Yüksek İdare Mahkemesi Numara 42/1987 Dava No 34/1989 Karar Tarihi 30.06.1989
Numara: 42/1987
Dava No: 34/1989
Taraflar: Mustafa Halil İbrahim ile İç. Ve İsk. Bak. Vd
Konu: Tahsis iptali
Mahkeme: YİM
Karar Tarihi: 30.06.1989

-D.34/89 YİM 42/87

Yüksek İdare Mahkemesi Olarak Oturum Yapan
Yüksek Mahkemede
Yargıç Aziz Altay Huzurunda
Anayasanın 152. Maddesi hakkında

Müstedi: Mustafa Halil İbrahim, Şht-. Muammer Karaağaç Sokak,
No.35 (F.18), Lapta
-ile-
Müstedaaleyh: 1. İçişleri ve İskân Bakanlığı ve/veya Girne Tarımsal
Rehabilitasyon Şube Müdürü vas. KKTC
2. İnceleme ve İtiraz Komisyonu vas. KKTC
3. Saptama, Değerlendirme ve Tazmin Komi-syonları
vas. KKTC
A r a s ı n d a

Müstedi namına: Ergin Ulunay
Müstedaaleyhler namına: Ali F. Yeşilada
İlgili şahıs namına: Gözel Halim



Yasa Maddesi: KKTC Anayasa-sının 152(a) maddesi, 41/77 sayılı İskân Topraklandırma ve Eşdeğer Mal Yasasının 38(2)(3), 69(1) maddeleri, 1976 Yabancı Malların Tahsisi ve Değerlendirilmesi (Toprak Dağıtı-mında Genel Prensipler) Kararnamesi.

İstemin Özeti: Müstedinin yasal tasarrufunda- bulunan bahçenin tahsis süresi sona erdiği gerekçesi ile Müstedaaleyhler tarafından bahçenin İlgili Şahsa tahsis edildiğini bildiren yazıda ifadesini bulan karar ile bahçenin İlgili Şahsa tahsis edilmesi veya T cetveline işlenmesi karar veya işlemlerinin -hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğurmayacağına karar verilmesi istemi.

OLAY: Eşdeğer Mal açısından hak sahibi olan Müstediye 1975 yılında 5 yıllığına bahçe tahsis edildi. Bahçenin plânlı toprak dağıtımı sırasında ilgili şahsa tahsis ed-ildiği iddia edilmiştir. Müstedi İlgili Şahsa yapılan tahsisin, 1976 Yabancı Malların Tahsisi ve Değerlendirilmesi Karar-namesi altında yapıldığını iddia ettiği tahsisin geçersiz olduğunu iddia etti.

SONUÇ: Müstedinin 5 yıllık tahsis süresinin sona ermesi-nden sonra mütecaviz durumuna düştüğü ve yeterli puanı olduğunu ispat edemediği için Yasanın 38(2) maddesi kurallarından yararlanamayacağından başkasına tahsis edilen bahçenin 69(1) maddesi altında T cetveline dahil edilmesine yasal olanak yoktur. Müstedi -başvuru konusu ettiği karar nedeniyle sahip olduğu meşru bir menfaatin doğrudan doğruya olumsuz yönde etkilendiğini ispat edememiştir.
Başvuru reddolunur.

Atıfta Bulunulan Yargısal İçtihatlar:
YİM 73/79 sayılı Yüksek İdare Mahkemesi kararı.
Birleştir-ilmiş YİM 115/84 ve 136/84 sayılı Yüksek İdare Mahkemesi
kararı.




