görerek ç-alışmaya başladı. Müstedi 8.6.1984 tarihinde ihtisasını tamamladı ve aynı şirkette çalışmaya devam etti.


Yukarıdaki gerçekler ışığında önümüzdeki başvuruyu değerlendirmemiz gerekmektedir. İlgili yasa maddeleri şöyledir:

4/83 sayılı Bedelli Askerlik Ya-sasının 3. maddesine göre Kıbrıs dışına yer- leşmiş KKTC yurttaşları Bedelli Askerlik Yasasından yararlanabilirler.

Yasanın 4(1)(a) bendine göre yararlancak olanın 13 Mayıs 1980 tarihin- den önce (daha sonra yapılan tadille 28 Ocak 1983'den önce) Kıbrıs'-tan ayrılmış ve gittiği ülkeye yerleşmiş olması gerekir. yasanın 4(2) maddesine göre "yerleşmek" gidilen ülkede kesintisiz en az iki yıl süreyle oturmayı anlatır. Ancak öğrenim yapanların öğrenim süreleri yerleşmek sayılmaz.

Müstedaaleyhi temsil eden Sav-cının görüşüne göre 6.7.1974 tarihinde ailesinin İngiltereye yerleşmesiyle müstedi de İngiltere'ye yerleşmiştir. Ancak ailesinin 14.9.1975'de İngiltereden ayrılmasıyla müstedinin yerleşme durumu sona erdi. İki tarih arasındaki zaman 14 ay olup 2 yılı doldu-rmadığından Yasanın 4(2) maddesine göre müstedi yerleşmiş kabul edilmemelidir. Halbuki yerleşme veya oturma yasal bir statüdür. Bir kişinin herhangi bir nedenle bir statüye girdiğini kabul ettikten sonra onu bu statüden çıkarmak kolay değildir. Bu durumun- benzerini ikamet konusunda görürüz. Bir yerde oturmaya başlıyan kimse orada ikamet ediyor kabul edilmez. Fakat bir defa ikamet ettiğini kabul ettikten sonra onu bu statüden çıkarabilmek için önemli nedenler aramamız gerekir.

Müstedinin 6.7.1974 ile 14.9-.1975 tarihleri arasındaki İngiltereye yerleştiğini de kabul ettikten sonra şahsi durumunda herhangi bir değişiklik olmadan sırf ailesi İngiltereden ayrıldı diye onu otomatik olarak bu statüden çıkaramayız görüşündeyim. Bu görüş doğru olmasa bile savcılık -8.6.1984'den sonra müstedinin Wiggins Group isimli şirkette ihtisas görmeden çalıştığını ve kesintisiz iki yıllık süreyi tamamladığını kabul etmektedir. Ancak bu kez de sürenin başlama tarihinde itirazı vardır. Çünkü bedelli askerlikten yararlanacak olanın- 28 Ocak, 1983 tarihinden önce Kibrıs'tan ayrılmış ve gittiği ülkeye yerleşmiş olması gerekir. Savcılığın görüşüne göre 6.7.1974 ile 14.9.1975 tarihleri arasındaki süre yerleşme süresidir ancak iki yıl tamamlanmış değildir. 8.6.1984'den sonra başlayıp tama-mlanan 2 yılın ise başlama tarihi yasaya uygun değildir. Dolayısıyle her iki sürenin de geçersiz kabul edilmesi gerekir. Savcılığın bu görüşüne katılabilmek için başladığını kabul ettiğimiz ilk yerleşmenin hiç başlamamış olduğuna karar vermemiz gerekir. ka-nımca bizi böyle bir sonuca götürecek yasal dayanaktan mahrumuz. İlk süre 2 yıl tamamlanmadığı için hesaba katılmasa bile müstedinin 6.7.1974'de İngiltereye yerleştiği tartışmasız kabul edilen bir gerçek olarak durmaktadır. Müstedi 28 Ocak 1983 tarihinden -önce İngiltereye yerleştiğine ve daha sonra 2 yılı aşkın süre öğrenim görmeden çalıştığına göre bu başvuruda haklı olduğu sonuucna varmamız gerektiği görüşündeyim.

Bu nedenlerle başvurunun (a) paragrafında talep olunduğu gibi müstedinin bedelli askerlikt-en yararlanamıyacağını ifade eden kararın hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğurmayacağına karar verilir.

Masraflar için emir verilmez.


(-Taner Erginel)
Yargıç

24 Nisan 1987



Full & Egal Universal Law Academy