H Ü K Ü M

-Müstedi bu başvuruda Lâpta'da parfta/harita XI/15 E2 parsel numarası 480/1 olan bahçenin tahsis süresinin sona erdiğini bildiren ve müstedaaleyhler tarafından gönderilen GTR6/87-6 sayı ve 13.1.1987 tarihli yazıda ifadesini bulan karar veya işlem ile konu -bahçeyi Aziz Hafız Gözgen'e tahsis eden veya T cetveline işleyen müstedaaleyhlerin karar veya işlemlerinin hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğurmayacağına; konu bahçenin müstedinin yasal tasarrufunda bırakılmamasının veya T cetveline işl-enmemesinin veya ona kesin tasarruf belgesi verilmesinin yapılmaması gereken bir ihmal olduğuna karar verilmesini istedi.
-
Konu bahçenin 1975 yılında müstediye 5 yıllığına tahsis edildiği ve tahsis süresinin de 1980 yılında sona erdiği etraflıca kabul edilmektedir. Müstediye yapılan tahsisin süresi sona ermeden, 1977 yılında yapılan plânlı toprak dağıtımı sırasında konu bah-çenin ilgili şahsa tahsis edildiği iddia edilmiştir. Mahkemeye Emare 4 olarak ibraz edilen dağıtım çizelgesi, müstedaaleyhler ile ilgili şahsın bu yöndeki iddialarını teyit eder niteliktedir. Müstedi, 1977 yılında ilgili şahsa yapılan tahsisi, 1976 Yabancı- Malların Tahsisi ve Değerlendirilmesi (Toprak Dağıtımında Genel Prensipler) Kararnamesi altında yapıldığı nedeniyle geçersiz olduğunu iddia etmiştir. Konu edilen Kararname Mahkemeye emare olarak ibraz edilmediği bir yana, ilgili şahsa yapılan tahsisin bu -Kararname altında yapıldığını gösteren şahadet de bulunmadığı cihetle müstedinin bu iddiasını kabul etmeye olanak yoktur.

Müstedinin, ilgili şahsa yapılan tahsisi yakınma konusu yapabilmesi için, herşeyden önce, Anayasanın 152(2) maddesi anlamında sahip -olduğu meşru bir menfaatının yakınma konusu ettiği karar, işlem veya ihmal yüzünden olumsuz yönde ve doğrudan doğruya etkilenmiş olması gerekir.

Müstedinin 41/77 sayılı İskân, Topraklandırma ve Eşdeğer Mal Yasası altında eşdeğer mal alma açısından hak sa-hibi olduğu kabul edilmektedir. Müstedinin hak sahipliliği Rumlar tarafından taşınmaz mallarına yapılan hasardan kaynaklanmaktadır. Müstedi, hak sahibi sıfatı ile eşdeğer müracaatın- da bulunmuş ve 41. askı mal değer cetvelleri ile puanları saptanmıştır. E-mare 26, 27 ve 28 olarak ibraz edilen bu cetvellere göre müstedinin puanlarının 160,999 kadar olduğu görülmektedir ve müstedinin T cetvellerinin sözü edilen cetvellerindeki değerlendirmelere dayanarak düzenleneceğine de kuşku yoktur. Müstedi, mal değer cet-vellerindeki değerlendirmelerin düşük olduğunu, T cetvellerini alınca itiraz edeceğini iddia etmektedir. Ne var ki, bu başvurunun duruşmasının yapıldığı tarihe kadar müstedinin T cetvelleri çıkmış değildir. Müstedinin vefat eden anne ve babasının terekeler-inden kendisine intikal edeceği iddia ettiği puanların miktarı hakkında da şahadet bulunmamaktadır.

Müstedinin idiasına göre konu bahçenin, tahsisi iptal edilmediğinden ve tasarrufu da el'an devam ettiğinden, 41/77 sayılı İskân, Topraklandırma ve Eşdeğer- Mal Yasasının 38(2) maddesi kuralları uyarınca T cetveline dahil edilmesi gerekir. Müstedaaleyhler konu bahçeyi ilgili şahsa vermekle bahçenin kendi T cetveline dahil edilmesi olanağı ortadan kalkmış ve böylece meşru menfaatı doğrudan doğruya ve olumsuz y-önde etkilenmiş oldu.

Şahadetten de görülebileceği gibi, bu başvurunun dosyalandığı 30.3.1987 tarihinde müstedinin tahsisinde bir konut ile tahsis süresi sona eren başvuru konusu bahçe bulunuyordu. Konutun tahsisi herhangi bir süre ile sınırlı olmamakla- beraber, bahçe 5 yıllığına tahsisli idi ve bu süre 1980 yılında sona ermişti.Bahçedeki tahsisin sona ermesi ile müstedi herhangi bir ihtara gerek olmadan, mütecaviz durumuna düşmüştür. (Bak:YİM 73/79, Birleştirilmiş YİM 115/84 ile YİM 136/84)

41/77 sayı-lı İskân, Topraklandırma ve Eşdeğer Mal Yasasının 38. maddesinin 2. fıkrası, Yasa kurallarına uyulmadan yapılan tahsislerin iptal edildiğinden söz etmekte ve tahsisi iptal edilenlerden tasarrufunda bu yasa kuralları uyarınca hak sahibi olabilecekleri taşın-maz mal bulunduranlara, bu mallardan hak sahibi olabileceği kadarının öncelikle yeniden tahsis edilmesini veya eşdeğer mal olarak verilmesini öngörmektedir. Müstediye 1975 yılında yapılan bahçe tahsisinin yasa kurallarına uyulmadan yapıldığı iddia edilmedi-ğine göre müstedinin bahçe tahsisinin 41/77 sayılı Yasanın 38. maddesi kuralları gereğince iptal edilmiş olduğu söylenemez. Öte yandan müstedinin tahsisi iptal edilmiş olmayıp tahsis süresinin son bulması ile tahsis kendiliğinden sona ermiştir ki bu durumd-a müstedinin Yasanın 38(2) maddesi kapsamına girdiği hayli kuşkuludur. Bir an için 5 yıllık tahsis süresinin sona ermesi halinde de müstedinin bu Yasa maddesi kapsamına girdiği kabul edilse dahi, bu fıkranın şart bendi hükümlerine göre, müstediye hak sahib-i olabileceği kadar malın öncelikle tahsis edilmesi veya eşdeğer mal olarak verilmesi gerekir. Ayni maddenin (3). fıkrası ise hak sahibi olup da haklarından fazlasını alanlardan hakkından fazla olan kısmın geri alınmasını öngörür.

Müstedinin gerek bahçen-in ilgili şahsa tahsis edildiği tarihte gerekse başvurunun dosyalandığı tarihte konu bahçeye ilâveten tahsis ve tasarrufunda bir de konut bulunuyordu. Müstedinin puanlarını öncelikle konutu için kullanması yine yasa gereğidir. Müstedinin tahsisinde bulunan- konutun puan değeri hakkında şahadet bulunmamakla birlikte, ilk bakışta, 160,000 civarında olduğu anlaşılan puanlarının konutun puan değerini karşılamaması ihtmali kuvvetlidir. Zira müstedi bu başvuruyu dosyaladıktan takriben 6 ay sonra tahsisindeki konut- için Hüseyin Ali Haydar lehine yazılı feragatname vermiş ve bu feragatnameye dayanılarak Hüseyin Ali Haydar'a kesin tasarruf belgesi verilmiştir. Müstedinin puanlarını öncelikle oturduğu konut için kullanmasının yasal bir zorunluluk olduğu ve puanları yet-mediği için de konu bahçeyi alamayacağı düşüncesi ile böyle bir feragat işlemine başvurmuş olması kuvvetle muhtemeldir. Müstedinin oturduğu konut için hiçbir akrabalığı bulunmayan Hüseyin Ali Haydar lehine feragatname vermesi, Hüseyin Ali Haydar kesin tasa-rruf belgesi aldığı halde müstedinin halâ bu konutta hiçbir kira ödemeden oturmaya devam etmesi, buna rağmen müstedinin istintakında tüm bu işlemlerden habersiz görünerek konutun Hüseyin Ali Haydar'a verildiğini işittiğini, buna itiraz etmeyi düşündüğünü a-ncak bu işin aslını daha anlayamadığını, feragatname verdiğini de hatır-lamadığını söylemesi, daha sonra kendisine feragatname gösterilince kabul etmek zorunda kalması başka türlü izah edilemez. Müstedinin dürüst davranmadığı, başvuruyu dosyaladıktan sonra- durumu lehine çevirmek amacıyle böyle aldatıcı bir yola başvurduğu açıktır.

Yakınma konusu ettiği karardan dolayı meşru menfaatının olumsuz yönde ve doğrudan doğruya etkilendiğini isbat etmek müstediye düşer. Müstedinin, karar tarihinde puanlarının otur-makta olduğu konutun puanlarını karşıladıktan sonra konu bahçe için de kullanabileceği bir miktar puanı arttığını Mahkemeyi tatmin edecek şekilde isbat etmesi gerekir. T cetveli Emare 26, 27 ve 28 olarak ibraz edilen mal değer cetvelleri esas alınarak haz-ırlanacağına göre, müstedi düşük olduğunu iddia ettiği bu değerlendirmeye hangi bakımdan itiraz ettiği, puanlarının yükselmesine etken olabilecek hangi unsurların dikkate alınması gerektiği ve ne kadar artması ihtimali bulunduğu hususunda hiçbir şahadet ib-raz etmemiştir. Oturduğu konut için kesin tasarruf belgesi verildiği ve puan değeri de kesin olarak bilindiği halde, müstedi bu hususta da şahadet çağırmamıştır. Müstedi, karar tarihinde oturduğu konutu karşıladıktan sonra başvuru konusu bahçe için de ku-llanabileceği bir miktar puanı artabileceğini ve konu kararla bahçe T cetveline dahil edilmediği takdirde meşru menfaatinin olumsuz yönde etkileneceğini isbat edememiştir. Oturduğu konutu almaya yetecek kadar puanı bulunduğu dahi hayli kuşkulu olan ve büyü-k bir ihtimalle konuttan artırıp konu bahçe için kullanabileceği puanı bulunduğunu isbat edemeyen müstedinin Yasanın 38(2) ve (3) fıkaraları ışığında elinde hakkından fazla olduğu anlaşılan konu bahçeyi alıp başkasına eşdeğerde vermekle idarenin, Yasaya t-ers düştüğü veya yetkilerini aştığı söylenemez.

Yasanın 38. maddesi, tahsisi iptal edilen bir hak sahibine, hak sahibi olabileceği kadarının öncelikle verilmesini öngördüğüne göre, T cetveline dahil edilebilecek olan mal da hak sahibi olabileceğinden faz-lası olamaz. Müstedi, konu bahçe için kullanabileceği puanı olabileceğini isbat edemediğine göre müstedaaleyhlerin yapmamaları gereken bir ihmalde bulundukalarından söz edilemez. Bu durumda konu bahçeyi tasarrufunda bırakmayan veya T cetveline işlemeyen mü-stedaaleyhlerin yapılmaması gereken bir ihmalde bulundukları iddiası varit olamaz.

Değiştirilen şekli ile 41/77 sayılı İskân, Topraklandırma ve Eşdeğer Mal Yasasının 69(1) maddesi, bir hak sahibinin kuzey bölgesinde halen tasarruf etmekte olduğu (icarınd-a bulunanlar da dahil) taşınmaz malların T cetveline işlenmesini öngörür. Yasa maddesinde sözü edilen tasarrufun, "yasal tasarruf" olduğu geçmişte birçok kez karara bağlanmıştır. Yine tahsisindeki bir taşınmaz malın tahsis süresi sona eren bir kimsenin, ta-hsis süresinin bitiminden sonra konu malda mütecaviz duruma düştüğü geçmişte birçok kararda vurgulanmıştır. Müstedi 5 yıllık tahsis süresinin sona ermesinden sonra mütecaviz durumuna düştüğü ve yeterli puanı olduğunu isbat edemediği için Yasanın 38(2) madd-esi kurallarından yararlanamayacağından başkasına tahsis edilen konu bahçenin, 69(1) maddesi altında müstedinin T cetveline dahil edilmesine yasal olanak yoktur.

Yukarıda belirtilenlerden de anlaşılacağı gibi müstedi başvuru konusu ettiği karar nedeniyle- sahip olduğu meşru bir menfaatın doğrudan doğruya ve olumsuz yönde etkilendiğini isbat edememiştir. Bu durumda meşru menfaatının etkilendiğini isbat edemeyen müstedinin konu bahçenin ilgili şahıs Aziz Hafız Gözgen'e tahsis edilmesine ilişkin işlemin yasal- olup olmadığını yakınma konusu yapmasına olanak yoktur.

Sonuç olarak başvuru reddolunur.

Masraflar için herhangi bir emir verilmez.


(Aziz Altay)
- Yargıç

30 Haziran 1989


-


-556-



-


Full & Egal Universal Law Academy